توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل یهود بنی اسرائیل ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل یهود بنی اسرائیل ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل یهود بنی اسرائیل ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

بنی اسرائیل

بنی اسرائیل (بنواسرائیل)، به معنای «فرزندان و قوم اسرائیل»، نام قوم بسیار قدیمی و پر اهمیت در تاریخ و اعتقادات دینی بشر می‌باشد.

فهرست مندرجات

۱ – کلیات مقاله
۲ – معنای بنی‌اسرائیل
۳ – تاریخ بنی‌اسرائیل
۳.۱ – انتقال بنی‌اسرائیل به مصر
۳.۲ – انحرافات بنی‌اسرائیل
۳.۳ – ساکن شدن در کنعان
۳.۴ – آغاز عهد پادشاهی
۳.۵ – بنی اسرائیل در بابل
۳.۶ – دوران پس از ایران
۳.۷ – مهاجرت به عربستان
۴ – واژه بنی‌اسرائیل
۴.۱ – اولین استفاده واژه
۴.۲ – ضبط عبری و یونانی
۴.۳ – اختلاف در اصل واژه
۴.۴ – غیر عربی بودن واژه
۵ – نظریات در معنای اسرائیل
۶ – کاربر واژه اسرائیل
۷ – نوادگان یعقوب
۸ – اطلاق یهود به بنی‌اسرائیل
۸.۱ – ارض اسرائیل
۹ – نظام دوازده‌ قبیله‌ای بنی‌اسرائیل
۱۰ – اطلاق اسرائیل به بنی‌اسرائیل
۱۰.۱ – اسرائیل از دیدگاه مسیحیت
۱۰.۲ – یهودیان بمبئی
۱۰.۳ – بیت یسرائیل
۱۱ – بنی‌اسرائیل در دوره قبل و بعد از اسلام
۱۲ – کاربرد واژه اسرائیل در قرآن
۱۳ – واژه بنی‌اسرائیل در قرآن
۱۴ – جای‌گاه حضرت موسی در قرآن
۱۵ – حوادث موسی و قومش در قرآن
۱۶ – تاریخ بنی‌اسرائیل در قرآن
۱۶.۱ – بعثت موسی
۱۶.۲ – خروج بنی‌اسرائیل از مصر
۱۶.۲.۱ – رفتن موسی به میقات
۱۶.۲.۲ – گوساله پرستی
۱۶.۲.۳ – درخواست دیدن خدا
۱۶.۲.۴ – نافرمانی در ورود به شهر
۱۶.۲.۵ – دوازده چشمه
۱۶.۲.۶ – شکایت از طعام
۱۶.۲.۷ – نافرمانی در جنگ
۱۶.۲.۸ – قتل انبیاء
۱۷ – داستان گاو بنی‌اسرائیل
۱۸ – پیشینه بنی‌اسرائیل
۱۸.۱ – فساد بنی‌اسرائیل
۱۹ – بنی‌اسرائیل در عهد عتیق
۱۹.۱ – تولد و بعثت موسی
۱۹.۲ – نابود شدن فرعون
۱۹.۳ – حرکت به سوی کنعان
۱۹.۴ – کیفر گوساله‌پرستی
۱۹.۵ – وفات موسی
۱۹.۶ – سرگردانی چهل ساله
۱۹.۷ – خلاصه وقایع در عهد عتیق
۲۰ – نقل قرآن و عهدعتیق از بنی‌اسرائیل
۲۰.۱ – توجیه تشابهات
۲۰.۲ – نتیجه کلی از نقل قرآن
۲۱ – بنی‌اسرائیل در احادیث
۲۱.۱ – حدیث افتراق
۲۱.۲ – وصف بنی‌اسرائیل
۲۱.۳ – خطاب مؤدبانه اسرائیلی
۲۱.۴ – سرگردانی بنی اسرائیل
۲۲ – بنی‌ اسرائیل در تفاسیر
۲۲.۱ – منظور از برتری بر عالمین
۲۲.۲ – نظر بیضاوی
۲۲.۳ – ماجرای عیسی با بنی‌ اسرائیل
۲۲.۴ – اولین احکام و قوانین
۲۲.۵ – وقایع موسی و بنی‌اسرائیل
۲۲.۶ – منبع اخبار تفاسیر
۲۳ – بنی‌اسرائیل در ادبیات
۲۳.۱ – بنی‌اسرائیل در مثنوی
۲۳.۲ – رایج‌ترین تمثیل
۲۴ – بنی اسرائیل در مطالعات تاریخی
۲۴.۱ – ریشه قوم بنی‌اسرائیل
۲۴.۲ – تاریخ بنی‌اسرائیل در عهد عتیق
۲۴.۳ – در آثار باستانی
۲۵ – اسرائیل از آغاز تا خروج
۲۵.۱ – ورود به مصر
۲۵.۲ – خروج از مصر
۲۶ – سامیان و عبرانیان
۲۷ – خابیروها
۲۸ – نسبت بین عبری و بنی‌ اسرائیل
۲۸.۱ – نژادهای اسرائیلیان متأخر
۲۸.۲ – مهاجرت تارح به حران
۲۹ – اسرائیلیان در مصر
۲۹.۱ – بنای هیکل
۲۹.۲ – حکومت سلیمان
۲۹.۳ – حمله اسرائیلیان به اریحا
۲۹.۴ – پیروزی مرنپتاح بر اسرائیلیان
۲۹.۵ – زمان حضور آنان در فلسطین
۲۹.۶ – دریافت ده فرمان
۲۹.۷ – امتناع از ورود به کنعان
۲۹.۸ – رهبری یوشع
۲۹.۹ – برقراری رسم ختان
۲۹.۱۰ – نقشه یوشع
۲۹.۱۱ – فتح شهر عای
۲۹.۱۲ – عدم فتح کامل کنعان
۲۹.۱۳ – از بین رفتن فلسطینیان
۲۹.۱۴ – شهرهای فتح نشده
۲۹.۱۵ – تقسیم اراضی تصرف شده
۳۰ – عهد داوران
۳۰.۱ – مبعوث شدن داور
۳۰.۲ – اتحادیه ضعیف اسباط
۳۰.۳ – مقدار زمان دوران داوران
۳۰.۴ – نام چند تن از داوران
۳۱ – دوران پادشاهی متحد
۳۱.۱ – پایان فرمان‌روایی مصریان
۳۱.۲ – فرمان‌روایان این دوره
۳۲ – حکومت داوران
۳۲.۱ – سموئیل
۳۲.۱.۱ – انتخاب شائول
۳۲.۲ – داوود
۳۲.۲.۱ – اشغال‌گران اورشلیم
۳۲.۲.۲ – فتح اورشلیم
۳۲.۲.۳ – انتقال تابوت به اورشلیم
۳۲.۲.۴ – دوره طلایی بنی‌ اسرائیل
۳۲.۲.۵ – قلمرو حکومت داوود
۳۲.۳ – سلیمان
۳۲.۳.۱ – قلمرو حکومت
۳۲.۳.۲ – ارتباط با همسایگان
۳۲.۳.۳ – افول اقتصادی و سیاسی
۳۲.۴ – رَحُبعام
۳۳ – پایتخت‌های اسرائیل
۳۴ – دیگر پادشاهان بنی‌ اسرائیل
۳۴.۱ – کتیبه موآب
۳۴.۲ – پادشاهی اِدوم
۳۴.۳ – شکست عمری از یهودا
۳۴.۴ – دوره یربعام دوم
۳۴.۴.۱ – تلاش‌های انبیاء آن دوره
۳۴.۵ – قدرت یافتن آشوریان
۳۴.۶ – ایجاد قوم سامری‌ها
۳۴.۷ – ادامه حیات یهودیه
۳۴.۸ – حمله آشوریان به اورشلیم
۳۴.۹ – احیای معنویت قبل از تبعید
۳۵ – تسلط بخت‌نصر بر فلسطین و سوریه
۳۵.۱ – تبعید ساکنان به بابل
۳۵.۲ – موقعیت یهودیان در بابل
۳۵.۳ – دوران قدرت بنی‌اسرائیل
۳۵.۴ – اوضاع یهودا پس از تبعید
۳۵.۵ – مؤمنان بنی‌ اسرائیل
۳۵.۶ – تحول زبان بنی‌ اسرائیل
۳۵.۷ – مشخصه جماعت یهودیان
۳۵.۸ – عدم انزوای یهودیان
۳۵.۹ – تبدیل یهود به دین تبلیغی
۳۵.۱۰ – یهودیان مانده در یهودا
۳۵.۱۱ – حکومت بابلی‌ها در یهودا
۳۵.۱۲ – تاریخ یهودا از تبعید تا بازگشت
۳۶ – بازگشت یهودیان
۳۶.۱ – تجدید بنای هیکل
۳۶.۲ – پیامبران این دوره
۳۶.۳ – تکمیل معبد و ورود عزرا
۳۶.۴ – حکومت نحمیا
۳۶.۵ – تبعید شورشیان یهودی
۳۷ – حکومت یونانیان و رومیان
۳۷.۱ – پراکندگی دوباره یهودیان
۳۸ – فهرست منابع
۳۹ – پانویس
۴۰ – منابع

کلیات مقاله

قوم بنی اسرائیل که در قرآن از آن بسیار یاد شده، در حوزه‌های مختلف، از جمله تفسیر و تاریخ و ادبیات، و از جنبه‌های گوناگون مورد توجه مسلمانان بوده است.
مقاله حاضر مشتمل است بر کلیات، ریشه‌شناسی، کاربرد واژه، بنی اسرائیل در قرآن، در عهد عتیق، در احادیث و تفاسیر، و در ادبیات و فرهنگ عامه.
همچنین، نظر به تحقیقات فراگیر و گسترده درباره تاریخ بنی اسرائیل بر پایه مدارک باستان‌شناسی، گذشته از روایت کتاب مقدس، در پایان مقاله، بخش «بنی اسرائیل در مطالعات تاریخی و باستان‌شناسی» درباره پیشینه این قوم خواهد آمد.

معنای بنی‌اسرائیل

«بنی»، جمع «ابن»، غالباً به معنای فرزندانِ پسر است؛ و اسرائیل نام دیگر یا به قولی، لقبِ یعقوب پسر اسحاق است که دوبار در قرآن

[۱] سوره آل عمران:آیه ۹۳.

[۲] سوره مریم:آیه ۵۸.

ذکر شده است.
بنی اسرائیل دوازده سبط یا خاندان‌اند که آن‌ها را از نسل دوازده پسر یعقوب می‌دانند.
این اصطلاح، چهل و یک مرتبه در قرآن به کار رفته است.

تاریخ بنی‌اسرائیل

آغاز تاریخ بنی اسرائیل، به حوادث حیات جد اعلای آن‌ها، ابراهیم، باز می‌گردد.
بنا به گزارش‌های تاریخی، زادگاه وی در اورِکلدانیان بود، و او با مهاجرت جمعی قومش به حرّان، بدان ناحیه منتقل شد؛ سپس از حرّان به فلسطین مهاجرت کرد و در آن‌جا سکنا گزید.
فرزندان و نوادگان او، اسحاق و یعقوب، نیز در کنعان ساکن بودند.
احتمالاً این حوادث در حدود ۲۰۰۰ـ ۱۸۰۰ ق م روی داده است.

انتقال بنی‌اسرائیل به مصر

پس از آن‌که یوسف به مصر برده شد و در آن‌جا به صدارت رسید، یعقوب و پسرانش به سبب قحطی در کنعان، به مصر رفتند و تا روزگار حضرت موسی، که از نسل همین قوم بود، در مصر ماندند.

[۳] دایره المعارف تشیع، ج ۱، ص ۲۴۳.

بنی اسرائیل به رهبری دینی و سیاسی موسی از سلطه فرعون رها شدند و از مصر خارج گشته به سمت کنعان حرکت کردند.

[۴] اعراف/سوره۷، آیه۱۳۸.

انحرافات بنی‌اسرائیل

در این راه بنی اسرائیل دچار انحرافاتی می‌شوند از قبیل: درخواست ساختن بت،

[۵] اعراف/سوره۷، آیه۱۳۸.

گوساله پرستی،

[۶] بقره/سوره۲، آیه۵۱.

درخواست رؤیت خدا

[۷] بقره/سوره۲، آیه۵۵.

[۸] فرهنگ و معارف قرآن، اعلام القرآن، ج۳، ص ۱۹۰-۱۸۸.

و…
قبل از ورود به سرزمین مقدس، هنگامی که به رود اردن رسیدند ترس و وحشت آنها را فرا گرفت، حضرت موسی از هر تیره‌ای یک نفر را به آن سرزمین فرستاد تا چگونگی وضع آنجا را گزارش دهند، آنان با مردمی زورمند و صاحب امکانات روبرو شدند و با فاش کردن این قضیه، بنی اسرائیل، تصمیم گرفتند به مصر بازگردند. خداوند به سبب این نافرمانی، آنها را چهل سال در بیابان تیه سرگردان نمود: «قالَ فَاِنَّها مُحَرَّمَهٌ عَلَیهِمْ اَربَعینَ سَنَهً یتیهونَ فی الأرضِ».

[۹] مائده/سوره۵، آیه۲۶.

«خداوند (به موسی) فرمود: این سرزمین (مقدس)، تا چهل سال بر آنها ممنوع است (و به آن نخواهند رسید) پیوسته در زمین (در این بیابان ) سرگردان خواهند بود» تا آن نسل عصیانگر و ترسو منقرض شده، نسل دیگری پدید آید.

[۱۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج ۳، ص ۶۲۶-۶۲۵، ترجمه علی کرمی، تهران، فراهانی، ۱۳۷۹، اول.

اینان حدود چهل سال، که طی آن یک نسل‌شان از بین رفت، در صحرای سینا سرگردان بودند تا این‌که پس از وفات موسی، یوشع جانشین وی شد و بتدریج کنعان را فتح کرد.

ساکن شدن در کنعان

پس از استقرار در کنعان و تغییر ساختار اجتماعی بنی اسرائیل، اینان از قومی کوچ‌نشین و دام‌پرور به ملتی مستقر و زارع مبدل شدند.
در نتیجه، شیوه رهبری ایشان نیز از پدرسالاری و ریاست بزرگان قبیله تغییر یافت و فردی قوی از نظر نظامی و شایسته اداره امور، به ریاست انتخاب شد و بدین‌ترتیب، دوره داوران آغاز گشت.

آغاز عهد پادشاهی

سپس عهد پادشاهان فرا رسید که از شائول (در قرآن: طالوت) آغاز شد و دامادش داوود و سپس سلیمان بر تخت سلطنت نشستند. و این، دوران اوج اقتدار این ملت بود.
با اختلاف افتادن در بین اسباط، پادشاهی به دو قسمت شد؛ در بخش شمالی، پادشاهی اسرائیل بر ده سبط حکومت می‌کرد و دو سبط بنیامین و یهودا پادشاهی کوچکی در جنوب فلسطین، به نام یهودا، پدید آوردند.

بنی اسرائیل در بابل

در ۵۸۷ ق م، در پی حمله بخت‌نصّر (نبوکدنصر) و تصرف مملکت اسرائیل و تخریب هیکل، این قوم به اسارت به بابل برده شد.
در ۵۳۸ ق م، با قدرت یافتن ایران، کوروش بابل را فتح کرد و فرمان داد تا یهودیان به سرزمین خود بازگردند و آن‌ها را مورد لطف و حمایت خود قرار داد.
اینان به بازسازی معبد اورشلیم پرداختند، اما پس از بازگشت، اتحاد پایدار بین اسباط پا نگرفت و استقلال پیشین را نیافتند.

دوران پس از ایران

این قوم پس از ایران، به ترتیب، تحت تسلط یونانیان ـ بطلمیوسی‌ها و سلوکی‌ها ـ و رومیان بودند تا بالاخره در ۷۰ میلادی، که معبد دوم اورشلیم ( هیکل دوم ) تخریب گردید، دچار پراکندگی شدند.

[۱۱] الموسوعه الفلسطینیه، دمشق ۱۹۸۴، ج۱، ص۲۳۸.

[۱۲] جان بویر ناس، تاریخ جامع ادیان، ج۱، ص۵۴۲ ـ۵۵۳، ترجمه علی اصغر حکمت، تهران ۱۳۷۰ ش.

مهاجرت به عربستان

نکته قابل توجه در تاریخ قوم بنی اسرائیل، مهاجرت آنان به شبه جزیره عربستان، زمان این مهاجرت، نحوه مهاجرت و سکنا گزیدن ایشان در آن‌جاست.
تعیین زمان دقیق این مهاجرت، میسر نیست و آن را از زمان خرابی معبد دوم اورشلیم، اسارتِ بابلی به دست بختنّصر، حکومت داوود و حتی زمان حیات موسی ذکر کرده‌اند.
به هر ترتیب، در زمان مبعوث شدن حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به مدینه و هجرت ایشان، این یهودیان از جمله ساکنان این شهر بودند و سه قبیله مهم آنان، بنی نضیر، بنی قریظه و بنی قینقاع، در جریانات اجتماعی سهیم بودند.
خطاب قرآن به بنی اسرائیل در برخی آیات متوجه یهودیان است.
البته درباره این‌که اقوام یهودی ساکن جزیرهالعرب، یهودیان اصیل یا عرب‌های یهودی شده بوده‌اند، اختلاف نظر هست.

واژه بنی‌اسرائیل

بنی (بنین): جمع “ابن” که در لغت به معنی پسر است

[۱۳] قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۲۳۳، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵، هفتم.

و از ریشه (بُنِی) به معنی ساختن عمارت و بناست و نامیدن فرزند به “ابن” از این جهت است که پدرش او را ساخته است.

[۱۴] راغب اصفهانی، مفردات راغب، ج۱، ص۱۴۷.

اسرائیل : واژه‌ای عبری است و به صورت “اسرائین” و “اسرال” نیز آمده است و لقب یعقوب بن اسحق است به معنای کسی که بر خدا پیروز گشت.

[۱۵] مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس، ص۵۳، تهران، اساطیر، ۱۳۷۷، اول.

در مقابل، برخی از مفسران مسلمان، آن را به معنای بنده و برگزیده خدا، گرفته‌اند.
و در اصطلاحی به فرزندان و نوادگان “حضرت یعقوب” (علیهالسلام) بنی اسرائیل گفته می‌شود، این قوم گاهی “یهود” و گاهی “عبرانیان” نیز خوانده شده‌اند.

[۱۶] مرکز فرهنگ و معارف قرآن، اعلام القرآن، ج۳، ص۱۸۵، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۵.

در قرآن کلمه «اسرائیل» دوبار، «بنی اسرائیل» چهل بار و «بنواسرائیل» یک بار آمده است همچنین “الیهود” هشت بار و یک بار هم “یهودی” آمده است و چنین بر می‌آید که مراد از بنی اسرائیل یهود قدیم و مراد از یهود، یهودیان معاصر حضرت رسول اکرم هستند.

[۱۷] خرمشاهی، بهاء‌الدین، دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۱، ص۳۹۱، تهران، دوستان و ناهید، ۱۳۷۷، اول.

نام دیگر بنی اسرائیل که در قرآن آمده، اسباط می‌باشد که به معنی نوادگان حضرت یعقوب است.

[۱۸] صدر حاج سید جوادی، احمد و بهاء‌الدین خرمشاهی و کامرانی خانی، دایره المعارف تشیع، ج۱، ص۲۴۳، تهران، موسسه دایره المعارف، ۱۳۷۱، اول.

اولین استفاده واژه

واژه اسرائیل برای اولین بار در عهد عتیق

[۱۹] کتاب مقدس، سفر پیدایش، باب ۳۲: ۲۷ـ ۲۸.

آمده که پس از پیروزی یعقوب بر فرشته خدا در نبردی رمزآمیز، به وی چنین خطاب شده است : «از این پس نام تو یعقوب خوانده نشود بلکه اسرائیل، زیرا که با خدا و با انسان مجاهده کردی و نصرت یافتی».

[۲۰] سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور، ج۱، ص۶۳، قم ۱۴۰۴.

ضبط عبری و یونانی

ضبط اسرائیل در عبری l ¦ “e ¦ ra ¨ Yis و در یونانی l ¦ Israe است.

اختلاف در اصل واژه

درباره این‌که اصل واژه اسرائیل سریانی یا عبری است نظریات متفاوتی ابراز شده است.
جفری با توجه به این‌که حرف آغازین «یسرائیل» حذف شده و به صورت «اسرائیل» خوانده و نوشته شده است، بر آن است که این واژه به احتمال زیاد در اصل سریانی بوده، در حالی که گویتین ضبط این واژه را به صورت «اسرائیل» دلیل بر سریانی بودن نمی‌داند و قائل است که تلفظ «ی ِ» در ابتدای کلمه به صورت «اِ» در میان یهودیان، نظیر برخی دیگر از مردمان آرامی زبان، امری متداول بوده است.
علاوه بر این، با توجه به جزءِ دوم اسرائیل، «ئیل» یا «ایل»، به اختلاف، آن را از ریشه سریانی یا عبری دانسته‌اند، اما از آن‌جا که این واژه به صورت «اسرال»، «اسرائل» یا «اسرائین» نیز ضبط شده

[۲۱] طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۱۸۰۱۸۱، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بی تا).

[۲۲] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۲۰۵، چاپ هاشم رسولی محلاتی و فضل الله یزدی طباطبائی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.

[۲۳] زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۱، ص۱۳۰، بیروت (بی تا).

تعیین ریشه قطعی این واژه به استناد جزءِ دوم آن، «ئیل»، چندان پذیرفتنی نیست.

غیر عربی بودن واژه

به هر ترتیب، واژه «اسرائیل» از واژه‌های دخیل و واژه‌های غیر عربی قرآن به شمار می‌رود

[۲۴] زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۱، ص۱۳۰، بیروت (بی تا).

و جوالیقی

[۲۵] جوالیقی، موهوب بن احمد، المعرّب من الکلام الاعجمیّ علی حروف المعجم، ج۱، ص۱۳، چاپ احمد محمد شاکر، چاپ افست تهران ۱۹۶۶.

نام‌های تمام انبیا، جز آدم، صالح، شعیب و محمد (صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلّم)، را غیر عربی دانسته است.

نظریات در معنای اسرائیل

درباره معنای اسرائیل اختلاف نظر زیاد است و معانی بسیار متفاوتی برای آن ذکر کرده‌اند.
نظریه عامّ و رایج این است که اسرائیل با فعل عبری ra ¦ a ¨ S «مجاهده وسعی کردن» مرتبط است.
اما آلبرایت، از صاحب‌نظران این حوزه، بر این نظر است که جزء «ئیل» به معنای خدا همیشه به عنوان یک قاعده در اسامی اشخاص، حالت فاعلی دارد و به این ترتیب، این نام به هیچ وجه نمی‌تواند به مجاهده یعقوب با فرشته خدا اشاره داشته باشد.
گذشته از این، در هیچ جای دیگر کتاب مقدس، این فعل به این معنی به کار نرفته است.
درایور و نوث ra ¦ a ¨ S را در عبری با واژه عربی «صریه» به معنای «ابرام، پشت‌کار و پافشاری» مرتبط می‌دانند.

[۲۶] معجم اللاهوت الکتابی، ذیل «اسرائیل»، بیروت ۱۹۸۶.

از طرفی، زاکسه، نائور و دنل|دَنِل، ریشه اسرائیل را از r § S یا r § Ys به معنای «مورد اعتماد موفق و شاد» بیان می‌کنند.
در آثار اسلامی، غالباً برای اسرائیل این معانی را ذکر کرده‌اند: «کسی که همراه خدا می‌جنگد»، «برگزیده خدا»، «بنده خدا».

[۲۷] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری: تاریخ الامم و الملوک، ج۱، ص۱۹۷، ۳۴۷ بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۲.

[۲۸] طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۱۸۰، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بی تا).

[۲۹] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۲۰۶، چاپ هاشم رسولی محلاتی و فضل الله یزدی طباطبائی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.

[۳۰] زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۱، ص۱۳۰، بیروت (بی تا).

[۳۱] بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوارالتنزیل و اسرار التأویل، ج۱، ص۷۵، المعروف بتفسیر البیضاوی.

[۳۲] الموسوعه الفلسطینیه، دمشق ۱۹۸۴، ج۱، ص۲۳۸.

از جمله دیگر معانی می‌توان به «کسی که بر خدا مظفر گشت»، «سرباز خدا»، «محارب خدا» و «خداوند قوی است» اشاره کرد.

[۳۳] قاموس کتاب مقدس، بیروت ۱۹۲۸، چاپ افست تهران ۱۳۴۹ ش.

[۳۴] بطرس بستانی، کتاب دائره المعارف، ذیل «اسرائیل»، بیروت (بی تا).

[۳۵] معجم اللاهوت الکتابی، ذیل «اسرائیل»، بیروت ۱۹۸۶.

طبری

[۳۶] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری:تاریخ الامم و الملوک، ج۱، جزء ۱، ص۳۲۰.

ریشه اسرائیل را از «سَرَی» به معنای سفر کردن در شب دانسته و نقل کرده است: وقتی یعقوب ـ در عبری به معنای غاصب جای دیگری ـ خود را به جای برادر همزادش، عیسو (عیص)، بر پدر عرضه کرد و برکت گرفت، از ترس عیسو روزها مخفی می‌شد و شب‌ها به سفر می‌پرداخت، ازین‌رو به وی نام اسرائیل داده شد.

کاربر واژه اسرائیل

به رغم این‌که در عهد عتیق، بصراحت از تغییر نام یعقوب به اسرائیل سخن رفته و آمده است که این نام به نشانه اعطای برکت الهی، به او داده شد، در مواضع دیگر کتاب مقدس، هم نام «یعقوب» و هم «اسرائیل» به وی اطلاق شده، و اسرائیل به گونه نامشخصی برای یعقوب و پسرانش به کار رفته است.

[۳۷] کتاب مقدس، سفر پیدایش، باب ۴۶: ۱ـ ۵، باب ۴۹ :۲.

[۳۸] کتاب مقدس، سفر پیدایش، باب ۴۹ :۷.

همچنین در متون یهودی بعدی اسرائیل، به همراه نام یعقوب به کار رفته و نسبت به آن از اهمیت بیشتری برخوردار است.

نوادگان یعقوب

با افزایش تعداد فرزندان و نوادگانِ یعقوب، قوم ایشان بنی اسرائیل نامیده شد که یازده پسر یعقوب ـ رؤبین، شمعون، لاوی، یهودا، زبولون، یسّاکار، دان، جاد، اشیر، نفتالی و بنیامین ـ و دو نواده وی از یوسف ـ افرایم و منسی ـ را به عنوان سبط دوازدهم شامل بود.
البته بنابرنظری دیگر، سبط لاوی از این دوازده سبط ـ با محاسبه دو نواده یوسف به عنوان دو سبط ـ متمایز و به عنوان سبط سیزدهم شناخته می‌شود.
هنگامی که در زمان پادشاهی رِحُبُعام، فرزند سلیمان، مملکت بنی اسرائیل، که همان قوم یهود یا عبرانیان بودند، دو قسمت شد، بخش شمالی آن به نام اسرائیل ـ که ده سبط در آن به سر می‌بردند ـ و بخش جنوبی به نام یهودا ـ که دو سبط یهودا و بنیامین در آن زندگی می‌کردند ـ خوانده شد.

اطلاق یهود به بنی‌اسرائیل

پادشاهی اسرائیل در ۷۲۱ ق م به دست آشوریان از بین رفت و تنها حکومتِ جنوبی یهودا باقی ماند که ساکنان آن را «یهودیم » نامیدند، و این قوم را از این پس یهودی خطاب کردند.
با وجود این، نام اسرائیل که اشاره به کل قوم یهود داشت، همچنان در متون یهودی ـ بویژه در آگاده (بخش قصه‌های تلمود) ـ کاربرد داشت.

ارض اسرائیل

همچنین اصطلاح «ارض اسرائیل» نیز برای اولین بار در میشنا برای سرزمین بنی اسرائیل به کار رفته است.

نظام دوازده‌ قبیله‌ای بنی‌اسرائیل

محققانی که حیات شیوخ (آباء) را به عنوان شخصیت‌های تاریخی منکرند و آنان را افسانه‌ای می‌پندارند، معتقدند که نظام دوازده قبیله‌ای بنی‌اسرائیل متعلق به دوره‌های تاریخی بعدی است که در فلسطین شکل گرفته است.
اما گذشته از گزارش سفر پیدایش، که غیر تاریخی فرض می‌شود، کاربرد نام‌های یعقوب و اسرائیل در متون عبری کهن گزارش شده است.

[۳۹] کتاب مقدس، سفر اعداد، باب ۲۳ :۷.

[۴۰] کتاب مقدس، سفر اعداد، باب ۲۳ :۱۰.

[۴۱] کتاب مقدس، سفر اعداد، باب ۲۳ :۲۳.

[۴۲] کتاب مقدس، سفر تثنیه، باب ۳۳ :۱۰.

اطلاق اسرائیل به بنی‌اسرائیل

احتمالاً نام اسرائیل حداقل در دوره داوران برای این قوم به کار می‌رفته و مشهور بوده است.
همچنین ذکر این واژه در کتیبه مرنپتاح، متعلق به ۱۲۲۵ ق م، بصراحت وجود قوم اسرائیل را در فلسطین اثبات می‌کند و نشان می‌دهد که اینان در قرن سیزدهم ق م به این نام شناخته می‌شدند.

[۴۳] الموسوعه الفلسطینیه، دمشق ۱۹۸۴، ج۱، ص۲۳۸.

در عهد جدید، اسرائیل برای قوم و اخلاف یهود و نیز به معنای قومی که با خداوند عهد بستند به کار رفته و بیش‌تر طبیعت روحانی آن‌ها موردنظر بوده تا هویت تاریخی‌شان.

اسرائیل از دیدگاه مسیحیت

از دیدگاه مسیحیت و الهیات جدید ـ که ارتباط خونی را نمی‌پذیرند ـ اسرائیل زمان حاضر که وعده نجات به او داده شده همان کلیساست.

[۴۴] انجیل متّی.

[۴۵] کتاب مقدس، کتاب اعمال رسولان، باب ۲ :۲۱.

[۴۶] معجم اللاهوت الکتابی، ذیل «اسرائیل»، بیروت ۱۹۸۶.

اسرائیل، به معنای خاص، در متون یهودی بر مردم عوام ـ در مقابل کاهنان و لاویان ـ اطلاق می‌شود.

یهودیان بمبئی

فرقه‌ای یهودی نیز، که از هزاران سال پیش در هندوستان به سر می‌برند و ساکن بمبئی هستند، خود را بنی اسرائیل (بنی اسرائیل) می‌خوانند و از نسل اسباط ده‌گانه می‌شمارند.

بیت یسرائیل

گذشته از نام بنی اسرائیل، کل قوم یهود را «بیت یسرائیل» و «أَم یسرائیل» به معنای مردم اسرائیل نیز خوانده‌اند.

بنی‌اسرائیل در دوره قبل و بعد از اسلام

از کاربرد «بنی اسرائیل» در دوره پیش از اسلام، در عربیِ شمالی، اثری باقی نمانده، اما صورتی از آن در کتیبه‌های عربستان جنوبی (یمن) به کار رفته است.
احتمالاً این نام برای مردم روزگار پیامبر اکرم آشنا بوده است.
با وجود این، در شعر جاهلی موثق ذکری از آن یافت نشده، در حالی که اصطلاح یهود و نصاری در شعر و فرهنگ جاهلی رایج بوده است.
در قرآن، در آیات مکی فقط بنی اسرائیل آمده، اما در آیات مدنی یهود و نصاری نیز به کار رفته است.

کاربرد واژه اسرائیل در قرآن

به نظر بیش‌تر مفسران، نام اسرائیل در قرآن به حضرت یعقوب اشاره دارد و احتمالاً این استنباط به نوعی متأثر از متون پیشین بوده است.
در آیه ۹۳ سوره آل عمران

[۴۷] سوره آل عمران:آیه ۹۳.

آمده است که همه چیز بر بنی اسرائیل حلال بود مگر آن‌چه اسرائیل پیش از نزول تورات بر خود حرام کرده بود.
گویا اسرائیل پیش از نزول تورات بر موسی، به نوعی مصدر تشریع بوده است.
در آیه ۵۸ سوره مریم

[۴۸] سوره‌ مریم:آیه ۵۸.

نیز نام اسرائیل پس از آدم، نوح و ابراهیم ذکر شده و انبیای نسل ایشان، از کسانی برشمرده شده‌اند که خداوند بر آنان نعمت بخشیده، و ایشان هدایت یافته و برگزیده شده‌اند.
در آیات پیش از آن

[۴۹] سوره مریم:آیه ۴۱-۵۷.

از پیامبرانی هم‌چون ابراهیم، اسحاق و یعقوب، موسی، اسماعیل و ادریس یاد شده است.

واژه بنی‌اسرائیل در قرآن

کثرت اشاره و خطاب به بنی اسرائیل، و ذکر فراوان حوادث راجع به آنان به عنوان قوم موسی، در قرآن مبین اهمیت فراوان این قوم نزد مسلمانان و نیز آشنایی عرب‌ها با ایشان در پیش از اسلام و در صدر اسلام است.

[۵۰] طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲۰۹۲۱۱، بیروت ۱۳۹۰۱۳۹۴/ ۱۹۷۱۱۹۷۴.

واژه بنی اسرائیل، ۲۲ مرتبه در آیات مکی و نوزده بار در آیات مدنی به کار رفته است.

جای‌گاه حضرت موسی در قرآن

شخص حضرت موسی، به عنوان پیامبر صاحبِ شریعت راستین و کتاب الهی

[۵۱] سوره شوری:آیه ۱۳-۱۴.

[۵۲] سوره احقاف:آیه ۱۲.

[۵۳] سوره احقاف:آیه ۳۰.

[۵۴] سوره هود:آیه ۱۷.

بسیار مورد توجه قرآن، بویژه در آیات مکی، است.
نام وی ۱۳۶ مرتبه ذکر شده، هر چند هیچ‌یک از سوره های قرآن به نام او نیست.

حوادث موسی و قومش در قرآن

حوادث موسی و قوم وی و تاریخ یهود، آیات متعددی از سوره‌های مختلف قرآن را به خود اختصاص داده که برخی از مطالب آن چند بار ذکر شده است.

[۵۵] سوره بقره:آیه ۴۰-۹۶.

[۵۶] سوره بقره:آیه ۲۴۶-۲۵۲.

[۵۷] سوره مائده:آیه ۱۲-۱۳.

[۵۸] سوره مائده:آیه ۲۰-۲۴.

[۵۹] سوره مائده:آیه ۳۲.

[۶۰] سوره اعراف:آیه ۱۰۳-۱۷۱.

[۶۱] سوره یونس:آیه ۷۴-۹۳.

[۶۲] سوره اسراء:آیه ۲-۴.

[۶۳] سوره اسراء:آیه ۱۰۱-۱۰۴.

[۶۴] سوره شعراء:آیه ۱۰-۶۸.

[۶۵] سوره قصص:آیه ۳-۴۶.

[۶۶] سوره طه:آیه ۹-۹۷.

تاریخ بنی‌اسرائیل در قرآن

به روایت قرآن، بنی اسرائیل، تحت سلطه فرعون، روزگار سختی می‌گذراند.
فرعون آزار ایشان را به نهایت رسانده بود، به طوری که پسران آنان را می‌کشت و زنان و دخترانشان را زنده نگه می‌داشت.

[۶۷] قصص/سوره۲۸، آیه۴.

موسی به نحوی معجزه‌آسا متولد شد و در دربار فرعون رشد یافت.
او روزی، به قصد کمک به یک سبطی، با فردی قبطی درگیر شد و قبطی به قتل رسید؛ سپس موسی دریافت که در دفاع از سبطی اشتباه کرده است.
با این حال، مرد سبطی موسی را تهدید کرد، و او به‌ناچار از مصر گریخت و به مدین رفت و در آن‌جا با دختر شعیب ازدواج کرد.

بعثت موسی

حضرت موسی (علیه‌السلام) پس از سال‌ها، در راه بازگشت به مصر، به رسالت مبعوث شد.
خداوند به او فرمان داد تا برای هدایت فرعون و نجات بنی اسرائیل نزد فرعون برود و پیامش را ابلاغ کند، اما فرعون از پذیرش سخن حق و پرستش خداوند یگانه و رها ساختن بنی اسرائیل سرباز زد.
پس از آن، خداوند قوم فرعون را به بلاهای گوناگون، از طوفان و قحطی و ملخ و خون (تبدیل شدن آب به خون) و جز آن‌ها، گرفتار کرد و در هر گرفتاری فرعون قول می‌داد که در صورت رفع آن ایمان بیاورد، ولی باز از قول خود بر می‌گشت.

خروج بنی‌اسرائیل از مصر

تا آن‌که خداوند به موسی دستور داد که بنی اسرائیل را شبانه از مصر حرکت دهد.
فرعون و سپاهش، موسی و قومش را دنبال کردند.
به قدرت خداوند دریا شکافته شد و ایشان از آن گذشتند، اما فرعونیان هلاک شدند.

[۶۸] سوره بقره:آیه ۴۹-۵۰.

[۶۹] سوره اعراف:آیه ۱۰۳-۱۳۳.

[۷۰] سوره اسراء:آیه ۱۰۱-۱۰۴.

[۷۱] سوره شعراء:آیه ۱۰-۶۸.

[۷۲] سوره طه:آیه ۹-۷۹.

[۷۳] سوره قصص:آیه ۳-۴۶.

[۷۴] سوره یونس:آیه ۹۰.

از این پس، حوادث این قوم در حرکت به سوی سرزمین موعود، کنعان، ذکر می‌شود.

رفتن موسی به میقات

موسی به فرمان خدا به کوه طور رفت و در میقاتی که سی شبانه روز تعیین شده بود اما ده روز نیز بدان اضافه شد، الواح فرمان‌های الهی را دریافت کرد و نزد قوم بازگشت و دید که قوم، بر اثر حیله سامری، به گوساله پرستی روی آورده و گمراه شده‌اند.

گوساله پرستی

موسی بر آنان و برادر خویش، هارون که وی را در غیاب خود جانشین کرده بود، خشم گرفت و از قوم خواست تا توبه کنند، و سامری را مجازات کرد.

درخواست دیدن خدا

از این پس، درخواست‌های نه چندان معقول و بیش‌تر بهانه جویانه قوم آغاز شد و به رغم مشاهده آیات و نعمات الهی، هدایت نیافتند و سر تسلیم فرود نیاوردند، و از موسی خواستند تا خدا را آشکارا ببینند؛ پس دچار عذاب صاعقه شدند.
خداوند ابر را به نشانه عنایت و نعمت الهی بر ایشان سایبان گرداند و بر آنان «منّ و سلوی»، نازل کرد؛ با آنان میثاق بست و کوه طور را بر فراز سرشان برافراشت اما اینان باز نافرمانی کردند.

نافرمانی در ورود به شهر

خداوند از آنان خواست تا به هنگام ورود به شهر مقدس، به حالت سجده و احترام وارد شوند اما آنان از این امر سرپیچی کردند و دچار عذاب شدند.

دوازده چشمه

هنگامی که قوم تشنه شدند، موسی به امر خدا عصای خویش را بر سنگ (یا کوه) زد و دوازده چشمه برای دوازده سبط پدید آمد.

شکایت از طعام

آن‌گاه که قوم لب به شکایت گشودند و از یک‌نواختی طعام ابراز نارضایتی کردند و خواستار انواع حبوبات و سبزیجات شدند، خشم خداوند نصیبشان گردید.

[۷۵] سوره بقره:آیه ۵۱-۶۱.

[۷۶] سوره اعراف:آیه ۱۴۷-۱۶۱.

[۷۷] سوره طه:آیه ۸۰ -۹۷.

نافرمانی در جنگ

ناسپاسی و نافرمانی این قوم در سرپیچی از فرمان الهی برای جهاد با دشمنان آن‌جا به اوج خود می‌رسد که دعوت موسی برای جنگ را با این سخن پاسخ می‌دهند که ما اینجا نشسته‌ایم، تو و خدایت بجنگید (فاذهب أنت و ربّک فقاتِلا اِنّا هی”هنا قاعدون).
خداوند سزای این سستی و کاهلی را چهل سال سرگردانی قرار داد.

[۷۸] سوره مائده:آیه ۲۱-۲۶.

قتل انبیاء

در دوره‌های بعد از موسی نیز این قوم به نافرمانی ادامه دادند و دست به قتل انبیای خود زدند و به علت نگه نداشتن حرمت «یوم السبت» (روز شنبه) مورد لعن داوود و عیسی قرار گرفتند و مسخ شدند.

[۷۹] سوره بقره:آیه ۶۵.

[۸۰] سوره مائده:آیه ۶۰.

[۸۱] سوره مائده:آیه ۷۰.

[۸۲] سوره مائده:آیه ۷۸.

[۸۳] سوره اعراف:آیه ۱۶۶.

داستان گاو بنی‌اسرائیل

از معروف‌ترین داستان‌های این قوم در قرآن، قصه گاو بنی اسرائیل است در بلندترین سوره قرآن، که به مناسبت ذکر این داستان، «بقره» نامیده شده است.
خداوند از بنی اسرائیل می‌خواهد تا به منظور شناسایی قاتلِ یک جنایت گاوی ذبح کنند، اما قوم از سر بهانه‌جویی بارها از صفات و مشخصات گاو سؤال می‌کنند تا شاید از انجامش سر باز زنند، ولی سرانجام گاو را می‌کشند.
خداوند امر می‌کند تا قسمتی از بدن گاو ذبح شده را به مقتول بزنند.
مقتول زنده می‌شود و قاتل خود را معرفی می‌کند.

[۸۴] سوره بقره:آیه ۶۷-۷۴.

پیشینه بنی‌اسرائیل

در مجموع، مطابق تصویر بنی اسرائیل در قرآن، اینان قومی در خور توجه و عنایت خداوند بودند که خدا آنان را بر مردم جهان برتری بخشید و وارث زمین کرد.
اینان از نسل کسانی بودند که نوح آن‌ها را در کشتی همراه خود برد.

[۸۵] سوره بقره:آیه ۴۷.

[۸۶] سوره شعراء:آیه ۵۹.

[۸۷] سوره اعراف:آیه ۱۴۰.

[۸۸] سوره اسراء:آیه ۲.

خداوند با ایشان میثاق و عهد بست،

[۸۹] سوره بقره:آیه ۴۰.

[۹۰] سوره بقره:آیه ۸۳-۸۵.

[۹۱] سوره آل عمران:آیه ۱۸۳.

و نعمت‌ها و آیات و نشانه‌های گوناگون برای هدایت و نجات آنان مقرر فرمود.

[۹۲] سوره بقره:آیه ۱۲۲.

[۹۳] سوره بقره:آیه ۲۱۱.

[۹۴] سوره آل عمران:آیه ۴۹.

[۹۵] سوره مائده:آیه ۱۱۱.

[۹۶] سوره یونس:آیه ۹۳.

[۹۷] سوره طه:آیه ۸۰.

[۹۸] سوره دخان:آیه ۳۰.

فساد بنی‌اسرائیل

اما بنی اسرائیل با بهانه‌جویی و فساد پیاپی و زیر پانهادن احکام و سرپیچی از شریعت، دست به قتل انبیا زدند و حقایق را کتمان کردند و دچار قساوت و سنگ‌دلی شدند و به لعن گرفتار آمدند.

[۹۹] سوره مائده:آیه ۵۹-۶۰.

[۱۰۰] سوره مائده:آیه ۷۸-۸۰.

[۱۰۱] سوره بقره:آیه ۱۵۵.

[۱۰۲] بقره/سوره۲، آیه۱۵۹.

[۱۰۳] سوره بقره:آیه ۲۴۶.

[۱۰۴] سوره نساء:آیه ۱۵۵.

همچنین آیات ۴ـ ۸ سوره اسراء

[۱۰۵] سوره اسراء:آیه ۴- ۸..

را اشاره به عقوبت تبعید و ویرانی اولین و دومین معبد اورشلیم دانسته‌اند.

بنی‌اسرائیل در عهد عتیق

وقایع بنی اسرائیل در عهد عتیق، بویژه در سفر خروج، بتفصیل آمده و کلمه اسرائیل در کتاب مقدس بیش از ۲۵۰۰ مرتبه تکرار شده است.

تولد و بعثت موسی

به روایت عهد عتیق، پس از تولد موسی و رشد وی در دربار فرعون، و به مدین رفتن و ازدواج کردن او، وی از جانب خداوند یگانه، یَهْوه، مبعوث شد تا پسر و نخست زاده وی، اسرائیل، را نجات بخشد.

نابود شدن فرعون

اما فرعون تسلیم دعوت وی نگردید، و حتی نزول بلاهای نُه‌گانه نیز ـ علاوه بر معجزات موسی ـ بر او اثر نکرد و نهایتاً در تعقیب بنی اسرائیل که به یاری موسی از مصر خارج شده بودند در رود اردن یا دریای سرخ غرق گردید.

[۱۰۶] کتاب مقدس، سفر خروج، باب ۱ـ۱۴.

[۱۰۷] کتاب مقدس، صحیفه یوشع، باب ۴ :۲۳.

حرکت به سوی کنعان

بنی اسرائیل از راه صحرای بحر قلزم راهی کنعان شدند و استخوان‌های یوسف را به وصیت خود وی به همراه خویش بردند.
نزول «منّ و سلوی » برای ایشان، جوشیدن دوازده چشمه آب از صخره حوریب، خطاب مستقیم خداوند و رؤیت جلال وی، میقات چهل شبانه روزه موسی با یهوه و الواح ده فرمان و گوساله پرستی از جمله وقایع مهم مذکور در تورات است.

کیفر گوساله‌پرستی

خدا به سبب پرستش گوساله بر قوم خشم گرفت، و موسی به کشتار قوم فرمان داد.

[۱۰۸] کتاب مقدس، سفر خروج، باب ۱۴ـ۳۲.

وفات موسی

گزارش تاریخ بنی اسرائیل در اسفار دیگر ادامه می‌یابد تا این‌که در پایانِ سفر تثنیه

[۱۰۹] کتاب مقدس، سفر تثنیه، باب ۳۴: ۱ـ۱۰.

روایت از دنیا رفتن موسی در موآب، کنار سرزمین کنعان، ذکر می‌شود.

سرگردانی چهل ساله

اینان به سزای ناسپاسی خود، تا چهل سال پس از خروج از مصر اجازه ورود به سرزمین موعود را نیافتند و موسی تنها اجازه یافت تا سرزمین وعده داده شده به ابراهیم و اسحاق و یعقوب را ببیند و پس از آن چشم از دنیا فروبندد.
این گزارش در پنج سفر اول، تورات، آمده است.

خلاصه وقایع در عهد عتیق

ادامه حوادث این قوم در دو بخش دیگرِ عهد عتیق، به نام «نبییم» و «کتوبیم»، ذکر می‌شود؛ از جمله جانشینی یوشع، سکنای بنی اسرائیل در سرزمین موعود، دوره داوران، عهد پادشاهان، پادشاهی داوود و سلیمان، تبعید پنجاه ساله بنی اسرائیل به بابل و بازگشت آنان به اورشلیم و ظهور انبیا در میان ایشان.
به طور خلاصه، می‌توان گزارش عهد عتیق را این‌گونه بیان کرد که موسی به عنوان بنیان‌گذار پرستش یهوه، بنی اسرائیل را به حکم وی از مصر خارج کرد و به صحرای سینا آورد، اما این قوم به لوازم لطف خاص الهی عمل نکردند و میثاق‌ها را شکستند.
به این ترتیب، تاریخ آنان به صورت تاریخ متناوبی از نزول نعمت و بلا گردید.

نقل قرآن و عهدعتیق از بنی‌اسرائیل

درباره مشابهت‌های فراوان میان حوادث مذکور در قرآن و روایت سفر خروج عهد عتیق، نظریات متفاوتی ابراز شده است.
بنابر نظر گویتین ترتیبِ ذکر این حوادث در قرآن مطابق با ترتیب تاریخی مذکور در سفر خروج است، و حتی کاربرد «بنی اسرائیل» به جای «اسرائیل » ـ که از نظر وی در میان عرب رایج بوده ـ متأثر از تعبیر «فرزندان اسرائیل» در این سفر است، در حالی که برخلاف وی، وات

[۱۱۰] ویلیام مونتگمری وات، برخورد آرای مسلمانان و مسیحیان: تفاهمات و سوءتفاهمات، ج۱، ص۲۴، ترجمه محمد حسین آریا، تهران ۱۳۷۳ ش.

معتقد است که جزئیات فراوانی از داستان طفولیت به بعد موسی در قرآن به گونه‌ای مجزا و نه به ترتیب توالی زمانی بیان شده است.
از آن‌جا که این داستان چندین مرتبه و با ترتیب‌های مختلف در قرآن آمده، داوری در این‌باره مشکل و غیرقطعی است.
آشکار است که قرآن، هم‌چون کتابی تاریخی به روایت حوادث این قوم نپرداخته بلکه بیش‌تر از جهت عبرت آموزی و تذکر نکات اخلاقی بدان نظر داشته است.

توجیه تشابهات

نظر به دیدگاه خاص اسلام در وحدت هدف ادیان، و این که «اسلام» رسالت همه انبیاست و حتی در مورد برخی احکام تصریح می‌کند که این احکام در دین‌های قبل نیز سابقه داشته است، این مشابهت‌ها توجیهی درخور می‌یابند.
در تحلیلی از آرای منتسب به یهودیان در قرآن، این اعتقادات مختص به فرقه‌ای از یهودیان دانسته شده است نه همه آن‌ها.

نتیجه کلی از نقل قرآن

در مجموع، بنی اسرائیل در قرآن به معنای قوم کهن بنی اسرائیل و قوم همراهِ با موسی است اما به مفهوم عام‌تر به یهود نیز اشاره دارد؛ به عنوان نمونه، ظهور عیسی در میان بنی اسرائیل.

[۱۱۱] سوره آل عمران:آیه ۴۹.

[۱۱۲] سوره مائده:آیه ۷۲.

[۱۱۳] سوره مائده:آیه ۱۱۰.

[۱۱۴] سوره صف:آیه ۶.

[۱۱۵] سوره صف:آیه ۱۴.

در آیاتی که آشکارا راجع به افراد حاضر در زمان پیامبر اکرم‌اند، مراد از بنی اسرائیل، یهود مدینه است و بیش‌تر مفسران نیز ملامت‌های شدید قرآن از بنی اسرائیل را متوجه یهودیان مدینه دانسته‌اند.

بنی‌اسرائیل در احادیث

در احادیث نیز هم‌چون قرآن، بنی اسرائیل بر اسرائیلیان کهن و نیز بر یهود و نصاری دلالت دارد و هرگاه به معاصران اطلاق شده، غرض عمدتاً یهود بوده است.

[۱۱۶] بخاری جعفی، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، ج۴، ص۱۴۳ـ۱۴۶، استانبول ۱۴۰۱/۱۹۸۱.

حدیث افتراق

به عنوان نمونه، در حدیث افتراق، بنی اسرائیل مترادف با یهود به کار رفته است و به هفتاد و دو فرقه بنی اسرائیل اشاره شده است.
به نظر اشتاین اشنایدر، این تقسیم‌بندی احتمالاً می‌تواند به نوعی حاکی از هفتاد و دو نقیبی باشد که موسی از میان اسباط دوازده‌گانه برگزید.

[۱۱۷] هفتاد و سه ملت، یا اعتقادات مذاهب: رساله‌ای در فرق اسلام از آثار قرن هشتم هجری، ج۱، ص۸، چاپ محمد جواد مشکور، تهران ۱۳۳۷ ش.

بنی اسرائیل مورد اشاره در حدیث «حدّثوا عن بنی اسرائیل و لاحرج» را مترادف با اهل کتاب دانسته‌اند.

وصف بنی‌اسرائیل

در احادیث، عمدتاً بر صفت پرهیزگاری و اهل عبادت بودن بنی اسرائیل تأکید شده است.

[۱۱۸] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۴، ص۴۹۴، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.

[۱۱۹] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۴، ص۵۰۱، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.

خطاب مؤدبانه اسرائیلی

در دوره‌های بعد، کاربرد واژه اسرائیلی برای یهودیان یا افرادی از ایشان که به اسلام گرویده بودند، از واژه یهودی مؤدبانه‌تر بود، همانطور که صفیه، همسر پیامبر اکرم (صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلّم)، از بنی اسرائیل و نسل هارون بن عمران معرفی شده است.

[۱۲۰] ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۱۲۰، چاپ احسان عباس، بیروت (بی تا).

در برخی احادیث نیز بنی اسرائیل به عنوان برادر مسلمانان معرفی شده‌اند که ایشان تلخی، و مسلمانان حلاوت روزگار را چشیده‌اند.

[۱۲۱] احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیه الاولیاء و طبقات الاصفیاء، ج۳، ص۵۰، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.

سرگردانی بنی اسرائیل

حضرت علی (علیه‌السّلام) به سرگردانی بنی اسرائیل در تیه اشاره کرده و خطاب به مردم زمان خویش، فرموده است که به سبب روی گرداندن از حق، شما نیز دچار سرنوشت آنان می‌شوید.

[۱۲۲] بخاری جعفی، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، استانبول ۱۴۰۱/۱۹۸۱.

[۱۲۳] امام علی (علیه‌السلام)، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۶۰.

[۱۲۴] امام علی (علیه‌السلام)، نهج البلاغه، چاپ صبحی صالح، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۸۷)، چاپ افست قم (بی تا).

بنی‌ اسرائیل در تفاسیر

در تفاسیر نیز، هم‌چون قرآن و حدیث، بنی اسرائیل به معنای یهود، یهود و نصاری، احبارِ یهود و اهل کتاب به کار رفته است،

[۱۲۵] طبری، محمد بن جریر جامع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۱۹۷، بیروت ۱۴۰۰۱۴۰۳/ ۱۹۸۰۱۹۸۳.

[۱۲۶] طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۱۸۱، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بی تا).

[۱۲۷] بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوارالتنزیل و اسرار التأویل، ج۲، ص۱۴۹، المعروف بتفسیر البیضاوی.

[۱۲۸] سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور، ج۶، ص۳۷۶.

و خطاب به بنی اسرائیل در قرآن را خطاب به احبار و عالمان دینی این قوم دانسته‌اند، چرا که تنها اینان به اخبار گذشتگان و داستان‌های آن‌ها آگاهی داشتند.

[۱۲۹] طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیرالقرآن، بیروت ۱۴۰۰ـ۱۴۰۳/ ۱۹۸۰ـ۱۹۸۳.

همچنین این خطاب را در برخی آیات ناظر بر یهودیان ساکن مدینه یا اطراف آن ذکر کرده‌اند.

[۱۳۰] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۲۰۷، چاپ هاشم رسولی محلاتی و فضل الله یزدی طباطبائی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.

[۱۳۱] بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوارالتنزیل و اسرار التأویل، ج۱، ص۱۵۰، المعروف بتفسیر البیضاوی، مصر ۱۳۳۰، چاپ افست بیروت (بی تا).

در تفاسیر، به تبع تأکید قرآن، بر مباحثی چون برتری یا تفضیل بنی اسرائیل، تشریع قوانین الهی برای ایشان، و نعمت‌های خداوند بر آنان توجه بیشتری شده است.

منظور از برتری بر عالمین

در تفسیر آیات گویای برتری آنان بر «عالمین»

[۱۳۲] سوره بقره:آیه ۴۷.

[۱۳۳] سوره اعراف:آیه ۱۴۰.

[۱۳۴] سوره اسراء:آیه ۴.

آورده‌اند که مراد از «عالمین» اراده خصوص بوده، یعنی اینان در زمان خویش بر همه برتری داشتند و منظور از بنی اسرائیل، آبا و اسلاف ایشان است.
علاوه بر این، به استناد آیه ۱۱۰ سوره آل عمران

[۱۳۵] سوره آل عمران:آیه ۱۱۰.

: «کنتم خیرَ