توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل حماد بن سابور کوفی ۶۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل حماد بن سابور کوفی ۶۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل حماد بن سابور کوفی ۶۳ اسلاید در PowerPoint :

حماد راوی

ابوالقاسم حماد بن سابور دیلمی کوفی، معروف به ‌حَمّاد راویه (م ۱۵۶ هـ)، از شخصیت‌های قرن دوم و سوم هجری قمری، آگاه به تاریخ، اشعار، انساب، لغات عرب، ادبیات عرب و ایام عرب که خلفای بنی‌امیه با او مجالست داشته و احترام می‌گذاشتند و از علوم او بهره می‌بردند. وی راوی اشعار کهن عرب و شاعر معروف ایرانی‌تبارِ عرب بود.

فهرست مندرجات

۱ – معرفی اجمالی
۲ – تاریخ ولادت
۳ – متحول‌شدن در جوانی
۴ – اساتید و شاگردان
۵ – جایگاه حماد نزد خلفا
۶ – سال وفات
۷ – اوصاف
۷.۱ – عدم پایبندی به اصول اخلاقی
۷.۲ – آسان‌گیری در پذیرش روایت
۸ – دیدگاه مستشرقان
۹ – دانش حماد
۱۰ – جانشین حماد
۱۱ – مطالعه بیشتر
۱۲ – فهرست منابع
۱۳ – پانویس
۱۴ – منبع

معرفی اجمالی

ابوالقاسم حماد بن سابور بن مبارک بن عبید دیلمی کوفی، معروف به راویه، اصل و تبار او از دیلم بود.

[۱] ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۵۴۱.

پدرش شاپور (سابور)/ هرمز یا به روایتی میسره از اهالی دیلمان بود که پسر عروه‌ بن زید الخیل طائی وی را اسیر کرد و به دخترش لیلی بخشید به همین دلیل مُکنّی به ابولیلی شد.

[۲] ابوالطیب لغوی، عبدالواحد بن علی، مراتب‌ النحویین، ج۱، ص۸۶.

[۳] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۳۳۹.

[۴] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج۱، ص۱۲۰.

حماد به خاطر اشعار زیادی که از شعرای جاهلی و اسلامی حفظ بود، لقب راویه گرفت.

[۵] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۳۳۹.

برخی او را اولین کسی دانسته‌اند که به این نام ملقب گردید.

[۶] زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۲، ص۲۷۱.

درباره زندگی حماد اطلاعات ناسازگاری وجود دارد.
او را، به دلیل محل تولد و سکونتش، حماد کوفی و به سبب خاستگاهش، حماد دیلمی نامیده‌اند.

[۷] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم‌ الادباء، ج۳، ص۱۲۰۱ ۱۲۰۲.

[۸] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۲۰۶.

[۹] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۸۵.

ابوالفرج اصفهانی

[۱۰] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۳۳۹.

او را از موالی بنی‌شیبان

[۱۱] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۲۰.

و یاقوت حموی

[۱۲] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم‌ الادباء، ج۳، ص۱۲۰۱ ۱۲۰۲.

و ابن‌خلکان

[۱۳] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۲۰۹.

او را از موالی بکر بن وائل یا مکنف‌ بن زید الخیل طائی دانسته‌اند.

تاریخ ولادت

سال تولد حماد را برخی منابع ۷۵

[۱۴] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۲۰.

[۱۵] فروخ، عمر، تاریخ الادب‌ العربی، ج۲، ص۸۱.

و برخی دیگر ۹۵

[۱۶] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم‌ الادباء، ج۳، ص۱۲۰۵.

[۱۷] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۲۰۹.

[۱۸] زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۲، ص۲۷۱.

در کوفه ذکر کرده‌اند.

متحول‌شدن در جوانی

حماد در کوفه پرورش یافت و در جوانی هم‌نشین و یار دائمی حماد عجرد و حماد زبرقان بود و این سه تن به حمادون معروف بودند. اینان به همراه مطیع‌ بن الیاس (متوفی ۱۶۶) به بی‌بند و باری شهرت داشتند، در مجالس عیش و نوش حاضر می‌شدند و برای هم اشعار هجوآمیز می‌سرودند.

[۱۹] جاحظ، عمرو بن بحر، الحیوان، ج۴، ص۴۸۱.

[۲۰] ابن‌قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، الشعر و الشعراء، ج۲، ص۷۶۷.

[۲۱] سیدمرتضی علم‌الهدی، علی‌ بن حسین، الامالی، ج۱، ص۱۳۱.

[۲۲] Regis Blachere, Histoire de la litterature arabe, Paris 1952،۱۹۶۶، v1، p103.

حماد در جوانی دزدی و راهزنی می‌کرد تا این‌که شبی اموال کسی را دزدید که در آن دفتری از شعر انصار بود، آنها را خواند، لذت برد و حفظ کرد و پس از آن به دنبال شعر و ادب رفت و راهزنی را رها کرد.

[۲۳] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۳۵۰.

از آن پس دنبال آموختن ادبیات، شعر، ایام الناس و لغات عرب رفت و از گذشته خود دست کشید.

[۲۴] بغدادی، عبدالقادر، خزانه الادب، ج۹، ص۴۵۱.

او را آگاه‌ترین مردم نسبت به تاریخ، اشعار، انساب و لغات عرب توصیف کرده‌اند،

[۲۵] ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، ج۱۰، ص۱۱۴.

[۲۶] ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۲، ص۲۵۳.

بدین‌جهت پادشاهان بنی‌امیه او را احترام کرده و با او مجالست داشتند و از ایام عرب و علوم آنها از او سؤال نموده و او را پاداش می‌دادند.

[۲۷] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۹، ص۳۸۲.

[۲۸] ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۸، ص۲۷۲.

اساتید و شاگردان

حماد از جریر و فرزدق اشعاری حکایت کرده و هیثم بن عدی، عبدالله بن اجلح کندی و خالد بن عطاء نیز از او حکایت کرده‌اند.

[۲۹] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۵، ص۱۵۰.

[۳۰] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۳، ص۳۶۱.

خلف احمر و اصعمی نیز از او اشعاری روایت کرده‌اند.

جایگاه حماد نزد خلفا

روایات اغراق‌آمیزی درباره حافظه حماد وجود دارد و سبب مُلَقب شدنش به راویه (بسیار روایت‌کننده) از حفظ داشتن اشعار بسیار زیاد است.

[۳۱] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۳۳۹.

[۳۲] ابوالفرج اصفهانی، على بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۹۲.

دانش و اطلاعات وسیع وی درباره اخبار و اشعار جاهلی سبب شد که جایگاه خاصی نزد خلفای بنی‌امیه داشته باشد و از عنایت و حمایت هشام‌ بن عبدالملک (حک: ۱۰۵ـ۱۲۵) و ولید بن یزید (حک: ۱۲۵ـ۱۲۶) برخوردار باشد.

[۳۳] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۳۳۹.

[۳۴] ابوالفرج اصفهانی، على بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۷۴ـ۷۸.

[۳۵] ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهه‌ الالباء فی طبقات الادباء، ص۳۹.

براساس حکایتی که ابوالفرج اصفهانی نقل کرده

[۳۶] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۳۴۲.

[۳۷] ابوالفرج اصفهانی، على بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۷۴ـ۷۸.

[۳۸] ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهه‌الالباء فی طبقات الادباء، ص۳۹.

و در کتاب‌های دیگر هم به همان شکل تکرار شده، حماد پیش از هشام‌ بن عبدالملک، در خدمتِ یزید بن عبدالملک (حک: ۱۰۱ـ۱۰۵) بوده است،

[۳۹] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم‌ الادباء، ج۳، ص۱۲۰۲۱۲۰۴.

حال‌آنکه، حتی اگر سال تولد حماد ۷۵ باشد، ناسازگاری‌های آشکار تاریخی که در متن داستان وجود دارد، تمامی آن‌را نامعتبر جلوه می‌دهد.

[۴۰] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۲۰۹.

خلفای عباسی به او هیچ توجهی نشان نمی‌دادند.

[۴۱] ابوالفرج اصفهانی، على بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۸۱ـ۸۲.

داستان مناقشه او با مُفَضّل ضبّی در حضور مهدی عباسی (حک: ۱۵۸ـ۱۶۹) در کاخ عسیاباذ/ عسیی‌آباد

[۴۲] ابوالفرج اصفهانی، على بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۸۹ـ۹۱.

نیز به لحاظ تاریخی تناقض دارد.
دیدار حماد با زیاد بن ابیه (متوفی ۵۳)

[۴۳] ابوالفرج اصفهانی، على بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۹۳.

[۴۴] مرزبانی، محمد بن عمران، المُوَشَّح، ج۱، ص۳۷۳.

نیز ممکن نیست، زیرا حماد دست کم ۲۲ سال بعد از مرگ زیاد به دنیا آمده است. به گفته بلاشر

[۴۵] Regis Blachere, Histoire de la litterature arabe, Paris 1952،۱۹۶۶، v1، p104.

به سبب همین تناقضات است که پژوهشگران نمی‌توانند به گزارش‌های زندگی وی اعتماد کنند.

سال وفات

حماد در کوفه درگذشت. سال وفات وی را ابن‌ندیم

[۴۶] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۰۴.

۱۵۶، و یاقوت حموی

[۴۷] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم‌ الادباء، ج۳، ص۱۲۰۵.

و ابن‌خلکان ۱۵۵

[۴۸] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۲۰۹.

[۴۹] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآه الجنان، ج۱، ص۲۵۶.

ذکر کرده‌اند. به نوشته ابن‌خلّکان، وفات حماد را در زمان خلافت مهدی، یعنی بعد از ۱۵۸، نیز گفته‌اند

[۵۰] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۲۰۹.

که شاید برای رفع تناقض تاریخی دیدار وی با مهدی باشد. صفدی نیز وفات او را در ۱۶۵ دانسته است.

[۵۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۸۷.

محمد بن کناسه در رثای او اشعاری سرود.

اوصاف

حماد شاعری اهل ذوق و راوی با حافظه‌ای قوی بود که تحسین ابوعمرو بن علاء بصری ، سردمدار مکتب راویان بصره، را برانگیخت.

[۵۲] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۳۴۱.

او در مقابل ولید بن یزید ادعا نمود که به تعداد هر یک از حروف الفبا، صد قصیده بزرگ می‌خواند و در نهایت ۲۹۰۰ قصیده خواند و از او جایزه گرفت.

[۵۳] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۳۳۹.

او چهره‌ای دوگانه دارد، از یک سو نخستین کسی است که اشعار عرب را گردآوری کرده

[۵۴] ابن‌سلام جُمَحی، محمد بن سلّام، طبقات فحول‌ الشعراء، ج۱، ص۴۸.

و در زمانه خود آگاه‌ترین فرد به کلام عرب است و حکایت‌های متعدد درباره تسلط کم‌نظیر او بر شعر جاهلی و شناخت عمیق او از نقد شعر وجود دارد،

[۵۵] ابوالطیب لغوی، عبدالواحد بن علی، مراتب‌ النحویین، ج۱، ص۸۶.

[۵۶] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۶، ص۳۳۹.

[۵۷] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم‌ الادباء، ج۶، ص۲۷۱۰.

از سویی دیگر، از قدیم‌ترین تا متأخرترین منابع او را نامطمئن و جاعل می‌دانند.

[۵۸] ابن‌سلام جُمَحی، محمد بن سلّام، طبقات فحول‌ الشعراء، ج۱، ص۴۸.

[۵۹] سیدمرتضی علم‌الهدی، علی‌ بن حسین، الامالی، ج۱، ص۱۳۲.

[۶۰] Regis Blachere, Histoire de la litterature arabe, Paris 1952،۱۹۶۶، v1، p104.

عدم پایبندی به اصول اخلاقی

سیدمرتضی او را فردی بی‌دین، دائم‌الخمر و کذاب دانسته است.

[۶۱] سیدمرتضی علم‌الهدی، علی‌ بن حسین، الامالی، ج۱، ص۱۳۱.

پایبندنبودن به اصول اخلاقی، عادت به نوشیدن شراب، متهم‌بودن به کفر و زندقه و انبوهی از حکایات که بر جعل و افزودن بر شعر دیگران دلالت دارد

[۶۲] ابن‌سلام جُمَحی، محمد بن سلّام، طبقات فحول‌ الشعراء، ج۱، ص۴۸.

[۶۳] ابوالف