توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل هجرت‌کننده ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل هجرت‌کننده ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل هجرت‌کننده ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

هجرت

هجرت_ که از آن به مهاجرت نیز تعبیر شده_ به معنای جدایی است.

فهرست مندرجات

۱ – منظور از هجرت
۲ – اهمیّت هجرت
۳ – جایگاه هجرت در متون دینی
۳.۱ – هجرت یک دستور سازنده اسلامی
۳.۲ – هجرت حرکت ثمربخش
۳.۳ – هجرت مبدأ تاریخ
۳.۳.۱ – تعیین‌کننده مبدأ تاریخ مسلمانان
۴ – اقسام هجرت
۴.۱ – هجرت مکانی و ظاهری
۴.۲ – هجرت باطنی و معنوی
۵ – انواع هجرت
۵.۱ – برای فراگیری دانش
۵.۲ – برای حفظ دین
۵.۳ – از دست ظلم
۵.۴ – از گناه
۵.۵ – به سوی خدا
۶ – اهداف هجرت
۷ – آثار هجرت در راه خدا
۷.۱ – امنیت
۷.۲ – بخشودگی گناهان
۷.۳ – رهائی از شرک
۸ – اوصاف مهاجران
۸.۱ – ایمان و اخلاص
۸.۱.۱ – اخلاص در راه خدا
۸.۱.۲ – دنبال خشنودی الهی رفتن
۸.۱.۳ – حفظ ایمان
۸.۲ – پاکیزگی و طهارت درونی
۸.۳ – هجرت کردن از گناه
۸.۴ – هجرت کردن از تمایلات نفسانی
۸.۵ – امام ‌شناسی و ولایت مداری
۸.۶ – انتخاب مکان مناسب
۸.۷ – صبر و بردباری
۸.۸ – توکل و امیدواری
۸.۹ – صداقت در عمل
۹ – مهاجران نمونه
۹.۱ – حضرت ابراهیم
۹.۱.۱ – پاداش هجرت حضرت ابراهیم
۹.۲ – حضرت موسی
۹.۲.۱ – پاداش هجرت حضرت موسی
۹.۳ – پیامبر اکرم
۹.۳.۱ – آثار هجرت پیامبر اکرم
۱۰ – هجرت مسلمانان
۱۰.۱ – هجرت محدود
۱۰.۲ – ره‌آورد هجرت اوّل
۱۰.۳ – هجرت گروهی
۱۱ – پاداش مهاجران
۱۱.۱ – جایگاه دنیوی و پاداش اخروی
۱۱.۲ – امنیت گسترده
۱۱.۳ – بهشت جاودان و بخشش گناهان
۱۱.۴ – روزی شایسته
۱۱.۵ – بالاترین درجه نزد خداوند و رستگاری ابدی
۱۲ – پاداش مرگ در موقع هجرت
۱۳ – پی‌آمد ترک هجرت
۱۴ – پانویس
۱۵ – منابع

منظور از هجرت

“هجرت” از مادّ “هجر” به معنای ترک و جدایی است، مهاجرت در اصل به معنای بریدن از دیگری و ترک وی است.

[۱] راغب اصفهانی، مفردات راغب؛ «هجر»، ج۱، ص۵۳۶.

مهاجرت گاهی با بدن: «…وَ اهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضَاجِعِ…»

[۲] نساء/سوره۴، آیه۳۴.

«در بستر از آنها دوری نمائید».

یا با زبان و قلب: «إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا »

[۳] فرقان/سوره۲۵، آیه۳۰.

«قوم من قرآن را رها کردند».

و گاهی بریدن از غیر با هر سه (بدن، زبان، قلب) است:

[۴] راغب اصفهانی، مفردات راغب؛ «هجر»، ج۱، ص۵۳۶.

«وَ اصْبِرْ عَلَی مَا یَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِیلًا »

[۵] مزمل/سوره۷۳، آیه۱۰.

«و در برابر آنچه (دشمنان) می‌گویند شکیبا باش و به طرزی شایسته از آنان دوری گزین!»؛ «…وَ الَّذِینَ هَاجَرُواْ…»

[۶] بقره/سوره۲، آیه۲۱۸.

«…و کسانی که هجرت کردند…».

یعنی کسانی که از بلاد کفر به بلاد ایمان هجرت کردند.

که به همه اینها هجرت می‌گویند.

اهمیّت هجرت

مسأله هجرت یکی از مهمترین مسائلی است که در آغاز اسلام، اساسی‌ترین نقش را در پیروزی حکومت اسلامی ایفا کرد و در همه زمانها از اهمیّت فوق‌ العاده‌ای برخوردار است که از یک سو مؤمنان را از تسلیم در برابر فشار و خفقان محیط باز می‌دارد و از سوی دیگر عامل صدور اسلام به نقاط مختلف جهان می‌شود.

[۷] مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ ش، ج۱۹، ص۴۰۲.

جایگاه هجرت در متون دینی

«هجرت» در زندگی بشر و پیشرفت علوم و بوجود آمدن تمدنها نقش تعیین کننده‏ای داشته و دارد؛ اسلام به عنوان آخرین دین الهی در ابعاد مختلف مسئله هجرت را مطرح کرده و بر آن پای فشرده است.

هجرت یک دستور سازنده اسلامی

قرآن در بیش از ۱۴ آیه

[۸] آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۵.

[۹] انفال/سوره۸، آیه۷۲.

[۱۰] انفال/سوره۸، آیه۷۴.

[۱۱] انفال/سوره۸، آیه۷۵.

[۱۲] توبه/سوره۹، آیه۲۰.

[۱۳] نحل/سوره۱۶، آیه۴۱.

[۱۴] نحل/سوره۱۶، آیه۱۱۰.

به زبانهای مختلف دستور به هجرت داده است.

گاهی با زبان ملامت، می‏گوید «مگر سرزمین خدا گسترده نبود، چرا دست به هجرت نزدید؟».

[۱۵] نساء/سوره۴، آیه۹۷.

گاهی پاداش عظیم آن را گوشزد می‏نماید و می‏فرماید: «اَلَّذینَ امَنوُا وَهاجَرُوا وَجاهَدُوا فی سَبیلِ اللّه‏ِ بِاَمْوالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَهً عِنْدَ اللّه‏ِ وَاوُلئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ»

[۱۶] توبه/سوره۹، آیه۲۰.

؛ «آنان که ایمان آوردند و هجرت کردند و با اموال و جانهای خود در راه خدا جهاد کردند درجه بزرگتری نزد خدا دارند و آنها رستگارند.»

هجرت حرکت ثمربخش

کسی که در راه خدا هجرت کند، نقاط امن فراوان گسترده‏ای در زمین می‏یابد. «وَمَنْ یُهاجِرْ فی سَبیلِ اللّه‏ِ یَجِدُ فِی الاَْرْضِ مُراغَما کَثیرا وَسَعَهً…»

[۱۷] نساء/سوره۴، آیه۱۰۰.

؛ «آن که در راه خدا هجرت کند، موضعهای بسیار وسیعی در زمین می‏یابد.»

هجرت مبدأ تاریخ

هجرت مبدأ تاریخ مسلمانان و زیر بنای حوادث سیاسی، تبلیغی و اجتماعی آنان است.

هر قوم و ملّتی برای خود مبدأ تاریخی دارند؛ مثلاً، مسیحیان مبدأ تاریخ خود را میلاد حضرت مسیح علیه‏السلام قرار داده‏اند و در اسلام با این که حوادث مهمّی مانند ولادت پیغمبر اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله، بعثت، فتح مکه و رحلت پیغمبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله بوده، هیچ کدام انتخاب نشد و تنها زمان هجرت پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله به عنوان مبدا تاریخ انتخاب شد و مسلمانان تمام حوادث را با سال هجری تعیین می‏کردند.

تعیین‎‌کننده مبدأ تاریخ مسلمانان

طبری و یعقوبی نظرشان این است که در زمان خلیفه دوم که اسلام توسعه یافته بود، به فکر تعیین مبدأ تاریخی که جنبه عمومی و همگانی داشته باشد، افتادند و پس از گفتگوی فراوان نظر علی علیه‏السلام را دائر بر انتخاب هجرت به عنوان تاریخ پذیرفتند.

[۱۸] ابن واضح یعقوبی، تاریخ یعقوبی، مرکز انتشارات علمی، ۱۳۶۲، ترجمه دکتر ابراهیم آیتی، ج۲، ص۲۹.

[۱۹] ابن جریر طبری؛ تاریخ طبری، بیروت، دارالکتب العلمیّه، چاپ سوم۱۴۰۸، ج۲، ص۳.

[۲۰] ابن جریر طبری؛ تاریخ طبری، بیروت، دارالکتب العلمیّه، چاپ سوم۱۴۰۸، ج۲، ص۵۱۶.

اقسام هجرت

هجرت مکانی و ظاهری

«الَّذِینَ آمَنُواْ وَ هَاجَرُواْ وَ جَاهَدُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَهً عِندَ اللّهِ وَ أُوْلَئِکَ هُمُ الْفَائِزُونَ»

[۲۱] توبه/سوره۹، آیه۲۰.

«آنها که ایمان آوردند و هجرت کردند، و با اموال و جانهایشان در راه خدا جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است و آنها پیروز و رستگارند ».

سخن حضرت ابراهیم (ع) که فرمودند: «…إّنی مُهَاجِرٌ إِلَی رَبِّی…»

[۲۲] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۲۶.

«…من بسوی پروردگارم هجرت می‌کنم…».

ناظر به همین گونه از هجرت است، دوری از وطن و رفتن به سرزمین غربت برای این بود که کسی مانع یکتا پرستی حضرت ابراهیم (ع) نشود.

[۲۳] طباطبائی، محمد حسین؛ المیزان، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ ش، ج۱۶، ص۱۸۰.

هجرت باطنی و معنوی

هجرت از «ظلمت» به «نور» و از «کفر» به «ایمان» و از «گناه و نافرمانی» به «اطاعت و فرمانبری» از مصادیق چنین هجرتی است که پیام اصیل و فراگیر پیامبران و کتابهای آسمانی همین است.

[۲۴] جوادی آملی، عبدالله؛ تسنیم مرکز نشر اسراء، قم، ۱۳۸۵ ش، چاپ اوّل، ج۱۱، ص۴۱.

در احادیث می‌خوانیم مهاجرانی که جسمشان هجرت کرده امّا در درون روح خود، هجرتی نداشته‌اند در صف مهاجران نیستند.

امام علی (ع) می‌فرمایند: «یَقُولُ الرَجُلُ هاجَرْتُ و لم یُهاجِرْ إنّما المُهاجِرونَ الّذین یَهْجُرونَ السَیّئاتِ و لَمْ یَاْتُوابها »

[۲۵] مجلسی، محمد باقر؛ بحارالانوار، لبنان، مؤسسه الوفاء بیروت، ۱۴۰۴ ه. ق، ج۹۷، ص۹۹.

«بعضی‌ها می‌گویند مهاجرت کرده‌ایم در حالی که مهاجرت واقعی نکرده‌اند، مهاجران واقعی آنهایی هستند که از گناهان هجرت می‌کنند و مرتکب آن نمی‌شوند.»

همچنین آیه: «وَ الرُّجْزَ فَاهْجُرْ »

[۲۶] مدثر/سوره۷۴، آیه۵.

«از پلیدی دوری کن»، ناظر به همین هجرت است.

انواع هجرت

برای فراگیری دانش

قرآن می‏فرماید: «وَما کانَ الْمُؤمِنُون لِیَنْفِرُوا کافَّهً فَلَوْلا نَفَر مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فی الدّین…»

[۲۷] توبه/سوره۹، آیه۱۲۲.

؛ «شایسته نیست مؤمنان همگی (به سوی میدان جهاد) کوچ کنند؛ چرا از هر گروهی از آنان طایفه‏ای کوچ (و هجرت) نمی‏کند تا در دین (و معارف و احکام اسلام ) آگاهی یابند و به هنگام بازگشت به سوی قوم خود، آنها را بیم دهند؟»

در روایات به مسلمانان دستور داده‏اند که برای فراگیری علم اگر لازم باشد تا نقطه‏های دور دست همچون چین مسافرت و مهاجرت کنند.

پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله فرمودند: «اُطْلُبُوا الْعِلْمَ وَلَوْ بِالصّینِ

[۲۸] حرّعاملی، وسائل الشیعه، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ج۱۸، ص۱۴.

[۲۹] بحارالانوار، ج۱، ص۱۷۷.

[۳۰] بحارالانوار، ج۱، ص۱۸۰.

[۳۱] بحارالانوار، ج۲، ص۳۲.

[۳۲] بحارالانوار، ج۱۰۵، ص۱۵.

؛ علم کسب کنید اگر چه در چین باشد.»

در این هجرت خداپسندانه هزاران ملک طالب علم را مشایعت می‏کنند، چنان که پیامبر اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله فرمودند: «مَنْ خَرَجَ مِنْ بَیْتِهِ یَطْلُبُ عِلْما شَیّعَهُ سَبْعُونَ اَلْفَ مَلَکٍ یَسْتَغْفِرُونَ لَهُ

[۳۳] محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، تهران، المکتبه الاسلامیه، ج۱، ص۱۷۰.

[۳۴] بحار الانوار، ج۶۶، ص۳۸۲.

[۳۵] بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۱.

؛ کسی که از خانه‏اش برای کسب علم خارج می‏شود، هفتاد هزار ملک او را بدرقه می‏کنند و برای او استغفار می‏نمایند.»

برای حفظ دین

پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله فرمودند: «مَنْ فَرَّ بِدینِهِ مِنْ اَرْضٍ اِلیَ اَرْضٍ وَاِنْ کانَ شِبْرا مِنَ الاَْرْضِ اِسْتَوْجَبَ الْجَنَّهَ

[۳۶] مجموعه ورّام، ج۱، ص۳۶.

[۳۷] بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۳، ج۱۹، ص۳۱.

؛ کسی که برای حفظ دین و آئین خود از سرزمینی به سرزمین دیگر هجرت کند، استحقاق بهشت می‏یابد.»

از دست ظلم

قرآن می‏فرماید: «وَالَّذینَ هاجَرُوا فِی اللّه‏ِ مِنْ بَعْدِ ما ظُلِمُوا لَنُبَوِّءَنَّهُمْ فِی الدُّنْیا حَسَنَهً»

[۳۸] نحل/سوره۱۶، آیه۴۱.

؛ آنها که مورد ستم واقع شدند، و به دنبال آن در راه خدا مهاجرت اختیار کردند، جایگاه پاکیزه‏ای در دنیا به آنها خواهیم داد.»

از گناه

اصولاً روح هجرت مقدس همان فرار از «ظلمت» به «نور» و از کفر به ایمان، از گناه و نافرمانی به اطاعت خدا است، و لذا در احادیث می‏خوانیم، مهاجرانی که جسمشان هجرت کرده اما در درون و روح خود هجرتی نداشته‏اند، در صف مهاجران نیستند، و به عکس آنها که نیازی به هجرت مکانی نداشته‏اند، اما دست به هجرت درونی زده‏اند، در زمره مهاجرانند.

امیرمؤمنان علی علیه‏السلام می‏فرمایند: «وَیَقُولُ الرَّجُلُ هاجَرْتُ وَلَمْ یُهاجِرْ اِنَّمَا الْمُهاجِرُونَ الَّذینَ یَهْجُرُونَ السَّیِّئاتِ وَلَمْ یَأْتُوا بِها

[۳۹] شیخ عباس قمی، سفینه البحار، مکتبه السنائی، مادّه هجر.

؛ کسی می‏گوید مهاجرت کردم در حالی که مهاجرت واقعی نکرده است، مهاجران (واقعی) آنها هستند که از گناهان هجرت کنند و مرتکب آن نشوند.»

به سوی خدا

در قرآن کریم از زبان حضرت ابراهیم علیه‏السلام (و بنا بر قولی از زبان لوط علیه‏السلام )

[۴۰] تفسیر نمونه، ج۱۶، ص۲۳۹.

می‏خوانیم: «وَقالَ اِنّی مُهاجرٌ اِلی رَبّی اِنّهُ هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ

[۴۱] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۲۶.

؛ و (ابراهیم )گفت: من به سوی پروردگارم هجرت می‏کنم که او عزیز و حکیم است.»

اهداف هجرت

از انواع هجرت، اهداف هجرت هم به دست می‏آید.

گاهی هجرت برای کسب دانش و علوم است (یَطْلُبُ عِلْما)، گاهی به هدف حفظ دین (مَنْ فَرَّ بِدینِه مِن اَرضٍ…) و گاهی برای فرار از ظلم و ظالم (هاجَرُوا… من بعد ما ظُلموا) و گاهی برای رسیدن به خداوند (مُهاجِرٌ اِلی رَبّی) و زمانی برای فرار از گناه است (یَهْجُرُونَ السَّیِّئاتِ)و همه اهداف گذشته یا به نیّت خدا و (فی سَبیلِ اللّه‏) است یا برای غیر خدا.

آثار هجرت در راه خدا

امنیت

«وَ مَن یُهَاجِرْ فِی سَبِیلِ اللّهِ یَجِدْ فِی الأَرْضِ مُرَاغَمًا کَثِیرًا وَ سَعَهً…»

[۴۲] نساء/سوره۴، آیه۱۰۰.

«کسی که در راه خدا هجرت کند جاهای امنِ فراوان و گسترده‌ای در زمین می‌یابد…».

طبق این آیه اسلام با صراحت دستور می‌دهد که اگر در محیطی بخاطر عواملی نتوانستید آنچه وظیفه دارید انجام دهید به محیط و منطقه امن دیگری مهاجرت کنید.

[۴۳] تفسیر نمونه، ج۴، ص۹۰.

بخشودگی گناهان

«إِنَّ الَّذِینَ آمَنُواْ وَ الَّذِینَ هَاجَرُواْ وَ جَاهَدُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ أُوْلَـئِکَ یَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّهِ وَ اللّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ »

[۴۴] بقره/سوره۲، آیه۲۱۸.

«کسانی که ایمان آورده‌اند و کسانی که هجرت کرده و در راه خدا جهاد نموده‌اند، آنها امید به رحمت پروردگار دارند و خداوند آمرزنده و مهربان است ».

بر پایه این آیه مؤمنان و مجاهدان همگی به رحمت الهی امید دارند البته مؤمنان اهل هجرت و جهاد در راه خدا، در مرتبه والا از رجای واثق و رحمت خاص برخوردارند.

[۴۵] تسنیم، ج۱۱، ص۴۱.

رهائی از شرک

رهائی از محیط شرک آلود و کفر آمیز:

«إذْ أَوَی الْفِتْیَهُ إِلَی الْکَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَهً وَهَیِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا »

[۴۶] کهف/سوره۱۸، آیه۱۰.

«زمانی را به خاطر بیاور که آن جوانان به غار پناه بردند و گفتند: «پروردگارا! ما را از سوی خودت رحمتی عطا کن و راه نجاتی برای ما فراهم ساز.»

اوصاف مهاجران

در تاریخ بشریت، کسانی بیشترین نقش سازنده را داشته‏اند که حرکت و هجرت کرده‏اند.

هجرت آدم علیه ‏السلام تاریخ بشر را، هجرت موسی علیه‏ السلام تاریخ یهودیت را و هجرت مسیح علیه ‏السلام سرنوشت مسیحیت را رقم زد و هجرت پیامبر اکرم صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله سرآغاز فصل نوینی برای بشریت شد و هجرت علی علیه‏ السلام از مدینه به کوفه و هجرت حسین بن علی علیهماالسلام از مدینه به مکه و از آنجا به کربلا، موجی شد که تمام حرکتها و موجها و هجرت گذشتگان در او جمع آمد و همین طور ائمه دیگر.

اوصاف مهاجران شایسته و راستین عبارت هست.

ایمان و اخلاص

«نیت» اساس خوبیها و بدیها است.

انگیزه انسان برای انجام افعال اختیاری، گوناگون است؛ بعضی از انگیزه‏ها برای تأمین نیازمندیهای مادی و غرایز حیوانی است، و بعضی از آنها برای ارضای عواطف اجتماعی و گاه انگیزه کارها و اقدامات انسان، رضایت خداوند و خشنودی او است.

اولین ویژگی مهاجران راستین، اخلاص و انگیزه الهی است که از ایمان آنها سرچشمه می‏گیرد.

بعضی آیات و روایات را در این زمینه عبارتند از:

اخلاص در راه خدا

در چند آیه از قرآن قید «فی سبیل اللّه‏؛ در راه خدا» برای هجرت مهاجران ذکر شده است؛ مانند «هاجَروا وَجاهَدوُا فی سَبیلِ اللّه‏»؛

[۴۷] بقره/سوره۲، آیه۲۱۸.

«در راه خدا هجرت و جهاد کردند.»

و «مَن یُهاجِر فی سَبیلِ اللّه‏ یَجِدْ فی الارضِ مُراغَما»

[۴۸] نساء/سوره۴، آیه۱۰۰.

؛ «کسی که در راه خدا هجرت کند، در زمین جاهای امن… می‏یابد.»

و مانند «وَالذینَ امَنوُا وَهاجَروُا… فی سَبیلِ اللّه‏»

[۴۹] انفال/سوره۸، آیه۷۲.

[۵۰] انفال/سوره۸، آیه۷۴.

؛ «کسانی که ایمان آوردند و هجرت کردند… در راه خدا.»

پیامبر اکرم فرمود: «أیُّها النّاسُ اِنَّما الاَعْمالُ بِالنّیّاتِ و اِنَّما لِکُلِّ امْری‏ءٍ ما نَوی، فَمَنْ کانَتْ هِجْرَتُهُ الی اللّهِ وَ رَسُولِهِ فَهِجْرَتُهُ اِلَی اللّه‏ِ وَ رَسُولِهِ وَ مَنْ کانَتْ هِجْرَتُهُ اِلی دُنْیا یَصیبُها اَوْ اِمرَأهٍ یَتَزَوَّجُها فَهِجْرَتُهُ اِلی ما هاجَرَ اِلیهِ؛

[۵۱] محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، دار الکتب الاسلامیه، ج۱۹، ص۳۹-۳۸.

ای مردم! (ارزش و عدم ارزش )اعمال فقط با انگیزه‏ها است و فقط برای هر کس همان می‏ماند که نیت کرده است. پس کسی که هجرتش به سوی خدا و رسولش باشد، پس هجرتش به سوی خدا و رسول او است و کسی که هجرتش به سوی دنیایی باشد که به آن برسد، و یا زنی که با او ازدواج کند، هجرتش به سوی همان چیزی است که به سوی آن هجرت کرده است.»

به همین جهت است که ابراهیم علیه‏ السلام اعلان می‏دارد «اِنّی مُهاجِرٌ الی رَبِّی»

[۵۲] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۲۶.

؛ «به راستی به سوی خدایم هجرت می‏کنم.»

و «اِنّی ذاهِبٌ اِلی رَبّی»

[۵۳] صافات/سوره۳۷، آیه۹۹.

؛ «من به سوی خدای خود می‏روم.»

آری مهم‏ترین صفت و ویژگی مهاجر آن است که هجرتش، تلاشش، تبلیغش و… همه برای خدا باشد و ایمانش از سر تسلیم و رضایت خداوند: «مَنْ دَخَلَ فی الاِسلامِ طَوْعا فَهُو مُهاجِرٌ؛

[۵۴] کافی، ج۸، ص۱۴۸، حدیث ۱۲۶.

هر کس داوطلبانه (و از سر تسلیم در مقابل رضایت خداوندی )به اسلام در آید، مهاجر است.»

دنبال خشنودی الهی رفتن

«لِلفُقراء المُهاجِرینَ الذّینَ أُخرِجوُا مِنْ دیارِهِمْ و َ اَموالِهِم یَبتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللّه‏ وَ رِضْوانا و یَنْصُروُنَ اللّه‏ وَ رَسُولَهُ»

[۵۵] حشر/سوره۵۹، آیه۸.

؛ «(این اموال) برای فقیران مهاجری است که از خانه و کاشانه و اموال خود بیرون رانده شده‏اند، در حالی که فضل الهی و رضای او را می‏طلبند و خدا و رسولش را یاری می‏کنند.»

در این آیه سه صفت برای مهاجران خدایی ذکر شده است: دنبال فضل الهی بودن، خشنودی او را در خواست نمودن، و خدا و رسول او را یاری کردن؛ ولی در واقع همه این صفات به یک هدف؛ یعنی، اخلاص برمی‏گردد.

حفظ ایمان

قرآن کریم درباره اصحاب کهف؛ جوانمردان مهاجر خداجو می‏فرماید: «وَ نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ نَبَأَهُمْ بِالحَقِّ اِنّهُم فِتْیَهٌ امَنوُا بِرَبِّهِم وَ زِدْناهُمْ هُدیً وَ رَبَطْنا علی قُلُوبِهِمْ اِذْ قامُوا فَقالُوا رَبُّنا رَبُّ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ»

[۵۶] کهف/سوره۱۸، آیه۱۳.

[۵۷] کهف/سوره۱۸، آیه۱۴.

؛ «ما داستان آنها را به حق برای تو بازگو می‏کنیم، آنها جوانانی بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند و ما بر هدایتشان افزودیم و دلهای آنها را محکم ساختیم، در آن هنگام که قیام کردند و گفتند: پروردگار ما پروردگار آسمانها و زمین است.»

آیات فوق سراسر ایمان و توحید و انگیزه الهی جوانان مهاجر کهف را بیان می‏کند.

پاکیزگی و طهارت درونی

مبلغ مهاجر آن گاه سخنانش به دلها راه خواهد یافت که از دل پاک برآید.

به همین جهت است که پیامبران، از جمله خاتم پیغمبران، آن گاه وحی را تلقی و دریافت می‏کنند که به اوج پاکی رسیده باشند.

و بعد از دریافت وحی و راه یابی به عمق کتاب تدوین، دستور راه یابی به قلب کتاب تکوین، یعنی انسان را می‏یابند و به پیامبر اکرم صلی‏ الله ‏علیه ‏و ‏آله در روزهای اول بعثت دستور چنین هجرتی داده می‏شود. «وَالرُّجْزَ فاهْجُرْ»

[۵۸] مدّثر/سوره۷۴، آیه۵.

؛ «و از پلیدی دوری کن.»

هر چند این فرمان جنبه دفعی دارد نه رفعی؛ ولی به این مقدار این پیام را همراه دارد که مبلغان مهاجر باید هجرتی از گناهان داشته باشند و برخوردار از طهارت و پاکی روحی باشند.

هجرت کردن از گناه

بدان جهت پیامبر اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله فرمود: «أَشْرَفُ الْهِجْرَهِ أنْ تَهْجُرَ السَّیِئاتِ؛

[۵۹] محمدی ری شهری، منتخب میزان الحکمه، قم، دارالحدیث، ۱۴۲۲، ص۵۲۱.

برترین هجرت آن است که از گناهان هجرت کنی.»

آری یکی از بارزترین صفات مهاجران ـ که حتی نام هجرت به خود گرفته ـ دوری از گناه و تمایلات نفسانی است.»

پیامبر اکرم صلی‏ الله ‏علیه‏ و‏ آله فرمود: «ألهِجْرَهُ هِجْرَتانِ: اِحْداهُما أَنْ تَهْجُرَ السَّیِئاتِ وَ الاُخْری أَنْ تُهاجِرَ الی اللّه‏ِ تَعالی وَ رَسُولِهِ وَ لاتَنْقَطِعُ الْهِجْرَهُ ما تُقُبِّلَتِ التَّوْبَهُ؛ هجرت دو گونه است: یکی از آنها اینکه از بدیها دوری کنی و دیگری آن است که به سوی خداوند متعال و رسولش هجرت کنی و تا زمانی که توبه پذیرفته می‏شود، هجرت قطع نمی‏شود.»

[۶۰] محمدی ری شهری، منتخب میزان الحکمه، ص۵۲۱، روایت ۶۳۳۸.

[۶۱] میزان الحکمه، ج۱۳، ص۶۶۰۲.

پیامبر اکرم صلی‏ الله‏ علیه ‏و ‏آله فرمود: «أَفْضَلُ الهِجْرَهِ أَنْ تَهْجُرَ ما کَرِهَ اللّه‏؛

[۶۲] منتخب میزان الحکمه، ص۵۲۱.

برترین هجرت آن است که فاصله بگیری از چیزی که خدا بد می‏داند.»

و فرمود: «أَفْضَلُ الْهِجْرَهِ أَنْ تَهْجُرَ السُّوء؛ برترین هجرت آن است که از بدی هجرت کنی.»

[۶۳] منتخب میزان الحکمه، ص۵۲۱.

و فرمود: «أَلْمُهاجِرُ مَنْ هَجَرَ الخَطایا وَ الذُّنُوبَ؛ مهاجر کسی است که (از)خطاها و گناهان هجرت کند.»

هجرت کردن از تمایلات نفسانی

در اینجا به صورت حصر می‏فرماید تنها مهاجر کسی است که از خطاها و گناهان هجرت کند.

این نکته را هم اضافه کنیم که در هجرت و دوری از گناه، هجرت دیگری نهان است و آن هجرت از شهوات و تمایلات می‏باشد.

علی علیه‏ السلام فرمود: «أُهْجُروا الشَّهَواتِ فَاِنَّها تَقُودُکُمْ الی رُکُوب ِ الذُّنُوبِ و التَهَجُّمِ علی السَّیِّئاتِ؛ از شهوات هجرت و دوری کنید، زیرا شهوات شما را به سوی ارتکاب گناهان و هجوم بردن بر زشتیها هدایت می‏کند.»

[۶۴] غرر الحکم، حدیث ۲۵۰۵.

امام ‏شناسی و ولایت مداری

مسئله امامت و ولایت از مهم‏ترین مسائل اسلامی، بلکه اساس و ریشه آن است.

بدین جهت امامت و شناخت امام در همه جا مطرح است، و همه مسائل به نوعی با مسئله امامت و ولایت مرتبط می‏باشد.

رسالت پیامبر، اکمال دین، تمام شدن نعمتها و حتی تأمین هدف خلقت، بستگی به شناخت امام و امامت دارد.

امام حسین علیه‏ السلام می‏فرماید: «مردم بیدار باشید، خداوند بندگان را نیافرید مگر برای اینکه او را بشناسند، آن گاه که او را شناختند، پرستش کنند، وقتی که پرستش کردند از عبادت دیگران بی نیاز می‏شوند.»

یکی از یاران پرسید: «فَما مَعْرِفَهُ اللّه‏ِ؟ قالَ: مِعْرِفَهُ أَهلِ کُلِّ زمانٍ اِمامَهُمُ الَّذی یَجِبُ عَلَیْهِمْ طاعَتُهُ؛

[۶۵] محمد دشتی، فرهنگ سخنان امام حسین علیه‏ السلام، ص۹۲.

[۶۶] شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۹، حدیث ۱.

[۶۷] محمد بن علی کراجکی، کنز الفوائد، ص۱۵۱.

پس شناخت خداوند چیست؟ فرمود: «(شناخت خداوند به این است که )اهل تمام زمانها، امامشان را بشناسند. (