توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نظام آموزش حوزه نجف ۹۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نظام آموزش حوزه نجف ۹۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل نظام آموزش حوزه نجف ۹۴ اسلاید در PowerPoint :

نظام آموزشی حوزه علمیه نجف

ضوابط و نظامات تدریس حوزه علمیه نجف تقریبا همانند دیگر حوزه‌های علمیه شیعی می‌باشد.

فهرست مندرجات

۱ – تدریس
۲ – طلاب
۲.۱ – معیشت
۲.۲ – ملیت
۳ – تعداد استادان و طلاب
۴ – نظام درسی
۴.۱ – مقدمات
۴.۲ – سطح
۴.۳ – درس خارج
۵ – مکان‌های تدریس
۵.۱ – صحن علوی و مساجد
۵.۲ – مدارس دینی
۶ – برگزیدن درس و استاد
۷ – روش تدریس
۸ – زمان جلسات درس
۹ – زبان تدریس
۱۰ – تعطیلات
۱۱ – تغییرات نظام آموزشی
۱۱.۱ – مدرسه جزایری
۱۱.۲ – خدمت سربازی
۱۱.۳ – دانشکده فقه
۱۱.۴ – جامعه النجف الدینیه
۱۲ – فهرست منابع
۱۳ – پانویس
۱۴ – منبع

تدریس

برای تدریس در حوزه علمیه شروط خاصی چون مدرک یا سن مطرح نیست و طلاب آزادانه مدرّسان و استادان خود را بر می‌گزینند.
بنابراین، استاد باید از توانایی علمی و قدرت بیان و پیشینه درسیِ درخور ذکر برخوردار باشد.
در برابر تدریس، حقوقی به استادان پرداخت نمی‌شود و نیازهای ضروری زندگی آنان را مراجع تقلید تأمین می‌کنند.

[۱] علی بهادلی، الحوزه العلمیه فی النجف: معالمها و حرکتها الاصلاحیه، ج۱، ص۱۰۳ـ۱۰۶، ۱۳۳۹ـ۱۴۰۱ه/ ۱۹۲۰ـ۱۹۸۰م، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.

طلاب

طلاب رکن دیگر حوزه علمیه نجف‌اند که با داشتن برخی شرایط به تحصیل مشغول می‌شوند.

[۲] بحوث شامله حول اسلوب الدراسه فی النجف و نظام الحلقات، (از) محمدتقی فقیه و دیگران، ج۱، ص۲۲۳، در موسوعه النجف الاشرف، ۱۴۰۷/۱۹۸۷.

معیشت

معیشت طلاب از طریق شهریه مدرسه، کمک‌های مالی مراجع نجف یا مراجع دیگر کشورها، خانواده‌های طلاب، اشخاص حقیقی یا مراکز خیریه یا از محل موقوفات مدارس تأمین می‌شود.

[۳] جعفر بن باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۱، ص۱۳۲، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

[۴] محمد خلیلی، «مدارس النجف القدیمه و الحدیثه»، ج۱، ص۴۰۵، در موسوعه النجف الاشرف.

[۵] فاضل جمالی، «جامعهالنجف الدینیه»، ج۱، ص۱۲۰، نقله الی العربیه جودت قزوینی، الموسم، ش ۱۸ (۱۴۱۴).

[۶] محمدحسن مرتضوی لنگرودی، «مصاحبه با حضرت آیهاللّه حاج سیدمحمدحسن مرتضوی لنگرودی»، ج۱، ص۳۷، حوزه، سال ۱۰، ش ۱ (فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۲).

در دوره اخیر پرداخت شهریه در مدرسه بروجردی، حسب مراتب علمی انجام می‌گرفته است.

[۷] جعفر بن باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۱، ص۱۴۳، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

بعضآ نیز کمک‌های غیرنقدی و تسهیلاتی چون لوازم التحریر در اختیار طلاب قرار داده می‌شد

[۸] رسول جعفریان، تشیع در عراق، ج۱، ص۴۸، مرجعیت و ایران، تهران ۱۳۸۶ ش.

و هر از گاهی در برخی مدارس (نظیر مدرسه قوام) غذا توزیع می‌شد.

[۹] جعفر بن باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۱، ص۱۳۰، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

گفته شده است که در دوره جدید، اول کسی که برای طلاب و خانواده آن‌ها سهمیه نان اختصاص داد، سید محمدکاظم طباطبائی یزدی بود.

[۱۰] امین، ج۱۰، ص۴۳.

برخی هم در حوزه نجف ترجیح می‌دادند معاش خویش را از دسترنج خود تأمین کنند.

[۱۱] محمدحسن نجفی قوچانی، سیاحت شرق، ج۱، ص۵۳۲، یا، زندگی‌نامه آقانجفی قوچانی، چاپ رمضانعلی شاکری، تهران ۱۳۶۲ ش.

[۱۲] محمدحسن قاضی، «صفحات مطویه من تاریخ الحرکات الاصلاحیه فی النجف الاشرف»، ج۱، ص۳۸، در موسوعه النجف الاشرف.

ملیت

اغلب طلاب نجف غیر بومی بودند و ملیت‌های گوناگونی داشتند؛ پاکستانی، هندی، تبتی، سوری، لبنانی، بحرینی، ترک، ایرانی و غیره؛ و از همه پرشمارتر ایرانیان بودند.

[۱۳] فاضل جمالی، «جامعهالنجف الدینیه»، ج۱، ص۱۱۸، نقله الی العربیه جودت قزوینی، الموسم، ش ۱۸ (۱۴۱۴).

[۱۴] محمد خلیلی، «مدارس النجف القدیمه و الحدیثه»، ج۱، ص۴۰۵، در موسوعه النجف الاشرف.

علاوه بر ایرانیان، که همواره یکی از مراکز علمی خود را نجف قرار داده بودند، طلاب علوم دینی جبل عامل نیز از روزگار شهید اول (نیمه دوم قرن هشتم) از لبنان به نجف مهاجرت می‌کردند و در روزگار سید جواد عاملی (متوفی ۱۲۲۶) بر تعداد آنان در این شهر افزوده شد.

[۱۵] محمد خلیل الزین، «ذکریاتی عن النجف الاشرف»، ج۱، ص۱۸۰، آفاق نجفیه، سال ۲، ش ۵ (۱۴۲۸).

مدارس، معمولا ملیت طلبه را ملاک پذیرش قرار نمی‌دادند، ولی برخی از مدارس را بانیان آن‌ها برای ملیت خاصی بنا می‌کردند، مثلا مدرسه عاملیین خاص لبنانی‌ها، مدرسه هندی از آنِ هندیان، و مدرسه ایروانی ویژه ترکان بود.

[۱۶] محمد خلیلی، «مدارس النجف القدیمه و الحدیثه»، ج۱، ص۴۰۶، در موسوعه النجف الاشرف.

گاهی نیز اختلافاتی پیش می‌آمد (برای نمونه به این منبع رجوع کنید

[۱۷] جعفر بن باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۱، ص۱۳۲، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

).
در سال‌های اخیر، پس از سقوط رژیم بعثی، به تدریج طلاب از کشورهای مختلف برای تحصیل به نجف می‌روند.

تعداد استادان و طلاب

تعداد استادان و طلاب حوزه نجف به شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی عراق و نجف بستگی داشت.

[۱۸] علی بهادلی، الحوزه العلمیه فی النجف: معالمها و حرکتها الاصلاحیه، ج۱، ص۱۰۸ـ۱۰۹، ۱۳۳۹ـ۱۴۰۱ه/ ۱۹۲۰ـ۱۹۸۰م، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.

مثلا قبل از اشغال کامل عراق در ۱۳۳۵ توسط انگلیسی‌ها، شمار طلاب نجف را بیش از ده هزار و در حدود ۱۳۷۶/ ۱۳۳۶ ش نزدیک به دو هزار نفر برآورد کرده‌اند.

[۱۹] علی بهادلی، ج۱، ص۱۰۸، پانویس ۱، الحوزه العلمیه فی النجف: معالمها و حرکتها الاصلاحیه، ۱۳۳۹ـ۱۴۰۱ه/ ۱۹۲۰ـ۱۹۸۰م، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.

[۲۰] فاضل جمالی، «جامعهالنجف الدینیه»، ج۱، ص۱۲۰، نقله الی العربیه جودت قزوینی، الموسم، ش ۱۸ (۱۴۱۴).

در اوضاع بحرانی، تعداد آنان رو به کاهش می‌نهاد و بعضی روانه حوزه‌های علمیه دیگر شهرها می‌شدند، چنان‌که بارها طاعون عامل این نوع مهاجرت‌ها شد

[۲۱] امین، ج۵، ص۳۲۵.

[۲۲] امین، ج۹، ص۵۴.

یا پس از تنگناهایی که رژیم عراق در ۱۳۴۹ ش/ ۱۹۷۰ ایجاد کرد، حوزه علمیه قم پذیرای بسیاری از طلاب و استادان حوزه نجف شد.

[۲۳] علی بهادلی، الحوزه العلمیه فی النجف: معالمها و حرکتها الاصلاحیه، ج۱، ص۱۱۰، ۱۳۳۹ـ۱۴۰۱ه/ ۱۹۲۰ـ۱۹۸۰م، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.

نظام درسی

نظام درسی حوزه علمیه نجف بسان حوزه‌های مشابه شیعی دارای سه مرحله اصلیِ مقدمات، سطح و خارج است

[۲۴] محمد غروی، الحوزهالعلمیه فی النجف الاشرف، ج۱، ص۲۵۱، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.

[۲۵] محمد غروی، الحوزهالعلمیه فی النجف الاشرف، ج۱، ص۲۵۵، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.

[۲۶] محمد غروی، الحوزهالعلمیه فی النجف الاشرف، ج۱، ص۲۵۷، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.

(برای دیگر تقسم‌بندی‌ها به این منبع

[۲۷] علی بهادلی، الحوزه العلمیه فی النجف: معالمها و حرکتها الاصلاحیه، ج۱، ص۲۷۰ـ۲۷۲، ۱۳۳۹ـ۱۴۰۱ه/ ۱۹۲۰ـ۱۹۸۰م، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.

و در باب تدریسِ غیررسمی مراحل پایین‌تر، چون خواندن و نوشتن و آموختن فارسی در حوزه نجف، به این منبع

[۲۸] محمدحسن مرتضوی لنگرودی، «مصاحبه با حضرت آیهاللّه حاج سیدمحمدحسن مرتضوی لنگرودی»، ج۱، ص۲۵، حوزه، سال ۱۰، ش ۱ (فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۲).

رجوع کنید).

مقدمات

مقدمات که سه تا پنج سال به درازا می‌کشد

[۲۹] محمد بحرالعلوم، «الدراسه و تاریخها فی النجف»، ج۱، ص۹۵، در موسوعه العتبات المقدسه، تألیف جعفر خلیلی، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۷/۱۹۸۷.

با ادبیات عرب آغاز می‌شود.
طلاب عرب معمولا کتاب‌های أجرومیه، قَطرالنّدی و بَل ّالصّدی و شرح ابن عقیل را می‌خوانند و طلاب غیرعرب کتاب جامع المقدمات را (شامل امثله، شرح امثله، صرف میر، تصریف، عوامل النحو، هدایه ، شرح أنموذج و صمدیه).
سپس، برای تکمیل ادبیات عرب، البهجه المرضیه (شرح سیوطی بر الفیه ابن مالک، معروف به سیوطی) و مغنی اللبیب خوانده می‌شود.

[۳۰] محمد غروی، الحوزهالعلمیه فی النجف الاشرف، ج۱، ص۲۵۱ـ۲۵۴، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.

[۳۱] فاضل جمالی، «جامعهالنجف الدینیه»، ج۱، ص۱۲۱، نقله الی العربیه جودت قزوینی، الموسم، ش ۱۸ (۱۴۱۴).

مطول و مختصر تفتازانی در بلاغت و معانی و بیان و حاشیه ملا عبداللّه، شرح الشمسیه قطب‌الدین رازی و منطق مظفر

[۳۲] محمد بحرالعلوم، «الدراسه و تاریخها فی النجف»، ج۱، ص۹۳، در موسوعه العتبات المقدسه، تألیف جعفر خلیلی، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۷/۱۹۸۷.

و کتبی چون تبصره المتعلمین علامه حلّی یا برخی رساله‌های عملیه در فقه خوانده می‌شود.

[۳۳] علی بهادلی، الحوزه العلمیه فی النجف: معالمها و حرکتها الاصلاحیه، ج۱، ص۲۷۸ـ۲۷۹، ۱۳۳۹ـ۱۴۰۱ه/ ۱۹۲۰ـ۱۹۸۰م، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.

بسیاری از طلاب از همین مرحله، در کنار درس و در روزهای تعطیل به تمرین عملی خطابه می‌پردازند.

[۳۴] علی بهادلی، الحوزه العلمیه فی النجف: معالمها و حرکتها الاصلاحیه، ج۱، ص۲۷۹، ۱۳۳۹ـ۱۴۰۱ه/ ۱۹۲۰ـ۱۹۸۰م، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.

سطح

دروس اصلی در مرحله میانی یعنی سطح، فقه و اصول فقه است و به همین منظور کتاب‌هایی همانند الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه (معروف به شرح لمعه) تألیف شهید ثانی (متوفی ۹۶۶) و مکاسب شیخ مرتضی انصاری در فقه و بخش اصول فقه معالم‌الدین حسن بن زین‌الدین جبعی عاملی (متوفی ۱۰۱۱)، رسائل شیخ مرتضی انصاری و کفایه الاصول آخوند خراسانی در اصول فقه تدریس می‌شود.

[۳۵] محمد غروی، الحوزهالعلمیه فی النجف الاشرف، ج۱، ص۲۵۵ـ۲۵۶، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.

[۳۶] علی بهادلی، الحوزه العلمیه فی النجف: معالمها و حرکتها الاصلاحیه، ج۱، ص۲۸۰، ۱۳۳۹ـ۱۴۰۱ه/ ۱۹۲۰ـ۱۹۸۰م، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.

هم‌چنین طلاب می‌توانند به آموختن کتاب‌هایی چون درایه الحدیث شهید ثانی یا کتاب‌های مشابه در مباحث علوم حدیث، منظومه حاج ملا هادی سبزواری و الأسفار الاربعه ملاصدرا در فلسفه و شرح الباب الحادی عشر علامه حلّی و نیز شرح او بر تجرید الاعتقاد خواجه نصیر طوسی در کلام، یا دیگر دانش‌ها همانند تفسیر قرآن و حساب بپردازند.

[۳۷] علی بهادلی، الحوزه العلمیه فی النجف: معالمها و حرکتها الاصلاحیه، ج۱، ص۲۸۱ـ۲۸۲، ۱۳۳۹ـ۱۴۰۱ه/ ۱۹۲۰ـ۱۹۸۰م، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.

به طور معمول، طلاب این مرحله را چهار ساله طی می‌کنند.

[۳۸] محمد غروی، الحوزهالعلمیه فی النجف الاشرف، ج۱، ص۲۵۶، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.

درس خارج

مرحله پایانی و عالی دروس حوزه نجف اشرف، مرحله خارج فقه و اصول است.
برخی از طلاب علوم دینی پس از اتمام مرحله سطح، تحصیلات خود را پایان می‌بخشند، ولی کسانی که به دنبال فراگیری سطح بالاتری از دانش و نیل به مرتبه اجتهاد باشند، وارد مرحله خارج میشوند.

[۳۹] محمد ملکی، آشنایی با متون درسی حوزههای علمیه ایران: شیعه، ج۱، ص۲۶۹، حنفی، شافعی، قم ۱۳۷۶ش.

استادانی که درس خارج ارائه می‌کنند از مجتهدان شناخته شده یا مراجع تقلیدند؛ آنان کتاب خاصی را تدریس نمی‌کنند، بلکه مباحث هر جلسه را برای بیان آرای خود همراه با بررسی آرای مجتهدان سَلَفِ خود طراحی می‌کنند، اما برای حفظ نظم، ترتیب کتبی چون رسائل و کفایه در اصول و شرایع و وسیله النجاه و عروه الوثقی در فقه را مبنا قرار می‌دهند.

[۴۰] محمد غروی، الحوزهالعلمیه فی النجف الاشرف، ج۱، ص۲۵۷، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.

مرحله خارج، محدودیت زمانی ندارد و ممکن است کسی تا پایان عمرش در این جلسات شرکت کند، هم‌چنان که استادان نیز به فراخور حال و اقتضائات دیگر، مباحث خود را تفصیل می‌دهند.
در واقع، درس خارج فقه و اصول، کانون ارائه آخرین دستاوردهای علمی استادان و مجتهدان و نیز فرصتی برای آموختن روش اجتهاد و ورزیده شدن در آن است.
از دروس تعلیم داده شده در حوزه نجف امتحان نمی‌گیرند و هیچ نوع مدرک علمی نیز برای فارغ التحصیلان صادر نمی‌شود.

[۴۱] محمد غروی، الحوزهالعلمیه فی النجف الاشرف، ج۱، ص۲۳۷، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.

البته طلابی که به مرتبه علمی معیّنی یا درجه اجتهاد نایل می‌شوند، حسب معمول از استادان خویش یادداشتی به نام «اجازه» دریافت می‌کنند که در آن به تحصیلات و فضل و توانایی‌های علمی صاحب اجازه اشاره می‌شود.

مکان‌های تدریس

تدریس در مکان‌های مختلفی انجام می‌گیرد: صحن علوی، مساجد، مقابر علما مثل مقبره شیخ طوسی، خانه‌های استادان و مدارس دینی.

[۴۲] محمد غروی، الحوزهالعلمیه فی النجف الاشرف، ج۱، ص۲۳۲، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.

[۴۳] احمد مجید عیسی، الدراسه فی النجف، ج۱، ص۷۳۱، البیان، سال ۲، ش ۲۷، ۲۸ (ذیقعده ۱۳۶۶).

صحن علوی و مساجد

صحن علوی، مرکز اصلی گردهمایی استادان و طلاب است

[۴۴] محمدکاظم طریحی، ج۱، ص۱۶۸، پانویس ۲، النجف الاشرف: مدینه العلم و العمران، بیروت ۱۴۲۳/۲۰۰۲.

و علمای مشهور معمولا مسجدی دارند که همان‌جا تدریس می‌کنند.

[۴۵] جعفر بن باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۱، ص۹۹، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

مدارس دینی

مدارس دینی حوزه نجف هم به اهتمام عالمان، بازرگانان یا صاحب منصبانِ خیّر پا گرفته است.
از حدود ۵۴ مدرسه در نجف نام برده شده

[۴۶] محسن امین و علی شرقی و فاضل جمالی، «کلمات قصیره حول اسلوب الدراسه فی النجف و نظام الحلقات»، ج۱، ص۱۹۱، در موسوعهالنجف الاشرف، بیروت: دارالاضواء، ۱۴۱۵/۱۹۹۵.

و قدیم‌ترین مدرسه که تنها نام آن به ما رسیده، مدرسه مرتضویه است که در ۷۸۶ سید حیدر آملی در آن سکونت داشت و شاه عباس اول آن را بازسازی کرد.

[۴۷] محمدکاظم طریحی، النجف الاشرف: مدینه العلم و العمران، ج۱، ص۱۶۸، بیروت ۱۴۲۳/۲۰۰۲.

مدرسه‌ای که مقداد سیوری (متوفی ۸۲۸) در نجف تأسیس کرده، از دیگر مراکز تعلیمی کهن است که شخصی به نام سلیم خان آن را بازسازی کرده و نامِ سلیمیه یافته است.

[۴۸] جعفر بن باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۱، ص۱۲۵ـ۱۲۶، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

مدارسی چون قوام، قزوینی، بادکوبه‌ای و هندی را صاحب منصبانِ دولتی یا بازرگانان ثروتمند ساخته‌اند و مدرسه‌های ایروانی، شربیانی، آخوند خراسانی، سید طباطبائی و بروجردی را مراجع و عالمان ساخته یا به نام ایشان بنیاد نهاده‌اند.

[۴۹] جعفر بن باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۱، ص۱۳۰، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

[۵۰] جعفر بن باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۱، ص۱۳۲ـ۱۴۳، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

برگزیدن درس و استاد

در برگزیدن استاد و کتاب درسی اجباری وجود ندارد و طلاب از آزادی انتخاب برخوردارند.

[۵۱] محمد بحرالعلوم، «الجامعه العلمیه فی النجف عبر ایامها الطویله»، ج۱، ص۹۴، الموسم، ش ۱۸ (۱۴۱۴).

ممکن است در جلسات درس تنها یک تن شرکت کند، ولی معمولا با حداقل سه تن شکل می‌گیرد.

[۵۲] محمد غروی، الحوزهالعلمیه فی النجف الاشرف، ج۱، ص۲۲۹، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.

روش تدریس

نظام آموزشی حوزه نجف بر روال حلقه‌های درس می‌گردد و پیشینه آن به روزگار شیخ طوسی می‌رسد.
برای نمونه، هنگام تدریس، استاد به یکی از ستون‌ها یا دیوار تکیه می‌دهد و طلاب گرد او حلقه می‌زنند.
او درس را با بسمله و حمد خدا و صلوات بر پیامبر و ائمه معصومین آغاز می‌کند و سپس با خواندن بخشی از متن کتاب درسی به تفسیر و توضیح آن می‌پردازد و به سؤالات