توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نقد عدل معتزله ۵۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نقد عدل معتزله ۵۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نقد عدل معتزله ۵۳ اسلاید در PowerPoint :

عقاید معتزله (عدل)

انکار و یا ثبوت حسن و قبح عقلی از مهمترین مسائل عقلی است که ثمره مهمی در معنی عدل خداوند دارد.
عدل الهی از اصول دینی عقاید مذهب حقه شیعه و نیز اصلی از اصول اعتقادی مکتب معتزله است. باید توجه داشت که مخالفین این نظر از عدل الهی، تفسیری غیر از معنی معتزلی نموده‌اند. با توضیح عدل در سه مکتب اهل حدیث و معتزله و تشیع به اشکالات در محدوده عقاید اهل حدیث و معتزلی اشاره می‌کنیم.

فهرست مندرجات

۱ – جایگاه عدل الهی
۲ – معنای عدل
۳ – اقسام عدل
۳.۱ – عدل تکوینی
۳.۲ – عدل تشریعی
۴ – علت اختلاف در عدل الهی
۵ – بیان دیدگاه‌های
۶ – دیدگاه اشاعره
۶.۱ – دیدگاه شیعه و معتزله
۷ – مبنای عدل نزد اهل حدیث و اشاعره
۷.۱ – انکار حسن قبح عقلی
۷.۲ – نفی مسلمات عقلی
۸ – مبنای عقلی حسن و قبح نزد امامیه ومعتزله
۹ – عدل الهی نزد معتزله
۱۰ – فروعات عدل الهی
۱۱ – آسیبهای دیدگاه معتزله
۱۲ – عدل الهی نزد شیعه
۱۳ – پانویس
۱۴ – منبع

جایگاه عدل الهی

عدل یکی از صفات خداوند بشمار می‌رود که نزد امامیه و معتزله، از اصول دین معرفی شده است. دربار دلیل اهمیت عدل و این که چرا یکی از اصول دین شمرده می‌شود نکاتی ذکر شده است از جمله اینکه عدل الهی منشا بسیاری از عقاید است

[۱] العلامه الحلی، حسن بن یوسف، الباب الحادی عشر، انتشارات صدر رضوانی، ۱۳۸۳، ص۶۵الی ص۸۲.

و اگر این اصل پذیرفته نشود بسیاری از عقائد و گزاره‌های دینی مانند نبوت، معاد، اختیار انسان و بطلان جبر، حسن تکلیف، غرض و هدف در افعال خداوند قابل توجیه نیستند. در احادیث، عدل در کنار توحید و یکی از پایه‌های دین مطرح شده است که نشان دهنده اهمیت این مساله در اعتقادات است. امام صادق (علیه‌السّلام) دراین باره چنین فرمودند:
«ان اساس الدین التوحید والعدل»

[۲] علامه مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت – لبنان، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ هجری قمری، ۱۱۰ جلدی، ج۴، ص۲۶۴ –

به درستی که اساس دین، توحید و عدل است.
امامیه و معتزله با اهل حدیث و اشاعره دربار عدل الهی، اختلاف شدیدی داشتند، و به دلیل اهمیت و تاثیر این مساله به تقسیم بندی مکاتب کلامی و اعتقادی بر این اساس پرداختند.
از این رو به امامیه و معتزله، عدلیه یا اصحاب العدل و التوحید گفته می‌شود.

[۳] مطهری، شهید مرتضی، عدل الهی، ص۵۱.

معنای عدل

مفهوم عدل در ارتکازذهنی هرانسانی وجود دارد وبه همین دلیل عقل حکم به خوبی آن می‌کند که در مقابل ظلم و جور قرار دارد.

[۴] الافریقی المصری، محمد بن مکرم بن منظور، لسان العرب، بیروت، دار صادر، بی تا، ۱۵ جلدی ج۱۱، ص۴۳۰.

دراین صورت معنای عدل رعایت و اعطاء نمودن حقوق هر صاحب حقی می‌باشد.

[۵] مکارم شیرازی، اصول عقاید، ص۸۲.

در مورد خداوند عدل به معنی تنزیه خداوند از ارتکاب فعل قبیح است.

[۶] العلامه الحلی، حسن بن یوسف، الباب الحادی عشر، انتشارات صدر رضوانی، ۱۳۸۳، ص۶۵.

در این صورت معنی قبح مفهومی گسترده تر از ظلم را شامل می‌شود و ضرورتا عدل الهی منحصر در مفهوم مخالف ظلم نیست بلکه خداوند از تمام افعال و شئون قبیح مبرا است؛ چه ظلم باشد چه ظلم نباشد ولی باید توجه داشت که نفی ظلم از ساحت خداوند شانی از شئون اثبات عدل است.

اقسام عدل

تقسیم بندی در بحث عدل الهی

[۷] شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، اوائل المقالات، قم، انتشارات کنگره جهانی شیخ مفید، ۱۴۱۳ هجری قمری، یک جلدی، ص۵۷.

عدل تکوینی

محور بحث در این قسم از عدل الهی، نظام آفرینش است؛ یعنی سرتاسر جهان خلقت بر اساس عدل استوار بوده و تعادل و توازن نیز در ترکیب اجزای آن رعایت شده است. دانشمندان با بررسی‌ها و کاوش‌های علمی که انجام داده‌اند توانسته‌اند از طریق برهان نظم جهانی این نوع از عدالت را اثبات کنند. بنابراین در تبیین این مصداق از عدل باید گفت: عدل یعنی تناسب و توازن و رعایت استحقاق‌ها در خلقت. این نوع عدل، از شئوون حکیم و علیم بودن خدای متعال است.

عدل تشریعی

این نوع از عدل را باید در دو مورد جستجو کرد:
الف. در تشریع احکام ، بدین معنا که دستورها و تکالیف الهی بر اساس عدل و دادگری استوار است؛ یعنی خداوند قدرت و توانایی و اندازه امکانات بندگان را در تکلیف ایشان معتبر می‌کند و بر طبق استعداد بندگان وظایف و تکالیفی را برای آنان تعیین کرده همانطور که می‌فرماید: «لا یکلف الله نفسا الا وسعها»

[۸] بقره/سوره۲، آیه۲۸۶.

خداوند هیچکسی را مکلف ننمود مگر به انازه توان او.
ب. در روز رستاخیز بر اساس عدل و داد میان مردم داوری می‌شود. خداوند به نیکوکاران مومن پاداش می‌دهد و بدکاران و کفار را به جزای خودشان می‌رساند و در ضمن برای هرکسی که بخواهد تخفیف در عذاب و یا نجات از عذاب و یا ارتقاء به درجات بیشتر بهشت عنایت می‌کنند چنانکه می‌تواند عذاب بدکاران را افزایش دهند و تمام این امور (حکم، داوری، فضل و عنایت، ثواب و عقاب) بر اساس عدل و فضل الهی انجام می‌شود بدون اینکه موجب ظلم به احدی شود.

[۹] سبحانی، الهیات و معارف اسلامی، ج۲، ص۱۵۷.

«و لا یظلم ربک احدا»

[۱۰] کهف/سوره۱۸، آیه۴۹.

خداوند به هیچ کسی ظلم نمی‌کند.

علت اختلاف در عدل الهی

البته واضح است که هیچ فرقه‌ای از فرق اسلامی منکر عدل به عنوان یک صفت از صفات الهی نیست. احدی نگفته که خدا عادل نیست اما اختلاف در تفسیر و توجیهی است که درباره عدل می‌کنند. اشاعره عدل را به گونه‌ای تفسیر می‌کنند که از نظر معتزله مساوی با انکار عدل است والا اشاعره هرگز حاضر نیستند که منکر و مخالف عدل خوانده شوند.

[۱۱] مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، ج۱، ص۳۶.

اما لازمه اعتقاد ایشان که می‌گویند استناد افعال قبیح به خداوند صحیح است مخالف با اعتقاد به عدل است.

بیان دیدگاه‌های

در باره اینگه آیا عدل را باید از صفات خداوند به حساب آور یا نه اختلاف دیدگاه هایی وجود داردکه به بیان آن می پردازیم.

دیدگاه اشاعره

اشاعره معتقدند که نباید عدل را یکی از صفات خدا به حساب آورد. زیرا این مسئله منجر به محدودیت افعال خداوند می‌گردد. یعنی اگر این صفت را برای خدا قائل شویم لازم می‌آید که او را در کارهایش محدود کنیم و محدودیت با ذات خداوند تناقض دارد. اشاعره عدل را یک صفت ضروری برای خدا نمی‌دانند بلکه آن را امری نسبی می‌پندارند؛ یعنی هر آنچه که خدا انجام می‌دهد «عدل» است؛ هر چند از نظر عقلی ظلم به حساب آید. به همین دلیل اشاعره افعال قبیح را به خداوند (تعالی عن ذلک) مستند می‌کنند.

[۱۲] الطوسی، خواجه نصیرالدین، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، انتشارات شکوری، الطبعه الثانیه، ۱۴۱۳، ۱مجلد، ص۳۲۷ص ۳۳۰.

دیدگاه شیعه و معتزله

ولی تفسیر معتزله و شیعه امامیه بر اساس بینشی است که درباره حسن و قبح اعمال دارند. بر طبق این مبنا معتقدند که افعال در ذات خویش، صرف نظر از دستور شرع، خوب یا بد هستند و عقل آدمی نیز قادر است برخی از این موارد را درک کند. از سویی دیگر چون خداوند از هرگونه امر قبیح و ناروا مبراست پس لزوما کارهایش بر طبق عدل است و مرتکب ظلم نمی‌شود. به این ترتیب هر آنچه عقل آدمی مصداق عدل بیابد بر خداوند واجب است و هر چه عقل مصداق ظلم تشخیص دهد آن از خداوند متعال سر نمی‌زند. معتزله از این تفسیر به انکار جبر و اثبات اختیار برای انسان و رد توحید افعالی (به این معنا که خداوند فاعل همه افعال است) رسیده ا ند.

[۱۳] العلامه الحلی، حسن بن یوسف، الباب الحادی عشر، انتشارات صدر رضوانی، ۱۳۸۳، ۶۵ الی ۶۷.

مبنای عدل نزد اهل حدیث و اشاعره

این مکتب از اهل سنت با ظاهرگرائی و جمود بر معانی ظاهری ادله و بی رغبتی به روش عقلی با دو دیدگاه، آسیب جدی در زمینه تحلیل عقاید وارد می‌کنند:

انکار حسن قبح عقلی

ایشان منکر درک حسن و قبح افعال توسط عقل بودند بلکه با توهم انحصار کشف حکم ازطریق شارع ، نتیجه می‌گیرند که فعل نیکو آن فعلی است که شارع او را نیکو بداند و فعل قبیح هم توسط شارع اعلام می‌شود. ولوازنظر عقل قطعی اینگونه نباشد.

[۱۴] الطوسی، خواجه نصیرالدین، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، انتشارات شکوری، الطبعه الثانیه، ۱۴۱۳، ۱مجلد،