مهسا فایل |
سایت دانلود فایل پاورپوینت کامل اخلاق در قرآن ۱۱۲ اسلاید در PowerPoint
در حال بارگذاری
توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد
پاورپوینت کامل اخلاق در قرآن ۱۱۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۱۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است
شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.
لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل اخلاق در قرآن ۱۱۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن پاورپوینت کامل اخلاق در قرآن ۱۱۲ اسلاید در PowerPoint :
پاورپوینت کامل اخلاق در قرآن ۱۱۲ اسلاید در PowerPoint
اخلاق، از علومی است که در آن از ارزش خویها و رفتارهای آدمی بحث میشود. اخلاق از جمله اهداف اصلی در تعالیم قرآنی و رسالت پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) بوده است. در آیات مختلفی از قرآن به مباحث اخلاقی پرداخته شده و تزکیه و آراستن به فضائل اخلاقی در کنار تعلیم کتاب و حکمت و از اهداف رسالت حضرت محمد (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) شمرده شده است.
در این نوشتار، دیدگاه قرآن نسبت به مباحث و فضائل اخلاقی، از آیات آن بررسی شده است.
فهرست مندرجات
۱ – مقدمه
۲ – انسان در نگاه قرآن
۳ – نیروهای کشاننده به زشتکاری
۳.۱ – نفس
۳.۲ – شیطان
۴ – خلق و عمل
۵ – کلیات نظام اخلاقی قرآن
۵.۱ – بِرّ
۵.۲ – تقوا
۵.۳ – تأثیر انگیزه بر ارزش عمل
۵.۴ – الزامآور بودن دستورهای اخلاقی
۵.۵ – ذکر
۶ – اخلاق قرآنی و فقه
۷ – غایت نظام اخلاقی قرآن
۷.۱ – دنیا و آخرت
۷.۲ – نیکبختی در دنیا
۷.۳ – نیکبختی در آخرت
۸ – مهمترین دستورهای اخلاقی قرآن
۸.۱ – قسط و عدل
۸.۲ – صبر
۹ – اخلاق قرآنی و سنت نبوی
۱۰ – پانویس
۱۱ – منبع
مقدمه
حکمت که در دوره پیش از اسلام نزد عرب به مفهوم خردِ اخلاقی بود، در قرآن کریم نیز همان معنی را حفظ کرده، و با نگرشی ستایشآمیز از آن یاد شده، و آمده است که خداوند به لقمان حکمت عطا کرده است.
[۱] نحل/سوره۱۶، آیه۲۵.
در قرآن کریم به هنگام سخن گفتن از آنچه خداوند به پیامبران خود عطا کرده، بارها «حکمت» در عرض «کتاب» آمده،
[۲] بقره/سوره۲، آیه۵۱.
[۳] بقره/سوره۲، آیه۳۱.
و در تبیین اهداف رسالت نیز همواره تعلیم حکمت در کنار آموختن کتاب جای گرفته است.
[۴] بقره/سوره۲، آیه۲۹.
[۵] بقره/سوره۲، آیه۵۱.
همچنین واژه تزکیه که به معنی پاککردن نفس از رذایل و آراستن آن به فضایل اخلاقی آمده است، در آیاتی چند از قرآن کریم در کنار تعلیم کتاب و حکمت، از اهداف رسالت پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) شمرده شده، و جز در یک آیه بقره،
[۶] بقره/سوره۲، آیه۲۹.
همواره تزکیه بر تعلیم مقدم شده است.
[۷] بقره/سوره۲، آیه۵۱.
[۸] آلعمران/سوره۳، آیه۶۴.
[۹] جمعه/سوره۶۲، آیه۲.
همچنین در آیاتی سخن از آن رفته که تزکیه مایه رستگاری انسان در حیات اخروی است.
[۱۰] اعلی/سوره۸۷، آیه۴.
[۱۱] شمس/سوره۹۱، آیه۱.
بر این پایه، پیش از هر سخن باید به این حقیقت توجه کرد که آراستن مردم به اخلاقی شایسته، از جمله اهداف اصلی در تعالیم قرآنی و رسالت پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) بوده است.
انسان در نگاه قرآن
آیاتی در قرآن کریم وجود دارند که انسان را آفریدهای برتر معرفی میکنند
[۱۲] مؤمنون/سوره۲۳، آیه۴.
[۱۳] تین/سوره۹۵، آیه۵.
در داستان آفرینش آدم نیز، انسان به عنوان خلیفه خداوند بر زمین به فرشتگان نمایانده شده است. با اینهمه، در قرآن کریم انسان بارها به سبب اخلاق ناپسند سرزنش شده، و صفاتی چون ستمکاری، ناسپاسی، شتابزدگی و نادانی بهطور عام به انسان نسبت داده شده است.
[۱۴] ابراهیم/سوره۱۴، آیه۴.
[۱۵] اسراء/سوره۱۷، آیه۱.
[۱۶] احزاب/سوره۳۳، آیه۲.
در مقام تحلیل این آیات، میتوان گفت که انسان از دیدگاه قرآن، موجودی است که همواره آمادگی انحراف از جاده صواب و روی کردن به کردار ناپسند را داراست و نیرویی پر توان باید تا او را از این انحراف باز دارد.
[۱۷] یوسف/سوره۱۲، آیه۳.
نیروهای کشاننده به زشتکاری
در فرهنگ قرآنی، دو نیروی نفس و شیطان، یکی از درون و دیگری از برون انسان را به زشتکاری فرا میخوانند و انسان موظف به خودداری از پیروی آن دو است.
نفس
نفس انسانی در فرهنگ قرآن، طبیعتی است با گرایشهای متقابل که گاه در جایگاه وعظ مینشیند و انسان را بهسبب بدکاری به سرزنش میگیرد (نفس لوّامه
[۱۸] قیامت/سوره۷۵، آیه۵.
) اما در غالب آیات قرآنی، بیشتر بر نقش نفس به عنوان دورکننده انسان از نیک کرداری و فرماندهنده به زشتکاری تأکید شده است (نفس امّاره
[۱۹] یوسف/سوره۱۲، آیه۳.
) نفس دارای هواهایی است که انسان را به هر سو میکشاند و پیروی از هوای نفس جز گمراهی و زشتکاری به بار نمیآورد
[۲۰] نجم/سوره۵۳، آیه۳.
و از همینروست که انسان خدا ترس موظف بر آن است که نفس خود را از هوا برکنار دارد.
[۲۱] نازعات/سوره۷۹، آیه۹.
جامعترین گفتار درباره نفس در سوره شمس
[۲۲] شمس /سوره۹۱، آیه۱.
دیده میشود که بر پایه آن خداوند هم فجور و هم تقوا را به انسان الهام کرده، و این انسان است که خود با تزکیه نفس به رستگاری میرسد و با پیروی از هوای نفس راه زیانکاری میپیماید.
شیطان
شیطان در قرآن کریم به عنوان دشمن ناپیدای انسان معرفی شده
[۲۳] یوسف/سوره۱۲، آیه۲.
[۲۴] اسراء/سوره۱۷، آیه۳.
[۲۵] فرقان/سوره۲۵، آیه۹.
و در آغاز آفرینش نیز همو بود که با وسوسه و فریب آدم و حوا را از بهشت بیرون راند.
[۲۶] بقره/سوره۲، آیه۶.
در قرآن، شیطان به عنوان نماد رذایل اخلاقی شناخته شده است که انسان را به سوی ارتکاب اعمال ناشایست فرا میخواند
[۲۷] بقره/سوره۲، آیه۶۸.
[۲۸] مائده/سوره۵، آیه۱۰.
و در آیاتی پرشمار انسان از پیروی او به شدت نهی شده است.
[۲۹] بقره/سوره۲، آیه۶۸.
شیطان در فرهنگ قرآنی، همانند هر مخلوق دیگر تحت سیطره خداوند است و جز عاملی برای آزمودن انسان نیست، او در گمراه ساختن انسانها، توان چندانی ندارد و به تعبیر قرآن، دارای «کیدی ضعیف» است.
[۳۰] نساء/سوره۴، آیه۶.
ظهور کید شیطان در نیک جلوهدادن رذایل در نظر زشتکاران،
[۳۱] انعام/سوره۶، آیه۳.
و از همه مهمتر بردن ذکر خداوند از یاد انسان است،
[۳۲] انعام/سوره۶، آیه۸.
در آیهای از سوره مائده
[۳۳] مائده /سوره۵، آیه۱.
به صراحت بازداشتن از ذکر پروردگار و برانگیختن بر کردار زشت، از ویژگیهای شیطان دانسته شده است.
در مقایسهای میان آیات مربوط به نفس و شیطان، گاه خصوصیاتی مشترک دیده میشود، آنچه نجاتدهنده انسانها از وسوسههای نفس و شیطان است، رحمت خداوندی است
[۳۴] یوسف/سوره۱۲، آیه۳.
[۳۵] نساء/سوره۴، آیه۳.
درباره شیطان و پیروی انسان از وساوس نفس و شیطان مایه خسران و زیانکاری است.
[۳۶] شمس/سوره۹۱، آیه۱۰.
[۳۷] نساء/سوره۴، آیه۱۹.
[۳۸] عصر/سوره۱۰۳، آیه۳.
خلق و عمل
در فرهنگ قرآنی، انسان بهطور عام برخی صفات ناپسند را به عنوان خوی و خلق همراه دارد و در کنار آیاتی که انسان را به صفاتی چون ناسپاسی و ستمکاری متصف میسازند، گاه برخی صفات نکوهیده در آفرینش با انسان قرین میگردند. در آیهای از سوره معارج
[۳۹] معارج /سوره۷۰، آیه۹.
آمده است که انسان «هَلوع» -ناشکیبا و آزمند آفریده شده، و حتی در آیهای دیگر
[۴۰] انبیاء/سوره۲۱، آیه۷.
آمده است که انسان از «عَجَل»- شتابزدگی خلق شده است. نهادن این آیات در کنار آیاتی که پس از خلقت، دو راه راست و ناراست را در پیش انسان قرار میدهند،
[۴۱] انسان/سوره۷۶، آیه۶.
[۴۲] شمس/سوره۹۱، آیه۱.
روشن میسازد که این آیات به مفهوم اصیل بودن برخی صفات نکوهیده در طینت و فطرت انسان نمیتواند بود. در تنها آیه از قرآن کریم که سخن از چگونگی آفرینش انسان و فطرت او به میان آمده است، صفت نهفته در وجود او همانا خداجویی و روی آوردن به راه راست شمرده شده است.
[۴۳] شعراء/سوره۲۶، آیه۹.
قرآن کریم هرگز به وجود تفاوتی میان انسانها در مقام خلقت و فطرت اشاره نکرده است و اندیشه طینت نیک و بد اساساً در قرآن دیده نمیشود. از دیدگاه قرآن، نفس انسانی به گونهای خلق شده است که آمادگی آلوده شدن به زشتی را بسیار دارد و از همینروست که بارها بر وجود صفات نکوهیده در انسانها تأکید شده، و در سراسر قرآن با اشاره به آلایشهای نفسانی، تزکیه و پالودن نفس از زشتیها از مهمترین اهداف ارسال پیامبران دانسته شده است.
وجود خُلق و خوی، به مفهوم ملکهای که بر نفس انسان چیره باشد، در قرآن امری پذیرفته شده است، چنانکه در ستایش از پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) او دارای خُلقی عظیم دانسته شده،
[۴۴] قلم/سوره۶۸، آیه۸.
و در دگرسو، صفاتی چون «شُحّ» حرص و بخل بهگونهای معرفی گشته است که کاملاً میتوان آنرا خویی برای نفس انگاشت.
[۴۵] نساء/سوره۴، آیه۲۸.
آنچه شایسته است بدان توجه شود، این است که در قرآن به خویها اصالت داده نشده، و خلقی نفسانی چون شُح را میتوان مهار کرد.
[۴۶] حشر/سوره۵۹، آیه۹.
[۴۷] تغابن/سوره۶۴، آیه۶.
فرهنگ اخلاقی قرآن بیش از هرچیز به «عمل» اصالت داده است و صفات ارزشمند نفسانی چون تقوا نیز جز بهدل دست یافتنی نیستند. در قرآن کریم تعبیرهای گوناگونی برای ارزشگذاری اعمال انسان بهکار رفته است: اعمال پسندیده با تعبیرهایی چون «صالحاً/ الصالحات»، «الحسنه/ الحسنات»، «خیر/ الخیرات» و «المعروف» وصف شده، و کردار زشت با تعابیری چون «السیئه/ السیئات»، «الفحشاء/ الفواحش» و «المنکر» خوانده شدهاند.
کلیات نظام اخلاقی قرآن
نظام اخلاقیِ مطرح شده در قرآن کریم نظامی دینی است و پایه دستورهای آن، رابطه انسان با خداوند است. انسان هدایت نخستین را از خداوند دریافت داشته است و این توانایی را دارد که با سپاس بر هدایت الهی راه راستی را پیش گیرد، یا در راه زشتکاری گام گذارد.
[۴۸] انسان/سوره۷۶، آیه۶-.
[۴۹] شمس/سوره۹۱، آیه۱.
قرآن کریم بارها اطاعت از رسول خدا را در کنار اطاعت از خداوند قرار داده،
[۵۰] آلعمران/سوره۳، آیه۲.
و در آیهای به صراحت چنین آمده است که آنچه را رسول آورده، برگیرید و آنچه را از آن نهی کرده، واگذارید.
[۵۱] حشر/سوره۵۹، آیه۹.
قرآن رسول اکرم را برای مؤمنان اسوهای نیک معرفی کرده است
[۵۲] احزاب/سوره۳۳، آیه۱.
و بدینترتیب نه تنها دستورهای گفتاری، بلکه کردار پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) نیز برای مسلمانان نمونهای اخلاقی معرفی شده است.
مطرح گشتن حب و بغض الهی نسبت به افعال گوناگون در نظام ارزشی قرآن، دستورهای اخلاقی را از صورت امر مولوی صرف خارج کرده، و حالتی ویژه بدان بخشیده است، بر پایه آیات متعدد از قرآن کریم خداوند کردارهای ناپسند همچون «فساد» را دوست نمیدارد
[۵۳] بقره/سوره۲، آیه۵۰.
و افعالی چون احسان و تطهُّر پاکی جستن را دوست میدارد.
[۵۴] بقره/سوره۲، آیه۹۵.
[۵۵] بقره/سوره۲، آیه۲۲.
دوست داشتن و دوست ناداشتن خداوند که در برخی از آیات به افعال بازگردانده شده است، در غالب موارد به فاعل آنها بازمیگردد و در قالب دوستی خداوند با عاملان افعال شایسته و دوستی نداشتن او با مرتکبان اعمال ناشایست جلوه میکند آیات یاد شده. بدینترتیب کردار انسان میتواند موجب دوستی خداوند، یا سلب دوستی وی گردد. از همینرو قرآن به کسانی که خداوند را دوست میدارند، فرموده است تا با پیروی کردن از دستورهای پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) شرایط آن را فراهم سازند که خداوند نیز ایشان را دوست بدارد.
[۵۶] آلعمران/سوره۳، آیه۱.
[۵۷] مائده/سوره۵، آیه۴.
در مطالعه نظام اخلاقی قرآن، دو مفهوم «بِرّ» و «تقوا» از بیشترین اهمیت برخوردارند و خود نیز با یکدیگر پیوندی مستحکم دارند.
بِرّ
برّ در لغت و تفاسیر به معنی نیکوکاری دانسته شده است، اما از برخی کاربردهای قرآنی آن
[۵۸] طور/سوره۵۲، آیه۸.
[۵۹] عبس/سوره۸۰، آیه۶.
بر میآید که برّ در واژگان قرآن صرفاً به مفهوم عمل به احکام شرعی نیست و اصولاً نیکوکاری را به معنای عام در برمیگیرد.
[۶۰] ابوهلال عسکری، حسن بن عبدالله، الفروق اللغویه، ج۱، ص۹۵.
قرآن کریم در یک آیه برّ را در برگیرنده برخی عناصر دینی از عقاید و فرایض و نیز تخلق به صفات پسندیده چون اکرام مستمندان، وفای به عهد و صبر در دشواریها دانسته است.
[۶۱] بقره/سوره۲، آیه۷۷.
برّ در قرآن تعبیری رسا، و جامع فضایل دینی اخلاقی است و بر همین پایه است که در آیات متعدد، اَبرار به عنوان راه یافتگان به بهشت و رستگاران معرفی شدهاند.
[۶۲] مطففین/سوره۸۳، آیه۸.
[۶۳] مطففین/سوره۸۳، آیه۲.
قرآن کریم در یکجا اِثم را با برّ مقابل نهاده، و در دو جای دیگر
[۶۴] انفطار/سوره۸۲، آیه۳.
[۶۵] انفطار/سوره۸۲، آیه۴.
[۶۶] مطففین/سوره۸۳، آیه۳.
[۶۷] مطففین/سوره۸۳، آیه۸.
آن را در برابر «فجور» آورده است. برابر دانستن برّ و تقوا در آیهای از سوره بقره،
[۶۸] بقره /سوره۲، آیه۸۹.
قرین ساختن برّ و تقوا در جاهای دیگر،
[۶۹] مجادله/سوره۵۸، آیه۸.
و تقابل تقوا و فجور در دیگر آیات
[۷۰] ص/سوره۳۸، آیه۸.
[۷۱] شمس/سوره۹۱، آیه۱.
نشان از ارتباطی بسیار نزدیک میان دو مفهوم برّ و تقوا دارد.
تقوا
با بررسی کاربردهای قرآنیِ تقوا، باید گفت که تقوا صرفاً دارای یک مفهوم سلبی، و به معنیِ پرهیز از کردار ناپسند نیست، بلکه ملکهای است در درون انسان که افزون بر دور ساختن او از زشتکاری فجور، وی را به نیکوکاری برّ فرا میخواند. بدینترتیب است که در آیاتی پرشمار، صفت تقوا با اعمال پسندیده گوناگون، و نه صرفاً با ترک اعمال ناپسند قرین گردیده است، از اینگونه است قرین گشتن تقوا با اعمال پسندیده اخلاقی چون وفای به عهد،
[۷۲] آلعمران/سوره۳، آیه۶.
اصلاح میان مردم،
[۷۳] نساء/سوره۴، آیه۲۹.
احسان،
[۷۴] آلعمران/سوره۳، آیه۷۲.
عفو
[۷۵] بقره/سوره۲، آیه۳۷.
و صبر،
[۷۶] آلعمران/سوره۳، آیه۲۰.
دو صفت قرینِ برّ و تقوا نماینده نظام اخلاقِ دینی در قرآناند و آیاتی متعدد با سیاق «وَ مَنْ یتَّقِ اللّهَ…» و «… لَعَلَّکمْ تَتَّقونَ/ لَعَلَّهُمْ یتَّقونَ»، تخلق مردمان به برّ و تقوا را از اهداف رسالت برشمردهاند، چنانکه دعوت پیامبران پیشین نیز همواره به تقوا بوده است.
[۷۷] شعراء/سوره۲۶، آیه۶۰.
[۷۸] شعراء/سوره۲۶، آیه۲۴.
[۷۹] شعراء/سوره۲۶، آیه۴۲.
[۸۰] شعراء/سوره۲۶، آیه۶۱.
[۸۱] شعراء/سوره۲۶، آیه۷۷.
[۸۲] صافات/سوره۳۷، آیه۲۴.
قرآن کریم خود هدایت برای اهل تقواست و گرامیترینِ مردم نزد خداوند با تقواترین آنان است.
[۸۳] حجرات/سوره۴۹، آیه۳.
در نگرش به عاقبت انسان، تقوا بهترین توشه برای آخرت،
[۸۴] بقره/سوره۲، آیه۹۷.
و مایه نیکبختی و رستگاری اوست.
[۸۵] نبأ/سوره۷۸، آیه۱.
تأثیر انگیزه بر ارزش عمل
بیتردید در قرآن کریم آن عملی پسندیده است که با انگیزه بهدست آوردن رضای پروردگار صورت گرفته باشد و همین عمل است که «اجری عظیم» در پی دارد،
[۸۶] بقره/سوره۲، آیه۷۰.
[۸۷] بقره/سوره۲، آیه۶۵.
[۸۸] نساء/سوره۴، آیه۱۴.
در ارزشگذاری اعمالی مانند انفاق که ممکن است شائبهای از انگیزه نفسانی چون خودنمایی در آن باشد، همواره پرهیز از این شائبه مورد توجه بوده، و انفاق پنهان بر عمل آشکار مقدم شده است.
[۸۹] بقره/سوره۲، آیه۷۴.
قرآن کریم انفاقی را که با منّت نهادن بر شخص مستمند همراه باشد، باطل و بیارزش میشمارد و این انفاق را قرینِ ریا میخواند.
[۹۰] بقره/سوره۲، آیه۶۲-۶۴.
در قرآن کریم ریا و خودنمایی در برابر مردم، در اعمال گوناگون فردی و اجتماعی چون اقامه نماز، انفاق و جهاد مورد توجه قرار گرفته است و نهتنها از بطلان عمل به ریا سخن رفته، بلکه خود عملی ضداخلاقی شمرده شده، و به عذاب الهی نیز وعید داده شده است.
[۹۱] ماعون/سوره۱۰۷، آیه۷.
[۹۲] نساء/سوره۴، آیه۸.
[۹۳] انفال/سوره۸، آیه۷.
الزامآور بودن دستورهای اخلاقی
نظام اخلاقی مطرح شده در قرآن کریم که یک نظام اخلاقِ دینی است، گونهای از نظارت و محاسبه ناپیدا را به همراه دارد، ناظرانی از جانب خداوند کراما کاتبین اعمال نیک و زشت انسان را در نامهای مینگارند که به هنگام برپاییِ قیامت به دست وی داده خواهد شد تا محاسبه اعمال او بر آن پایه صورت پذیرد،
[۹۴] انفطار/سوره۸۲، آیه۱.
این محاسبه آن اندازه دقیق است که هرکس ذرهای عمل نیک کرده باشد، پاداش کردار خود، و آن کس که ذرهای بد کرده باشد، سزای آن کردار را خواهد دید.
[۹۵] زلزال/سوره۹۹، آیه۹.
نظارت
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
