توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل حبوه (حقوق) ۵۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل حبوه (حقوق) ۵۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل حبوه (حقوق) ۵۶ اسلاید در PowerPoint :

حبوه (حقوق خصوصی)

حبوه، از اصطلاحات به‌ کار رفته در علم حقوق و به معنی اعطای برخی از لوازم شخصی میت مثل انگشتری، لباس، قرآن و… به پسر بزرگتر است که در این مقاله به شرایط حبوه و مصادیق آن پرداخته و نظر فقیهان و حقوقدانان را بررسی میکند.

فهرست مندرجات

۱ – معنی
۲ – محبو منه
۳ – محبو له
۴ – مصادیق حبوه
۴.۱ – قرآن
۴.۲ – انگشتری
۴.۳ – لباس‌های شخصی
۴.۴ – شمشیر
۵ – پانویس
۶ – منبع

معنی

«حبوه» در لغت به معنی عطیه، یعنی مالی است که بخشیده‌ می‌شود و به عنوان پیش کشی است که بدون منت و چشم داشت عوض، بخشیده‌ می‌شود. و در اصطلاح فقهی عبارت است از: بعضی از اموال معین از ترکه‌ پدر، که با فوت او، و پیش از تقسیم ارث در میان وارثان، به بزرگترین فرزند ذکور او داده‌ می‌شود.

[۱] حسینی عاملی، سید محمد جواد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد علامه، ج۸، ص۱۳۴، قم، موسسه آل البیت، ۱۳۲۶.

[۲] نراقی، احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج۱۹، ص۲۰۱، انتشارات موسسه ی آل البیت لاحیاء التراث، ذی الحجه ۱۴۲۰ه. ق، چاپ اول.

[۳] شهید ثانی جبعی عاملی، زین الدین بن علی، رسائل، ص۵۰۱، رساله حبوه.

بحث حبوه در قانون مدنی ما در ماده‌ ۹۱۵ آمده است. ماده ۹۱۵ قانون مدنی چنین مقرر‌ می‌دارد: «انگشتری که میت معمولا استعمال‌ می‌کرده است و همچنین قرآن، رخت‌های شخصی و شمشیر او به پسر بزرگ او‌ می‌رسد بدون این که از حصه‌ او از این حیث چیزی کسر شود، مشروط بر این که ترکه‌ میت منحصر به این اموال نباشد.»

برخی از نویسندگان و حقوق‌دانان بر این عقیده‌اند که حکم حبوه و مقصود از آن، یادگارهای پدر به عنوان رئیس خانواده و قبیله است که به پسر بزرگ تر او‌ می‌رسد تا او این نشانه‌های رهبری را حفظ کند و برای حفظ موقعیت اجتماعی و سیاسی خود در قبیله، طبق عادات و رسوم قومی از اموال مختصه‌ رئیس سابق به عنوان مظاهر جانشینی از پدر که مشخص مقام ریاست قبیله بوده، استفاده‌ می‌کرده است.

[۴] شهیدی، مهدی، ارث، ص۱۴۷، تهران، انتشارات مجد، سال ۱۳۸۷، چاپ هفتم.

[۵] امامی، سید حسن، حقوق مدنی، ج۳، ص۲۶۱، تهران، انتشارات اسلامیه، سال ۱۳۶۲، چاپ دوم.

بعضی نیز بر این عقیده‌اند که در جامعه‌ کنونی، مفهوم خانواده و ریاست آن و نقشی که پسر بزرگ در این زمینه دارد، دگرگون شده و تغییرکرده است و حبوه به عنوان یادگار سنتی در خانواده حفظ شده است، نه ضرورت.

[۶] کاتوزیان، ناصر، شفعه و وصیت و ارث، ص۲۹۹، تهران، نشر میزان، زمستان، ۱۳۸۶، چاپ نهم.

برخی از فقهاء، حبوه را نوعی عوض مالی در برابر قضای نماز و روزه‌های فوت شده‌ پدر که به پسر بزرگ واجب است، دانسته‌اند،

[۷] نجفی، شیخ محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج۳۹، ص۱۳۳، قم، انتشارات دارالکتب اسلامیه، سال ۱۳۶۲، چاپ دوم.

[۸] شهید ثانی جبعی عاملی، زین الدین بن علی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه (شهید اول، محمد بن مکی)، ج۳، ص۲۲۵، قم، موسسه اسماعیلیان، سال ۱۳۸۰، چاپ هفتم، سه جلدی.

[۹] محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن، شرایع الاسلام، ص۱۴۹۵، ترجمه ابوالقاسم بن احمد یزدی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، سال ۱۳۷۴، چاپ ششم.

[۱۰] میرزای قمی، میرزا ابوالقاسم، جامع الشتات، ج۱، ص۲۶۴، تهران، انتشارات موسسه کیهان، بهار ۱۳۷۱، چاپ اول.

[۱۱] میرزای قمی، میرزا ابوالقاسم، جامع الشتات، ج۱، ص۲۵۲-۲۵۳، تهران، انتشارات موسسه کیهان، بهار ۱۳۷۱، چاپ اول.

[۱۲] میرزای قمی، میرزا ابوالقاسم، جامع الشتات، ج۱، ص۲۶۶-۲۶۷، تهران، انتشارات موسسه کیهان، بهار ۱۳۷۱، چاپ اول.

در حالی که برخی قائل‌اند: که هیچ گونه تلازمی میان این دو حکم وجود ندارد.

[۱۳] شهید ثانی، جبعی عاملی، زین الدین بن علی، رسائل، ص۲۳۷، رساله حبوه، قم، مکتب بصیرتی، ۱۳۱۳.

[۱۴] شهید ثانی، جبعی عاملی، زین الدین بن علی، رسائل، ص۲۴۷-۲۴۸، رساله حبوه، قم، مکتب بصیرتی، ۱۳۱۳.

و از طرفی در حقوق برای اجرای این تعهد (انجام قضای نماز و روزه‌های فوت شده‌ پدر) هیچ ضمانت اجرایی وجود ندارد.
به نظر مشهور فقهاء، دادن حبوه به پسر بزرگ در صورتی که شرایط آن را داشته باشد،(برای اطلاعات تفصیلی پیرامون حبوه و شرایط آن رجوع شود به دانشنامه جهان اسلام جلد ۱۲)

[۱۵] علوی قزوینی، سید علی، دانشنامه جهان اسلام، ج۱۲، ذیل مقاله‌ حبوه، قم، انتشارات بنیاد دایره المعارف اسلامی (تحت نظارت موسسه‌ی فرهنگی و هنری کتاب مرجع)، سال ۱۳۸۷، چاپ اول، ۱۲جلدی.

واجب است (در مقابل، نظر بعضی از فقهاء که آن را مستحب دانسته‌اند.)

[۱۶] علامه حلی، ابومنصور حسن بن یوسف، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، ج۹، ص۲۰، قم، موسسه نشر اسلامی، سال۱۴۱۹ ه. ق، چاپ اول.

محبو منه

در ماده‌ ۹۱۵ قانون مدنی، کلمه‌ میت (محبوٌ منه) از حیث شمول آن نسبت به پدر و مادر اطلاق دارد. بعضی از حقوق‌دانان ذکر کلمه‌ میت به صورت مطلق را غلط فاحش این ماده دانسته‌اند،

[۱۷] جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ارث، ج۱، ص۱۶۳، تهران، انتشارات امیر کبیر، سال ۲۵۳۷، چاپ اول.

اما چون در مورد احکام استثنایی و برخلاف قاعده باید تفسیر مضیق و محدود نمود و از طرفی با توجه به نصوص فقهی که در غالب اخبار و روایات این باب کلمه‌ «الرجل» آمده است،

[۱۸] حر عاملی، شیخ محمد بن حسن، وسایل الشیعه الی تحصیل مسایل الشریعه، ج۲۶، ص۹۷-۹۹، قم، موسسه آل البیت لاحیاء التراث، ذوالحجه ۱۴۱۲ه. ق، چاپ اول، باب ۳.

(مانند عن الرجل یموت، اذا مات الرجل، اذا هلک الرجل و ان الرجل اذا ترک.) و باید در موارد سکوت و اجمال قانون اعمال شود، منظور از کلمه‌ میت، پدر است و این حکم در مورد اموال مادر جاری نیست.
از نوع اموال حبوه نیز‌ می‌توان قرینه‌ای بر تایید این اختصاص به دست آورد؛ برای مثال، شمشیر، سلاح متعارف مردان جنگی و وسیله‌ حفظ و دفاعی است که مورد استفاده‌ مردان است و بعید به نظر‌ می‌رسد که قانون گذار به مادر نظر داشته باشد. بنابراین چون اختصاص حبوه به پسر بزرگ یک حکم استثنایی و مخالف قاعده کلی وراثت است؛ و به همین دلیل تعلق آن به پسر بزرگ موضوعاً و حکماً باید مسلم و قطعی باشد و در موارد تردید‌ نمی‌توان حکم استثنایی مذکور را ثابت دانست و از این رو، در موارد تردید باید تفسیر محدود و مضیق نمود.

[۱۹] نراقی، علامه احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج۱۹، ص۲۱۶، انتشارات موسسه آل البیت لاحیاء التراث، ذی الحجه ۱۴۲۰ه. ق، چاپ اول.

[۲۰] شهید ثانی، جبعی عاملی، زین الدین بن علی، رسائل، ص۲۲۳، رساله حبوه، مکتب بصیرتی، ۱۳۱۳.

مثلاً، هر وقت شک و تردید شود که آیا عنوان قرآن شامل مجلدات تفسیر قرآن که در آن آیات قرآنی نیز وجود دارد، خواهد بود و مجلدات تفسیر قرآن نیز جزء اموال حبوه و متعلق به پسر بزرگ است یا خیر؟ با قاعده‌ کلی وراثت و اصل عدم خروج این مجلدات را از شمول حکم کلی ثابت‌ می‌کنیم و باید آنها را خارج از اموال حبوه و متعلق به همه‌ ورثه دانست.

بنابراین اولاد ذکور از ترکه‌ جد خود حبوه‌ نمی‌برند؛ زیرا اولاً همانطوری که گفته شد در موارد خلاف قاعده باید اصل را بر عدم اختصاص گذاشت و ثانیاً کلمه‌ پسر به فرزند ذکور به صورت بلا واسطه اطلاق‌ می‌شود.

[۲۱] نراقی، علامه احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج۱۹، ص۲۲۵، قم، انتشارات موسسه آل البیت لاحیاء التراث، ذی الحجه ۱۴۲۰ه. ق، چاپ اول.

بنابراین محبوٌ منه فقط پدر است و این حکم شامل اموال مادر یا جد پدری‌ نمی‌شود.

محبو له

به نظر اجماعی فقهای امامیه، مالک حبوه فقط پسر بزرگ متوفا است، حتی اگر تنها فرزند یا تنها پسر متوفا باشد.
حال چه متوفا فرزند ذکور دیگری داشته باشد یا نه و چه متوفا فرزند اناث بزرگتر داشته باشد یا نه و یا اینکه پسر، کوچکترین اولاد متوفا باشد یا نه و یا این که بزرگ‌ترین اولاد متوفی فرزند مؤنث باشد؛ زیرا در تمام موارد و فروض مذکور، عنوان بزرگ‌ترین فرزند ذکور که فرزند ذکور بزرگتر از او موجود نباشد، بر او صادق است. بنابر این، دختر و فرزندان اناث متوفا‌ نمی‌تواند از حبوه ارث ببرد.

[۲۲] نجفی، شیخ محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج۳۹، ص۱۳۷، قم، انتشارات دارالکتب اسلامیه، سال ۱۳۶۲، چاپ دوم.

[۲۳] نراقی، علامه احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعه فی احکام الشریعه،، ج۱۹، ص۲۲۲، قم، انتشارات موسسه آل البیت لاحیاء التراث، ذی الحجه ۱۴۲۰ه. ق، چاپ اول.

[۲۴] موسوی خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، ج۲، ص۲۸۱، قم، منشورات مکتبه الاعتماد، سال ۱۴۰۳ه. ق، چاپ چهارم.

مصادیق حبوه

دیدگاه مشهور فقهاء در ماده‌ ۹۱۵ قانون مدنی نیز پ