توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نظریه حق‌الطاعه ۶۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نظریه حق‌الطاعه ۶۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نظریه حق‌الطاعه ۶۵ اسلاید در PowerPoint :

نظریه حق‌الطاعه

نظریه اصولی حق‌الطاعه نقش مهمی در تفسیر سایر قواعد اصولی دارد.

فهرست مندرجات

۱ – احتیاط یا برائت
۲ – تفاوت نگاه شهید صدر با مشهور
۳ – اهمیت جوانب بحث
۴ – نقش شهید صدر در ریشه‌یابی اشتباه
۵ – ضرورت نقد صحیح آرای شهید
۶ – حق‌الطاعه در علم اصول
۷ – جایگاه کلا‌می ‌حق‌الطاعه
۸ – دیدگاه علامه طباطبایی
۹ – گزارش تاریخی شهید صدر
۹.۱ – نتیجه بحث از پیشینه برائت عقلی
۱۰ – دلایل برائت عقلی
۱۰.۱ – دلیل اول
۱۰.۲ – دلیل دوم
۱۰.۳ – دلیل سوم
۱۰.۴ – دلیل چهارم
۱۰.۵ – دلایل پنجم وششم
۱۰.۶ – دلیل هفتم
۱۰.۷ – دلیل هشتم
۱۰.۸ – دلایل احتیاط عقلی
۱۰.۸.۱ – دلایل اول و دوم سوم
۱۰.۸.۲ – دلیل چهارم احتیاط عقلی
۱۱ – اشکالات بر مسلک حق‌الطاعه
۱۱.۱ – اشکال و جواب دو نوع مولویت
۱۱.۲ – تزاحم ملاک ترخیص با تکلیف
۱۱.۳ – شناسایی اشکالات
۱۱.۴ – منابع طرح اشکالات فرعی
۱۲ – منشأ اشکالات
۱۳ – فهرست منابع
۱۴ – پانویس
۱۵ – منبع

احتیاط یا برائت

یکی از ارکان ‌اندیشه اصولی استاد شهید سید محمدباقر صدر، نظریه حق‌الطاعه است و در زمره آن دسته از نظریات اصولی جای می‌گیرد که نقش مهمی‌ در تفسیر و تحلیل دیگر قواعد اصولی دارد. براساس این نظریه، هرگاه مکلف در ثبوت تکلیفی، اعم از وجوب یا حرمت ، شک کند و دلیلی شرعی بر اثبات یا نفی آن نیابد، به حکم عقل ملزم به احتیاط است. در مقابل، مشهور اصولیان معتقدند که در این‌جا مکلف ملزم به احتیاط نیست و می‌تواند اصل برائت عقلی را جاری کند. پس محل نزاع در تعیین حکم عقل به احتیاط یا برائت ذمه است.

تفاوت نگاه شهید صدر با مشهور

صحت احتیاط عقلی در نظر شهید صدر مبتنی بر ثبوت حق مولوی است و صحت برائت عقلی در نظر مشهور مبتنی بر عدم ثبوت چنین حقی است. در واقع این بحث، به تحدید حقِ مولویتِ خداوند متعال بازگشت دارد که آیا همچون حق مولویت برخی بندگان بر برخی دیگر است؟ یا این مقایسه از اساس نادرست است و مولویت خداوند را که ذاتی و نامحدود است، نباید همچون مولویت رؤسا و فرماندهان بشری تصور کرد و اگر می‌بینیم که در میان عرف و عقلا، تنها امتثال تکالیف معلوم و مقطوعِ مولای بشری لازم است، نباید این امر را شاهد قرار داد که در دایره تشریع نیز تنها امتثال تکالیفِ معلومِ الهی لازم است؟ بنابراین مبدأ انحراف مشهور از یک حکم وجدانی و عقلی بدیهی، بیش از هر چیز می‌تواند این قیاس نابجا باشد.

اهمیت جوانب بحث

تأثیرات این بحث را در باب حجیت قطع و منجّزیت علم اجمالی و نیز در باب قبح تجرّی می‌توان مطالعه کرد، چنان که در پاسخ‌گویی به شبهات مطرح درباره تعبد به ظن نیز مؤثر است.
ارتباط این بحث با برخی مبانی مطرح در فلسفه اخلاق نیز زاویه‌ای جدید برای بحث می‌گشاید و از سوی دیگر ریشه‌دار بودن نظریه برائت عقلی یا مستحدث بودن آن، در چگونگی نسبت خطا به مشهور تأثیرگذار است، چرا که اگر برائت عقلی مورد اتفاق اصولیان از قدیم تاکنون بوده باشد، [صدق|تصدیق]] اصل احتیاط عقلی مشکل خواهد بود، ولی اگر اصل برائت عقلی تنها در میان متأخران بعد از وحید بهبهانی شهرت یافته باشد، مخالفت با نظر آن‌ها وحشتی نخواهد داشت، چه رسد بدان که در میان متأخران نیز جمعی پیش از شهید صدر با نظر مشهور مخالفت کرده بودند.

نقش شهید صدر در ریشه‌یابی اشتباه

از این جاست که ما شهید صدر را پیشگام در اعتراف به درستی اصل احتیاط عقلی نمی‌دانیم، بلکه ابتکار و نوآوری او را در ارائه تقریری جدید از مسئله و یافتن منشأ اشتباه مشهور و ریشه‌یابی تاریخی مسئله و گشودن باب بحث درباره مولویت و اقسام و احکام می‌دانیم.

ضرورت نقد صحیح آرای شهید

در سال‌های اخیر که عنایتی خاص از سوی نسل جدید حوزوی به مکتب اصولی شهید صدر پدید آمده و همه در جست‌وجوی امتیازات این مکتب اصولی برآمده‌اند، پیش از هر چیز بحث و گفت‌وگو درباره نظریه حق‌الطاعه بالا گرفته است. در نقد و بررسی آرای اصولی این متفکر بزرگ، اشکال بر نظریه حق‌الطاعه نقطه شروع مناسبی پنداشته شده است. منتقدان چه بسا دقت کافی به عمل نیاورده و در مباحث خود محل نزاع را گم کرده‌اند و برخی جهات بحث با هم خلط شده است. جمع‌آوری این اشکال‌ها و انتقادها و بررسی صحت و سقم آن‌ها، گا‌می‌دیگر در معرفی ابعاد نظریه حق‌الطاعه و تبیین استحکام پایه‌های آن است.
بر این اساس، پژوهشکده فقه و حقوق (نظریه حق‌الطاعه) را موضوع مناسبی برای یک تحقیق همه جانبه دانست و در گروه دانش‌های وابسته به فقه، طرح اجمالی آن را به تصویب رساند. سرانجام در اوایل سال ۱۳۸۴ش تحقیق به مرحله نهایی خود رسید و اینک آماده نشر است.

حق‌الطاعه در علم اصول

این اثر در پنج فصل عمده به سامان رسیده است.
فصل اول با عنوان جایگاه نظریه حق‌الطاعه در علم اصول و علم کلام ، عهده‌دار بررسی ارزش علمی ‌بحث مذکور است. در علم اصول از تفاوت اصل عملی با اماره ، تفاوت اصل عقلی با اصل شرعی و نیز مفاد، کاربرد و اعتبار اصل به قدر کافی سخن گفته شده است. ما در این‌جا کوشیده‌ایم با ذکر بخشی از این سخنان، هم خواننده را بر اهمیت بحث واقف کنیم و هم مرزهای بحث را روشن سازیم تا از این طریق اولاً، ارتباط میان اصل عقلی و اصل شرعی دانسته و از خلط میان برائت عقلی و برائت شرعی مستکشف به دلیل عقلی جلوگیری شود و ثانیاً، مبنای شهید صدر در حجیت ادراکات عقلی مستقل بهتر دانسته شود.

جایگاه کلا‌می ‌حق‌الطاعه

فصل دیگری از بخش اول، درباره جایگاه کلا‌می ‌نظریه حق‌الطاعه است و به مباحثی می‌پردازد که می‌تواند نظر اهل کلام را به خود جلب کند. در واقع نظریه مذکور، بیانگر یک دیدگاه کلا‌می‌است که آثار اصولی بر آن مترتب است، چرا که شهید صدر براساس گستره مولویت خداوند متعال ، نظریه خود را در دایره تشریع مطرح کرده و صحت اصل احتیاط عقلی را بر وجودِ حقِ مولویتِ تشریعی مبتنی دانسته و بر گستردگی مولویت تشریعی و گستردگی مولویت تکوینی که در خالقیت و رازقیت متمثل ‌می‌شود، شاهد آورده است.
در این‌جا یک زاویه خاص کلا‌می‌ برای مطالعه مبحث پدیدار می‌شود که اهل کلام می‌توانند بگویند بدین ترتیب، در طرح نظریه مذکور اولاً، به مولویت تشریعی خداوند به عنوان یکی از مراتب توحید توجه شده است. ثانیاً، مولویت تشریعی به اعتماد مولویت تکوینی که خود دارای مراتبی است، ثابت شده است. ثالثاً، ارتباط میان تکوین و تشریع، مفروض و مسلم محسوب شده است.

دیدگاه علامه طباطبایی

سخن برخی بزرگان، مانند علامه طباطبایی، گویای آن است که مباحث فقه و اصول همه درباره اعتباریات است و اعتباریات را نباید با حقایق خلط کرد. از این سخن ممکن است فهمیده شود که ارتباطی میان تکوین و تشریع برقرار نیست. از این رو، تحلیل و تفسیر کلام علامه طباطبایی برای دفع پاره‌ای شبهات و استحکام بخشیدن به مبنای کلا‌می‌ نظریه حق‌الطاعه لازم می‌نمود که در این کتاب بدان نیز پرداخته‌ایم و سرانجام تحت عنوان (تعاضد نظریه حق‌الطاعه و نظریه مختار در باب فلسفه اخلاق )، نظر برخی فیلسوفان اخلاق

[۱] آیت‌الله محمدتقی مصباح، کتاب فلسفه اخلاق، ج۱، ص۱۷۸.

را شاهد درستی نظریه مذکور قرار داده‌ایم.

گزارش تاریخی شهید صدر

بخش دوم این کتاب، عهده‌دار تبیین تاریخ برائت عقلی است. در این بخش گزارش شهید صدر از سیر تکاملی بحث نقل شده است، ولی از آن‌جا که عین عبارات اصحاب برای قضاوت نهایی باید در معرض دید قرار می‌گرفت، همه این عبارات را جست‌وجو کرده و در پاورقی آورده‌ایم و افزون بر آن، نصوص دیگری یافته‌ایم که می‌تواند گزارش تاریخی را کامل‌تر کند و تحت عنوان (مستدرکات تاریخ برائت عقلی) مطالعه شود.

نتیجه بحث از پیشینه برائت عقلی

از جمله نتایج مهم بحث درباره تاریخ برائت عقلی، آن است که قاعده عقلی (قبح عقاب بلابیان) در ذهنیت متقدمان بیش‌تر به نفی عقاب در فرض عدم صدور بیان ناظر بوده است، نه فرض عدم وصول بیان که متقوم به فرض شک و محل بحث ماست. دست کم باید گفت هنگا‌می‌ که از فقدان دلیل، به انتفای حکم استدلال ‌می‌کردند، معلوم نیست که مقصودشان انتفای واقعی بوده است و یا انتفای ظاهری.

دلایل برائت عقلی

بخش سوم تحقیق به طرح ادله برائت عقلی می‌پردازد.

دلیل اول

به ارتکاز عرفی و عقلایی در باب مولویات رجوع می‌کند که در کلمات شیخ مرتضی انصاری و برخی دیگر از اصولیان تقریری از آن دیده می‌شود. در پاسخ این دلیل، با نظر به اقسام چهارگانه مولویت‌های مجعول، می‌توان گفت: منشأ اشتباه متأخران، غفلت از وجود فارق جلیّ میان این نوع مولویت‌ها و مولویت الهی است.

دلیل دوم

به تقریر شیخ محمدحسین نائینی، منوط بودن تحرک به وصول تکلیف است. در پاسخ این دلیل باید گفت که احتمال وجود تکلیف نیز به معنای وصولِ تکلیف است و مساوی قرار دادن (وصول) با (قطع)، دلیلی ندارد.

دلیل سوم

به تقریر شیخ محمدحسین اصفهانی، ظلم بودن عقاب در برابر تکلیفی است که حجت بر آن تمام نشده است و برای مکلف مقطوع و معلوم نگردیده است. در پاسخ این دلیل نیز می‌توان اشکال مصادر به مطلوب را مطرح کرد و گفت:

[۲] مقاله نظریه حق‌الطاعه، مجله پژوهش‌های اصولی، پاییز۸۱.

مساوی با (حصول قطع) نیست، بلکه بر مبنای مسلک حق‌الطاعه، در تکلیف مشکوک از آن جهت که مشکوک است، حجت بر آن تمام شده و از نظر عقل، نادیده گرفتن آن موجب استحقاق می‌گردد.

دلیل چهارم

تقریری دیگر از محقق اصفهانی است، بدین مضمون که تکلیف غیر معلوم، وصول پیدا نکرده است و تکلیف غیر واصل، نمی‌تواند بعث و تحریک ایجاد کند و در نتیجه نمی‌تواند وجود حقیقی داشته باشد، پس عقاب بر ترک آن قبیح خواهد بود. پاسخ این دلیل نیز همچون پاسخ دلیل‌های سوم و چهارم است.

دلایل پنجم وششم

جدای از این تقریب‌های چهارگانه، دو تقریب ابتدایی نیز وجود دارد: یکی، ارجاع برائت عقلی به قاعده (قبح عقاب بلابیان) که در نهایت حاصلی ندارد.
و دیگر، ارجاع برائت عقلی به مفهوم مخالف قاعده حجیت قطع، بدین تقریر که وقتی می‌گویند در نظر