توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نظام نوشتاری خط ۹۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نظام نوشتاری خط ۹۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل نظام نوشتاری خط ۹۸ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل نظام نوشتاری خط ۹۸ اسلاید در PowerPoint

خط ، یا نظام نوشتاری، ابزاری برای ثبت یک زبان به کمک نشانه های دیداری یا بساوایی است.

فهرست مندرجات

۱ – جایگاه خط در تمدن اسلامی
۲ – مباحث زبان شناختی
۲.۱ – لازمه نظام نوشتاری
۲.۲ – معنای نظام نوشتاری
۳ – نقش‌های خط
۴ – تاریخ پیدایش خط
۵ – صور ابتدایی خط
۵.۱ – تصویر نگاری
۵.۲ – اندیشه نگاری
۵.۳ – واژه نگارها
۵.۴ – عناصر آوایی
۶ – خط هجانگاری
۷ – خط میخی
۸ – خط هیروگلیف
۹ – خط الفبایی
۹.۱ – نظام نوشتاری الفبایی
۹.۱.۱ – الفبای همخوانی
۹.۱.۲ – الفبای واجی
۹.۱.۳ – الفبای آبوگیدا
۹.۱.۴ – فرق خط آبوگیدا و هجایی
۹.۲ – تاریخ تکامل خط الفبایی
۱۰ – خط آرامی
۱۱ – خط نشانه‌نگار
۱۲ – فهرست منابع
۱۳ – پانویس
۱۴ – منبع

جایگاه خط در تمدن اسلامی

خط در تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی جایگاه ویژه‌ای داشته و برخی خطوط در همین تمدن بسط و تحول و تکامل یافته‌اند. در این مقاله با نظر به مباحث تاریخی و زبانشناختی، گستره و انواع خط در جهان اسلام مورد بررسی قرار میگیرد. (در نسخه اینترنتی این مقاله صورت دقیق آواها نیامده است، علاقمندان به نسخه چاپی مراجعه کنند). این مقاله شامل این بخش‌هاست :
۱) مباحث زبانشناختی
۲) در زبانهای سامی
۳) در ایران
۴) در هند
۵) در زبانهای ترکی
۶) در آسیای جنوب شرقی

مباحث زبان شناختی

لازمه نظام نوشتاری

لازمه نظام نوشتاری وجود قراردادهایی ویژه برای کاربرد نشانه‌های دیداری یا بساوایی است.

[۱] Geoffrey Sampson, Writing systems: a linguistic introduction, Stanford, Calif 1985، ج۱، ص۲۱.

انسان‌ها از انواع مختلف ارتباطهای غیرزبانی دیداری بهره می‌گیرند، که هیچ‌یک از آن‌ها نوشتار نیستند. نوشتار تنها برای بیان زبان به کار میرود.

[۲] Ignace Jay Gelb, A study of writing, (Chicago 1963)، ج۱، ص۲.

[۳] Henry Rogers, Writing systems: a linguistic approach, Malden, Mass 2005، ج۱، ص۲.

برای اصطلاح خط یا نظام نوشتاری اصطلاحات دیگری چون هجی (املا)، الفبا و زبان نوشتار نیز به کار رفته است که کاربرد دو اصطلاح خط و الفبا در معنی نظام نوشتاری سنّتی کهن است.

[۴] جان ماونتفورد، «نظامهای نوشتاری»، ج۱، ص۳۱ـ۳۲، در زبانهای دنیا: چهار مقاله در زبانشناسی، برگردان کوروش صفوی، تهران: سعاد، ۱۳۸۴ش.

معنای نظام نوشتاری

نظام نوشتاری به عنوان اصطلاحی فنی به دو معنای مختلف به کار میرود: نخست به معنای انواع اصلی نظامهای ترسیمی که برای بیان زبان به کار می‌روند، مانند نظام‌های واژه نگار، هجانگار و الفبایی؛ و دیگری به معنای املا، یعنی نظامی از قواعد زیرساختی که در کاربرد نویسه‌های یک زبان اعمال می‌شود. در معنای دوم نظام نوشتاری زیرمجموعه‌ای از دستور زبان محسوب می‌شود.

[۵] Florian Coulmas, The Blackwell encyclopedia of writing systems, Oxford 1999، ج۱، ص۵۶۰.

در این مقاله اصطلاح نظام نوشتاری یا خط در مفهوم نخست مورد نظر است. به نظر کولماس

[۶] idem، The writing systems of the world، ج۱، ص۳، Oxford 1989.

[۷] idem، The writing systems of the world، ج۱، ص۵، Oxford 1989.

برخلاف گفتار که مشخصه‌ای جهانی و طبیعی است، نوشتار یا خط دستاوردی فرهنگی است و ابزاری بسیار قدرتمند برای نظارت اجتماعی محسوب می‌شود.

نقش‌های خط

نقش‌های متعدد خط عبارت‌اند از:
الف) نقش کمک حافظه یا یادآورنده. حافظه انسان کوتاه مدت و گنجایش ذخیره اطلاعات مغز محدود است، خط بر این محدودیت حافظه فائق آمده و امکان ثبت حجم وسیعی از اطلاعات را بدون به کارگیری حافظه، میسر ساخته است.
ب) نقش جا به جایی، به این معنی که خط امکان ارتباط از فواصل زمانی و مکانی را فراهم آورده است. خط به عنوان رساله‌ای انتقالی سبب انتقال اطلاعات از نسلی به نسل دیگر می‌گردد.
ج) نقش نظارت اجتماعی، که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مفاهیمی چون قوانین و حقوق مستقیمآ با خط در ارتباط است.
د) نقش تعاملی. وجود چک‌ها، رسیدها، سفته‌ها و امثال آن در زندگی امروزی اهمیت نقش تعاملی نوشتار را به اثبات می‌رساند.

[۸] idem، The writing systems of the world، ج۱، ص۱۱ـ۱۴، Oxford 1989.

تاریخ پیدایش خط

تاریخ پیدایش خط. درباره اختراع خط نیز مانند پیدایش زبان افسانه و داستان وجود دارد. برای مثال در هند «گانش» (در سنسکریت: گنشه: ایزدِ خرد که سرِ فیل دارد) مخترع خط شناخته شده است. در این افسانه آمده است که او یکی از عاج‌هایش را شکست تا به عنوان قلم از آن استفاده کند.

[۹] idem، The writing systems of the world، ج۱، ص۵، Oxford 1989.

این افسانه بیانگر ارزش والای خط در میان هندیان است. از سوی دیگر مصریان نیز بر این باور بودند که رب النوع «توت» خالق خط بوده است. بابلیان نیز اختراع خط را به رب النوع «نبو» نسبت داده‌اند. در افسانه‌های چینی نیز «کانگجی»، شخصیتِ افسانه‌ایِ چهار چشم، خط را اختراع کرده است.

[۱۰] idem، The writing systems of the world، ج۱، ص۵، Oxford 1989.

[۱۱] ویکتوریا فرامکین و رابرت رادمن، درآمدی بر زبان و زبانشناسی، ج۱، ص۵۱۵، ترجمه محمود الیاسی، سبزوار ۱۳۸۶ش.

در اکثر افسانه‌ها و سنّت‌ها و آیین‌های شرقی، اختراع خط گونه‌ای اعجاز محسوب شده و به خدایان نسبت داده می‌شود. در سنّت اسلامی نیز اعتقاد بر این است که خداوند انسان‌ها را به قلم و نوشتن با آن رهنمون شده و این نعمت را به آنان اعطا کرده است.

[۱۲] طباطبائی، ج۱۹، ص۳۶۸.

با این حال اولین نظام نوشتاری واقعی را سومریان در حدود ۵۲۰۰ سال پیش در بین النهرین اختراع کردند.

[۱۳] رابرت لارنس ترسک، مقدمات زبانشناسی، ج۱، ص۱۸۴، ترجمه فریار اخلاقی، تهران ۱۳۸۰ش.

تقریبآ ۱۵۰۰ سال پس از سومریان، چینی‌ها خطی را اختراع کردند. آخرین خط را حدود ۲۰۰۰ سال پیش قبیله مایا، در مکزیک، اختراع کرد.

[۱۴] Henry Rogers, Writing systems: a linguistic approach, Malden, Mass 2005، ج۱، ص۴.

البته پیش از تاریخ‌های مذکور نیز صورت‌های ابتدایی خط وجود داشته است.

[۱۵] رابرت لارنس ترسک، مقدمات زبانشناسی، ج۱، ص۱۸۴، ترجمه فریار اخلاقی، تهران ۱۳۸۰ش.

صور ابتدایی خط

تصویرنگارها اندیشه نگارها و واژه نگارها. اختراع خط فرایندی تدریجی بوده است که مراحل اولیه آن را میتوان نشانه‌ها و نقاشی‌های باقی‌مانده بر دیواره غارها تلقی کرد. نقاشی‌های دیواره غار آلتامیرا، در شمال اسپانیا یا غار لاسکو، در فرانسه، بیش از بیست هزار سال قدمت دارد. سیر تحول خط از غارنگاری تا خط الفبایی بوده است. نخستین نشانه‌های پیدایش آن را پژوهشگران در کتیبه‌های بازمانده از سه هزار سال پیش یافته‌اند. ماهیت غارنگاری‌های اولیه بیش‌تر بیان زیبایی شناختی است تا ارتباط‌های تصویری، اما به مرور تصاویر ساده‌تر و جزئیات زیبایی شناختی آن‌ها کمتر شد و تصویرنگارها یا خط تصویری شکل گرفت.

[۱۶] ویکتوریا فرامکین و رابرت رادمن، درآمدی بر زبان و زبانشناسی، ج۱، ص۵۱۶، ترجمه محمود الیاسی، سبزوار ۱۳۸۶ش.

[۱۷] Albertine Gaur, A history of writing, London 1992، ج۱، ص۲۹.

تفاوت میان یک تصویر و خط تصویری (تصویرنگار) در این است که اولی بیانگر وضعیتی ثابت بوده و دومی نوعی روایتگری است.

[۱۸] Albertine Gaur, A history of writing, London 1992، ج۱، ص۲۹.

تصویر نگاری

هر تصویرنگار، تصویری مستقیم از شییء است که نماینده آن به شمار می‌رود. در اینجا میان صورت و معنای نشانه رابطه‌ای قراردادی وجود دارد. این صورت اولیه نوشتار هیچگونه ارتباط مستقیمی با زبان گفتاری نداشته است، زیرا این تصاویر معرف اشیای موجود در جهان بوده‌اند نه بیانگر نام‌های این اشیا در زبان.

[۱۹] Florian Coulmas, The Blackwell encyclopedia of writing systems, Oxford 1999، ج۱، ص۴۰۶ـ۴۰۷.

خط تصویرنگار از گذشته تا حال در بین ملل سراسر جهان و از جمله در میان قبایل افریقا، بومیان امریکا، اسکیموهای آلاسکا، اینکاهای پرو، یوکاگرنی‌های سیبری و اهالی اقیانوسیه وجود داشته است.

[۲۰] ویکتوریا فرامکین و رابرت رادمن، درآمدی بر زبان و زبانشناسی، ج۱، ص۵۱۶، ترجمه محمود الیاسی، سبزوار ۱۳۸۶ش.

تصویرنگارها منحصر به نظام‌های نوشتاری قدیمی نیستند، امروزه نیز تصویرنگارها در علایم بین المللی جاده‌ها و سایر مکان‌هایی به کار می‌روند که در آن‌ها زبان بومی منطقه کفایت نمی‌کند. مزیت این نشانه‌ها در آن است که همه آن را درک می‌کنند، زیرا به کلمات هیچ زبانی وابسته نیستند.

[۲۱] Henry Rogers, Writing systems: a linguistic approach, Malden, Mass 2005، ج۱، ص۵.

اندیشه نگاری

به مرور و در طول تاریخ استفاده از نمادهای دیداری، حرکتی از عینیت به انتزاع یافته است و با ساده‌تر و همگانی‌تر شدن تصاویر و استفاده از آن‌ها برای بیان مفاهیمی دیگر، تصویرنگاری کمرنگ شده و جای خود را به اندیشه‌نگاری داده است. به عبارت دیگر به مجرد این‌که یک تصویرنگار به عنوان نماینده یک شیء مورد قبول واقع می‌گشت معنای آن به صفات آن شیء یا مفاهیم مرتبط با آن بسط داده می‌شد. برای نمونه تصویر خورشید می‌توانست حاکی از گرما، حرارت، روشنایی، روز و غیره باشد. به این طریق به تدریج از تصویرنگارها بیش‌تر برای اشاره به مفاهیم استفاده شد تا اشیا. اینگونه تصویرنگارها را اندیشه نگار یا خط مفهومی می‌نامند.

[۲۲] ویکتوریا فرامکین و رابرت رادمن، درآمدی بر زبان و زبانشناسی، ج۱، ص۵۱۷ـ۵۱۸، ترجمه محمود الیاسی، سبزوار ۱۳۸۶ش.

در خط اندیشه نگار، واژه به کمک یک نشانه واحد نمایانده می‌شود که ارتباطی با آواهای سازنده آن واژه ندارد. این نشانه نمودار کل واژه و درنتیجه نمودار مفهومی است که واژه بیان می‌کند.

[۲۳] فردینان دوسوسور، دوره زبانشناسی عمومی، ج۱، ص۳۸، ترجمه کوروش صفوی، تهران ۱۳۷۸ش.

این امر مزیت خط اندیشه نگار محسوب می‌شود، زیرا امکان انتقال مستقیم اندیشه از نویسنده به خواننده بدون میانجیگری زبانی خاص وجود دارد.

واژه نگارها

به تدریج اندیشه نگارها جایگزین واژه‌ها شدند که معرف اندیشه‌ها بودند و به صورت نمادهای زبانی درآمدند. در این حالت اندیشه نگارها را واژه‌نگار می‌نامند. یعنی هر واژه مستقلا با اشاره تصویری خاص نمایش داده می‌شود.

[۲۴] یوهانس فریدریش، تاریخ خطهای جهان و سیر تحولات آن‌ها از آغاز تا امروز، ج۱، ص۲۴ـ۲۵، ترجمه فیروز رفاهی، تهران ۱۳۶۸ش.

تقریبآ تمام نظام‌های خطی دنیای قدیم از این نوع بوده است. خط میخی، خطوط هیروگلیف مصر و خط چینی همگی به همین روش پدید آمده‌اند.

[۲۵] جیمز فلاد و پیتر اچ سالوس، زبان و مهارتهای زبانی، ج۱، ص۱۳۶، ترجمه علی آخشینی، مشهد ۱۳۶۹ش.

خط چینی نمونه بسیار خوبی برای خط واژه نگار است. البته مشکل این خط کثرت نشانه‌های آن است که طبعآ همه آن‌ها باید به خاطر سپرده شوند. تعداد این نشانه‌ها برای مقاصد ادبی حدود پنجاه هزار و برای استفاده‌های روزمره بین دو هزار تا چهار هزار نشانه است. ویژگی‌های زبان چینی نیز به گونه‌ای است که با کاربرد این خط بسیار سازگار است.

[۲۶] Albertine Gaur, A history of writing, London 1992، ج۱، ص۱۶.

نشانه‌های خط چینی با تغییراتی برای نگارش زبان‌های ژاپنی، کره‌ای، ویتنامی و دیگر زبان‌های آسیای شرقی به کار می‌رود

[۲۷] آندرو رابینسون، داستان نگارش، ج۱، ص۱۹۰، ترجمه مهردخت وزیر پورکشمیری و زهره میرحسینی، تهران ۱۳۸۸ش.

) (برای سیر تحول و تکامل احتمالی برخی از واژه‌های چینی از شکل تصویرنگار به اندیشه‌نگار و سپس واژه‌نگار )(تصویر ۱).
کاربرد اندیشه‌نگارها در خطوط اولیه میخی باستانی (خط میخی سومریها و اکدیها) رواج یافته و در کتیبه‌های میخی فارسی باستان (بخش ۳) نیز تعداد اندکی از اندیشه‌نگارها برای واژه‌های کلیدی چون شاه، خدا و زمین به کار رفته است.

[۲۸] EIr, svv “Cuneiform script” (by Rudiger Schmitt) , “Ideographic writingI: terminology and conventions” (by N Sims،Williams)، ذیل “Ideographicwriting. I”.

عناصر آوایی

با گذر زمان و تکامل ادوار خط، عناصر اندیشه‌نگار، که حاکی از مفهومی کامل یا واژه‌ای منفرد بودند، پشت سر گذارده شدند و عناصرآوایی در نهایت در قالب الگوهای هجایی، همخوانی و الفبایی تبلور یافتند. یکی از معایب خطوط آوانگار وابستگی به یک زبان خاص است. در این خطوط نخست اندیشه به آوا برگردانده می‌شود، سپس آواها به صورت نشانه‌های قرار دادی و غالبآ مجرد نمایانده می‌شود، و در ادامه این نشانه‌ها به آواهای همان زبان و در نهایت به اندیشه اصلی برگردانده می‌شوند. امتیاز خطوط آوانگار (خواه همخوانی، خواه هجایی یا الفبایی) در این است که در مقایسه با پنجاه هزار یا دست کم دو هزار نشانه خط واژه‌نگار چینی یا هفتصد نشانه هیروگلیف مصری، می‌توانند کارآیی خود را با بیست تا شصت نشانه انجام دهند. چنین خطوطی به صرفه‌تر و برای یادگیری آسان‌ترند. این خطوط در حدود ۴۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد در منطقه هلال خصیب (فلسطین، سوریه، بین النهرین، مصر و دره سند (پاکستان کنونی)، حدود ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد در خاور دور ، و حدود ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد در امریکای مرکزی رواج داشته‌اند.

[۲۹] Albertine Gaur, A history of writing, London 1992، ج۱، ص۱۵ـ۱۷.

خط هجانگاری

در خط هجانگار هر نشانه بیانگر یک هجا است که این هجا عمومآ هجای کوتاه است یعنی ترکیبی از یک همخوان و یک واکه. البته گاه یک نشانه صرفآ معرف یک واکه است. این خط مناسب زبان‌هایی است که ساختار هجایی نسبتآ ساده‌ای دارند، مانند زبان ژاپنی. در این زبان حداکثر صد هجا وجود دارد، این در حالی است که در زبانی مانند انگلیسی شمار هجاها به چندین هزار می‌رسد. در زبان ژاپنی دو خط هجانگار به نام کانا به کار می‌رود که هریک از آن‌ها دارای ۴۸ نشانه است. کاتاکانا برای واژه‌های قرضی و نیز برای ایجاد تأثیرهای خاص شبیه به صورت ایتالیک در نوشته‌های به زبان‌های اروپایی استفاده می‌شود؛ و خط هجانگار هیراگانا، برای واژه‌های بومی استفاده می‌شود و ممکن است به همراه علامت‌های چینی که ژاپنی‌ها آن‌ها را کانجی می‌نامند به کار روند. در این حالت بخشی از خط ژاپنی واژه‌نگار و بخشی هجانگار است. از دیگر زبان‌هایی که خط هجایی دارند می‌توان از زبان‌های بومی امریکایی مانند چروکیایی یاد کرد.

[۳۰] ویکتوریا فرامکین و رابرت رادمن، درآمدی بر زبان و زبانشناسی، ج۱، ص۵۲۸ـ۵۲۹، ترجمه محمود الیاسی، سبزوار ۱۳۸۶ش.

خط میخی

در دوران باستان، برای نگارش بسیاری از زبان‌های خاور نزدیک از خط میخی استفاده می‌کردند که خطی هجایی با تعدادی عناصر غیرهجایی است.

[۳۱] EIr, svv “Cuneiform script” (by Rudiger Schmitt) , “Ideographic writingI: terminology and conventions” (by N Sims،Williams)، ج۶، ص۴۵۶.

خط میخی به انواع خطوطی گفته می‌شود که برای نوشتن آن از نقوش شبیه به میخ استفاده می‌شده است. نخستین خط میخی را سومریان در حدود ۳۲۰۰ سال پیش از میلاد در جنوب بین النهرین ابداع کردند. این خط بعدها با اعمال تغییراتی برای شمار زیادی از زبان‌های خاور نزدیک باستان از جمله زبان‌های گروه اکدی (اکدی باستان، آشوری و بابلی)، هیتی و عیلامی (