پاورپوینت کامل سرگذشتنامه‌های ایرانی و اسلامی ۷۸ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل سرگذشتنامه‌های ایرانی و اسلامی ۷۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل سرگذشتنامه‌های ایرانی و اسلامی ۷۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل سرگذشتنامه‌های ایرانی و اسلامی ۷۸ اسلاید در PowerPoint :

این مقاله ادبیات سرگذشتنامه‌ای ایرانی و اسلامی را در دو بخش مرور می‌کند. بخش نخست به سرگذشتنامه‌های جمعی و بخش دوم به سرگذشتنامه‌های فردی می‌پردازد. در هر بخش ابتدا گونه‌ها و سپس در هر گونه موارد و مثال‌های برجسته‌تر معرفی می‌شوند.

سبب نام‌گذاری این مدخل به سرگذشتنامه‌های ایرانی و اسلامی، درهم‌آمیختگی کم و بیش تفکیک‌ناپذیر ادبیات سرگذشتنامه‌ای ایرانی و اسلامی و علاقه مشترک خواننده این دایره‌المعارف به هر دو موضوع است. بسیاری از زندگینامه‌هایی که ایرانیان پدید آورده‌اند به زبان عربی و در حوزه فرهنگ اسلامی قرار می‌گیرد. در عین حال در آغاز و پایان هزار و دویست ساله پیدایش و بالندگی زبان فارسی نو، سرگذشتنامه‌هایی وجود دارند که صبغه اسلامی ندارند و دلیل علاقه ما به آنها ایرانی بودن و فارسی بودنشان است.

سرگذشتنامه‌های جمعی

اگر سرگذشتنامه را متنی بدانیم که مضمون اصلی آن گزارش رویدادها و اعمال و تعاملات افراد باشد، شاید بتوانیم خداینامک‌های پهلوی ساسانی و متن‌های عربی را که بعدها با استفاده از آنها تألیف شدند، نخستین زندگینامه‌ها در فرهنگ ایرانی بدانیم. اما باید در نظر داشت که این متون و اثری مانند شاهنامه فردوسی که بر مبنای آنها شکل گرفته است، تنها شکل موجود تاریخ‌نویسی روزگارانی بودند که تاریخ فقط گزارش عمل افراد بود و برخلاف سده‌های بعد و روزگار حاضر، این ادبیات جدا از متون دیگری که تاریخ نامیده شدند یا به موازات آنها، پدید نیامدند.

در واقع تاریخ‌نویسی همواره گزارش رویدادها و عمل و تعامل انسان‌ها بوده و باقی می‌ماند. از این‌روست که سرگذشتنامه‌نویسی را شعبه‌ای از تاریخ‌نویسی می‌دانند و در فرهنگ‌های بشری تاریخ‌نویسی با آن آغاز می‌شود. درآمیختگی مرزهای این دو، تفکیک تاریخ‌نویسی را از سرگذشتنامه‌نویسی به‌ ویژه در نخستین ادوار شکل‌گیری فرهنگ‌ها، غیردقیق می‌کند. چنانکه بسیاری از متون تاریخی را که از دوره اسلامی تاریخ ایران در دست داریم، می‌توان نوعی سرگذشتنامه جمعی شاهان و امیران و برجستگان نیز به‌ شمار آورد. برخی صاحب‌نظران این آثار را سرگذشتنامه‌های دودمانی می‌نامند.

در دوره اسلامی، چنانکه در بخش زندگینامه‌های انفرادی خواهد آمد، تاریخ‌نویسی با نوشتن سیره (=سرگذشت) و مغازی (=جنگ) های پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله آغاز شد و با تألیف زندگینامه‌های صحابه رسول صلی الله علیه و آله و تابعین آنها و نسل‌های بعد ادامه یافت.

تدوین این “زندگینامه‌ها” ناظر به‌ منظوری بود و نه صرفاً برای ارضای کنجکاوی: از آنجا که حدیث پس از قرآن مهم‌ترین منبع شکل‌گیری حقوق اسلامی (فقه) بود و این حدیث‌ها از زبان کسان نقل می‌شد، شناسایی و احراز اعتبار یا به اصطلاح ثِقَه (=مورد اعتماد) بودن آنها اهمیت داشت. از این‌رو تصادفی نیست که یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین نمونه‌های ادبیات زندگینامه‌ای جمعی اسلامی یعنی تاریخ‌الکبیر توسط محمد بن اسماعیل بخاری (۱۹۴-۲۵۶ق.) فراهم آمد که خود گردآورنده مهم‌ترین مجموعه احادیث در عالم اسلام یعنی صحیح بخاری است.

بدین گونه علم رجال، حدیث و آثار رجالی پدید آمدند که سومی را می‌توان نخستین گونه ادبیات سرگذشتنامه‌ای در جهان اسلام دانست. از آنجا که فاصله زمان حیات راوی حدیث با زمان حیات پیامبر صلی الله علیه و آله برای تعیین صحت زنجیره روایت‌کنندگان یک حدیث و در نهایت صحت آن اهمیت داشت، این‌گونه ادبیات سرگذشتنامه‌ای در جهان اسلام با تنظیم زمانی تدوین شدند و واحد زمان در آنها نسل یا به تعبیر تدوین‌کنندگان این کتاب‌ها “طبقه” بود. الطبقات ابن سعد (۱۶۸-۲۳۰ق.) از قدیم‌ترین و معتبرترین این‌گونه تألیفات است.

در کتاب‌های رجالی شیعه، یاران امامان دوازده‌گانه نیز اصحاب نامیده می‌شوند. به‌ علاوه در آنها به زندگی آن دسته از صحابه که از حق جانشینی علی علیه السلام پشتیبانی می‌کردند، بیشتر توجه شده است و به دیگران مگر آنانی که پیش از رحلت پیامبر درگذشتند، عنایت چندانی نشده است.

نوشتن کتاب‌های طبقات صحابه تا قرن نهم هجری ادامه داشت. در این میان سه اثر مشهورترند: یکی الاستیعاب فی معرفه الاصحاب از ابن عبدالبِرّ (۳۶۸-۴۶۳ق.) محدّث نامدار اندلسی، دیگری اُسد الغابه فی معرفه الصحابه از ابن اثیر (۵۵۵-۶۳۰ق.) نویسنده تاریخ عمومی مشهور به‌ نام الکامل و سومین الاصابه فی تمییز الصحابه است که اثری است در شناخت صحابه متعلق به ابن حَجَر عَسقلانی (۷۳۳-۸۵۲ق.). الاصابه را بزرگ‌ترین کتاب صحابی‌شناسی می‌دانند که در آن شمار صحابیان به بیشترین حد، یعنی حدود ۱۳۷۰۰ تن (بیش از ۱۲۲۰۰ مرد و نزدیک ۱۵۰۰ زن) رسیده است.

دامنه سرگذشتنامه‌های جمعی روایت‌کنندگان و حفظ‌کنندگان حدیث پس از صحابه به نسل‌های بعد، یعنی تابعین (نسل بعد از صحابه) و اتباع (نسل بعد از تابعین) کشیده شد. لازم به‌ ذکر است داده‌هایی که در کتاب‌های رجال در مورد افراد ارائه شده و می‌شود، مختصر است و معمولاً به‌نام و نسب و مشایخ (=کسانی که فرد از آنها حدیث روایت کرده است) و کسانی که از او روایت کرده‌اند، تاریخ وفات و احیاناً تولد و جمله‌ای درباره قابل اعتماد بودن او محدود می‌شود.

تألیف سرگذشتنامه‌های جمعی راویان و حافظان حدیث که به “طبقات محدثان” و “حفّاظ” و نیز “کتب رجالی” و “مشیخه” نیز مشهورند، نزد شیعیان رواج بسیار داشته است. کهن‌ترین کتاب در این موضوع از آن ایشان است و چهار کتاب اصلی ایشان عبارتند از: اختیار معرفه الرجال، الفهرست، الابواب یا الرجال (هر سه از شیخ طوسی ۳۸۵-۴۶۰ق.)، و الفهرست دیگری مشهور به رجال نجاشی (۳۷۲-۴۵۰ق.) از دیگر کتاب‌های رجالی مشهور شیعیان می‌توان از مَعالم‌العلماء تألیف ابن شهر آشوب مازندرانی (۴۸۸-۵۸۸ق.) و خلاصه‌الاقوال معروف به رجال علامه تألیف علامه حلی (۶۴۸-۷۲۶ق.) نام برد. تألیف طبقات محدثان توسط شیعیان پس از قرن هشتم و به‌ دنبال اثر علامه حلی همچنان تا قرن چهاردهم ادامه یافت.

در قرن چهاردهم تنقیح‌المقال تألیف شیخ عبدالله مامقانی (۱۲۸۹-۱۳۵۱ق.)، اعیان‌الشیعه از سید محسن امین (۱۲۶۹-۱۳۷۲ق.) و طبقات اعلام الشیعه از آقا بزرگ تهرانی مؤلف الذریعه مهم‌ترین تألیف‌ها از گونه مورد بحث در این بخش هستند.

نزد اهل سنت، گرچه تدوین زندگینامه راویان حدیث سابقه‌ای دیرینه دارد، اما آنچه باقی مانده از سده ششم قدیمی‌تر نیست. از بنام‌ترین مؤلفان کتب رجال اهل سنت محمد بن احمد ذهبی (۶۷۳-۷۴۸ق.) است که شرح احوال حافظان حدیث را در اثری به‌ نام تذکره‌الحفّاظ جمع آورده است و نیز ابن حجر عسقلانی که پیش از این به او اشاره شد. وی نویسنده کتاب مهم رجال حدیث به نام لسان المیزان است. “طبقات‌الفقها” دسته‌ای از همین سرگذشتنامه‌ها هستند که برخلاف نامشان به فقیهان به تعریف امروزی محدود نمی‌شوند، بلکه همه دانشوران یک مذهب فقهی یا فکری را دربرمی‌گیرند.

نمونه‌های آنها کتاب‌های جواهر المضیئه فی طبقات الحَنَفیه (=گوهرهای درخشان در باب رده‌های عالمان حنفی) از عبدالقادر قَرشی (۷۷۵ق.)، طبقات الحنابله، طبقات الشافعیه، طبقات المالکیه و طبقات الزیدیه است. طبقات المعتزله از قاضی عبدالجبار همدانی (۳۵۹-۴۱۵ق.) و طبقات الاشاعره نوشته ابن امام کاملیه از علمای مصر (۴۸۷ق.) به‌ ترتیب اندیشمندان معتزلی و اشعری را معرفی می‌کنند.

تدوین سرگذشتنامه‌های جمعی به شکل “طبقات” به مرور زمان برای عالمان دیگر دانش‌های دینی و غیردینی نیز صورت گرفت و انبوهی اثر اصیل یا رونویسی شده طی بیش از یک‌هزار سال دوام فرهنگ اسلامی در سرزمین‌های مختلف، از اسپانیا و مغرب گرفته تا شبه قاره هند، عمدتاً به زبان عربی تدوین شد. بسیاری از آنها باقی ماندند و در یکی دو صد سال اخیر به برکت صنعت چاپ به‌ صورت انبوه و در ویرایش‌های مختلف منتشر شدند. برخی نیز از دست رفتند و ما از طریق اشاره‌هایی که در آثار باقیمانده به آنها شده است، به‌ وجود آنها پی برده‌ایم.

از دیگر سرگذشتنامه‌های جمعی برای عالمان دین، یکی نیز کتاب‌هایی است که برای معرفی قاریان و مفسران قرآن تدوین شده‌اند. قاریان به سبب شیوه‌های مختلف قرائت متن مقدس، مورد توجه مسلمانان قرار داشتند. طبقات القُرّا (=رده‌های قاریان) تألیف ابن صیرفی (۴۶۳-۵۴۲ق.) از اندلس از قدیمی‌ترین این سرگذشتنامه‌هاست. طبقات القُرّای دیگری تألیف حسن بن احمد عطار همدانی (۵۶۹ ق.)، از نمونه آثاری است که خود از میان رفته اما دیگران به استفاده از آن در نوشتن کتاب‌های خود اشاره کرده‌اند. اما بزرگ‌ترین و معتبرترین کتاب در شرح احوال قاریان را غایه النهایه فی طبقات القراء از ابن جِزْری (۷۵۱-۸۳۳ق.) می‌دانند.

تدوین سرگذشتنامه جمعی مفسران قرآن خیلی دیرتر از دیگر گونه‌ها صورت گرفت. نخستین آنها را عبدالرحمن بن محمد سیوطی (۸۴۹-۹۱۱ق.) به‌ نام طبقات المفسرین؛ و دومین را شاگرد او با عنوان مشابه، شمس‌الدین محمد داودی (۹۴۵ق.) تألیف کرد. در دوران جدید پرداختن به پیشینه تفسیر و زندگی مفسران توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. طبقات مفسران شیعه (قم، ۱۳۸۲) و التفسیر و المفسرون دو نمونه از اثر سرگذشتنامه‌های جدیدالتألیف مفسران قرآن است.

قاضیان، گروه اجتماعی بانفوذ دیگری هستند که زندگانی آنها موضوع سرگذشتنامه‌های جمعی در جهان اسلام قرار گرفته است. از آغاز قرن سوم تا پایان قرن نهم کتاب‌های متعددی به شرح احوال قضات به‌ ویژه در سرزمین‌های غربی جهان اسلام، پرداخته‌اند. اخبار قضاه البصره (قرن ۳)، اخبار قضاه مصر (قرن ۴) النجوم الزاهره به اخبار قضاه مصر و القاهره (قرن ۹)، اخبار قضاه بغداد (قرن ۷) و شماری دیگر زندگانی قضات منطقه شام (=سوریه و اردن) و شمال افریقا و اسپانیای اسلامی (=اندلس) را بازمی‌تابانند.

فیلسوفان، پزشکان، عارفان، نحودانان، فرهنگ‌نویسان و خوشنویسان از دیگر رسته دانشوران هستند که در فرهنگ اسلامی و ایرانی سرگذشتنامه‌های جمعی برایشان تدوین شده است. در گذشته، فیلسوفان و پزشکان را دو رسته نزدیک به هم تلقی می‌کردند و از این‌رو در موارد مهمی زندگینامه‌های جمعی آنها را به‌ صورت یک اثر عرضه می‌داشتند. از کهن‌ترین این متون تاریخ الاطباء والحکماء نوشته اسحاق بن حُنَین (۲۵۱-۲۹۸ق.) است. دیگر سِیره‌ُالحکما نوشته پزشک مشهور محمد بن زکریای رازی (۲۱۵-۳۱۳ق.) است. اثر معروف دیگر متعلق به قرن چهارم، طبقات الاطباء الحکماء تألیف ابنُ جلْجل آندُلُسی (قرن ۴ق.) است که ترجمه آن به فارسی موجود است.

عُیون‌الاَنباء فی طبقات الاطباء (=سرچشمه‌های خبر درخصوص رده‌های پزشکان) از ابن ابی اصَیبَه (۶۰۰-۶۶۸ق.) پزشک دمشقی است که در آن سرگذشت بیش از ۴۰۰ پزشک مهم آمده است. از نوشته‌های متأخرتر در این موضوع کتاب مَطْرَحُ الانظار فی تراجِم الاطباء الاَعصار و فلاسفه الاَمصار به فارسی نوشته عبدالحسین خان زنوزی در اواخر دوره قاجاریه است.

سرگذشتنامه‌های شاعران نیز گونه‌ای مهم و پرشمار از ادبیات سرگذشتنامه‌ای ایرانی و اسلامی است که در هر دو، شعر شکل ادبی مسلط بوده است. یک مورد قدیمی طبقات الشعرا از ابن قُتیبه دینوری (۲۱۳-۲۷۶ق.) است و دیگری الاَغانی اثر پر حجم ابوالفرج اصفهانی (۲۸۴-۳۵۶ق.) است که مجموعه هنگفتی از ترانه‌ها و تصنیف‌های عربی و داستان‌هایی است که در اطراف آنها پدید آمده است.

در زبان فارسی سرگذشتنامه‌های شاعران از آغاز تا پایان دوره قاجار در قالب تذکره‌ها تألیف شده‌اند که عمده‌های آنها با لباب‌الالباب عوفی آغاز و با مجمع‌الفُصَحای مهدیقلی هدایت پایان می‌پذیرد (تذکره‌ها در این دایره‌المعارف مدخل مستقل دارد از این‌رو در اینجا به آنها نمی‌پردازیم).

پس از طبقات باید به زندگینامه‌های عمومی اشاره کرد که از موارد برجسته آن معجم‌الادباء تألیف یاقوت حموی (۵۷۴-۶۲۶ق.) است. این اثر علاوه بر ادیبان، زندگی و آثار اهالی حرفه‌های دیگر را نیز گزارش می‌کند. اثر مهم دیگر از آنِ ابن خَلّکان (۶۰۸-۶۸۱ق.) به نام وَفَیاتُ الاعیان و انباء ابناء الزمان (بزرگان درگذشته و سرچشمه‌های خبر درباره فرزندان روزگار) است که نویسنده در آن سرگذشت ۸۴۶ تن از نخبگان درگذشته قرن هفتم را در جهان اسلام بازمی‌آفریند. حدود یک قرن بعد محمد بن شاک