توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نسخ آتش‌بس ۸۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نسخ آتش‌بس ۸۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل نسخ آتش‌بس ۸۳ اسلاید در PowerPoint :

آتش‌بس (قرآن)

آتش بس، پیمان ترک جنگ به طور محدود و موقّت است.

[۱] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۱، ص۲۹۲.

که در عربى با واژه‌هاى «هدنه» و «مهادنه» از آن یاد مى‌شود. در قرآن این لفظ نیامده است، بلکه از مفاهیمى مانند ماههای حرام و معاهدات موقت مثل صلح حدیبیه آتش‌بس استفاده شده است.

فهرست مندرجات

۱ – مفهوم آتش‌بس
۲ – آتش‌بس در قرآن کریم
۲.۱ – ماده سلم
۲.۲ – میثاق و معاهده
۲.۳ – رعایت زمان و مکان
۳ – حکمت پذیرش آتش بس
۳.۱ – عدم محبوبیت جنگ
۳.۲ – تجدید قوای مسلمانان
۳.۳ – گرایش به اسلام
۴ – نسخ حکم آتش‌بس
۴.۱ – قول به عدم نسخ
۵ – شرایط آتش بس
۵.۱ – شرایط پیشنهاد
۵.۲ – شرایط پذیرش
۶ – آتش‌بس در جاهلیّت‌
۷ – آتش‌بس در ماه‌های حرام‌
۸ – احکام آتش‌بس‌
۹ – پایبندی به آتش‌بس‌
۹.۱ – اثر پایبندی به آتش‌بس
۹.۲ – شرط پایبندی به آتش‌بس
۱۰ – قرارداد آتش‌بس‌
۱۱ – نقض آتش‌بس‌
۱۱.۱ – موجبات نقض آتش‌بس
۱۱.۱.۱ – پایان ماه‌های حرام
۱۱.۱.۲ – پیمان شکنی
۱۱.۱.۳ – تجاوز دشمن
۱۱.۲ – عملکرد از نقض آتش‌بس
۱۲ – مدت آتش بس
۱۳ – عناوین مرتبط
۱۴ – پانویس
۱۵ – منبع

مفهوم آتش‌بس

آتش بس، در اصطلاح عبارت از قرارداد ترک جنگ در مدّت محدود است؛ اعمّ از این‌که در برابر دریافت عوض یا بدون آن انجام گیرد؛

[۲] ابن قدامه، المغنی، ج ۱۰، ص ۵۱۷.

[۳] عاملی جبعی، زین‌الدین بن علی، مسالک الافهام، ج ۳، ص ۸۲.

[۴] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۲۱، ص ۲۹۲.

بدین ترتیب، آتش بس نوعی صلح و آشتی موقّت است که در عربی با « هُدنه » و « مهادنه » از آن یاد می‌شود.
با توجّه به این‌که آتش بس، در فضای نبرد انجام می‌گیرد، وقوع آن در سیزده سال حضور پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در مکه و دعوت مردم به اسلام ، مصداق ندارد؛ زیرا در این دوران، به سبب ضعف مسلمانان و نبودن حکومت اسلامی و هرگونه ساز و برگ نظامی، امکان جنگ و جهاد با مشرکان وجود نداشته است؛ بنابراین، سخن از آتش بس، فقط به دوران پس از هجرت پیامبر به مدینه و تشکیل حکومت اسلامی ناظر است.
مهم ‌ترین مصداق آتش بس در تاریخ اسلام ، صلح حدیبیه است. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در سال ششم هجرت ، برای انجام مناسک عمره رهسپار مکه شد. مشرکان مکه، با آگاهی از مقصد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، از طریق نماینده ای در حدیبیه با وی پیمان صلح امضا کردند و دو طرف متعهّد شدند که به مدّت ده سال از جنگ بپرهیزند.

[۵] حمیری، عبدالمک بن هشام، السیره النبویه، ج ۳، ص ۷۸۲.

[۶] ابن اثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، ج ۲، ص ۲۰۴.

پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، به تمام مواد و شرایط این عهدنامه پای بند ماند؛ امّا مشرکان، با شبیخون به گروهی از هم پیمانانِ مسلمانان، پیمان شکنی کردند و در پی آن، مکه در سال هشتم هجری به دست مسلمانان گشوده شد.

[۷] طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آیات القرآن، ج ۸، ص ۲۰.

[۸] قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج ۵، ص ۳۰۹.

آتش‌بس در قرآن کریم

در قرآن کریم ، از آتش بس‌ به‌طور صریح و با عنوان « مهادنه » سخنی به میان نیامده؛ بلکه به گونه های مختلف بدان توجّه شده است:

ماده سلم

در دو مورد، عنوان «سَلْم» آمده:
«وَ إن جَنحُوا لِلسَّلم فَاجنَح لَها وَ تَوکل عَلی اللّهِ إنَّهُ هُوَ السَّمیعُ العَلیمٌ؛

[۹] انفال/سوره۸، آیه۶۱.

و اگر (مشرکان) به صلح گراییدند، تو نیز بدان گرای و بر خدا توکل کن که او شنوای دانا است.»
«فَلاتَهِنوا و تَدعُوا إلی السَّلم و أنتم الأعلَون وَ اللّهُ مَعکم وَ لَن یتِرَکم أعملَکم؛

[۱۰] محمد/سوره۴۷، آیه۳۵.

پس سستی نورزید و ( کافران را) به آشتی مخوانید (که) شما برترید و خدا با شما است و از (ارزش) کارهایتان هرگز نخواهد کاست.»
در دو مورد، با عنوان «سَلَم» ذکر شده است:
«فإنِ اعتَزَلوکم فَلَم یقتِلوکم وَ ألقَوا إلَیکم السَّلَم فما جَعَل اللّهُ لکم عَلیهم سَبیلاً؛

[۱۱] نساء/سوره۴، آیه۹۰.

پس اگر از شما کناره گرفتند و با شما نجنگیدند و به شما پیشنهاد صلح دادند، (دیگر) خدا برای شما راهی (برای تجاوز ) بر آنان قرار نداده است.»
در آیه بعد می‌فرماید: «فإن لَم یعتزِلوکم و یلقُوا إلیکم السَّلَمَ و یکفُّو ا أیدِیهُم فَخُذوهم وَ اقتُلوهم حَیثُ ثَقِفتُموهُم؛

[۱۲] نساء/سوره۴، آیه۹۱.

اگر از شما کناره نگرفتند و به شما پیشنهاد صلح ندادند و (از پیکار با شما دست برنداشتند)، آنان را هر کجا یافتید، به اسارت بگیرید و بکشید»
معنای دقیق «سَلَم»، مطلق صلح و آشتی خواهی است،

[۱۳] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۴۲۳، «سلم».

[۱۴] مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ۵، ص ۱۸۸، «سلم».

امّا از آن‌جا که آتش بس نیز نوعی آشتی خواهی موقّت به شمار می‌رود،برخی مفسّران، «سلم» در آیات پیشین را به معنای «مهادنه» و «آتش بس» نیز دانسته و شرایط و احکام آتش بس را در ذیل همین دسته از آیات آورده اند.

[۱۵] طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص ۲۸۷.

[۱۶] طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص ۱۴۹.

[۱۷] طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آیات القرآن، ج۸، ص۲۳.

[۱۸] قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج ۵، ص ۳۰۹.

میثاق و معاهده

در برخی آیات، عنوان « میثاق و معاهده » آمده است. در آیه ۴ سوره توبه از محترم شمردن پیمان مشرکان که تعهّدشان را نشکستند، سخن به میان آمده:
«إلاّ الّذینَ عهدتُّم مِنَ المُشرِکینَ ثُمَّ لَم ینقُصوکم شَیئاً و لم یظـهِروا عَلیکم أحداً فَأتمُّوا إلیهم عَهدَهُم إلی مُدَّتِهم إنّ اللّه یحِبُّ الْمُتَّقین؛

[۱۹] توبه/سوره۹، آیه۴.

مگر کسانی از مشرکان که با آنها عهد بستید و چیزی از آن فروگذار نکردند و احدی را بر ضد شما تقویت ننمودند، پیمان آنها را تا پایان مدتشان محترم بشمرید، زیرا خداوند پرهیزکاران را دوست دارد.»
و در آیه ۸۹ و ۹۰ سوره نساء از هم پیمانان مشرکان سخن گفته و این‌که مسلمانان با آن‌ها صلح و مدارا داشته باشند:
«.. فخُذُوهُم و اقتُلوهم.. إلاّ الّذین یصِلونَ إلی قوم بَینَکم و بَینَهم میثقٌ…

[۲۰] نساء/سوره۴، آیه۸۹.

[۲۱] نساء/سوره۴، آیه۹۰.

»
در این آیات، از مفاد پیمان ، گفت و گو نشده؛ امّا چنان‌که بسیاری از مفسّران گفته اند، مقصود، پیمانی است که براساس آن، افزون بر سایر مواد پیمان، نبرد بین دو طرفِ معاهده نیز برای مدّتی متروک اعلام شده است.

[۲۲] طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آیات القرآن، ج ۸، ص۲۰.

[۲۳] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۹.

[۲۴] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۱۰.

رعایت زمان و مکان

در برخی آیات، مسجد الحرام و ماه های حرام ، مکان و زمان‌هایی که شایسته متارکه جنگ است، دانسته شده و از مسلمانان خواسته شده که ضمن پای بندی به معاهده آتش بس، فقط زمانی به جنگ اقدام کنند که مشرکان این پیمان را نقض کرده، حرمت مسجدالحرام و ماه های حرام را شکسته، به جنگ برخیزند؛ نظیر آیه :
«الشَّهر الحَرام بالشَّهرِ الحرامِ و الحُرُمت قِصاصٌ فمَنِ اعتدی علَیکم فَاعتَدوا عَلیه بِمِثلِ ما اعتدی عَلیکم…؛

[۲۵] بقره/سوره۲، آیه۱۹۴.

»
در آیات ۱۹۱ سوره بقره

[۲۶] بقره/سوره۲، آیه۱۹۱.

و ۵ سوره توبه

[۲۷] توبه/سوره۹، آیه۵.

همین معنا با مقداری تفاوت آمده است.

حکمت پذیرش آتش بس

مقصود از حکمت آتش بس عواملی است که در صدور جواز قرارداد متارکه جنگ در مدّت محدود دخیل می باشند.

عدم محبوبیت جنگ

جنگ‌ به‌طور ذاتی مورد تشویق اسلام نیست؛ بدین جهت، هرگاه دشمن برای صلح اعلام آمادگی کند، اسلام صلح را ترجیح می‌دهد

[۲۸] رشیدرضا، محمد، تفسیر المنار، ج ۱۰، ص ۱۲۶.

تا بدان جا که به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمان می‌دهد آتش بس را بپذیرد و به احتمال خدعه دشمن توجّه نکرده، بر خداوند توکل کند.

[۲۹] رشیدرضا، محمد، تفسیر المنار، ج ۱۰، ص ۶۰.

[۳۰] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۱۱۸.

[۳۱] انفال/سوره۸، آیه۶۱.

[۳۲] انفال/سوره۸، آیه۶۲.

تجدید قوای مسلمانان

زمانی که مسلمانان دچار ضعفند یا به سبب طولانی شدن جنگ، از توان آن‌ها کاسته شده، اسلام به پذیرش آتش بس سفارش می‌کند تا با استفاده از فرصت پیش آمده، به تقویت بنیه نظامی و تجدید قوا بپردازند.

[۳۳] جبعی عاملی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام، ج ۳، ص ۸۲.

[۳۴] قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج ۸، ص ۴۰.

گرایش به اسلام

زمینه سازی برای گرایش به اسلام از حکمتهای آتش‌بس است. ایجاد فرصت مناسب برای مطالعه دشمنان درباره اسلام و احیاناً بازگشت آن‌ها به دامن این مکتب حیات بخش می‌تواند یکی دیگر از اسرار پذیرش آتش بس باشد.

[۳۵] تفسیر راهنما، ج ۷، ص ۱۳.

مشرکان پس از انعقاد پیمان صلح حدیبیه توانستند با آزادی تمام، بین مسلمانان رفت و آمد کنند و این امر باعث شد با اسلام آشنا و بسیاری از آن‌ها مسلمان شوند و پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) پس از گذشت دو سال، با شماری از پیروان که چندین برابر تعداد مسلمانان پیش از پذیرش این صلح بودند، رهسپار فتح مکه شود

[۳۶] حمیری، عبدالملک بن هشام، السیره النبویه، ج ۳، ص ۷۸۶.

و بدون مواجهه با مقاومتی قابل توجّه، مکه را بگشاید؛ به همین جهت، صلح حدیبیه، فتح مبین معرّفی شده است.
قرآن کریم در آیه ۶ سوره توبه به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمان می‌دهد که هرگاه مشرکی هنگام جنگ برای شنیدن سخن الهی پناه خواست، به او پناه دهد و پس از آن، او را به مکان امنش برساند. این امر نشان می‌دهد که اسلام برای فروکش کردن نبرد، هرچند برای مدّتی کوتاه (آتش بس) برای فراهم آوردن زمینه آشنایی دشمن از اسلام، اهمّیت ویژه ای قائل است.

[۳۷] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۱۵۳ ۱۵۶.

نسخ حکم آتش‌بس

شماری از مفسّران گفته اند: آیات ناظر به صلح و آتش بس ، مربوط به زمانی است که مسلمانان در ضعف به سر می‌برده اند؛ بنابراین، با آیاتی نظیر: «و قتلوا المُشرِکینَ کافّهً.

[۳۸] توبه/سوره۹، آیه۳۶.

»، «فَاقتُلوا المُشرکین حَیثُ وَجَدتُموهُم.»

[۳۹] توبه/سوره۹، آیه۵.

» یا «وَ قتِلوهم حتّی لاتَکونَ فِتنهٌ

[۴۰] بقره/سوره۲، آیه۱۹۳.

» و … نسخ شده است.

[۴۱] جامع البیان عن تأویل آیات القرآن، مج ۴، ج ۵، ص ۲۷۲.

[۴۲] ابن متوّج، الناسخ و المنسوخ، ص۹۶.

[۴۳] الایضاح لناسخ القرآن، ص ۲۳۱-۲۳۲.

برای توجیه نسخ آیات آتش بس، سه مرحله برای جهاد ذکر شده است

[۴۴] معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، ج ۲، ص ۳۱۶.

:
۱. اجازه دادن به مسلمانان برای جهاد با دشمنان؛

[۴۵] حج/سوره۲۲، آیه۳۹.

۲. دعوت به پذیرش صلح در مقابل پیشنهاد صلح از جانب مشرکان؛

[۴۶] انفال/سوره۸، آیه۶۱.

۳. دعوت به جهاد و جنگ همه جانبه.

[۴۷] توبه/سوره۹، آیه۱۲۳.

این مراحل، از وضعیت مسلمانان و میزان برخورداری آنان از توان و ساز و برگ جنگی متأثّر بوده و از آن‌جا که در مرحله سوم و پایانی، به سبب توانمندی، به جهاد دعوت شده اند، مراحل پیشین نسخ شده است.

قول به عدم نسخ

در مقابل، شماری از قرآن پژوهان معتقدند که آیات آتش بس ، نسخ نشده است؛ زیرا
اوّلا آیه «فَاقتلُوا المُشرِکینَ حَیثُ وَجَدتُموهم.

[۴۸] توبه/سوره۹، آیه۵.

» در سال نهم هجری نازل شد و پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله پس از آن، با اهل نجران پیمان صلح و آتش بس برقرار کرد؛

[۴۹] سیوری، مقداد بن عبدالله، کنز العرفان فی فقه القرآن، ج ۱، ص ۳۸۰.

[۵۰] طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۱۵۰.

ثانیاً همان مصلحتی که باعث شده مسلمانان در مرحله دوم از مراحل سه ‌ ‌گانه جهاد، به پذیرش آتش بس در مقابل پیشنهاد دشمنان مأمور شوند، ممکن است در سایر زمان‌ها برای مسلمانان پیش آید و پذیرش آتش بس به واقع مصلحت آنان را در پی داشته باشد؛ البتّه تشخیص این مصلحتِ نوآمد، برعهده امام و پیشوای مسلمانان است.

[۵۱] عاملی جبعی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام، ج ۳، ص ۸۲.

[۵۲] سیوری، مقداد بن عبدالله، کنز العرفان فی فقه القرآن، ج ۱، ص ۳۸۰.

[۵۳] زمخشری، محمود بن عمر، الکشّاف، ج ۱، ص ۲۳۵.

شرایط آتش بس

مقصود از شرایط آتش بس اموری است که در پیشنهاد و پذیرش قرارداد متارکه جنگ در مدّت محدود دخیل می باشند.این شرایط عبارتند از:

شرایط پیشنهاد

شرایط پیشنهاد آتش بس:
«فَلاتَهِنوا و تَدعُوا إلی السَّلم و أنتمُ الأعلونَ؛

[۵۴] محمد/سوره۴۷، آیه۳۵.

هرگز سست نشوید و دشمنان را به صلح (ذلت بار) دعوت نکنید در حالی که شما برترید و خداوند با شماست و چیزی از ثواب اعمالتان را هرگز کم نمی‌کند.»
صیغه نهی (لاتدعوا) ظهور در حرمت پیشنهاد آتش بس در حال قو