پاورپوینت کامل آیه تطهیر ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل آیه تطهیر ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل آیه تطهیر ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل آیه تطهیر ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

محتویات

۱ اهمیت آیه تطهیر
۲ کلمات آیه

۲.۱ إِنَّما
۲.۲ یرید
۲.۳ الرجس
۲.۴ اهل البیت
۲.۵ یطهرکم تطهیرا

۳ مضمون آیه
۴ اراده تکوینی یا تشریعی
۵ اهل بیت چه کسانی هستند؟
۶ روایات مرتبط با آیه تطهیر

۶.۱ بخش اول: روایات مربوط به شأن نزول آیه تطهیر

۶.۱.۱ منابع شیعی
۶.۱.۲ منابع اهل سـنت

۶.۲ بخش دوم: روایاتـی که آیه تطهیر را به اهل‌ بیت‌ (ع) مرتبط‌ می‌سازد

۶.۲.۱ منابع شیعی
۶.۲.۲ منابع اهل سنّت

۶.۳ بخش سوم: روایات تسلیم‌ )سلام(‌ پیامبر(ص) به خمسه طیبه

۶.۳.۱ منابع شیعی
۶.۳.۲ مـنابع اهل سنّت

۶.۴ بخش چهارم: روایات مربوط به عصمت و طهارت‌ خمسه طیبه

۶.۴.۱ منابع شیعی
۶.۴.۲ مـنابع اهل سنت

۶.۵ بخش پنجم:احتجاج کنندگان بـه آیه تـطهیر درباره فضیلت اهل بیت علیهم السلام

۶.۵.۱ مـنابع شیعی
۶.۵.۲ منابع اهل سنت

۷ بررسی اقوال در مسئله

۷.۱ دلیل اول:سیاق آیات

۷.۱.۱ نقد

۷.۲ دلیل دوم:روایات انحصار اهل بیت در همسران پیامبر(ص)

۷.۲.۱ نقد

۷.۳ دلیل سوم:عمومیت لفظ «اهـل‌ البـیت‌»

۷.۳.۱ نقد

۷.۴ دلیل چهارم: آیه تـطهیر و صلوات بر همسران ‌‌پیامبر‌ اکرم (ص)

۷.۴.۱ نقد

۷.۵ دلیل پنجم:حدیث زید بن ارقم

۷.۵.۱ نقد

۷.۶ دلیل ششم: دعای پیامبر اسلام (ص) درباره اهل بیت (ع)

۷.۶.۱ نقد

۸ پانویس
۹ منابع
۱۰ پیوند ها

اهمیت آیه تطهیر

آیه تطهیر صرف نظر از اینکه در شأن چه کسانی نازل شده باشد گویای فضیلتی بی نظیر برای آن افراد است. به همین جهت مجادله‌هاى کلامى فراوانى پیرامون این آیه شریفه در گرفته است. شیعه با استناد به متن آیه و نیز روایات شأن نزول برخی از اصول بنیادین مذهب تشیع مانند امامت و عصمت اهل بیت علیهم‌السلام را استوارتر ساخته و در مقابل اهل سنت با مناقشه در تفسیر آیه سعی در بی اثر نمودن تفسیر شیعی از این آیه نموده اند.امامان شیعه همواره به این آیه مباهات کرده و آن را دلیل حقانیت خود می دانستند. امام امیرالمومنین(ع) در روز شورا با توجه به این آیه فرمود: «شما را به خدا قسم می ‌دهم، آیا در میان شما کسی هست که آیه تطهیر درباره او نازل شده باشد؟؛ آن هنگام که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم من و فاطمه و حسن و حسین را زیر عبای خیبری گردآورد و گفت: خدایا! این‌ ها اهل بیت من هستند، پس رجس و پلیدی را از ایشان دور کن و پاک و مطهرشان گردان. اعضای شورا همگی جواب دادند: نه![۲]
امام حسن(علیه ‌السلام) هم پس از پذیرش صلح، در سخنرانی خود در حضور معاویه ضمن برشماری فضایل و کمالات خاندان خود، به این حادثه تاریخی اشاره کرده است» [۳]

کلمات آیه

إِنَّما

این آیه با «إِنَّما» که به تصریح لغویان براى حصر است، آغاز شده و انحصار اراده الهى به آنان را بیان مى‌کند. تقدیم جار و مجرور (عنکم) بر مفعولٌ به (الرجس) و نیز اعراب نصب (أهل‌‌البیت) که مفید اختصاص است، بر این تأکید مى‌افزاید.

یرید

واژه «یرید» فعل مضارع است از «أراد» که ثلاثی مجرد آن «رود» است و «رود» به معنای طلب همراه با اراده و اختیار به کار می رود.[۴] راغب اصفهانی چـنین مـی‌گوید:«هر گاه گفته شود: اراد الله؛ خدا اراده‌ کرده‌ است، معنایش آن است که خدا حکم کرده چنین باشد، در حـالی که چـنین نـبوده است‌».[۵]

الرجس

رجس به معنای پلیدی است. گاه بر پلیدی ظاهری و مادی اطلاق می شود و گاه در پلیدی معنوی اطلاق می شود و گاه در هر دو به کار می رود.[۶]

اهل البیت

واژه اهل در لغت به معنای «انس و قرابت» آمده است[۷] و واژه بیت به معنای محل سکونتو جای بیتوته است [۸]. اصل «اهل بیت» در لغت به معنای «خویشاوندان فرد» است که با او قرابت و خویشاوندی داشته باشند[۹] ولی به طور مطلق در معنای عام تری که شامل تمامی افرادی که در نسب, دین, مسکن , وطن و شهر با فردی شریک باشند نیز استعمال شده است[۱۰] این واژه در اصطلاح قرآن , حدیث و علم کلام به معنای خانواده پیامبر گرامی اسلام(ص) آمده است.

یطهرکم تطهیرا

خـلیل بـن‌ احمد الفراهیدی می‌نویسد: «تطهّر‌ (به‌ معنایی) پاکی و تنزه و خویشتن داری‌ از‌ گناه و معصیت است.»[۱۱] راغـب اصـفهانی در مـفردات خود چنین می‌نویسد: «طهارت دو گونه‌ است‌: طهارت و پاکی جسم، و طهارت و پاکی‌ نفس‌ که‌ عامه آیات قرآن‌ کریم‌ بـر این دو مـعنا‌ حـمل‌ می‌شود.» [۱۲] لمه «تطهیراً» که در پایان آیه تطهیر به صورت مصدر ذکر‌ شده‌، طبق قواعد زبـان عـربی بیان کننده‌ نوعی‌ تأکید است‌ و به‌ تطهیر‌ اهل بیت (ع) مربوط می‌شود‌. بنابر این، منظور از «یُطهرکُمْ تَطْهِیراً» در آیه مـورد بـحث، تطهیر جسمی‌و روحی کامل اهل‌ بیت‌(ع) مورد خطاب است.

مضمون آیه

این آیه شریفه بیان می کند که اراده خداوند بر این امر تعلق گرفته است که اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله از هر رجس و پلیدی پاک باشند. تعبیر «یُطهِّرکُم» در پى «لِیُذهِبَ عَنکُم الرِّجسَ» تأکیدى بر طهارت و پاکیزگى به دنبال دور شدن پلیدى‌ها است و «تَطهِیرًا» که مفعول مطلق است نیز تأکیدى دیگر براى طهارت به شمار مى‌رود. «الرِجسَ» که با الف و لام جنس است، هر گونه پلیدى فکرى و عملى اعم از شرک، کفر، نفاق و جهل و گناه را دربر مى‌گیرد.[۱۳] اما چنانکه بیان شد شیعه و اهل سنت در تفسیر این آیه اختلاف کرده اند این اختلاف عمدتاً پیرامون دو مبحث است.

اینکه آیا اراده خداوند (یُریدُ‌اللّهُ‌…)که در این آیه مطرح شده اراده تکوینی است یا اراده تشریعی
اینکه مصادیق اهل بیت در این آیه چه کسانی هستند؟

در ادامه به بررسی این دو مطلب خواهیم پرداخت.

اراده تکوینی یا تشریعی

اراده تکوینی اراده‌ای است که به فـعل خـود‌ خداوند تعلق می گیرد، بنابراین تخلف از آن امکان ندارد و تحقق آن حتمی است. مانند این ‌که خداوند اراده کرد آتش بر ابراهیم علیه‌السلام سرد و بى‌ضرر شود و ‌این اراده بى‌درنگ محقق شد. در قرآن کریم اراده تکوینی خداوند اینگونه توصیف می شود: ««إِذَا أَرَادَ شَیئًا أَن یَقولَ لهُ کُن فَیَکون»»[۱۴]

اراده تشریعى خداوند اراده‌ای است که به فعل بندگان تعلق می‌گیرد. بنابراین تحقق آن حتمی نیست؛ مانند اراده و خواست خداوند در انجام واجبات و پرهیز از محرمات که ممکن است در موارد فراوانى محقق نشود.

اگر اراده خداوند در این آیه تکوینی باشد معنای آیه آن است که خداوند خود اهل بیت پیامبر علیهم السلام را از هر رجس و پلیدی پاک و طاهر نموده است و این امر قطعاً محقق شده است [۱۵]و اگر اراده تشریعی باشد معنای آیه آن است که خداوند اراده نموده است که اهل بیت علیهم السلام با انجام طاعات و عبادات و ترک محرمات از هر رجس و پلیدی پاک گردند.

علمای شیعه تکوینی بودن اراده خداوند در این آیه به دلایل زیر محرز می‌دانند:

اراده تشریعى خداوند مبنى بر دور بودن از پلیدى‌ها و پاکیزگى انسان‌ها با انجام تکالیف به اهل بیت پیامبر اختصاص ندارد بلکه خداوند اراده کرده است همه انسان‌ها از پلیدى‌ها بر حذر و به طهارت و پاکیزگى متصف باشند؛ چنان‌ که در دستور به غسل و وضو مى‌فرماید: خداوند به این وسیله مى‌خواهد شما مسلمانان را پاک کند: «مَا یُریدُ اللّهُ لِیَجعلَ عَلیکُم مِن حَرج ولکِن یُریدُ لِیُطهِّرَکُم…».(سوره مائده/۵‌،۶)[۱۶]
قرینه دیگرى که اراده تکوینى در این آیه را نشان مى‌دهد، این است که به استناد روایات فراوانى که در شأن نزول خواهد آمد، این آیه در منقبت و ستایش اهل بیت است و اگر اراده صرفاً تشریعى باشد، دیگر منقبتى نخواهد بود زیرا این اراده براى همه وجود دارد؛[۱۷] 

اهل بیت چه کسانی هستند؟

در این که اهل بیت در این آیه چه کسانى هستند آراء مختلفی وجود دارد: همه مفسران شیعه[۱۸] و برخی از مفسران اهل سنت[۱۹] معتقدند مقصود از اهل البیت علیهم‌السلام؛ خمسه طیبه یعنی پیامبر صلی الله علیه و آله، على، فاطمه، حسن و حسین علیهم‌السلام هستند. اما آنچه در میان اهل سنت شهرت دارد، این است که اهل بیت افزون بر این پنج نفر شامل همسران پیامبر صلی الله علیه و آله نیز مى‌شود.[۲۰]. اقوال غیر مشهوری نیز در این مورد وجود دارد مانند اینکه آیه تنها درباره همسران پیامبر(ص) نازل شده است این قول به عکرمه نسبت داده می شود[۲۱]

از آنجا که روایات نقش کلیدی در آشکار نمودن قول صحیح دارند ابتدا به بررسی و روایات ناظر به این آیه شریفه می پردازیم:

روایات مرتبط با آیه تطهیر

اگر به منابع تفسیری و حدیثی فریقین نگاه کنـیم‌، خـواهیم‌ دید‌ که تـعداد قابل توجهی از روایات مربوط به آیه تطهیر درباره اختصاص آیه به‌ اصحاب کساء می باشد. بر اساس این روایات متواتر و صحیح، آیه‌ تطهیر‌ در‌ اواخر زندگی پیامبر اسلام و در خانه ام المؤمنین، ام سلمه(ره) نازل شـد. حسکانى در شواهدالتنزیل، بیش از صد و سى حدیث در این زمینه نقل کرده است.[۲۲] در مضمون بسیارى از این احادیث آمده است که پیامبر صلی الله علیه و آله؛ على، فاطمه، حسن و حسین علیهم‌السلام را زیر کسا (پوششى) قرار داد و آیه تطهیر نازل شد؛[۲۳] البته در برخى از این احادیث آمده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله پس از نزول آیه آنان را جمع کرد و بر آنان کسایى قرار داد و فرمود: اللّهم هؤلاء اهل بیتى. این روایات به حدیث کسا شهرت یافته‌اند.[۲۴]
عـلامه سـید محمد حسین طباطبایی‌ در‌ این باره می‌نویسد : این روایات بسیار و بیش از هفتاد حدیث است. بیشتر‌ آنها‌ از طریق اهل سنت نقل شده که‌ این‌ خود‌ بیشتر از چیزی است که از طریق‌ شیعه‌ روایت شده است. اهل سنت آن را تـقریباً از چـهل طریق و شیعه آن‌ را‌ از بیش از سی طریق‌ نقل‌ کرده است‌..‌[۲۵] سـید هـاشم بن سلیمان البحرانی (م ۱۱۰۷ هـ) در کتاب غایه المرام‌ و حجه‌ الخصام در خصوص اختصاص‌ آیه‌ تطهیر بـه پنـج تـن آل عبا (ع) حدود هشتاد حدیث و روایات نقل می‌کند که ۴۱ حدیث آن از طریق برادران اهل سنت و ۳۴ حدیث آن از طریق مـذهب اهـل بیت (ع) می‌باشد‌.[۲۶] همچنین ابوبکر احمد بن موسی ابـن مـردویه (م ۴۱۰ هــ) می‌گوید: «به بیش از صد طریق روایت رسیده است که آیه (تطهیر) درباره محمد‌، علی‌، فـاطمه، حـسن، حـسین (ع) (نازل شده) است.»[۲۷] مجموعه روایاتی که می توان دراین مسئله به آنها استناد کرد را می توان به چند دسته کلی تقسیم نمود:

روایات مربوط به‌ شأن نزول آیه تطهیر؛
روایاتی که آیه تطهیر را به خمسه طیبه مرتبط مـی‌سازد؛
روایات تـسلیم (سلام دادن) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به خمسه طیبه
روایاتـی که بر عـصمت خمسه طیبه دلالت دارد‌؛
احتجاج‌ کنندگان به آیه تطهیر درباره فـضیلت اهـل بیت (ع).

بخش اول: روایات مربوط به شأن نزول آیه تطهیر

بر اساس تعدادی از روایات که از طریق مذهب اهـل بـیت و اهل سنت نقل شده‌ است‌، آیه تـطهیر درباره پنج تن آل عـبا (ع) و یا خـمسه طیبه (ع) نازل شده است.

منابع شیعی

ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق کلینی (ره) در‌ حدیثی‌ صـحیح چـنان نقل می‌کند که حضرت امام صـادق (ع) فـرمود: اگـر پیامـبر خـدا (ص) سـاکت نـشسته‌، اهل‌ بیت‌ خـود را مـشخص نمی‌کرد، خاندان فلان و خاندان فلان آن را‌ برای خود ادعا می‌کرد؛ ولی خداوند ـ عزوجل ـ در کتاب خود جهت تصدیق پیامـبرش (ص) آیه تـطهیر را نـازل فرمود‌: «همانا‌ خدا‌ فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شـما اهـل بـیت دور کنـد‌ و کامـلاً‌ شـما را پاک سازد.» (در آن هنگام) علی، حسن، حسین و فاطمه (ع) حضور داشتند. پیامبر اکرم (ص) آنها‌ را‌ در‌ خانه ام سلمه زیر «کساء» قرار داد و سپس گفت: خدایا، همانا برای‌ هر‌ پیامبری‌ اهلی و خاندانی است و اینان اهل بـیت و خاندان من هستند. ام سلمه گفت: آیا من‌ از‌ اهل‌ بیت تو نیستم؟ پیامبر (ص) فرمود: تو بر خیر هستی ولی اینان اهل بیت و خاندان من‌ اند‌. [۲۸]
ابو جعفر محمد بن حسن طوسی (ره) از حضرت امام رضـا (ع) و آن حـضرت‌ از‌ پدران‌ گرانقدرش و امام زین العابدین (ع) چنین نقل می‌کند: ام‌ سلمه‌ می‌گوید‌: این آیه در خانه من و در روز مربوط به من نازل شد‌. هنگام‌ نزول آن، پیامبر خدا (ص) نزد من بود. آن حضرت (ص) عـلی، فـاطمه، حسن و حسین را فراخواند و جـبرئیل‌ (هـم‌) آمد، سپس عبای فدکی را بر روی آنها کشید و گفت: خدایا، اینان‌ اهل‌ بیت من هستند. خدایا، پلیدی و گناه را‌ از‌ آنان‌ دور کن و آنها را کاملاً پاک ساز‌. ام‌ سلمه می‌گوید: گفتم: ای پیامبر خدا، من نیز از اهل بـیت تـو هستم‌، و آمدم‌ تا همراه آنها (زیر عبا‌) بروم‌. اما پیامبر‌ اکرم‌ (ص) فرمود‌: ای ام سلمه، تو در جای‌ خود‌ باش. همانا تو بر خیر و نیکی هستی؛ تو از همسران پیامبر خدا‌ هستی‌. [۲۹]

در منابع شیعی بسیار دیگری روایات و احادیث مـربوط بـه شأن‌ نـزول آیه تطهیر بیان شده است. [۳۰]

منابع اهل سـنت

ابـو جعفر محمد بن جریر طبری در تفسیر خود چنین نقل می‌کند: از ابو سعید خدری نقل شده است که گفت: پیامبر خدا (ص) فرمود: این آیه درباره پنج تن نازل شده است که عبارتند از: من‌ و عـلی‌ و حـسن و حسین و فاطمه ـ رضی الله عنهم ـ[۳۱]
ابو عبدالله حاکم نیشابوری چنین نقل می‌کند:ام‌ سلمه (رض) می‌گوید: این‌ آیه‌ در خانه من نازل شد و پیامبر خدا (ص) علی، فاطمه، حسن و حسین ـ رضوان الله عـلیهم اجـمعین ـ را نزد خود فرا خواند و چنین گفت: خدایا، اینان اهل بیت من اند. [۳۲] حاکم‌ نیشابوری‌ در ذیل این حدیث شریف چنین می‌گوید:این حدیث با شـرط بـخاری (بـرای صحت حدیث) موافق و صحیح اسـت؛ ولی وی آن را‌ نـیاورده است‌. [۳۳] گفتنی است که در منابع فراوان دیگری که همگی از منابع معروف اهل سنت به شمار می‌آیند، تقریباً‌ همین مضمون یاد شده در خصوص نزول آیه تطهیر و اختصاص آن بـه‌ پنـج‌ تن آل عبا (ع) موجود است[۳۴]

بخش دوم: روایاتـی که آیه تطهیر را به اهل‌ بیت‌ (ع) مرتبط‌ می‌سازد

در بخش دیگری از احادیث، بدون اشاره و تـصریح بـه‌ شـأن نزول آیه تطهیر، صرفاً بر اختصاص آیه تطهیر به این پنج تن تأکید می‌شود. در اینجا تعدادی از‌ این‌ روایاتـ‌ را از مـنابع فـریقین ارائه می‌دهیم:

منابع شیعی

تمیمی‌نقل مـی‌کند: نـزد عایشه رفتم و او‌ برای‌ من‌ چنان نقل کرد که (روزی) پیامبر اکرم (ص) را دیده است که علی، فاطمه، حسن‌ و حـسین‌ (ع) را‌ فـرا خواند و سپس گفت: خدایا، اینان اهل بـیت مـن انـد، رجس و پلیدی را از‌ آنها‌ دور کن و آنها را کاملاً پاک گردان. [۳۵]
عبد الرحـمن‌ بـن‌ ابی‌ لیلی انصاری از پدرش نقل می‌کند که پیامبر اکرم (ص) خطاب به علی (ع) فرمود: من نخستین‌ کسـی‌ هـستم که وارد بهشت می‌شوم و تو بعد از من داخـل آن می‌شوی‌ و حسن‌ و حسین‌ و فـاطمه (پس از تـو وارد آن می‌شوند). خدایا، همانا آنها اهـل (بـیت) من اند، رجس‌ و پلیدی‌ را‌ از آنان دور کن و آنها را کاملاً پاک گردان. [۳۶]

منابع اهل سنّت

ام سلمه‌ می‌گوید‌: پیامبر‌ اکرم (ص) بـر حـسن، حسین، علی و فاطمه کسایی‌ پوشاند‌. سـپس گـفت: خدایا، اینـان اهـل بـیت و خواص من هستند، پلیدی را از آنـان‌ دور‌ کن و آنها را کاملاً پاک‌ گردان‌. ام سلمه‌ گفت‌: ای‌ پیامبر خدا، آیا من نیز با‌ آنها‌ هستم؟ حضرت (ص) فرمود: همانا تـو بـر خیر و نیکی هستی. [۳۷] ابو عیسی مـحمد بـن‌ عـیسی‌ تـرمذی در ذیل این حـدیث می‌نویسد‌: ‌ این حدیث حسن است و آن بهترین حدیثی است که در این باب (باب‌ فضل‌ فـاطمه بـنت مـحمد (ص)) روایت شده‌ است‌. [۳۸]
صفیه، دختر شیبه، نقل می‌کند که عایشه گفت: پیامبر‌ اکرم‌ (ص) هنگام با مداد با عبایی از‌ پشم‌ سیاه‌ بیرون‌ شد‌. حسن بن علی‌ رسید‌، او را داخل عـبا کرد. سـپس حسین آمد و همراه او داخل (عبا) شد. سپس فاطمه آمد‌، او‌ را‌ داخل فرمود. پس از آن علی آمد‌ و او‌ را‌ نیز‌ داخل‌ عبا‌ کرد. سپس گفت: خدا فقط می‌خواهد پلیدی را از شما اهل بیت دور کند و شما را کاملاً پاک سازد. [۳۹]

بخش سوم: روایات تسلیم‌ )سلام(‌ پیامبر(ص) به خمسه طیبه

قسمت دیگری از روایات مربوط به آیه تطهیر، روایات تسلیم است. در آیه ۱۳۲ سوره طه آمده است: و أمر اهلک‌ بالصلوه‌ و اصطبر عـلیها؛ و خـانواده خود‌ را‌ به نماز فرمان ده، و بر انجام آن شکیبا باش.» بر اساس روایات متعدد، پیامبر (ص) نیز بر اساس همین دستور الهی، هر روز قبل از اقامه نماز به در خانه علی‌ و فاطمه‌ (ع) می‌رفت و پس از فراخوانی آنها بـه نـماز، آیه تطهیر را خـطاب به آنها می‌خواند. البته در تعداد دفعات آمدن پیامبر اکرم (ص) به در خانه امام علی و فاطمه و سلام دادن به‌ آنها‌ و فـراخواندن آنها‌ به نماز و نیز قرائت آیه شریف تطهیر، اختلافاتی وجود دارد. در روایات مختلف چـنین آمـده اسـت:

پیامبر اکرم (ص) هر روز هنگام نماز صبح این کار را انجام‌ می‌داد‌.
پیامبر‌ اکرم (ص) چهل روز، هنگام صبح، این کار را انجام داده است.
پیامبر اکرم (ص) این کار را شش ‌‌مـاه‌ ‌ ‌هـنگام نماز صبح انجام می‌داد.
پیامبر اکرم (ص) هشت ماه هنگام رفتن به نماز‌ صبح‌ اینـ‌ کار را انـجام داده اسـت.
پیامبر اکرم (ص) این کار را نه ماه هنگام رفتن‌ به نماز صبح انجام می‌داد.
پیامبر اکرم (ص) نه ماه و در هـر روز پنج‌ بار (هنگام نمازهای پنج‌گانه‌) این‌ کار را انجام داده است.

اما این اختلافها چندان مهم نـمی‌نماید و به نظر می‌رسد در مـشاهده راوی حـدیث ریشه دارد. بنابراین، تعیین مدت و تعداد تکرار این کار توسط پیامبر اکرم (ص)، با‌ استفاده از این روایات ممکن نیست. آنچه مهم می‌نماید، این است که پیامبر عظیم الشأن اسلام (ص) این کار را انجام داده است. در اینجا با استفاده از منابع فریقین نمونه‌هایی از‌ روایات‌ تسلیم را ذکر مـی‌کنیم:

منابع شیعی

حضرت علی (ع) نقل می‌کند که پیامبر خدا (ص) هر روز صبح نـزد مـا آمده، می‌فرمود: نماز، خداوند شما را رحمت کند، نماز؛ «خدا فقط می‌خواهد پلیدی را از‌ شما‌ اهل بیت دور کند و شما را کاملاً پاک سازد» [۴۰]
ابو سعید خدری نقل می‌کند که پیامبر اکرم (ص) به مدت چـهل‌ روز‌ بـه‌ در خانه علی (ع) آمده، چنین می‌فرمود: ای اهل‌ بیت‌، سلام، رحمت و برکات خداوند بر شما باد. خدا فقط می‌خواهد پلیدی را از شما دور کند و شما را کاملاً‌ پاک‌ سازد‌. من با جنگ کننده با شما مـی‌جنگم و بـا کسـانی که‌ با شما دوست‌اند دوسـت مـی‌باشم. [۴۱]

مـنابع اهل سنّت

انس بن مـالک نـقل می‌کند‌ که‌ پیامبر‌ اکرم (ص) به مدت شش ماه هنگام رفتن به نماز صبح بر در‌ (خانه‌) فاطمه‌ گذر می‌کرد و چنین مـی‌گفت: نـماز؛ (ای) اهـل بیت، خدا فقط می‌خواهد پلیدی را از‌ شما‌ اهل‌ بیت دور کند و شما را کامـلاً پاک سازد. [۴۲] ابو عیسی محمد بن عیسی ترمذی‌ در‌ ذیل این حدیث، آن را «حدیث حسن» معرفی کرده است. [۴۳] و ابو عبدالله‌ حاکم‌ نیشابوری‌ نیز پس از نـقل این حـدیث مـی‌نویسد: «این حدیث طبق شـرط (صـحت حدیث) مسلم (نیشابوری) موافق و صحیح است، ولی‌ آن‌ را‌ نیاورده است» [۴۴]
ابـو حمراء نقل می‌کند: پیامبر (ص) را دیدم که هنگام طلوع فجر در (خانه) علی و فاطمه‌ آمده‌، چنین‌ گفت: نـماز، نـماز، خـدا فقط می‌خواهد پلیدی را از شما اهل بیت‌ دور‌ کند و شما را کاملاً پاک سازد. [۴۵]
ابـو‌ سـعید‌ خدری می‌گوید: پیامبر خدا (ص) چهل صبح در (خانه) علی آمده، پس از دیدن‌ فاطمه‌ چنین مـی‌گفت: سـلام بـر شما‌ ای‌ اهل بیت‌ و رحمت‌ و برکات‌ خداوند بر شما باد؛ نماز، رحمت‌ خداوند‌ بر شما فـرو بـارد. خدا فقط می‌خواهد هر گونه پلیدی را از‌ شما‌ اهل بیت دور کند و شما را‌ کاملاً پاک سـازد. [۴۶]

بخش چهارم: روایات مربوط به عصمت و طهارت‌ خمسه طیبه

در تـعداد دیگری از روایات بر عصمت و طهارت اهل بـیت (ع) تصریح می‌شود که در اینجا بـرخی از آنـها را می‌آوریم:

منابع شیعی

پیامبر اکرم (ص) فرمود: مـن، عـلی، حسن و حسین و نه تن از اولاد حـسین، مـطهر و مـعصوم هستیم. [۴۷]
پیامبر گرامی‌اسلام (ص) فرمود: امامان پس از من (مانند) عدد نـقبا (و رهـبران) بنی‌اسرائیل دوازده‌ نفرند‌ که همه آنها امـین، پرهـیزگار‌ و معصوم‌ انـد.[۴۸]

مـنابع اهل سنت

پیامبر اکرم (ص) فرمود: من و اهل بیت من از همه‌ گناهان‌ پاک و مـطهر هـستیم [۴۹]
پیامبر اکرم (ص) فرمود: و همانا ما اهل بیتی هستیم که خداوند از ما زشتیها (و گناهان) ظاهری‌ و باطنی‌ را دور کرده است. [۵۰]
پیامـبر اکرم (ص) فـرمود: مـا اهـل بـیتی هستیم که خداوند آنها را از‌ (گناهان‌) پاک نموده‌ است و (ما اهل بیت) از شجره نبوت هستیم. [۵۱]

بخش پنجم:احتجاج کنندگان بـه آیه تـطهیر درباره فضیلت اهل بیت علیهم السلام

در تـعداد دیگـری از روایات مربوط به آیه تطهیر، سخن از احتجاج افراد خاص به آیه تطهیر جهت اثبات برتری و فضیلت‌ اهل‌ بیت (ع) به میان آمده است. در اینجا نمونه‌هایی از این روایات را از منابع فریقین ذکر مـی‌کنیم:

مـنابع شیعی

احـتجاج امـام علی (ع) به آیه تطهیر: حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) فرمود: همانا خداوند عزوجل ما اهل بیت را برتری بخشیده است و چگونه چنین نباشد، در حالی که خداوند‌ ـ عزوجل‌ ـ در‌ کتاب خود می‌فرماید: خدا فقط‌ می‌خواهد‌ پلیدی‌ را از شـما اهـل بیت دور کنـد و شما را کاملاً پاک سازد، پس خداوند ما را از زشتیها (و گناهان) ظاهری و باطنی‌ تطهیر‌ فرموده‌ است و ما بر راه حق هستیم.[۵۲]
امـام علی‌ (ع) در‌ احتجاج دیگر خود خطاب به ابوبکر فرمود:آیا آیه تطهیر از پلیدیها برای‌ من، اهل بیت و فرزندان من است یا برای تـو ‌ ‌و خانواده‌ات؟ (ابـوبکر در جواب) گفت: بلکه برای تو و اهل بیت‌ توست‌.[۵۳]
احتجاج‌ دیگر امام علی (ع) در روز شـورا (روز تـعیین خـلیفه سوم بعد‌ از‌ مرگ عمر بن خطاب) خطاب به حاضران انجام شد و حضرت جهت اثبات بـرتری خود، فاطمه، حسن‌ و حسین‌ (ع) به‌ آیه تطهیر استدلال فرمود[۵۴]
احتجاج امام حسن (ع) به آیه تـطهیر جهت‌ اثبات‌ برتری‌ اهـل بـیت (ع) که پس از پذیرش صلح با معاویه ایراد شد.[۵۵]
احتجاج امام‌ زین‌ العابدین‌ (ع) به آیه تطهیر در برابر طعن پیرمردی به هنگام ورود اسرای کربلا به شهر‌ دمشق‌ نیز موردی دیگر است. آن حضرت (ع) خود را مصداق اهل بیت مورد اشـاره‌ در‌ آیه‌ تطهیر دانسته است.[۵۶]
از موارد دیگر، احتجاج ام سلمه (رض) به آیه تطهیر‌ جهت‌ اثبات برتری امام علی، فاطمه، حسن و حسین (ع) است و خطاب به عمره الهمدانیه بیان‌ شده‌ است‌.[۵۷]
احتجاج زید بن علی الحسین (ع) به آیه تـطهیر در خـصوص عدم شمولیت آیه تطهیر‌ به‌ همسران پیامبر اکرم (ص)، از نمونه‌های دیگر است.[۵۸]

منابع اهل سنت

احتجاج‌ امام‌ حسن بن علی (ع) به آیه تطهیر در منابع اهل سنت نقل شده است. ابو عبدالله‌ حاکم‌ نـیشابوری‌ در کتـاب المستدرک علی الصحیحین نقل می‌کند که حضرت امام حسن (ع) پس‌ از‌ شهادت امام علی (ع) خطبه ای خواند و چنین فرمود:ای مردم، هر کس‌ مرا‌ شناخت‌، همانا مرا شناخته است و هر کس مرا‌ نمی‌شناسد‌، من حسن پسر علی هستم و من از اهل بیتی هـستم که خـداوند پلیدی‌ را‌ از آنـها دور کرده و آنان‌ را‌ کاملاً پاک‌ گردانیده‌ است‌.[۵۹]
حـافظ عـبد الرحـمن بن ادریس بن‌ ابی‌ حاتم و دیگر مفسران و محدثان اهل سنت نقل می‌کنند که حضرت امام حسن‌ (ع) پس‌ از به خلافت رسیدن، هنگام خواندن‌ نـماز، بـا خـنجر مردی‌ زخمی‌شد‌. آن حضرت پس از آن‌ حادثه‌ منبر رفت و چـنین فـرمود:«ای اهل عراق، درباره‌ ما‌ از خدا‌ بترسید‌. همانا‌ ما رهبران و میهمانان شما‌ هستیم و ما اهـل بـیتی هـستیم که خداوند فرمود: «خدا فقط می‌خواهد پلیدی را از شما‌ اهل‌ بیت دور کند و شما را کامـلاً‌ پاک‌ سـازد‌». (ابو‌ جمیله‌) گفت: آن حضرت‌ (ع) پیوسته‌ این سخنان را می‌گفت تا این که در مسجد همه گریان شدند.[۶۰]
احتجاج امام زین العابدین‌ (ع) بـه‌ آیه‌ تـطهیر نـیز در منابع اهل سنت آمده‌ است‌. محمد‌ بن‌ جریر‌ طبری‌، ابو الفدا اسـماعیل بـن کثـیر و دیگران چنین نقل می‌کنند:ابو الدیلم می‌گوید: علی بن الحسین ـ رضی الله عنهما ـ به‌ مـردی‌ از اهـل شـام گفت: آیا در سوره احزاب خوانده‌ای: «خدا فقط می‌خواهد پلیدی را از شما اهل بیت دور کند و شما را کاملاً پاک سـازد». آن مـرد گفت: آری‌ (خوانده‌ام‌). آیا شما آنان هستید؟ حضرت گفت: آری.[۶۱]
مورد دیگر، احتجاج ام امؤمنین ام سلمه (رض) به آیه تـطهیر جـهت اثـبات برتری امام علی، فاطمه‌، حسن‌ و حسین (ع) خطاب به عمره همدانیه‌ است‌.[۶۲]
احتجاج واثله بن الاسـقع لیثـی به آیه تطهیر جهت اثبات برتری امام علی (ع) در حضور تعدادی از مسلمانان، نمونه‌ای دیگـر اسـت.[۶۳]
احـتجاج‌ عبدالله‌ بن عباس به آیه‌ تطهیر‌ جهت اثبات برتری امام علی، فاطمه، حسن و حسین (ع) هنگام مـناظره بـا گـروهی از مردم نیز در منابع اهل سنت آمده است.[۶۴]
احتجاج سعد بن ابی وقـاص بـه آیه تطهیر‌ جهت‌ اثبات برتری امام علی، فاطمه، حسن و حسین (ع) هنگام سخن گفتن با معاویه هم مـوردی دیگـر برشمرده می‌شود.[۶۵]

بررسی اقوال در مسئله

مشاهده روایات بی شمار در این زمینه که بسیاری از آنها را اهل سنت نقل نموده اند جای هیچ تردیدی باقی نمی گذارد که این آیه تنها در شأن خمسه طیبه نازل شده است و به هیچ وجه شامل همسران پیامبر نمی شود تا چه رسد به اینکه تنها در حق همسران پیامبر نارل شده باشد. با این وجود قائلان این دو نظر به دلایلی تمسک کرده اند که در ادامه به بررسی این دلایل خواهیم پرداخت

دلیل اول:سیاق آیات

آیه تطهیر در‌ بین‌ آیاتی از سـوره احـزاب‌ قرار‌ گرفته است که مربوط به هـمسران رسـول گرامی‌اسلام (ص) اسـت؛ چـون خـداوند متعال در آیات ۲۸ الی ۳۴ این سوره، همسران پیامـبر اسلام (ص) را مورد خطاب قرار داده و دستورهای مهمی‌ به آنها‌ داده‌ است. همین امر باعث شده است که برخی نزول آیه تطهیر را مربوط به همسران پیامبر بدانند یا اینکه دست کم آنها را نیز در کنار خمسه طیبه از مصادیق اهل بیت معرفی نمایند.

نقد

اگر چه سیاق یکی از قرائن در تفسیر آیه است اما دلیلی قطعی و تخلف ناپذیر نیست بلکه اگر دلیلی بر خلاف آن وجود داشت باید دست از سیاق برداشت و به آن دلیل تمسک کرد. زیرا اولاً این از عادت فصحاست که در کلام خود از یک خطاب به خطاب دیگر رونـد و دوبـاره بـه آن خطاب اولی برگردند‌ قرآن‌ کریم مملو از این موارد‌ است‌.[۶۶] ثانیاً:امام صادق علیه السلام می فرمایند: «یا جابر‌! وَ لَیْسَ شَیٌ اَبْعَد‌ مِنْ‌ عُقُولِ الرِّجال مِنْهُ، إنَّ الـآیه لَتَنْزِل اَوَّلُهَا فِی شیٍ وَ اَوْسـَطهَا فـِی شیٍ وَ آخرُهَا فِی شیٍ؛»[۶۷].ای جابر! هیچ چیزی مثل آن (قرآن) از عقل (و قیاس) مردم دور نیست‌، زیرا اول آیه درباره یک چیز و وسط آن درباره چیز دیگر و آخر آن درباره چیز سومی‌فرود می‌آید.ثالثاً: گاهی متکلم در کلام خود سخنی را به گونه جمله معترضه بیان می دارد و اسـتفاده از جـمله معترضه در‌ قرآن‌ کریم بی سابقه نیست و می‌توان برای آن نمونه های متعددی درقرآن کریم یافت.[۶۸] بنابراین سیاق آیات همیشه نمی تواند مورد استناد قرار گیرد. در آیه تطهیر نیز دلایل و قرائن قطعی وجود دارد که این بخش از آیه با سیاق آیات همراه نیست:

همه ضمایر در جمله‌هاى قبل و بعد آیه، مؤنث است و ضمایر فقط در این بخش آیه تغییر یافته و به صورت جمع مذکر آمده است و اگر خطاب همچنان تنها به همسران بود، تغییر در ضمایر وجهى نداشت.بنابراین به طور قطع مخاطبان آیه نمی توانند تنها همسران پیامبر باشند.
بر اساس روایات یاد شده آیه تطهیر شأن نزولى مستقل از آیات مربوط به همسران حضرت دارد و الزامی ندارد که از سیاق آیات پیروی کند. علامه طباطبایی می گوید:«حتی یک روایت بر نزول این ایه در ضمن آیات همسران پیامبر(ص) وارد نشده است و کسی نیز آن را ذکر نکرده است. حتی کسانی که قائل به اختصاص آیه به همسران پیامبر(ص) هستند, چنانکه به عکرمه و عروه نسبت داده می شود. بنابراین آیه تطهیر به حسب نزول جزو آیات همسران پیامبر(ص) و متصل به آن نیست[۶۹]
علاوه بر این سیاق مربوط به آیات همسران پیامبر سیاقى همراه با عتاب است و هیچ‌گونه ستایشى در آن نیست؛ در حالى که سیاق آیه تطهیر، سیاق تمجید است.
چگونه به سیاق تمسک نماییم در حالیکه همسران پیامبر(ص)خود را مصداق آیه تطهیر ندانسته و به آن استناد نکرده اند در حالیکه خمسه طیبه بارها به آن استناد کرده و فضایل خود را یاد آور شده ند(چنانکه در روایات مشاهده شد)و هیچ کس با آنها مخالفت نکرده است. این خود شاهدی بر این مسئله است که در صدر اسلام مسلمانان هیچ تردیدی نداشتند که منظور از اهل بیت در آیه تنها خمسه طیبه هستند.در تاریخ اسلام غیر از اهل بیت (ع) کسـانی‌ را‌ سـراغ‌ نداریم که پس از نزول آیه تطهیر خود را مصداق آن معرفی کرده باشند.
در هیچ یک از روایات صحیح و متواتر نقل نشده اسـت که پیامـبر اکرم (ص) احدی از همسران خود را در زیر کساء راه داده باشند.
روایات تسلیم(سلام دادن پیامبر) که‌ جزئی‌ از روایات مربوط به آیه تطهیر است، از اصحاب نامداری همچون عبدالله بن‌ عباس‌، ابـو سـعید الخـدری، انس بن‌ مالک‌، ابوالحمراء‌ و نیز امامان معصوم‌ مانند‌ امام علی (ع)، امام صـادق‌ (ع) نـقل‌ شده است و اسناد تعدادی از آنها از نظر فریقین صحیح و قابل قبول است. بنابر‌ این‌، با وجود اخـتلاف در تـعداد دفعات‌ ا