توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

یائسگی

یائسگی، یکی از موضوعات ویژه بانوان است. یائسگی در زندگی یک زن؛ یعنی آن وقت که عادت ماهیانه او به طور دائم متوقف می‌شود. بیشتر فقها، سنّ یائسگی را پایان پنجاه سال قمری می‌دانند.

فهرست مندرجات

۱ – مقدمه
۲ – معنای واژه
۳ – تعریف یائسگی
۴ – چیستی یائسگی
۵ – فیزیولوژی طبیعی
۶ – علت
۷ – تشخیص یائسگی
۸ – سن یائسگی از نظر پرشکی
۸.۱ – عامل تأخیر در یائسگی
۹ – عوارض پزشکی
۹.۱ – کلام تفسیر نمونه
۱۰ – مشکلات حقوقی
۱۱ – بررسی فقهی
۱۱.۱ – آیات
۱۱.۱.۱ – قرینه اول آیه
۱۱.۱.۲ – قرینه دوم آیه
۱۱.۱.۳ – قرینه سوم آیه
۱۱.۱.۴ – نکته در آیه
۱۱.۱.۵ – نظر معصوم
۱۲ – روایات
۱۲.۱ – تصریح به یاس از حیض
۱۲.۲ – حیض نشدن افراد هم سن
۱۲.۲.۱ – روایت امام صادق
۱۲.۳ – ارتفاع حیض
۱۲.۴ – واماندگی از حیض
۱۲.۵ – دیدگاه فقها
۱۲.۵.۱ – شیخ صدوق
۱۲.۵.۲ – شیخ طوسی
۱۲.۵.۳ – قاضی ابن برّاج
۱۲.۵.۴ – ابن ادریس
۱۲.۵.۵ – سلّار
۱۲.۵.۶ – مرحوم محقق
۱۲.۵.۷ – محقق کرکی
۱۲.۵.۸ – سید محمدکاظم یزدی
۱۲.۵.۹ – امام خمینی
۱۲.۵.۱۰ – آیه‌الله خوئی
۱۲.۵.۱۱ – آیه‌الله گلپایگانی
۱۲.۵.۱۲ – آیه‌الله اراکی
۱۲.۵.۱۳ – آیه‌الله بهجت
۱۲.۵.۱۴ – سید محمد روحانی
۱۲.۵.۱۵ – آیه‌الله سیستانی
۱۲.۵.۱۶ – وحید خراسانی
۱۲.۵.۱۷ – میرزا جواد تبریزی
۱۳ – بررسی دیدگاه فقها
۱۳.۱ – ذکر چند مسأله
۱۳.۱.۱ – توضیح مسأله
۱۴ – نظر امام خمینی و رهبری
۱۵ – نتیجه مباحث
۱۵.۱ – ذکر چند مثال
۱۶ – سخن پایانی
۱۷ – پانویس
۱۸ – منبع

مقدمه

یکی از موضوعات ویژه بانوان، «یائسگی» است؛ چون بیشتر فقها، سنّ یائسگی را پایان پنجاه سال قمری می‌دانند (زنان سید را مشمول این حکم نمی‌دانند و برای آنان پایان شصت سال قمری را سنّ یائسگی در نظر گرفته‌اند،) و این موضوع مشکلات فراوانی برای بانوان مسلمان به وجود آورده و افزون بر عسر و حرج شدید به علت این حکم، همیشه با این پرسش رو به رو هستیم که چگونه با رسیدن به پنجاه سال قمری، ناگهان همه احکامی که در دوران قاعدگی بر ایشان بار بوده دگرگون می‌شود و همه چیز عکس آن اعمالی می‌شود که پس از رسیدن به این سن، انجام می‌دادند. با این‌که از نظر طبیعی مانند گذشته قاعدگی‌شان ادامه دارد و هیچ تغییری نکرده است.
از این‌رو بر آن شدیم تا با بررسی دوباره آرای فقهای گذشته و حاضر، علت پیدایش این حکم را بیابیم و با مراجعه به پزشکان و کتب پزشکیِ مربوط به این امر، دریابیم که آیا خونی که بانوان پس از این سن می‌بینند ادامه قاعدگی است یا ماهیت آن تغییر کرده است، و اصولاً آیا عامل سن در قطع قاعدگیِ زنان مؤثر است یا عوامل دیگری نیز در این امر دخیل‌اند؟ و اگر سن، تاثیری بر این موضوع دارد عموماً یائسگی در چه سنی روی می‌دهد؟
چون فقه اسلامی پویا و گسترده است و همیشه آمادگی پاسخ‌گویی به مسائل روز را دارد، بسیار خوشبین هستیم تا با پژوهشی نو و نگاهی تازه به این مسئله، حکم اصلیِ یائسگی را روشن کنیم و پیرو آن از بسیاری از مشکلاتی که اکنون به علت این حکم به وجود می‌آید جلوگیری کنیم. البته در جای خود به گونه مفصل درباره مشکلات این حکم بحث خواهیم کرد.
این نوشتار در بردارنده بخش‌هایی است شامل عوارض پزشکی ناشی از این حکم، مشکلات حقوقی در امر قضا (زیرا زن پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، عده طلاق ندارد). بررسی آیات و روایات و اقوال فقها و قاعدگی از نظر علم پزشکی و همچنین تغییر احکام عبادی و عوارض آن.
امید است با توجه به فرموده مقام معظم رهبری که فرموده‌اند:
گر چه قانون مدنیِ فعلی با استناد به کتب فقهای عظام تدوین گردیده است؛ لکن علمای دین در تبیین اولیه آن نقشی نداشته‌اند و اکنون دوران استفسار، استقحام و استعلام از حوزه می‌باشد و لازم است با توجه به تغییر شرایط اجتماعی پاسخ‌گوی نیازهای فعلی جامعه بوده

[۱] صدیق اورعی، غلامرضا، تمکین بانو – ریاست شوهر، ص۱۷.

و بتوانیم گاهی سودمند برای تبیین احکام و قوانین اسلامی برداریم.

معنای واژه

«یائسگی به معنای پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint بودن و مفهوم آن به معنای زنی [است] که به اقتضای سنّ خود، عادت ماهانه را از دست داده و از زاییدن فرزند مایوس شده است».

[۲] مشیری، مهشید، فرهنگ زبان فارسی، ص۱۱۸۲.

و در زبان انگلیسی واژه «menopause» به معنای بند آمدن قاعدگی آمده است.

تعریف یائسگی

در اصطلاح پزشکی «مرحله کلیماکتریک» climacteric به ورود زن از مرحله باروری و تولید مثل به مرحله غیر باروری و غیر تولید مثلی تعریف می‌شود.

[۳] صلاحی، مهرداد، پرسش و پاسخ تشریحی از کارنت زنان، ص۱۱۵.

در گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۸۱ تعریف زیر بیان شده است:
یائسگی (menopause) قطع شدن دائمی قاعدگی در نتیجه عدم فعالیت فولیکول‌های تخمدان است.

[۴] برنشی، کتی، یائسگی و درمان جایگزینی هورمونی، ص۲.

چیستی یائسگی

یائسگی در زندگی یک زن؛ یعنی آن وقت که عادت ماهیانه او به طور دائم متوقف می‌شود و خصوصاً زمانی که دیگر زن، قدرت بچه‌دار شدن را از دست می‌دهد، این دوره به عنوان دوران تغییر زندگی شناخته می‌شود.

[۵] عجمی، ناهید، یائسگی، ص۵.

خانم «جوآن بوریس آنکو»، روان‌شناس امریکایی در این زمینه می‌گوید:
«دوران یائسگی بسیار حساس و استثنایی است، یائسگی یک زن، بلوغ مجدد، اوست».

[۶] مریم معین اسلام و ناهید طیبی‌زاده، روان شناسی زن در نهج البلاغه.

فیزیولوژی طبیعی

همان‌گونه که مرحله بلوغ یکی از بحرانی‌ترین مراحل زندگی انسان است و عوامل متعدد زیستی، روانی، اجتماعی و حتی فرهنگی، نوع تغذیه و… در زمان و نحوه بروز آن دخالت دارند، مرحله پیش هنگام یائسگی نیز که با پایان دوره تولید مثل و قاعدگی همراه است، یک دوره گذرا می‌باشد که ممکن است در زمان وقوع و کمیت و کیفیت علائم آن، عوامل متعددی نقش داشته باشند.

[۷] رضا صادقیان و مهرانگیز حاتمی، یائسگی نماد بالندگی، ص۱۹.

یائسگی آخرین دوره از فرآیند بیولوژیکی تدریجی است که در آن تخمدان تولیدات هورمونی جنسی زنانه خود را کاهش می‌دهد… یائسگی زمانی کامل است که زن به مدت یک سال اصلاً عادت ماهیانه نداشته باشد… این دوره مانند آغاز دوران عادت ماهیانه در افراد بالغ، زمان آن از فرد به فرد متغیر است.

[۸] عجمی، ناهید، یائسگی، ص۵.

علت

تئوری کاملی که توضیح‌دهنده منوپوز (یائسگی) باشد وجود ندارد؛ ولی شکی نیست که تخمدان هسته اصلی آن است. فرسودگی واحدهای فولیکولار پاسخ‌دهنده به گونادوتروپین‌ها مسئول کاهش ترشح استروژن و توقف قاعدگی است.

[۹] دنفورت، دیوید، بیماری‌های زنان و مامایی، ص۴۳۳.

در طی حدود سی سال جریان مداوم عادت ماهانه، تخمک‌ها یا دفع شده و یا خشک شده و از بین می‌روند در نتیجه، تخمدان‌ها از تخمک خالی می‌شود. زمان تمام شدن تخمک‌ها در مورد افراد مختلف، بسیار متفاوت است. گروهی خیلی زود به این مرحله می‌رسند و بالعکس گروهی خیلی دیر. زودترین تمام شدنِ تخمک‌ها، سی سالگی و دیرترین، شصت سالگی است. در اکثر خانم‌ها این فرآیند در پنجاه و یک سالگی اتفاق می‌افتد….
با کم شدن تخمک‌ها، تولید استروژن و پروژستون نیز تغییر کرده و نامنظم می‌گردد. این مسئله، باعث سردرگمی غده هیپوتالاموس می‌شود به طوری که به غده پیتوری فرمان می‌دهد بیشتر FSH و LH ترشح نماید تا بلکه تخمک‌های نارس رسیده شوند و بتوانند استروژن تولید کنند… تولید با حداکثر ظرفیت دو تا سه سال بعد از یائسگی همچنان ادامه می‌یابد. سرانجام این تلاش و ترشحات فوق العاده FSH و LH برای رسیده شدن و پرورش یافتن تخمک‌های باقی مانده بی‌نتیجه می‌ماند.
کافی نبودن استروژن موجب می‌شود که دیواره داخلی رحم نیز مانندگذشته ضخیم نشده و آماده قبول و پرورش نطفه نگردد. در نتیجه، عادت ماهانه متوقف می‌شود.

[۱۰] نینوائی، ژیلا، چهل سالگی و بعد از آن، ص۳۵.

تشخیص یائسگی

«hot flash» یا گُر گرفتگی به صورت برافروختگی و تعریق ناگهانی،

[۱۱] محمودان، آزیتا، کیمیا زنان و زایمان، ص۱۹۰.

نامنظم شدن عادت ماهیانه،

[۱۲] آقازاده، افسانه، نائینی، آنچه زنان باید بدانند، ص۱۱.

اضطراب و ترس‌های عمیق، افسردگی، عصبانیت بی‌جا… از شایع‌ترین نشانه‌های یائسگی است.
عادی‌ترین شرایط در خلال دوره یائسگی، کاهش تدریجی میزان خون‌ریزی تا قطع کامل آن است.

[۱۳] مروین، لئونارد، یائسگی تغییر بزرگ زندگی زن، ص۱۴.

با این‌که نشانه‌های بالینی ناپایداری سیستم خودکار عروقی (گر گرفتگی) همراه با نامنظم بودن قاعدگی یا قطع آن، وقوع یائسگی را نوید می‌دهد؛ باید یافته‌های آزمایشگاهی آن را تایید کند.
در این زمینه، بالا رفتن هورمون محرک فولیکول و هورمون مولد جسم زرد همراه با یافته‌های بالینی دیگر می‌تواند از نشانه‌های قطعی یائسگی باشد.

[۱۴] رضا صادقیان و مهرانگیز حاتمی، یائسگی نماد بالندگی، ص۴۹.

سن یائسگی از نظر پرشکی

معمولاً یائسگی در دوران سنی میان ۴۰- ۵۵ سالگی اتفاق افتاده، عواملی؛ مانند نژاد، ژنتیک، میزان سلامتی و چگونگی زندگی فرد در هنگام وقوع یائسگی،

[۱۵] مروین، لئونارد، یائسگی تغییر بزرگ زندگی زن، ص۳.

موقعیت اجتماعی و اقتصادی، شمار حاملگی، سطح سواد، ویژگی‌های فیزیکی، مصرف الکل و تاریخ آخرین حاملگی

[۱۶] دنفورت، دیوید، بیماری‌های زنان و مامایی، ص۴۳۲.

در هنگام وقوع یائسگی مؤثرند.
معمولاً کاهش میزان خون‌ریزی تا قطع کامل آن، دو تا سه سال به طول می‌انجامد.
در بعضی از زنان عادت ماهیانه بدون اخطار قبلی یک‌باره قطع می‌شود و در بعضی زنان عادت ماهیانه پس از ۵، ۶، ۷ یا ۸ هفته اتفاق می‌افتد. وقوع عادت ماهیانه یک یا دو بار در سال نیز در اواخر دوره یائسگی امری طبیعی است.

[۱۷] مروین، لئونارد، یائسگی و تغییر بزرگ زندگی زن، ص۱۴.

جالب توجه است که متوسط سنّ یائسگی حدوداً ۴ سال نسبت به قرن گذشته افزایش یافته است. و متخصصانِ بیماری‌های زنان گزارش می‌دهند که بسیاری از زنان در دهه شصت سالگی‌شان هنوز دارای عادت ماهیانه هستند. بهبود تغذیه، روش سالم‌تر زیستن و پیشرفت‌های پزشکی از عوامل مهمی هستند که باعث افزایش سال‌های باروری می‌شوند.

[۱۸] اوجرا، لیندا، یائسگی بدون درد، ص۳۴.

همچنان که عکس این مسئله نیز صادق است و زنانی که در دوران کودکی یا بزرگسالی با معضل فقر دست به گریبان‌اند، احتمال بیشتری دارد که به یائسگی زودرس برسند. پژوهش‌گران معتقدند زنانی که از استرس‌ها و فشار اقتصادی رنج می‌برند ۸۰% بیش از همسالان خود که نگرانی مالی و اقتصادی ندارند، به یائسگی زودرس دچار می‌شوند. استرس‌های ناشی از فقر می‌تواند بر قدرت تخمک‌گذاری آنها اثر گذاشته و با کاهش توانایی باروری موجب پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint شدن آنها در سنین جوانی شود.

[۱۹] مجله پیام زن، بخش خبر، شماره ۱۳۱، ص۱۰.

سیگاری بودن یا شروع زودتر از موعدِ یائسگی همراه است.

[۲۰] ثقفی، نفیسه، خودآزمایی و راهنمایی مطالعه آندوکرینولوژی بالینی زنان و نازایی، ص۹۷.

عامل تأخیر در یائسگی

یکی دیگر از عواملی که می‌تواند باعث تاخیر در یائسگی شود چربی بدن است.
زنانی که اضافه وزن دارند نسبت به خواهران لاغرِ خود، مدت طولانی‌تری عادت ماهانه می‌شوند؛ زیرا بدن آنها استروژن بیشتری می‌سازد. استروژن تنها در تخمدان‌ها تولید نمی‌شود. بلکه در لایه‌های چربی بدن از طریق هورمون دیگری به نام «اندرس تندیلون» نیز تولید می‌شود؛ بنابراین هر قدر یک زن چربی بیشتری داشته باشد، استروژن بیشتری می‌سازد.

[۲۱] اوجرا، لیندا، یائسگی بدون درد، ص۳۸.

با توجه به موارد یاد شده می‌بینیم که سنّ یائسگی در زنان مختلف، متغیر است. بعضی از زنان حتی در سنّ ۳۵ سالگی نیز پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint می‌شوند. در حالی‌که عده‌ای دیگر ممکن است تا سن ۵۵ سالگی یا بالاتر نیز قاعده شوند.

[۲۲] مهرداد ربانی و محسن سنایی، عادت ماهانه (علل و عوارض نکات بهداشتی)، ص۹۳.

عوارض پزشکی

برابر فتوای بیشتر فقها به محض رسیدن به ۵۰ سال قمری، احکام استحاضه بر زن جاری می‌شود.
در آغاز به بررسی عوارض پزشکی ناشی از این حکم می‌پردازیم. همان‌گونه که می‌دانیم در دوران قاعدگی چند چیز بر زن حرام می‌باشد از جمله، نماز و روزه، رساندن بدن به خطّ قرآن، توقف در مسجد و… خواندن سوره‌ای که سجده واجب دارد… و اگر یک حرف از این چهار سوره را نیز بخواند حرام است و جماع کردن، هم برای مرد حرام است و هم برای زن.

[۲۳] صانعی، یوسف، رساله توضیح‌المسائل، ص۵۸.

[۲۴] صانعی، یوسف، رساله توضیح‌المسائل، ص۷۱.

[۲۵] صانعی، یوسف، رساله توضیح‌المسائل، ص۷۳.

در صورتی‌که بر زن مستحاضه، همه این اعمال حلال می‌شود.
گروهی از مفسران، علت حرام بودن جماع را از نظر پزشکی بررسی کرده‌اند و گفته‌اند: «از آن‌جا که قانونِ تشریع با نظام آفرینش و تکوین هماهنگی دارد و زن در ایام قاعدگی به لحاظ جسمی، آمادگی آمیزش جنسی ندارد و غلظت و عفونت و سوزندگی خون، کسالت و اختلال مزاج و تشنّجی مزاج و تشنّجی که در اثر پارگی رگ‌های دیواره رحم برای زن پیش می‌آید او را نسبت به آمیزش بی‌نشاط می‌سازد. همچنین در این ایّام، رحم زن که در حال تخلیه خون است آمادگی پذیرش نطفه را ندارد و در ضمن، آمیزش در ایام قاعدگی، برای مرد نیز خطراتی را به دنبال دارد و بر اساس اظهار نظر دانشمندان، ممکن است انتقال خون حیض از مجرای مرد او را برای همیشه عقیم سازد. یادآوری این نکته نیز لازم است که در روایات آمده است: اگر فرزندی در این ایام، نطفه‌اش منعقد شود به لحاظ جسمی و روحی مشکلاتی خواهد داشت.
«آمیزش با زن در این وضع غیر عادی…. سبب تحریک و عفونت‌های رحمی و خون‌ریزی بیش از حد معمول می‌شود.»

[۲۶] طالقانی، سیدمحمود، پرتوی از قرآن، ج۲، ص۱۳۲.

کلام تفسیر نمونه

در تفسیر نمونه نیز آمده است که: «[با] آمیزش در این حال… احتمال عقیم شدن زن و مرد می‌رود و نیز ایجاد یک محیط مساعد برای پرورش میکروب، بیماری‌های آمیزشی… التهاب اعضای تناسلی زن را به دنبال دارد».

[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، آیه ۲۲۳ سوره بقره، ج۲، ص۱۶۸.

و در تفسیر انوار درخشان در این‌باره آمده است:
«چنان‌که می‌دانیم امروزه تحقیقات پزشکی نشان داده است که آمیزش هنگام حیض چه آثار شومی دارد به طوری‌که عموماً فرزندان هنگام تولد ناقص‌الخلقه بوده و دچار امراض سختی خواهند بود. و از نظر حرمت نماز آمده است: … تطهّر، مبالغه در طهارت است و مسلمانان همواره باید بر وفق مسائل فردی و اجتماعی اقدام نمایند.
حضرت رضا (علیه‌السّلام) می‌فرمایند: زن در هنگام حیض نباید نماز بخواند و روزه بگیرد؛ چه او نجس است و خدا دوست نمی‌دارد شخصی او را پرستش کند، جز آن که پاک و پاکیزه باشد.»

[۲۸] حسینی همدانی، محمد، تفسیر انوار درخشان، ج۲، ص۲۱۷.

در صورتی‌که برابر بیشتر فتاوای کنونی، زن ناچار است در حال خونریزیِ شدید، عبادات خود را به جا آورد و چون مجبور است گاه در یک روز، سه بار غسل کند، به سختی و مشقت می‌افتد و افزون بر ضررهای جسمی (به خاطر زیر آب رفتن‌های مکرر) باز نمازش را در حالت ناپاکی می‌خواند و این با مبانیِ عقلیِ فقهی همسو نیست؛ زیرا برابر قاعده کلی این است که هر چه عقل ممنوع کرده، شرع نیز آن را ممنوع کرده است.

مشکلات حقوقی

ماده ۱۱۵ قانون مدنی مقرر می‌دارد: «زنی که بین او و شوهر خود نزدیکی واقع نشده و همچنین زن پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint نه عده طلاق دارد و نه عده فسخ نکاح…»

[۲۹] قانون مدنی، ص۲۱۰.

معمولاً حقوق‌دانان (برابر فتاوای بیشتر علما و مراجع) «بلوغ شصت سال برای قرشی و پنجاه سال برای غیر آن را موجب تحقق یائسگی می‌دانند».

[۳۰] یثربی قمی، سید علی‌محمد، حقوق خانواده، ص۱۵۶.

و باور دارند: «زنان پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint (زن قرشی ۶۰ سال و غیر قرشی ۵۰سال) عده ندارند و به محض وقوع طلاق، می‌تواند شوهر دیگر اختیار کنند.

[۳۱] طاهری، حبیب‌الله، حقوق مدنی، ص۲۹۸.

و در اصطلاح حقوقی به پیروی از فقه امامیه می‌گویند: «زن باید در طهر غیر مواقعه باشد (مطابق ماده ۱۱۴۱ قانون مدنی: طلاق در طهر مواقعه، صحیح نیست مگر این‌که زن پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint حامل باشد). و حکمت اصلی ماده ۱۱۴۱ را معلوم شدن بارداری و جلوگیری از اختلاط نسل می‌دانند».

[۳۲] اباذری، منصور، انحلال نکاح دائم از نظر قانون مدنی، ص۹۶.

[۳۳] صفایی، حسین، حقوق مدنی، ج۱، ص۱۷۰.

[۳۴] شریف، علی، حقوق خانواده (حقوق مدنی ۵)، ص۱۶۷.

[۳۵] امامی، سید حسن، حقوق مدنی، ج۵، ص۷۹.

[۳۶] کمال‌الدین امام، محمد، الزواج و الطلاق فی الفقه الاسلامیه، ص۲۸۴.

[۳۷] محمود قراعه، علی، فقه‌القرآن و السنه در موضوع الطلاق در اسلام، ص۱۲۰.

«بنابراین اگر سنّ پنجاه سال قمری را مبنای یائسگی برای زن بدانیم و از سویی زنی مانند گذشته در این سن، عادت ماهانه شود، در صورت طلاق فلسفه این حکم که همانا جلوگیری از اختلاط نسل است از میان می‌رود و این، نقض غرض است».
از سویی اگر زن در این هنگام طلاق بگیرد و بلافاصله ازدواج کند، اگر در این میان باردار شود، این طفل متعلق به چه کسی خواهد بود؟

بررسی فقهی

در اینجا به بررسی فقهی مسأله می‌پردازیم:

آیات

امام صادق (علیه‌السّلام) به نقل از پدر بزرگوارش ابو جعفر باقر (علیه‌السّلام) فرمود: «پسرم مقام و منزلت شیعیان را از‌ اندازه نقل احادیث و شناختی که (درباره مفاهیم و معارف حدیثی) دارند بشناس! زیرا شناخت و معرفت، در حقیقت، همان درک آگاهانه (علوم و مفاهیم) حدیث است. و با همین درک آگاهانه محتوای احادیث است که مؤمن به بالاترین پایه‌های ایمان (شناخت اعتقادی و عملی) می‌رسد. من در نامه‌ای از علی (علیه‌السّلام) به این نوشته برخوردم: ارزش و ارج هر کسی معرفت اوست…» .

[۳۸] آرام، احمد، الحیاه، ج۱، ص۶۲.

با امید به این‌که خداوند ما را در فهم درست آیات و روایات یاری فرماید به بررسی فقهی حکم یائسگی می‌پردازیم.
درباره یائسگی یک آیه در سوره مبارک طلاق آمده است: «وَ اللاَّئِی یَئِسْنَ مِنَ الْمَحِیضِ مِنْ نِسَائِکُمْ اِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلاَثَهُ اَشْهُرٍ وَ اللاَّئِی لَمْ یَحِضْنَ…؛

[۳۹] طلاق/سوره۶۵، آیه۴.

و آن زنانی که از حیض شدن قطع امید کرده‌اند، اگر قطع حیض آنها را عارضی می‌دانید، پس عده آنها سه ماه است و افرادی که تاکنون حیض نشده‌اند…»
در آیه یاد شده سه قرینه هست که دلالت می‌کند بر این‌که کی از ملاک‌های یائسگی، حیض ندیدن و ناامیدی از حیض است. این سه قرینه در ذیل تبیین می‌گردد:

قرینه اول آیه

۱. در این آیه، زنی که حیض نمی‌بیند (یاس پیدا کرده) موضوع عده قرار گرفته و سپس حکمش در ادامه آیه بیان شده و یاس را موضوع برای تعریف (مانند۵۰ سالگی) نگرفته است. اگر در مقام تعریف می‌بود؛ برای نمونه می‌فرمود: «الیائسات هنّ اللاتی» و افزون بر این، پس از چنین جمله‌ای، تعریف را بیان و برای نمونه می‌فرمود: «خمسون سنه» که هیچ‌یک از این‌ دو کار انجام نشده است.
از سوی دیگر، یاس در این آیه به معنای لغوی و عرفی (ناامیدی از حیض شدن دوباره) به کار رفته، نه معنای اصطلاحی (زنان پنجاه ساله) و هیچ توضیحی درباره آن داده نشده و به معنای اصطلاحی اشاره‌ای نیز نشده است.
از دو نکته یاد شده روشن می‌شود که یاس، یک امر بدیهی و شناخته شده برای مردم بوده؛ زیرا یک واقعیت خارجی و پدیده طبیعی است و نیازی به تعریف ندارد.
نکته مهم: این آیه در سال دهم هجری نازل شده و همه روایات یائسگی از امام صادق (علیه‌السّلام) است و در این فاصله که حدود ۱۳۰ سال می‌شود، مسلمانان، آیه را می‌فهمیدند و به آن عمل می‌کردند، حال چگونه می‌توان آن را ناشناخته پنداشت؟ و نیز چگونه می‌توان پذیرفت که مطلبی به صورت نامفهوم نازل شود و توضیحش ۱۳۰ سال بعد ارائه گردد؟
بنابراین، بر پایه این قرینه؛ یعنی به لحاظ این‌که آیه یاس را با معنای لغوی (نه اصطلاحی) به کار برده و آن‌را یک موضوع روشن گرفته، آشکار می‌شود که آیه، طبیعی و تکوینی بودن یائسگی را ردّ ننموده و چیزی را نیز ممیّز و شرط آن قرار نداده، بلکه آن‌را به همان شک واقعی‌اش پذیرفته است.
و چون این حالت (یائسگی)، مستلزم ندیدن حیض است، ندیدن حیض به عنوان اصل یائسگی و یا دست‌کم یکی از شرایط آن مورد تایید آیه کریمه می‌باشد.

قرینه دوم آیه

۲. جمله (یَئِسْنَ مِنَ الْمَحِیضِ) صراحت دارد بر این‌که «یاس، از حیض است». روشن است که یاس یا قطع امید، پس از ندیدن حیص است و اگر کسی حیض را با همه صفات و شرایطش ببیند، جایی برای ناامیدی و یاس باقی نمی‌ماند. پس جمله یاد شده دلالت بر «ندیدن حیض» دارد.

قرینه سوم آیه

۳. حیض نشدن دو گونه است: یکی موقتی برای چند ماه و یا چند سال که در اثر بیماری پیش می‌آید و در واقع، این حیض نشدن اصیل نبوده، عارضی است؛ دیگری اصیل که در اثر کهولت سن و از کار افتادگی قوای تولید مثل پیش می‌آید. این حیض نشدن، اصیل بوده، در اثر بیماری نیست.
یائسگی مورد نظر، تنها مربوط به گونه دوم است. پس اگر زنی مدتی خون حیض نبیند، نمی‌تواند بگوید من پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint هستم. او بر حسب ظاهر و برابر معنای لغوی، یاس از حیض پیدا کرده؛ ولی برای تعیین تکلیف باید مشخص کند که این حیض نشدن موقتی و عارضی است یا ابدی و اصیل. اگر موقتی باشد، عده او سه ماه است و اگر ابدی و اصیل باشد، عده ندارد.
از این رو آیه شریف فرموده: (یَئِسْنَ مِنَ الْمَحِیضِ مِنْ نِسَائِکُمْ اِنِ ارْتَبْتُمْ – تا با جمله – اِنِ ارْتَبْتُمْ)، حیض موقتی را از ابدی و اصیل جدا نماید. معنای این بخش از آیه چنین می‌شود: «زنانی که مدتی حیض ندیده‌اند و بر حسب ظاهر از دیدن دوباره آن ناامید شده‌اند، [اگر قطع حیض، اصیل و طبیعی است، این گونه زنان برابر روایات عده ندارند] اگر [این قطع حیض] موقتی و عارضی است، عده آنها سه ماه می‌باشد.
به عبارت دیگر: با کلمه یاس، دو گونه قطع حیض مطرح می‌شود که با بیان حکم یک نوع آن (یاس موقتی) و گفتن وجه افتراق آنها (ریبه = غیرطبیعی بودن)، گونه دوم (یائسگی) خود به خود مشخص می‌شود، و چون در هر دو مورد (یائسگی اصیل و قطع موقتی حیض) در آغاز باید قطع حیض واقع شود، شرط اصلی یائسگی، ندیدن حیض است. و از آن جا که ائسگیِ اصیل، غیر از قطع حیض موقتی است و حکم آنها متفاوت می‌باشد، وجود ممیّز، ضروری بوده، شرط لازم یائسگی است. کلیت این ممیّز (ریبه بودن) از آیه و تشخیص آن (سن و مقدار آن) از روایات به دست می‌آید.
بنابراین، یائسگی دو شرط دارد: ۱. ندیدن حیض؛ ۲. کبر سن.
از این رو کسی که حیض می‌شود، جایی برای یائسگی او باقی نمی‌ماند.

[۴۰] طالقانی، سید هدایت‌الله، نگرشی نو به شرایط یائسگی، ص۴۹ تا ۵۱.

نکته در آیه

دومین نکته در آیه، معنای کلمه (ارْتَبْتُمْ) است.
«مفسرین شیعه منظور از این آیه را این‌گونه بیان کردند که زنانی که در مورد پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint بودن آنها تردید است که آیا به خاطر رسیدن به سنّ یائسگی حائض نمی‌شود و یا به خاطر عوارض دیگر، عده آنها به جای سه طهر، سه ماه است».

[۴۱] مهرپور، حسین، مباحثی از حقوق زن، ص۱۷۶.

در تفسیر منهج‌الصادقین آمده است: «اکثر مفسران برآنند که مراد بقوله (اِنِ ارْتَبْتُمْ) ارتیاب است در وجوب عده نه در سن… مراد بقوله (لَم یحِضنَ) عدم بلوغ ایشان است به سنّ حیض و علم‌الهدی بر آن است».

[۴۲] کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، تفسیر منهج‌الصادقین، آیه چهارم سوره طلاق.

در تفسیر نمونه چنین آمده: «ریبه…؛ منظور زنانی است که به درستی نمی‌دانیم به سنّ یاس رسیده‌اند یا نه؟. .. باید عده نگه دارند.»

[۴۳] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، آیه ۲۲۲ سوره بقره، ج۲۴، ص۲۵۵.

و در تفسیر جامع: منظور بانوان پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint هستند و آنها زنانی می‌باشند که عمر آنها پنجاه سال در غیر‌ هاشمی و سادات و در سادات و زنان‌ هاشمی به شصت سال رسیده‌اند… به جز عده وفات، عده ندارند.

[۴۴] طبری، محمد بن جریر، تفسیر جامع‌البیان، آیه چهارم سوره طلاق.

در تفسیر مجمع‌البیان آمده است: … آن‌ها که مایوس از حیض شدن هستند.

[۴۵] طبرسی، حسن بن فضل، تفسیر مجمع‌البیان، ج۲۵، ص۱۰۱.

و در المیزان: کلمه ارتیاب به معنای شک و تردید و در خصوص آیه، منظور شک در پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint شدن است.

[۴۶] طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج۱۹، ص۵۳۰.

نظر معصوم

در دو حدیث از امام صادق (علیه‌السّلام) پرسیده شده که منظور از ارتبتم و ریبه چیست؟
امام (علیه‌السّلام) فرموده‌اند:
«مازاد علی شهر فهو ریبه، فلتعتدّ ثلاثه اشهر»

[۴۷] طالقانی، سید هدایت‌الله، نگرشی نو بر یائسگی، ص۵۶.

و «ما جاز الشهر فهو ریبه»

[۴۸] طالقانی، سید هدایت‌الله، نگرشی نو بر یائسگی، ص۵۶.

در این دو حدیث بیان شد که اگر زنی بیش از یک ماه خون نبیند، این قطع حیض، ریبه است و روشن است که قطع حیض در زنان جوان، یک امر مشکوک نیست، بلکه ک امر روشن و غیرمشکوک است که به سبب بیماری داخلی در زن ایجاد شده است.
از این‌جا روشن می‌شود که ریبه و ارتیاب به ویژه در آیه محل بحث؛ اولاً به معنای بیماری‌ای است که سبب می‌شود زن در دورانی که بر حسب شرایط طبیعی باید حیض ببیند، برای چند ماه یا چند سال حیض نشود.
ثانیاً در موارد مشکوک نیست و اساساً نظری به آن ندارد.
در این آیه، افرادی مورد نظر هستند که حیص نشدنشان غیر طبیعی (ریبه) است و بحثی درباره یقین یا شک نسبت به قطع حیض نیست.
منظور آیه این است که اگر شک دارید چنین و اگر یقین دارید چنان، بلکه منظور آن است که اگر حیض نشدن در اثر بیماری (ریبه) است، حکم پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint جاری نمی‌شود و حکم یاسِ عارضی جاری شده و چنین زنی سه ماه عده دارد.
به بیان دیگر: نه زنان شک دارند و نه مردان به گفته زنان یا حالات آن‌ها شک دارند، نه قطع حیض مشکوک است و نه علت آن. همه اینها روشن است و چیزی مورد شک نیست؛ زیرا حیض نشدن، یک امر خارجی بوده و وجود یا عدم آن مشخص می‌باشد. آنچه محور کلام بوده و بر آن تکیه شده، حالت غیر طبیعی قطع حیض است.

[۴۹] طالقانی، سید هدایت‌الله، نگرشی نو بر یائسگی، ص۵۷.

روایات

در زمینه یائسگی روایات گوناگونی وجود دارد که با توجه به نوع دلالت و گونه اثبات «شرطِ حیض نشدن» چهارگونه (دلیل) می‌باشد.

تصریح به یاس از حیض

در همه روایات، کلمه «یاس» همراه با «حیض» به گونه (یَئِسْنَ مِنَ الْمَحِیضِ) آمده است. در این جمله‌ها همان‌گونه که در دلیل اول قرآنی توضیح داده شد، یاس از حیض مطرح است؛ یعنی اولاً بر یاس (ندیدن در حدّ ناامیدی) و ثانیاً بر حیض تکیه شده تا کسی نپندارد که هر یاسی می‌تواند مورد نظر باشد و مهم‌تر این است که باید آن‌اندازه حیض نشود که به حدّ ناامیدی برسد. پس اگر کسی حیض شود، قطعاً مشمول (یَئِسْنَ مِنَ الْمَحِیضِ) نخواهد شد.

حیض نشدن افراد هم سن

در برخی از روایات بیان شده که «مثلها لاتحیض» این روایات عبارتند از:
در موثقه ابن حجاج، امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «اذا بلغت ستین سنه، فقد یئست من المحیض و مثلها لاتحیض».
در خبر ابن حجاج آمده است که امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «التی قد یئست من المحیض و مثلها لا تحیض».

[۵۰] طالقانی، سید هدایت‌الله، نگرشی نو بر یائسگی، ص۶۳- ۶۴.

و در صحیحه حماد بن عثمان از امام صادق (علیه‌السّلام) آمده است: «حمّاد بن عثمان عن ابی عبدالله (علیه‌السّلام) قال: سالته عن التی قد یئست من المحیض و التی لایحیض مثلها، قال: لیس علیها عده؛

[۵۱] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعه، ج۱۵، ص۴۰۵.

از ایشان درباره زنی که از قاعدگی ناامید گردیده و زنی که همسانش عادت نمی‌شود پرسیدم. فرمود: عده‌ای بر او نیست».

روایت امام صادق

عبدالرحمن بن الحجّاج قال: قال ابوعبدالله (علیه‌السّلام): «ثلاثُ یتزوّجنَ علی کلّ حال، التی لم تحض و مثلها لا تحیض. قال قلت: و ما حدّها؟ قال: اذا اتی لها اقلّ من تسع سنین، و التی لم یدخل بها، والتی قد یئست من المحیض. قلت: و ماحدّها؟ قال: اذا کان لها خمسون سنه».

[۵۲] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعه، ج۱۵، ص۴۰۶.

امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: سه دسته از زنان در هر حالی می‌توانند ازدواج کنند:
۱. کسی‌ که عادت نشده و مانند او نیز نمی‌شود. پرسیدم: حدّ آن کدام است؟ فرمود: آن‌گاه که کمتر از نُه سال دارد.
۲. کسی‌ که با او آمیزش نشده است.
۳. کسی‌ که از عادت ماهانه ناامید گردیده و همسان او قاعدگی ندارد. پرسیدم: حدّ آن چیست؟ فرمود: هنگامی که پنجاه سال داشته باشد.
در این‌جا دو جمله صریح و قابل دقت وجود دارد: «یئست من المحیض» و «مثلها لاتحیض». جمله اول تصریح کرده که «یاس» با قطع امید «از حیض» است؛ یعنی دست کم یکی از شرایط یائسگی، ندیدن خون است. پس اگر کسی خون ببیند. قطعاً پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint نیست.
جمله دوم «مثلها لاتحیض» بیانگر دو مطلب است: یکی کلّیت کبر سن و کهولت برای یائسگی که از عبارت «مثلها» (مانند آن زن= هم سن او) استنباط می‌شود. و دوم ندیدن حیض است؛ از این‌رو این احادیث دلالت بر هر دو شرطِ یائسگی دارند؛ کلیت شرط سن، از عبارت «مثلها» به دست می‌آید و شرط حیض ندیدن از دو عبارت «یئست من المحیض» و «لاتحیض» اثبات می‌گردد.

[۵۳] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعه، ج۱۵، ص۴۰۶.

به دیگر سخن، وابسته کردن حکم، به عنوان «کسی که عادت نمی‌شود و مانندش نیز همین‌گونه ا ست»، خود گواه است که همه معیار برای نبودن عدّه، همان نداشتن عادت برای او و همسان‌هایش است، نه این‌که سنّ معینی ملاک باشد و‌گرنه، شایسته آن بود که گفته نشود: کسی که به نُه سال نرسیده و زنی که از پنجاه سالگی گذشته است. گزینش گفته‌ای آن‌گونه که در حدیث آمده، به ویژه دوبار گفتن جمله «و همسانش عادت نشود» گواهی روشن است بر آنچه گفته شد.

ارتفاع حیض

در صحیحه جمیل بن درّاج از یکی از صادقین (علیهما‌السّلام) پرسیده شده: الرجل یطلّق المراه التی قد یَئِسَت من المحیض و ارتفع حیضُها فلاتَلد مثلها. فقال (علیه‌السّلام): لیس علیها عدّه و ان دخل علیها».

[۵۴] طالقانی، سید هدایت‌الله، نگرشی نو بر یائسگی، ص۶۳- ۶۴.

روایت مرسل جمیل بن درّاج که در کتاب‌های کافی، فقیه و سرائر از یکی از شیعیان از امام باقر (علیه‌السّلام) یا امام صادق (علیه‌السّلام) آمده است:
«عن جمیل بن درّاج، عن بعض اصحابنا، عن احدهما (علیهما‌السّلام) فی الرّجل یُطَلَّق الصبیّهَ التی لم تبلُغ و لا یحمل مثلها و قد کان دخل بها، والمراه التی قد یَئِست من الَمحیضِ و ارتفع حیضها، فلا یلد مثلها؟ قال: لیس علیهما عدّه و ان دخل بهما؛

[۵۵] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعه، ج۱۵، ص۴۰۵.

درباره مردی که همسر خردسال و نابالغ خود را طلاق داده است. در حالی‌که همسان‌هایش باردار نمی‌شوند و با او آمیزش نیز کرده، همچنین اگر طلاق دهد همسری را که از عادت ماهانه ناامید گشته و قاعدگی از او رخت بربسته و همسان او باردار نمی‌شود، فرمود: پس بر این دو دسته از زنان، عده‌ای نیست، هر چند با آنان آمیزش کرده باشد».
«و فی روایه جمیل انه قال: فی الرجل یُطَلّق الصبیهَ التی لم تبلُغ و لاتحمل مثلها و قد کان دخل بهاء و المراه التی قد یَئِسَت من الَمحیض و ارتفع طمثُها، و لا تلد مثلها، فقال: لیس علیهما عدّه».

[۵۶] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعه، ج۱۵، ص۴۰۵.

که افزون بر این که «یئست من المحیض» را آورده، عبارت‌های «ارتفع حیضها» و «فلاتلدمثلها» نیز آمده است که هر دو صراحت در این دارند که حیض نمی‌شود.

واماندگی از حیض

در برخی از روایات، یائسگی را با تعبیر جلوس از حیض و یا قعود از آن معرفی نموده:
امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود: «خمس یُطَلَّقنَ علی کلّ حالٍ… و التی قد جَلَست من المَحیض».
در روایت دیگر فرمود: «الّتی قد قَعدَت من الَمحیض»؛
قعود، یعنی بازنشستگی و انجام ندادن، همان‌گونه که در حدیث آمده:
«تَقعدُ عن الصلاه ایّامَ الحیض» در ایام حیض نماز نمی‌خواند.
امیرالمؤمنین نیز فرموده‌اند: «قُعودهُنّ عن الصلاهِ و الصیامِ فی ایّام حیضهِنّ»؛ یعنی علت نقصان ایمانِ عملی زنان، انجام ندادن نماز و روزه در ایام حیض می‌باشد.
پس یائسگی در روایت اول با عبارت «جلوس از حیض» و در حدیث دوم با «قعود از حیض» مشخص شده است و کلمه قعود نیز به همان معنای جلوس یا بازنشستگی، واماندگی و انجام ندادن می‌باشد.
برابر این دو حدیث، پاورپوینت کامل یائسه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، زنی است که حیض شدنش از فعالیت وامانده و از کار افتاده و طبیعی است چنین زنی حیض نمی‌شود.

[۵۷] طالقانی، سید هدایت‌الله، نگرشی نو بر یائسگی، ص۶۷.

دی

 اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی، به دوستانتان معرفی کنید.

  راهنمای خرید:

• همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
• ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
• در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.