توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل چهار یار ۸۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل چهار یار ۸۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل چهار یار ۸۸ اسلاید در PowerPoint :

خلفای راشدین

خلفای راشدین، خلفای اربعه یا خلفای چهارگانه، عنوان چهار شخصی است که پس از وفات پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به خلافت رسیدند. خلفای راشدین به ترتیب عبارتند از: ابوبکر، عمر، عثمان و علی (علیه‌السّلام).
راشد به معنای هدایت شده است

[۱] ر.ک:ابن‌اثیر، مبارک‌ بن محمد، النهایه فی غریب‌الحدیث و الاثر، ج۲، ص۲۲۵.

[۲] ر.ک:ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ذیل «رشد».

و به اعتقاد اهل‌سنت، سبب اطلاق این عنوان به این چهار خلیفه آن بوده که در دوره آنان، یعنی دوران طلایی صدر اسلام، ایمان و عدالت و فضائل اسلامی شکوفا گردید و از این‌رو به آن‌ها عنوان راشدین داده شد تا از خلفای ناپاک و دنیادوست بنی‌امیه که پس از آن‌ها روی کار آمدند، متمایز باشند.

[۳] Clifford Edmund Bosworth، The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual، p2، Edinburgh 2004.

در این مقاله، شاخص‌های اصلی سیاسی دوران پس از وفات پیامبر اکرم تا آغاز خلافت اموی به اجمال بررسی می‌شود.

فهرست مندرجات

۱ – تعریف
۲ – تعداد
۳ – ماجرای سقیفه
۴ – بیعت گرفتن ابوبکر
۵ – خلافت عمر
۶ – خلافت عثمان
۶.۱ – تقسیم دوران خلافت
۶.۲ – قتل عثمان
۷ – خلافت امیرالمومنین
۸ – خلافت علی (علیه‌السّلام)
۸.۱ – جنگ جمل
۸.۲ – جنگ صفین
۸.۳ – جنگ نهروان
۹ – خلافت امام حسن
۱۰ – فهرست منابع
۱۱ – پانویس
۱۲ – منبع

تعریف

خلفای راشدین، عنوانی برای نخستین جانشینان پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است. راشد به معنای هدایت شده و خلفای راشدین به ترتیب عبارت‌اند از ابوبکر، عمر، عثمان و امام علی.

[۴] ر.ک:ابن‌اثیر، مبارک‌ بن محمد، النهایه فی غریب‌الحدیث و الاثر، ج۲، ص۲۲۵.

[۵] ر.ک:ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ذیل «رشد».

بیشتر نویسندگان معاصر نیز در ذکر خلفای راشدین فقط از چهار خلیفه اول نام می‌برند.

[۶] حسن ابراهیم حسن، تاریخ‌ الاسلام: السیاسی و الدینی و الثقافی و الاجتماعی، ج۱، ص۲۰۳-۲۷۴، ج۱، قاهره ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت بی‌تا.

[۷] Clifford Edmund Bosworth، The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual، p1-2، Edinburgh 2004.

ظاهرا سبب اطلاق این عنوان به این چهار خلیفه آن بوده که در دوره آنان، یعنی دوران طلایی صدر اسلام، ایمان و عدالت و فضائل اسلامی شکوفا گردید و از این‌رو به آن‌ها عنوان راشدین داده شد تا از خلفای ناپاک و دنیادوست بنی‌امیه که پس از آن‌ها روی کار آمدند، متمایز باشند.

[۸] Clifford Edmund Bosworth، The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual، p2، Edinburgh 2004.

تعداد

بر این اساس و طبق توالی زمان، برخی مورخان متقدم از امام حسن (علیه‌السّلام) که دوران خلافت وی کمتر از ده ماه بود- نیز در زمره خلفای راشدین یاد کرده‌اند، از جمله مسعودی

[۹] مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب (بیروت)، ج۳، ص۱۸۴.

روایتی از پیامبر نقل کرده است که فرمود «پس از من سی سال خلافت خواهد بود». او دوره جانشینان پیامبر را از آغاز خلافت ابوبکر تا پایان خلافت امام حسن سی سال تمام دانسته است. بنابه نقل ابن‌بابویه

[۱۰] ابن‌بابویه، محمد علی، کمال‌الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۶۲، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم ۱۳۶۳ش.

امام حسن عسکری (علیه‌السّلام)، سعد بن عبداللّه اشعری (متوفی ۳۰۱) را، به این حدیثِ مقبول نزد معتقدان به مکتب خلافت راهنمایی کرده و توضیح داده است که مراد آنان از این حدیث، دوران خلافت چهار خلیفه نخست است.

بعضی نیز عمر بن عبدالعزیز، هشتمین خلیفه اموی (حک: ۹۹-۱۰۱)، را پنجمین نفر از خلفای راشدین ذکر کرده‌اند.

[۱۱] ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الانتقاء فی فضائل الائمه الثلاثه الفقهاء، ج۱، ص۱۳۶-۱۳۷، چاپ عبدالفتاح ابوغُدّه، حلب ۱۴۱۷/۱۹۹۷.

[۱۲] ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه والنهایه، ج۱، ص۱۷۷، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.

به نظر می‌رسد مستند عنوان «خلفای راشدین»، حدیث دیگری است منسوب به پیامبر اکرم که با‌ اندک تفاوتی در مجامع حدیثی اهل‌سنّت نقل شده است.

[۱۳] ابن‌حنبل، احمدبن‌حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، ج۴، ص۱۴۲.

[۱۴] دارمی، عبداللّه‌ بن عبدالرحمن، سنن الدارمی، ج۱، ص۴۵، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۳۴۹.

[۱۵] ابن‌ماجه، محمد بن یزید، سنن ابن‌ماجه، ج۱، ص۱۶، چاپ محمدفؤاد عبدالباقی، قاهره ۱۳۷۳/ ۱۹۵۴، چاپ افست بیروت، بی‌تا.

[۱۶] شریف‌رضی، محمدبن حسین، المجازات النبویه، ج۱، ص۱۷۴، چاپ طه محمد زینی، قاهره ۱۹۶۸، چاپ افست قم بی‌تا.

پس از آن، محدّثان و نویسندگان اهل‌سنّت این عنوان عام را بر چهار خلیفه نخست اطلاق کرده‌اند که به گفته آنان، به سنّت پیامبر اقتدا و آن را حفظ نموده‌اند.

[۱۷] ابن‌خُزیمه، ابوبکر، صحیح ابن‌خُزیمه، ج۴، ص۳۲۵، چاپ محمد مصطفی اعظمی، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.

[۱۸] ابن‌ابی‌زید، عبدالسمیع، رساله ابن‌ابی‌زید القیروانی، ج۱، ص۲۳، چاپ صالح عبدالسمیع آبی ازهری، بیروت بی‌تا.

[۱۹] ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الانتقاء فی فضائل الائمه الثلاثه الفقهاء، ج۱، ص۱۳۶، چاپ عبدالفتاح ابوغُدّه، حلب ۱۴۱۷/۱۹۹۷.

پاره‌ای از محققان درباره این حدیث بحث کرده و آن را ساختگی دانسته‌اند.

[۲۰] امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج۸، ص۲۰۶، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.

[۲۱] عسکری، مرتضی، معالم المدرستین، ج۲، ص۲۳۳-۲۳۵، تهران ۱۴۱۳/ ۱۹۹۳.

[۲۲] حسینی میلانی، علی، رساله فی حدیث «علیکم بسنتی و سنه الخلفاء الراشدین»، ج۱، ص۵-۶۰، قم ۱۴۱۸.

همچنین، گفته شده است که عثمانیّه (هواخواهان عثمان و دودمان اموی) عنوان خلفای راشدین را درباره نخستین جانشینان پیامبر به کار می‌بردند.

[۲۳] مدرسی طباطبائی، حسین، مکتب در فرایند تکامل: نظری بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین، ج۱، ص۱۴۱، ۱۳۷۴ش.

با این همه، در متون حدیثی شیعه، گاهی همین عنوان برای ائمه دوازده‌گانه شیعه به کار رفته است.

[۲۴] ابن‌بابویه، علی بن حسین، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۳۳۱-۳۳۲، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم ۱۳۶۳ش.

[۲۵] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۲۵، ص۱۷۴.

[۲۶] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۹۷، ص۲۰۸.

ماجرای سقیفه

پس از وفات پیامبر، انصار و مهاجران در سقیفه بنی‌ساعده در مدینه اجتماع کردند و به دنبال منازعه‌ای که بر سر جانشینی آن حضرت، میان انصار با یکدیگر و بین آنان و مهاجران درگرفت، با ابوبکر به عنوان خلیفه بیعت شد.

[۲۷] ابن‌هشام، عبدالملک بن هشام، السیره النبویه، ج۲، ص۶۵۸.

[۲۸] ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، الامامه و السیاسه، ج۱، ص۹.

[۲۹] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۲۳-۱۲۴.

[۳۰] طبری، محب‌الدین، تاریخ طبری، ج۳، ص۲۱۸-۲۲۲.

این بیعت که در زمانِ غیبتِ بیشتر اصحاب پیامبر صورت گرفت و به بیعت سقیفه معروف شد.

[۳۱] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۲۴.

[۳۲] ابن‌اثیر، علی‌بن محمد، الکامل فی‌التاریخ، ج۲، ص۳۲۵-۳۲۶، بیروت ۱۳۸۵-۱۳۸۶/ ۱۹۶۵-۱۹۶۶، چاپ افست ۱۳۹۹-۱۴۰۲/ ۱۹۷۹-۱۹۸۲.

[۳۳] حسن ابراهیم حسن، تاریخ‌الاسلام: السیاسی و الدینی و الثقافی و الاجتماعی، ج۱، ص۲۰۵، ج۱، قاهره ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت بی‌تا.

بیعت گرفتن ابوبکر

بنابر اعتقاد متکلمان اهل سنّت، اجماع اهل حل‌ و عقد و بنیاد مشروعیت خلافت ابوبکر تلقی شد.

[۳۴] عبدالجبار بن احمد، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، ج۲۰، قسم ۱، ص۲۵۹ به بعد، چاپ عبدالحلیم محمود و سلیمان دنیا، قاهره، بی‌تا.

[۳۵] ماوردی، علی ‌بن محمد، کتاب الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه، ج۱، ص۶، چاپ احمد مبارک بغدادی، کویت ۱۴۰۹/ ۱۹۸۹.

[۳۶] ابن‌فَرّاء، ابویعلی، الاحکام السلطانیه، ج۱، ص۲۳-۲۴، چاپ محمدحامد فقی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.

[۳۷] قلقشندی، احمد بن علی، مآثرالانافه فی معالم الخلافه، ج۱، ص۴۰، چاپ عبدالستار احمد فراج، کویت ۱۹۸۵.

هر چند امام علی (علیه‌السّلام) و بنی‌هاشم و طرفداران حضرت علی، از جمله گروهی از مهاجران و انصار، که به نخستین شیعیان مشهور شدند، با استناد به نصّ رسول‌اکرم بر جانشینی علی (علیه‌السّلام) و قرابت او با پیامبر و سبقت او در اسلام، مدتی از بیعت خودداری کردند.

[۳۸] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۲۴.

[۳۹] مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب (بیروت)، ج۳، ص۴۳.

[۴۰] ابن‌اثیر، علی‌بن محمد، الکامل فی‌التاریخ، ج۲، ص۳۲۵، بیروت ۱۳۸۵-۱۳۸۶/ ۱۹۶۵-۱۹۶۶، چاپ افست ۱۳۹۹-۱۴۰۲/ ۱۹۷۹-۱۹۸۲.

نخستین اقدام ابوبکر گسیل کردن لشکر اُسامه‌ بن زید به سوی شام بود که پیامبر در واپسین روزهای حیات خود تصمیم به آن گرفته بود، اما برخی اصحاب، با عذرهای شخصی و به بهانه نوجوانی اسامه و بیماری پیامبر اکرم از پیوستن به سپاه اسامه خودداری نمودند و با وجود دستور اکید و اعتراض شدید پیامبر، اعزام سپاه را به تاخیر‌ انداختند.

[۴۱] واقدی، محمد بن عمر، کتاب‌المغازی، ج۳، ص۱۱۱۷-۱۱۲۰، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره بی‌تا.

[۴۲] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۱۳.

[۴۳] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۲۷.

پس از آن، دوران خلافت ابوبکر به جنگ با اهل ردّه (مرتدان) در نواحی نَجد، بحرین، عمان و یمن سپری شد و سپس فتوحات در خارج از مرزهای جزیره‌العرب آغاز گردید. از این زمان به بعد، خلیفه وظیفه فرمانده نیروی نظامی را نیز به عهده گرفت.

[۴۴] ابن‌اثیر، علی‌بن محمد، الکامل فی‌التاریخ، ج۲، ص۱۲۸-۱۳۴.

[۴۵] ابن‌اثیر، علی‌بن محمد، الکامل فی‌التاریخ، ج۲، ص۳۵۳-۳۸۲.

ابوبکر پس از دو سال و چند ماه خلافت (۱۱-۱۳)، در هنگام مرگ با نوشتن وصیت‌نامه‌ای عمر را جانشین خود کرد و با این کار شیوه سقیفه را سرمشق قرار نداد و روش استخلاف (تعیین خلیفه) را به کار گرفت.

[۴۶] ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، تاریخ الخلفاء، ج۱، ص۱۸-۱۹، او، الامامه و السیاسه، بیروت ۱۴۰۱/۱۹۸۱.

[۴۷] اصفهانی، فضل‌اللّه‌ بن روزبهان، سلوک الملوک، ج۱، ص۸۰، چاپ محمدعلی موحد، تهران ۱۳۶۲ش.

خلافت عمر

انتخاب عمر اگرچه با انتقاد و نگرانی برخی از صحابه مواجه گردید،

[۴۸] ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، تاریخ الخلفاء، ج۱، ص۲۰، او، الامامه و السیاسه، بیروت ۱۴۰۱/۱۹۸۱.

[۴۹] طبری، محب‌الدین، تاریخ طبری (بیروت)، ج۳، ص۴۲۸.

اما در مجموع آرام و بی‌سروصدا پذیرفته شد. عمر قدرت بیش از‌اندازه اشراف جاهلی مکه را محدود کرد.

[۵۰] Wilferd Madelung، The succession to Muh (ammad: a study of the early Caliphate), p58, Cambridge 1997.

چون عرب احترام خاصی نزد عمر داشت، نخستین اقدام او آزاد کردن اسیران عرب جنگ‌های ردّه بود. اقدام دیگر او، عزل خالد بن ولید از سمت فرماندهی سپاه شام و نصب ابوعبیده‌ بن جراح به جای او بود. پنج ماه پس از خلافت عمر، در ذیقعده سال ۱۳، فتوحات مسلمانان در شام، به فرماندهی ابوعبیده، ادامه یافت و با تصرف اردن، دمشق، حمص، حلب، فلسطین و بیت‌المقدس، سرزمین شام به قلمرو دولت مدینه پیوست.

[۵۱] بلاذری، احمدبن یحیی، کتاب فتوح البلدان، ج۱، ص۱۱۵-۱۴۷، چاپ دخویه، لیدن ۱۸۶۶، چاپ افست فرانکفورت ۱۴۱۳/ ۱۹۹۲.

[۵۲] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۳۹.

[۵۳] طبری، محب‌الدین، ج۳، ص۴۳۴-۴۴۴، تاریخ طبری (بیروت).

[۵۴] طبری، محب‌الدین، ج۳، ص۵۹۸-۶۱۲، تاریخ طبری (بیروت).

[۵۵] ابن‌اثیر، علی‌بن محمد، الکامل فی‌التاریخ، ج۲، ص۴۲۷-۴۳۲.

[۵۶] ابن‌اثیر، علی‌بن محمد، الکامل فی‌التاریخ، ج۲، ص۴۹۰-۵۰۱.

پس از آن، فتوحات در سمت مشرق و قلمرو پادشاهی ساسانیان صورت گرفت و طی جنگهای جسر، قادسیه، جلولاء و نهاوند، حکومت ساسانی منقرض شد.

[۵۷] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۴۳-۱۴۶.

[۵۸] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵۱.

[۵۹] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵۶.

[۶۰] مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب (بیروت)، ج۳، ص۵۰-۶۴.

[۶۱] مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب (بیروت)، ج۳، ص۶۶-۶۸.

قلمرو دولت اسلامی در دوره ده ساله خلافت عمر (۱۳-۲۳) گسترش چشمگیری یافت. علاوه بر آن، عمر برای اداره امور سرزمین‌های اسلامی دست به یک سلسله اقدامات و اصلاحات اساسی زد، از جمله وضع تاریخ هجری قمری در سال ۱۶، تاسیس بیت‌المال و تدوین دفاتر مالیاتی در سال ۲۰،

[۶۲] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، ج۲، ص۱۴۵، تاریخ یعقوبی.

[۶۳] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵۳.

[۶۴] طبری، محب‌الدین، تاریخ طبری (بیروت)، ج۴، ص۲۰۹.

بنای شهرهای کوفه و بصره در عراق

[۶۵] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۴۳.

[۶۶] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵۰-۱۵۱.

[۶۷] مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب (بیروت)، ج۳، ص۶۴.

و فسطاط در مصر.

[۶۸] ابن‌اثیر، علی‌بن محمد، الکامل فی‌التاریخ، ج۲، ص۵۶۵.

عمر اصل و اولویت در پرداخت مستمری به مسلمانان را بر سابقه اسلام آوردن آنان، شرکت در غزوه بدر و نیز خویشی با پیامبر اکرم و اصل و نسب قبیله‌ای قرار داد.

[۶۹] یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵۳.

خلافت عثمان

عمر نخستین خلیفه مسلمان بود که به قتل رسید. وی پیش از مرگ، امر جانشینی را به شورایی شش نفره از مهاجران اولیه، از جمله علی (علیه‌السّلام) و عثمان‌بن عَفّان سپرد و رای نهایی را در صورت عدم‌ توافق شورا در اختیار عبدالرحمان‌ بن عوف قرار داد که به منزله کاهش زمینه انتخاب علی‌بن ابی‌طالب بود، از طرفی چون علی‌بن ابی‌طالب ت