توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل جبانه المبارکه ۱۱۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۱۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل جبانه المبارکه ۱۱۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل جبانه المبارکه ۱۱۰ اسلاید در PowerPoint :

جنه المعلاه

جَنَّه المَعلاه، قبرستان قدیمی مکه و مدفن خاندان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، معروف به قبرستان ابوطالب است. در گزارش‌ها از ورود پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به مکه از این مسیر در فتح مکه (سال هشتم) و حجه الوداع (سال دهم) خبر داده‌اند.

فهرست مندرجات

۱ – مکان
۲ – نام‌های‌ دیگر
۳ – قدمت
۴ – جایگاه
۴.۱ – نزد پیامبر
۴.۲ – نزد مسلمانان
۵ – مدفونان
۶ – ساخت بنا و بارگاه
۷ – تخریب قبور
۸ – حوادث
۹ – وضعیت کنونی
۱۰ – تک‌نگاری‌ها
۱۱ – فهرست منابع
۱۲ – پانویس
۱۳ – منبع

مکان

جنّه المعلاه، مشهورترین قبرستان مکه است که در دوره جاهلی و اسلام، محل دفن مردگان این شهر بود.

[۱] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۲، ص۲۰۹.

[۲] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۵۰.

[۳] خوارزمی، محمد بن اسحاق، اثاره الترغیب، ج۱، ص۲۳۹.

این قبرستان به سبب واقع شدن در ارتفاعات شمالی مکه، که معلاه خوانده می‌شد، بدین نام مشهور گردیده است.

[۴] کردی، محمد طاهر، التاریخ القویم، ج۲، ص۵۹.

این قبرستان در شمال شرقی مکه و در دامنه جنوب غربی کوه حجون

[۵] اسکندری، ابوالفتح نصر بن عبدالرحمن، الامکنه و المیاه، ج۲، ص۴۱۸.

[۶] ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۳، ص۶۹، «حجن».

قرار دارد. سفرنامه‌نویسان متقدم، آن را خارج از دروازه قدیمی شهر (باب المَعلی یا المَعلاه) دانسته‌اند.

[۷] ابن‌جبیر، محمد بن احمد، رحله ابن‌جبیر، ص۷۷-۷۸.

[۸] ابن‌بطوطه، محمد بن عبدالله، رحله ابن‌بطوطه، ج۱، ص۳۸۲.

نام‌های‌ دیگر

از این قبرستان با نام‌های دیگری نیز یاد شده است؛ قبرستان مکه،

[۹] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۲، ص۲۰۹.

[۱۰] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۴، ص۵۰.

قبرستان حجون به سبب نزدیکی به کوه حجون،

[۱۱] خوارزمی، محمد بن اسحاق، اثاره الترغیب، ج۱، ص۲۳۹.

مقبره المُطَیبین

[۱۲] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۶۰.

به سبب دفن شرکت کنندگان در حِلف المطیبین،

[۱۳] کردی، محمد طاهر، التاریخ القویم، ج۶، ص۱۶۷.

جَبّانه المبارکه

[۱۴] ابن‌جبیر، محمد بن احمد، رحله ابن‌جبیر، ص۷۷.

[۱۵] ابن‌بطوطه، محمد بن عبدالله، رحله ابن‌بطوطه، ج۱، ص۳۸۱.

(قبرستان پربرکت)، قبرستان مَعلی،

[۱۶] تقی فاسی، محمد بن احمد، شفاء الغرام، ج۱، ص۳۷۴.

جنّه المعلّی،

[۱۷] بکری، سید محمد معصوم، تاریخ سند، ص۱۲۷.

[۱۸] هندی، حافظ محمد عبدالحسین، تذکره الطریق، ص۲۰۸.

[۱۹] صبری باشا، ایوب، موسوعه مرآه الحرمین، ج۲، ص۶۵۵، «پاورقی».

قبرستان بنی‌هاشم

[۲۰] جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۶۳.

و نیز قبرستان ابوطالب، از نام‌های مشهور آن نزد ایرانیان

[۲۱] جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۶۱.

است.

قدمت

از پیشینه این قبرستان اطلاع دقیقی در دست نیست، اما با توجه به وجود گزارش دفن قُصی بن کِلاب،

[۲۲] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۳۳.

جد چهارم پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، در این قبرستان باید قدمت آن را حدود یک قرن پیش از ظهور اسلام دانست. بنابر برخی گزارش‌ها، پس از دفن قُصی در حجون، مردم مکه مردگان خود را در این قبرستان دفن کردند.

[۲۳] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۳۳.

در گزارش ازرقی (م، بعد از۲۴۱ق) مردم مکه، در جاهلیت و صدر اسلام، مردگان خود را در سمت راست و بالای وادی که شامل شعب ابی‌دُبّ (که به جَزَّارین

[۲۴] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۲، ص۲۷۳.

[۲۵] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۱۴۳.

و دَحله الجِن

[۲۶] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۵۴، «پاورقی».

[۲۷] غازی، عبدالله بن محمد، افاده الانام، ج۲، ص۱۴۵، «پاورقی».‌

نیز مشهور است) و شعب صُفی که در قدیم از آن به صفی الشباب یاد می‌شد

[۲۸] ابن‌ظهیره، محمد، الجامع اللطیف، ص۳۰۵-۳۰۶.

و نیز در سمت چپ که شعبی متصل به گردنه مدنیین (ریع الحجون)

[۲۹] نک:ابن‌غیث، عاتق، معجم المعالم الجغرافیه، ج۱، ص۹۴.

بود، دفن می‌کردند. پس از اسلام، آن‌گاه که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از سمت چپ قبرستان به نیکی یاد کرد، مردم مکه مردگان خود را فقط در آن قسمت به خاک سپردند

[۳۰] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۲، ۲۱۰.

و نام حجون نیز بر این قسمت اطلاق گردید. به مرور زمان دیگر کسی این نام را برای سمت راست دره به کار نبرد و مردگان خود را نیز در آن قسمت دفن نکردند.

[۳۱] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۳۳.

قسمت چپ قبرستان را، به سبب وجود حجون، شعب المقبره نیز خوانده‌اند.

[۳۲] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۲، ص۲۸۶.

[۳۳] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، الفاکهی، ج۴، ص۲۶.

[۳۴] تقی فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۱، ص۵۰.

جایگاه

قرار گرفتن در برابر کعبه از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این شعب و قبرستان است.

[۳۵] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۲، ص۲۰۹.

[۳۶] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۲۶.

[۳۷] بکری، عبدالله بن عبدالعزیز، المسالک و الممالک، ج۱، ص۳۹۹.

اشعار به جامانده از صدر اسلام، در وصف این قبرستان و مردگان آن، بیانگر جایگاه این قبرستان در مقایسه با دیگر قبرستان‌های مکه است.

[۳۸] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۳۳.

در قدیم، از وسط این قبرستان، راهی بود که مردم برای ورود و خروج به مکه از آن استفاده می‌کردند و در منابع به نام‌های مختلفی شناخته می‌شد؛ از آن جمله است: ثنیه العُلیا،

[۳۹] مجهول (کاتب مراکشی)، الاستبصار، ص۷.

[۴۰] رفعت باشا، ابراهیم، مرآه الحرمین، ج۱، ص۸۱.

[۴۱] کردی، محمد طاهر، التاریخ القویم، ج۴، ص۲۹۴.

کَداء،

[۴۲] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۲۸، ص۲۲۸.

[۴۳] شراب، محمد محمد حسن، المعالم الاثیره، ص۷۸.

[۴۴] نک: کردی، محمد طاهر، التاریخ القویم، ج۲، ص۵۴.

ثنیه الحجون

[۴۵] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۵۸، ص۲۳۶.

[۴۶] ابن‌جبیر، محمد بن احمد، رحله ابن‌جبیر، ص۱۰۲.

[۴۷] ابن‌بطوطه، محمد بن عبدالله، رحله ابن‌بطوطه، ج۱، ص۴۰۱.

و ثنیه المقبره.

[۴۸] غازی، عبدالله بن محمد، افاده الانام، ج۲، ص۱۴۵.

در گزارش‌ها از ورود پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به مکه از این مسیر در فتح مکه (سال هشتم) و حجه الوداع (سال دهم) خبر داده‌اند.

[۴۹] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۲، ص۲۸۶.

[۵۰] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۲۵.

[۵۱] حسنی فاسی، محمّد بن أحمد، الزهور المقتطفه، ص۱۱۴.

مسجد الجن (مسجد الحَرَس) نزدیک قبرستان واقع است.

[۵۲] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۲، ص۲۷۳.

[۵۳] تقی فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۱، ص۴۳.

فاصله این قبرستان در قرن ۱۳ق تا باب بنی‌شیبه، از درهای شمال شرقی مسجدالحرام، ۲۱۲۷ ذرع (حدود ۱۰۴۲ متر) بوده است.

[۵۴] رفعت باشا، ابراهیم، مرآه الحرمین، ص۳۳۹.

نزد پیامبر

روایاتی از زبان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در بیان جایگاه و شان این قبرستان، در منابع حدیثی، وجود دارد. به روایتی، آن حضرت، این قبرستان را قبرستانی نیکو دانست.

[۵۵] ابن‌حنبل، احمد، مسند الامام احمد بن حنبل، ج۱، ص۳۶۷.

[۵۶] بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۲۸۴.

[۵۷] طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۱۱، ص۱۱۱.

در روایتی مدفونان این قبرستان در قیامت ایمن مبعوث خواهند شد.

[۵۸] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۲، ص۲۰۹.

[۵۹] خوارزمی، محمد بن اسحاق، اثاره الترغیب، ج۱، ص۲۳۹.

در روایتی خداوند اهل بقیع را همسایگان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و اهل معلاه را همسایگان خود خوانده است.

[۶۰] خوارزمی، محمد بن اسحاق، اثاره الترغیب، ج۱، ص۲۳۹.

[۶۱] طبری، علی بن عبدالقادر، الارج المسکی، ص۴۸.

همچنین، بر پایه روایاتی منسوب به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، در روز قیامت از این قبرستان هفتاد هزار نفر، با چهره‌هایی همچون ماه، برانگیخته و بدون حساب وارد بهشت می‌شوند. هر یک از اینان نیز هفتاد هزار نفر را شفاعت می‌کنند.

[۶۲] خوارزمی، محمد بن اسحاق، اثاره الترغیب، ج۱، ص۲۳۹.

[۶۳] هندی، علی بن حسام‌الدین، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۶۲.

[۶۴] عبدالرحمن بن ابی‌بکر السیوطی، جامع الاحادیث، ج۲۴، ص۲.

مدفونان این قبرستان، همراه با مدفونان بقیع، برای ورود به بهشت فراخوانده می‌شوند.

[۶۵] امینی، محمد امین، بقیع الغرقد، ص۴۳.

نزد مسلمانان

این قبرستان همواره مورد توجه و احترام عموم مسلمانان، به ویژه مردم مکه، بود. برخی از اهل‌سنت زیارت این قبرستان را، به سبب آن که تعدادی از صحابه، تابعان و بزرگان در آن جای گرفته‌اند، مستحب دانسته‌اند.

[۶۶] تقی فاسی، محمد بن احمد، شفاء الغرام، ج۱، ص۴۵۵-۴۵۶.

فقهای شیعه، ضمن تاکید بر استحباب دفن مردگان در این قبرستان،

[۶۷] حلی، حسن بن یوسف، تذکره الفقهاء، ج۱، ص۵۵.

زیارت قبور اجداد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و نیز خدیجه، ابوطالب و قاسم، فرزند رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، و نیز ختم قرآن را در آن مستحب دانسته‌اند.

[۶۸] مهدی نراقی، احمد بن محمد، مستند الشیعه، ج۱۳، ص۹۷.

[۶۹] حکیم، سید محسن، دلیل الناسک، ص۴۸۹.

[۷۰] زین الدین، محمد امین، کلمه التقوی، ج۳، ص۴۹۹.

زیارتنامه‌هایی نیز برای صاحبان این قبور نقل شده است.

[۷۱] احکام و آداب حج، ص۴۶۸-۴۷۱.

زیارت قبر حضرت خدیجه (علیهاالسّلام) توسط امام حسین (علیه‌السّلام) و خواندن نماز در کنار آن، بیانگر شان و مقام برخی از مدفونان در این قبرستان است.

[۷۲] ابن‌شهر آشوب، محمد بن علی، المناقب، ج۳، ص۲۲۴.

ابن‌جبیر (م،۶۱۲ق) در بیان آداب مردم مکه، در اعیاد، از حضور مردم در این قبرستان، پس از خواندن نماز عید در مسجدالحرام، خبر داده است.

[۷۳] ابن‌جبیر، محمد بن احمد، رحله ابن‌جبیر، ص۱۲۰.

همچنین از سنت مردم مکه برای حضور در کنار قبر خدیجه، در شب‌های یازدهم هر ماه، و قبر منسوب به آمنه، مادر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، در شب‌های هشتم هر ماه و قرائت قرآن، خبر داده‌اند.

[۷۴] صباغ، محمد بن احمد، تحصیل المرام، ج۲، ص۶۴۷، ۶۴۹.

برخی بر این عقیده بودند که این قبرستان، به سبب جایگاه و شان والایش، تنها پذیرای مؤمنان است و مکان‌هایی از آن، محل استجابت دعاست.

[۷۵] تقی فاسی، محمد بن احمد، شفاء الغرام، ج۱، ص۴۵۳-۴۵۹.

مدفونان

قُصی بن کِلاب

[۷۶] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۵۸.

[۷۷] تقی فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۱، ص۳۰۷.

و عبدالمطلب از اجداد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)،

[۷۸] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، الازرقی، ج۱، ص۳۱۵.

[۷۹] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۳، ص۸۶.

[۸۰] ابن‌فهد، عمر بن محمد، اتحاف الوری، ج۱، ص۱۰۱.

ابوطالب عموی حضرت،

[۸۱] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۲۸۹.

خدیجه همسر ایشان،

[۸۲] ابن‌سعد، محمد، الطبقات، ج۸، ص۱۵.

[۸۳] حکام نیسابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۸۲.

[۸۴] ابن‌اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۵، ص۴۳۹.

[۸۵] مجلسی، سیدمحمدباقر، بحار الانوار، ج۱۹، ص۲۱.

قاسم و عبدالله (طیب) فرزندان رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از خدیجه (علیهاالسّلام)،

[۸۶] غازی، عبدالله بن محمد، افاده الانام، ج۲، ص۱۵۲.

از خاندان مدفون پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در این قبرستان‌اند. برخی، از عبد‌مناف و‌ هاشم، جد سوم و دوم پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)

[۸۷] رفعت باشا، ابراهیم، مرآه الحرمین، ص۳۱.

و نیز آمنه، مادر حضرت

[۸۸] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۲، ص۲۷۲.

[۸۹] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۲۹.

نیز، به عنوان دیگر خاندان مدفون در این قبرستان یاد کرده‌اند. این در حالی است که منابع از دفن‌ هاشم در غزه فلسطین

[۹۰] ابن‌سعد، محمد، الطبقات، ج۱، ص۷۹.

و آمنه در ابواء مدینه

[۹۱] ابن‌سعد، محمد، الطبقات، ج۱، ص۱۱۶.

[۹۲] زمخشری، محمود بن عمر، الفائق، ج۳، ص۲۷۷.

[۹۳] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۱، ص۷۹.

حکایت دارند.
منابع متعدد، از تعداد بسیاری از صحابه، تابعین و بزرگان مدفون در این قبرستان نام برده‌اند:

[۹۴] صباغ، محمد بن احمد، تحصیل المرام، ج۲، ص۶۴۵-۶۶۸.

[۹۵] غازی، عبدالله بن محمد، افاده الانام، ج۲، ص۱۵۰-۱۵۲.

یاسر، سمیه و عبدالله بن یاسر، پدر، مادر و برادر عمار،

[۹۶] غازی، عبدالله بن محمد، افاده الانام، ج۲، ص۱۶۰.

اسماء

[۹۷] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۶۹، ص۲۹.

و عبدالرحمن،

[۹۸] غازی، عبدالله بن محمد، افاده الانام، ج۲، ص۱۵۲.

فرزندان ابوبکر، زینب خواهر عثمان بن مظعون جُمحی و همسر عمر بن خطاب و عبدالله بن زبیر

[۹۹] خوارزمی، محمد بن اسحاق، اثاره الترغیب، ج۱، ص۲۴۰.

[۱۰۰] غازی، عبدالله بن محمد، افاده الانام، ج۲، ص۱۵۱.

از صحابی مدفون؛ ابوسعید ابراهیم بن طهمان هروی (م،۶۸ق) ، اسماعیل بن امیه اموی (م،۱۴۴ق) و حنظله بن ابی‌سفیان جمحی (م. ۱۵۱ق) از تابعین مدفون در این قبرستان‌اند.

[۱۰۱] غازی، عبدالله بن محمد، افاده الانام، ج۲، ص۱۶۳-۱۶۷.

همچنین منصور خلیفه عباسی (م،۱۵۸ق)،

[۱۰۲] ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، ج۴، ص۱۷۷.

[۱۰۳] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۴، ص۱۵۰.

[۱۰۴] تقی فاسی، محمد بن احمد، العقد الثمین، ج۴، ص۴۱۷.

فُضیل بن عیاض تیمی (م،۱۸۷ق.) از عرفای قرن دوم،

[۱۰۵] خوارزمی، محمد بن اسحاق، اثاره الترغیب، ج۱، ص۲۴۰.

سُفیان بن عُیینه (م،۱۹۸ق)،

[۱۰۶] خطیب بغدادی، أحمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۱۸۳.

[۱۰۷] خوارزمی، محمد بن اسحاق، اثاره الترغیب، ج۱، ص۲۴۰.

[۱۰۸] صباغ، محمد بن احمد، تحصیل المرام، ج۲، ص۶۵۱.

امام الحرمین ابوطالب حنفی ابهری، فقیه شافعی (م،۶۲۴ق)،

[۱۰۹] سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، التحفه اللطیفه، ج۲، ص۲۰۵.

شریف برکات امیر مکه (۸۵۲-۸۵۹ق)،

[۱۱۰] سنجاری، علی بن تاج‌الدین، منائح الکرم، ج۳، ص۵۸.

ابن‌فهد مؤلف اتحاف الوری (م،۸۸۵ق) و فرزندش عبدالعزیز مؤلف بلوغ القری (م،۹۲۲ق) ، میرزا محمد بن علی استرآبادی (م. ۱۰۲۸ق) از علمای شیعه مجاور بیت الله الحرام و مؤلف منهج المقال،

[۱۱۱] قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۲۰.

شیخ محمد بن حسن نوه شهید ثانی (م،۱۰۳۰ق) مؤلف روضه الخواطر و نزهه النواظر،

[۱۱۲] قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۲، ص۳۹۰-۳۹۱.

سید زین‌العابدین کاشانی از بانیان کعبه پس از سیل سال ۱۰۳۹ق

[۱۱۳] جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۶۵.

از دیگر مدفونان در این قبرستان هستند.
فیروزآبادی (م،۸۱۷ق) از جمله اولین مؤلفانی است که نام تعدادی از مردان و زنان صحابی و تابعین مدفون در این قبرستان را آورده است که از آن جمله‌اند: ابوقحافه عثمان بن عامر پدر ابوبکر، ابوواقد لیثی مدنی از حاضران در بدر، خُبیب بن عَدی و زید بن دَثنه از شهدای حادثه رجیع (سال چهارم)، سکران بن عمرو بن عبدشمس از مهاجران به حبشه، سلمه بن میلاء جُهَنی از شهدای فتح مکه، ابومَحذوره مؤذن پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، شیبه بن عثمان و پسرعمویش عثمان بن طلحه از کلیدداران کعبه، صَفوان بن امیه و لبید بن ربه از مؤلفه القلوب، عبدالله بن شهاب بن عبدالله جد ابن‌شهاب زهری، عبدالله بن عامر بن کُرَیز از کارگزاران عثمان، عبدالله فرزند عمرو بن‌ عاص سهمی، ابوموسی اشعری، عَتاب بن اُسید اولین کارگزار پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در مکه، محمد بن حاطب جُمحی از اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و علی (علیه‌السّلام)، مُسور بن مَخرمه و ابوسَبره بن ابی‌رُهم از مهاجران به حبشه و مدینه.

[۱۱۴] غازی، عبدالله بن محمد، افاده الانام، ج۲، ص۱۵۲-۱۶۳.

ساخت بنا و بارگاه

به تصریح منابع متقدم، بسیاری از قبور صحابه، تابعین و بزرگان، در این قبرستان، ناشناخته مانده و مردم مکه، مکان دقیق آن‌ها را فراموش کرده‌اند و

[۱۱۵] هروی، علی بن ابی‌بکر، الاشارات، ص۷۷.

[۱۱۶] ابن‌جبیر، محمد بن احمد، رحله ابن‌جبیر، ص۷۸.

[۱۱۷] ابن‌بطوطه، محمد بن عبدالله، رحله ابن‌بطوطه، ج۱، ص۳۸۱.

تنها تعداد‌ اندکی از این قبور مشخص بوده

[۱۱۸] ابن‌بطوطه، محمد بن عبدالله، رحله ابن‌بطوطه، ج۱، ص۳۸۱.

و بناها و بارگاه‌هایی نیز روی آن‌ها ساخته شده است؛ از جمله این بناها می‌توان به گنبد و بارگاهی بر قبر خدیجه (علیهاالسّلام) اشاره کرد. ابن‌بطوطه (م،۷۷۹ق)

[۱۱۹] ابن‌بطوطه، محمد بن عبدالله، رحله ابن‌بطوطه، ج۱، ص۳۸۱.

و شهید اول (م،۷۸۶ق)

[۱۲۰] شهید أول، شمس الدین محمد بن مکی، الدروس الشرعیه، ج۱، ص۴۶۸.

قبر خدیجه (علیهاالسّلام) را در این قبرستان از قبور شناخته شده و معروف دانسته‌اند. این در حالی است که مرجانی (م. بعد از۷۷۰ق) در گزارشی آورده که مکان قبر حضرت، در عالم خواب، به یکی از نیکان که نام او در این خبر