توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نبرد حنین ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نبرد حنین ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل نبرد حنین ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

غزوه حنین

غزوه در اصطلاح به جنگی گفته می‌شود که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خود فرماندهی آن را به عهده داشت. غزوه «حنین» از غزوات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با مشرکان هوازن، در سال هشتم هجرت

[۱] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، تحقیق جمال ثابت و دیگران، قاهره، دارالحدیث، ۱۹۹۸م.، الطبعه الاولی، ج۴، ص۸۸۹.

اتفاق افتاد. اسامی آن‌را یَوم حنین،

[۲] توبه/سوره۹، آیه۲۵.

[۳] ابن حزم، علی بن احمد، جوامع السیره، و خمس رسائل اخری، چاپ احسان عباس و ناصرالدین اسد، قاهره ۱۹۵۰، ج۱، ص۲۴۱.

وقعه حنین،

[۴] یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶۲.

غزاه حنین،

[۵] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، چاپ محمود فردوسعظم، دمشق ۱۹۹۶۲۰۰۰، ج۱، ص۳۸۲.

غزوه هوازِن

[۶] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۱۴.

[۷] مسعودی، أبو الحسن علی بن الحسین، التنبیه والإشراف، ج۱، ص۲۳۴.

و وقعه هوازن

[۸] ابن حزم، علی بن احمد، جوامع السیره، و خمس رسائل اخری، چاپ احسان عباس و ناصرالدین اسد، قاهره ۱۹۵۰، ج۱، ص۲۴۱.

نیز نامیده اند.

فهرست مندرجات

۱ – شرح غزوه
۲ – واکنش پیامبر
۳ – حضور اهل مکه
۴ – بازگشت به جنگ
۵ – اسامی غزوه حنین
۶ – زمان واقعه حنین
۷ – موقعیت حنین
۸ – علت وقوع غزوه حنین
۹ – گروه‌های شرکت‌کننده در جنگ
۱۰ – قبایل هم‌پیمان ثقیف
۱۱ – اقدامات مالک بن عوف قبل از جنگ
۱۲ – اقدامات امنیتی پیامبر
۱۳ – عاریه گرفتن زره از صفوان بن امیه
۱۴ – تعداد سپاهیان اسلام
۱۵ – جانشین پیامبر در مکه
۱۶ – سخن ابوبکر هنگام حرکت
۱۷ – پیشاهنگ سپاه اسلام
۱۸ – جاسوسی از مسلمانان
۱۹ – پرچم‌داران سپاه اسلام
۲۰ – بازدید پیامبر از سپاه
۲۱ – حمله مشرکان به مسلمانان
۲۲ – شمار حامیان پیامبر
۲۳ – شمار فراریان از جنگ
۲۴ – راهکار پیامبر برای برگرداندن فراریان
۲۵ – قویترین مرد میدان
۲۶ – هلاکت دشمن به دست حضرت علی
۲۷ – سبب هزیمت دشمن
۲۸ – کشته شدگان از بنی مالک
۲۹ – اقدامات مشرکان پس از جنگ
۳۰ – رفتار پیامبر با خواهر رضاعی خود
۳۱ – مسئول غنائم مسلمانان
۳۲ – حرکت پیامبر به سمت جعرانه
۳۳ – نحوه تقسیم غنائم
۳۴ – پایان جنگ
۳۵ – هجرت به مدینه
۳۶ – فهرست منابع
۳۷ – پانویس
۳۸ – منبع

شرح غزوه

غزوه «حنین» از غزوات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با مشرکان هوازن، در سال هشتم هجرت

[۹] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، تحقیق جمال ثابت و دیگران، قاهره، دارالحدیث، ۱۹۹۸م.، الطبعه الاولی، ج۴، ص۷۱.

اتفاق افتاد. «حنین» در منطقه‌ای بین مکه و طائف قرار داشت و از مکه سه شب فاصله داشت.

[۱۰] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۰ه.ق.، الطبعه الاولی، ج۲، ص۱۱۴.

و طایفه هوازن در نزدیکی آن زندگی می‌کرد. بعد از فتح مکه این طایفه به فرماندهی جوانی سی ساله به نام “مالک بن عوف نصری”

[۱۱] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، تحقیق جمال ثابت و دیگران، قاهره، دارالحدیث، ۱۹۹۸م.، الطبعه الاولی، ج۴، ص۸۸۹.

به جمع‌آوری نیرو پرداخت تا در پرتو آن بتواند با مسلمانان مقابله کند. از این‌رو به جمع‌آوری ده هزار جنگجو اقدام کرد که به وسیله شتران و گوسفندان فراوان پشتیبانی می‌شد.

[۱۲] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۸۹م.، الطبعه الاولی، ج۳، ص۸۹۵.

مالک بن عوف نصری که بر خلاف نظر شیوخ قبیله دست به چنین کاری زده بود، دستور داد تا همه سپاهیان، زنان و کودکان و نیز شتران و گاوان و گوسفندان خود را به همراه بیاورند؛ چرا که این اقدام باعث خواهد شد، جنگجویان در دفاع از مال، جان و ناموس خود محکم‌تر باشند.

[۱۳] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۸۹م.، الطبعه الاولی، ج۳، ص۸۸۷.

واکنش پیامبر

از سوی دیگر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) پس از نصب “عتاب بن اسید” به عنوان حاکم مکه،

[۱۴] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، تحقیق جمال ثابت و دیگران، قاهره، دارالحدیث، ۱۹۹۸م.، الطبعه الاولی، ج۴، ص۹۳۶.

به همراه دوازده هزار نفر

[۱۵] بلاذری، احمدبن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷هـ.ق.، الطبعه الاولی، ج۳، ص۴۶۳.

عازم حنین شد

[۱۶] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، تحقیق ابو صهیب الکرمی، بیروت، دارالافکار الدولیه، ۲۰۰۴م.، الطبعه الاولی، ص۴۴۲.

که هزار نفر از آنان را به فرماندهی “خالد بن ولید” به عنوان مقدمه لشکر پیش فرستاد.

[۱۷] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۸۹م.، الطبعه الاولی، ج۳، ص۸۹۷.

ایشان همچنین دستور دادند، همان افرادی که به هنگام ورود به مکه پرچمدار بوده‌اند، پرچم را بر دوش گیرند و پرچم بزرگ را به دست “علی بن ابی‌طالب (علیه‌السّلام) ” داد.

[۱۸] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۸۹م.، الطبعه الاولی، ج۳، ص۸۹۵.

پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) صبح روز شنبه، ششم شوال

[۱۹] بلاذری، احمدبن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷هـ.ق.، الطبعه الاولی، ج۳، ص۴۶۳.

از مکه خارج شد.

[۲۰] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۸۹م.، الطبعه الاولی، ج۳، ص۸۸۹.

از سوی دیگر مالک بن عوف که لشگر خود را آماده کرده بود، سه نفر را برای کسب خبر به لشگرگاه مسلمانان فرستاد، همان کاری که “عبدالله بن ابی ‌حَدرد اسلمی” برای رسول‌خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) انجام داد.

[۲۱] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۰ه.ق.، الطبعه الاولی، ج۲، ص۱۱۴.

حضور اهل مکه

در این غزوه، که اولین غزوه بعد از فتح مکه به شمار می‌رفت، مردم مکه و انبوهی از مشرکان سابق، از جمله سران آنها، مانند “صفوان بن امیه”، “ابوسفیان” و بسیاری دیگر هم حضور داشتند؛ اما آنان چندان مایل به پیروزی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نبودند، بلکه بیشتر برای دیدن نتیجه جنگ و بهره‌مندی از غنایم، همراه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شده بودند.

[۲۲] ابن عقبه، محمد بن موسی، المغازی النبویه، تحقیق حسین مرادی نسب، قم، منشورات ذی القربی، ۱۴۱۴هـ.ق.، الطبعه الاولی، ص۳۶۷.

با توجه به این نکته، هنگامی که مقدمه سپاه به فرماندهی خالد بن ولید، وارد منطقه و دره حنین شد، با حمله مشرکین هوازن که از شب قبل در دره کمین کرده بودند، روبرو شدند. نیروهای خالد بن ولید نتوانستند در برابر آنان پایداری کنند و پس از شکست عقب‌نشینی کردند. به دنبال آنها اهل مکه و همه مسلمانان عقب نشستند و پشت سر خود را هم نگاه نکردند.

[۲۳] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۸۹م.، الطبعه الاولی، ج۳، ص۸۷۹.

اتفاقی که نو مسلمانان از آن بسیار خوشحال بودند.

[۲۴] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، تحقیق جمال ثابت و دیگران، قاهره، دارالحدیث، ۱۹۹۸م.، الطبعه الاولی، ج۴، ص۷۶.

بازگشت به جنگ

در این هنگام پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مهاجرین و انصار را با نام «اصحاب سَمُره»، بیعت‌کنندگان در بیعت رضوان صدا می‌زد که برخی از آنان بازگشتند.

[۲۵] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، تحقیق ابو صهیب الکرمی، بیروت، دارالافکار الدولیه، ۲۰۰۴م.، الطبعه الاولی، ج۲، ص۳۴۸.

“عباس بن عبدالمطلب” نیز که صدای بلندتری داشت، همین عمل را انجام می‌داد.

[۲۶] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۰ه.ق.، الطبعه الاولی، ج۱، ص۱۱۵.

در آن کارزار سخت، “علی بن ابی‌طالب (علیه‌السّلام) “، “فضل بن عباس” و برادر او “ربیعه بن حارث”، “ابوسفیان بن حارث بن عبدالمطلب”، “عباس بن عبدالمطلب”، “اسامه بن زید” و برخی دیگر، شجاعت و پایداری بسیاری از خود نشان دادند.

[۲۷] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۰ه.ق.، الطبعه الاولی، ج۱، ص۱۱۵.

این موضوع همبستگی مجددی را به سپاه اسلام بازگرداند و مسلمانان لبیک‌گویان بازگشتند. آنان انسجام و نظم از دست رفته را باز یافتند و همین امر منجر به شکست هوازن و هم‌پیمانان آنان شد.

[۲۸] ابن عقبه، محمد بن موسی، المغازی النبویه، تحقیق حسین مرادی نسب، قم، منشورات ذی القربی، ۱۴۱۴هـ.ق.، الطبعه الاولی، ص۳۶۸.

با این وجود و شکست اولیه مسلمانان بیش از چهار تن از آنان کشته نشدند

[۲۹] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۸۹م.، الطبعه الاولی، ج۳، ص۹۲۲.

و بازماندگان هوازن به جاهای مختلف از جمله «طائف» فرار کردند.

[۳۰] ابن عقبه، محمد بن موسی، المغازی النبویه، تحقیق حسین مرادی نسب، قم، منشورات ذی القربی، ۱۴۱۴هـ.ق.، الطبعه الاولی، ص۳۶۸.

پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) دستور داد، هر که مشرکی را بکشد، لباس و سلاح مقتول مال او باشد. همچنین گروهی را به فرماندهی “ابو عامر اشعری” با همراهی “سعد بن اکوع” به تعقیب هوازنیان فراری فرستاد.

[۳۱] بلاذری، احمدبن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷هـ.ق.، الطبعه الاولی، ج۳، ص۴۶۴.

در این تعقیب و گریز ابو عامر کشته شد و سعد بن اکوع به جای او فرمانده گروه شد. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بعد از شنیدن خبر شهادت ابو عامر برای وی دعای بسیار کرد.

[۳۲] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۰ه.ق.، الطبعه الاولی، ج۱، ص۱۱۶.

اسامی غزوه حنین

آن‌را یَوم حنین،

[۳۳] توبه/سوره۹، آیه۲۵.

[۳۴] ابن حزم، علی بن احمد، جوامع السیره، و خمس رسائل اخری، چاپ احسان عباس و ناصرالدین اسد، قاهره ۱۹۵۰، ج۱، ص۲۴۱.

وقعه حنین،

[۳۵] یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶۲.

غزاه حنین،

[۳۶] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، چاپ محمود فردوسعظم، دمشق ۱۹۹۶۲۰۰۰، ج۱، ص۳۸۲.

غزوه هوازِن

[۳۷] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۱۴.

[۳۸] مسعودی، أبو الحسن علی بن الحسین، التنبیه والإشراف، ج۱، ص۲۳۴.

و وقعه هوازن

[۳۹] ابن حزم، علی بن احمد، جوامع السیره، و خمس رسائل اخری، چاپ احسان عباس و ناصرالدین اسد، قاهره ۱۹۵۰، ج۱، ص۲۴۱.

نیز نامیده اند.

زمان واقعه حنین

درباره تاریخ این غزوه گفته‌اند وقتی رسول خدا در روز جمعه، ده روز مانده از رمضان سال هشتم مکه را فتح کرد، پانزده شب در مکه ماند و سپس شنبه ششم شوال روانه حنین شد.

[۴۰] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۸۹.

[۴۱] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۳۷.

[۴۲] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۵۰.

[۴۳] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۳۹.

[۴۴] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۴۳.

[۴۵] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، چاپ محمود فردوسعظم، دمشق ۱۹۹۶ـ۲۰۰۰، ج۱، ص۴۳۸.

موقعیت حنین

حنین درهای است در شمال شرقی مکه، میان وادی الشرایع و وادی یدعان (جدعان امروزی).

[۴۶] فؤاد حمزه، قلب جزیرهالعرب، ریاض ۱۳۵۲/ ۱۹۳۳، ج۱، ص۲۷۶.

حنین که در منطقه طائف است، با مکه ده میل و اندی

[۴۷] بکری،عبداللّه بن عبدالعزیز، معجم مااستعجم من اسماء البلاد و المواضع، چاپ مصطفی سقّا، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳، ج۲، ص۴۷۱.

یا سه شب راه

[۴۸] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۴۹.

فاصله داشت.
حنین دارای آبی بود، که به دستور زُبَیْده همسر هارون‌الرشید و مادر امین از آن‌جا جوی‌هایی تا مکه کشیده شد. در این ناحیه عثمان باغهایی داشت.

[۴۹] مسعودی، أبو الحسن على بن الحسین، مروج الذهب، ج۳، ص۷۶.

[۵۰] بکری، عبداللّه بن عبدالعزیز، معجم مااستعجم من اسماء البلاد و المواضع، چاپ مصطفی سقّا، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳، ج۱، ص۲۱۲.

[۵۱] ازرقی، محمد بن عبداللّه، اخبار مکه و ماجاء فی‌ها من الآثار، چاپ رشدی صالح ملحس، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳، چاپ افست قم ۱۳۶۹ش، ج۲، ص۲۳۱.

علت وقوع غزوه حنین

سبب این غزوه آن بود که اشراف قبیله هوازن و قبیله ثقیف از بیم آن‌که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) پس از فتح مکه به جنگ با آنان اقدام کند تصمیم گرفتند پیش از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به جنگ اقدام کنند.

[۵۲] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۸۵.

[۵۳] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، چاپ محمود فردوسعظم، دمشق ۱۹۹۶ـ۲۰۰۰، ج۱، ص۴۳۸.

به روایتی نیز چون رسول خدا برای فتح مکه، از مدینه حرکت کرد، هوازن و ثقیف به خیال این‌که پیامبر قصد آنان را دارد، تجمع کردند و پس از فتح مکه در حنین فرود آمدند و تصمیم به جنگ با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) گرفتند.

[۵۴] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری (بیروت)، ج۳، ص۷۰.

گروه‌های شرکت‌کننده در جنگ

بیش‌تر تیره‌های هوازن، از جمله نصر، جُشَم، سعد بن بَکر و گروهی از بنی هلال به سرکردگی مالک بن عَوف نَصری گرد آمدند، اما برخی از تیره‌های صاحب نام هوازن، مانند کَعب و کِلاب و بن ی نُمَیر حضور نیافتند.

قبایل هم‌پیمان ثقیف

تمام قبایل هم پیمان ثقیف نیز به رهبری قارب بن اَسوَد و ذوالخِمار سُبَیع بن حارث و برادرش احمر بن حارث (از بنی مالک) به آنان پیوستند

[۵۵] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۸۵.

[۵۶] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۸۰.

[۵۷] مسعودی، أبو الحسن على بن الحسین، التنبیه والإشراف، ج۱، ص۲۷۰.

.

اقدامات مالک بن عوف قبل از جنگ

چون مالک بن عوف تصمیم گرفت برای جنگ با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) حرکت کند، اموال و زنان و کودکان را نیز با خود همراه کرد تا مردان را در دفاع از آن‌ها دلیر کند.
وقتی به اَوطاس ــ که زمینی سخت و هموار و میدانی مناسب برای جولان اسب‌ها بود ــ رسید، دُرَید بن صِمَّه، پیرمرد نابینای جُشَمی که صاحب رأی و جنگ آزموده بود، گفت اگر این جنگ مایه سربلندی بود، مردان شجاع کعب و کلاب در آن شرکت می‌کردند. ازاینرو به مالک بن عوف توصیه کرد فقط با مردان به جنگ رود که اگر پیروز شود، دیگران نیز به وی بپیوندند و اگر شکست بخورد، زنان و کودکان آسیب نبینند؛ اما مالک بن عوف از سر تکبر به سخن وی توجه نکرد و او را تحقیر نمود.

[۵۸] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۸۰ـ۸۲.

در اوطاس کمکهایی از هر ناحیه به آنان می‌رسید.

[۵۹] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۸۶۸۸۷.

اقدامات امنیتی پیامبر

پیامبر چون این خبر را شنید، عبداللّه بن ابی حَدْرَد اَسْلَمی را فرستاد تا به صورت ناشناس به میان آنان برود و کسب اطلاع کند.
وی نیز خبر آورد که مشرکان برای جنگ با مسلمانان همدست شده اند.

[۶۰] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۸۲ـ۸۳.

عاریه گرفتن زره از صفوان بن امیه

به روایت ابن اسحاق از امام باقر (علیه‌السلام)، چون رسول خدا تصمیم گرفت به جنگ هوازن برود، کسی نزد صَفوان بن اُمَیّه (از سران قریش که هنوز مشرک بود) فرستاد و از وی خواست زره ‌ها و سلاح‌هایی که دارد به پیامبر و مسلمانان، عاریه مضمونه (تضمینِ بازگرداندن عین امانت) دهد.
صفوان قبول کرد و یکصد زره داد.

[۶۱] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری (بیروت)، ج۲، ص۳۴۶.

[۶۲] شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیرالعباد، چاپ عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳، ج۵، ص۳۱۲.

تعداد سپاهیان اسلام

پیامبر همراه ده هزار تن از یارانش که در فتح مکه با وی بودند و دو هزار نفر از تازه مسلمانان مکه، برای جنگ با هوازن از مکه بیرون رفت.

[۶۳] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۵۰.

[۶۴] یعقوبی، احمد بن ابى یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶۲.

برخی از این مکیان فقط می‌خواستند ببینند پیروزی از آنِ که خواهد بود تا غنیمتی برگیرند و حتی بدشان نمی‌آمد که پیامبر و مسلمانان در این جنگ شکست بخورند.

[۶۵] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۹۴۸۹۵.

مسلمانان دویست اسب همراه داشتند

[۶۶] مسعودی، أبو الحسن على بن الحسین، التنبیه والإشراف، ج۱، ص۲۶۹.

.

جانشین پیامبر در مکه

رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) عَتّاب بن اَسید بن ابی العیص را به عنوان امیر مکه تعیین کرد.
معاذ بن جبل را نیز در آن‌جا گمارد تا به مردم احکام اسلامی را بیاموزد.

[۶۷] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۳۷.

[۶۸] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، چاپ محمود فردوسعظم، دمشق ۱۹۹۶ـ۲۰۰۰، ج۱، ص۴۳۸.

سخن ابوبکر هنگام حرکت

به روایت واقدی،

[۶۹] بَکْرٍ واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۹۰.

هنگام حرکت، ابوبکر که عده بسیار مسلمانان را دید، گفت امروز از کمیِ عدّه مغلوب نمی‌شویم. واقدی در جای دیگر، این سخن را به یکی از اصحاب و در روایتی دیگر به پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نسبت داده است

[۷۰] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۸۹ـ۸۹۰.

[۷۱] شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیرالعباد، چاپ عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳، ج۵، ص۳۱۷.

(که روایت اخیر را نادرست دانسته است).

پیشاهنگ سپاه اسلام

پیامبر مردان قبیله بنی سُلَیم را به فرماندهی خالد بن ولید، به منزله پیشاهنگ فرستاد.

[۷۲] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۹۶۸۹۷.

[۷۳] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۵۰.

رسول خدا و مسلمانان و مردان قریش، که هنوز شماری از آنان مشرک بودند، غروب شب سه‌شنبه دهم شوال سال هشتم به حنین رسیدند.

[۷۴] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۹۲.

[۷۵] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۸۸۹ـ۸۹۰.

[۷۶] ابن حزم، علی بن احمد، جوامع السیره، و خمس رسائل اخری، چاپ احسان عباس و ناصرالدین اسد، قاهره ۱۹۵۰، ص۲۴۱.

جاسوسی از مسلمانان

مالک بن عوف سه نفر فرستاد تا از مسلمانان خبری آورند. آنان در حالی که از مشاهده سپاه مسلمانان سخت مرعوب شده بودند، بازگشتند. با وجود این، مالک بن عوف شبانه یارانش را در وادی حنین مستقر کرد تا یکباره بر مسلمانان هجوم برند.

پرچم‌داران سپاه اسلام

رسول خدا نیز سحرگاه صفوف یاران خود را آراست و پرچم‌ها را به پرچمداران سپرد؛ لوای مهاجران به دست علی (علیه‌السلام)، لوای خزرج به دست حُباب بن مُنذر (و به قولى به دست سعدبن عُباده) و اَوس به دست اُسَیْد بن حُضَیر بود.
تیره های قبایل اوس و خزرج و قبایل عرب نیز هریک پرچمی داشتند.

بازدید پیامبر از سپاه

رسول‌خدا در حالی که لباس رزم پوشیده بود، از صفوف لشکریان بازدید کرد و آنان را به جنگ و شکیبایی برانگیخت و مژده پیروزی داد. آنگاه در تاریکی صبح همراه مسلمانان از دره حنین به زیر آمد.

[۷۷] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۹۵۸۹۷.

[۷۸] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۵۰۱۵۱.

حمله مشرکان به مسلمانان

مشرکان هوازن و ثقیف که در شکافهای دره و اطراف آن کمین کرده بودند، یکباره به مسلمانان حمله کردند. نخست سواران بنی سُلَیم و سپس مکیان و سایر مردم پراکنده و منهزم شدند. به گونه‌ای که هیچ کسی پشت سر خود را نگاه نمی‌کرد.

[۷۹] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۹۷.

[۸۰] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۸۳.

پیامبر به لشکریانش می‌گفت به سوی من آیید، من رسول خدا، محمد پسر عبداللّه هستم، اما مردم پراکنده شدند و فقط عده‌ای اندک با پیامبر ماندند.

[۸۱] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۸۵.

شمار حامیان پیامبر

منابع درباره شمار کسانی که در کنار پیامبر ثابت قدم ماندند، اختلاف دارند. پاره‌ای روایات از چهار نفر یاد کرده اند: علی (علیه‌السلام)، عباس بن عبدالمطلب و ابوسفیان بن حارث بن عبدالمطلب که از بنی‌هاشم بودند، و ابن مسعود.

[۸۲] ابن ابی شیبه، المصنَّف فی الاحادیث و الآثار، چاپ سعید محمد لحّام، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹، ج۸، ص۵۵۲ـ ۵۵۳.

[۸۳] شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیرالعباد، چاپ عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳، ج۵، ص۳۲۹.

به روایت دیگر فقط ده یا نه نفر از بنی‌هاشم، از جمله سه تن یاد شده و یک نفر از غیر بنی‌هاشم یعنی اَیْمَن بن ‌ام ایمن ــکه بعداً به شهادت رسیدــ با پیامبر ماندند.

[۸۴] یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶۲.

[۸۵] فضل بن حسن طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، قم ۱۴۱۷، ج۱، ص۳۸۶.

در پاره‌ای از روایات، نام عده‌ای دیگر از جمله برخی مهاجران و انصار را افزوده اند

[۸۶] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۸۵ـ۸۶.

[۸۷] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۵۱.

[۸۸] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، چاپ محمود فردوسعظم، دمشق ۱۹۹۶ـ۲۰۰۰، ج۱، ص۴۳۸ـ۴۳۹.

[۸۹] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری (بیروت)، ج۳، ص۷۴.

شمار فراریان از جنگ

و گاه عده آنان را یکصد تا سیصد تن نوشته اند.

[۹۰] فَحَزَرْتُهُمْ واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۹۰۰۹۰۱.

[۹۱] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، چاپ محمود فردوسعظم، دمشق ۱۹۹۶ـ۲۰۰۰، ج۱، ص۴۳۸.

[۹۲] احمد بن عبدالوهاب نویری، نهایهالارب فی فنون الادب، قاهره ۱۹۲۳ـ۱۹۹۰، ج۱۷، ص۳۲۸.

برخی از مردم مکه (طُلَقاء ) که گریخته بودند، همچون ابوسفیان بن حرب و کَلَدَه بن حَنْبَل کینه خود را از اسلام و مسلمانان آشکار ساختند و حتی شَیبه بن عثمان بن ابی طلحه که پدرش در جنگ احد کشته شده بود، قصد جان پیامبر را کرد که ناموفق ماند.

[۹۳] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۹۰۹۹۱۰.

[۹۴] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۸۶ـ۸۷.

[۹۵] یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶۲.

راهکار پیامبر برای برگرداندن فراریان

رسول خدا که چنان دید، به عباس بن عبدالمطلب که عنان استر پیامبر را گرفته بود و صدایی بلند و رسا داشت فرمود تا ندا کند: ای انصار، ای اصحاب سَمُرَه، ای اصحاب سوره البقره. پس از آن، فراریان لبیک‌گویان و شتابان از هر سوی نزد رسول خدا بازگشتند،

[۹۶] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۹۸۸۹۹.

[۹۷] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۸۷.

[۹۸] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۵۱.

[۹۹] یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶۲۶۳.

به گونه‌ای که یکصد تن نزد پیامبر گرد آمدند، که پیامبر دلیرانه به یاری آنان با مشرکان جنگید.

[۱۰۰] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۹۰۰۹۰۱.

[۱۰۱] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری (بیروت)، ج۳، ص۷۵ـ۷۶.

قویترین مرد میدان

پس از آن حضرت علی (علیه‌السلام) در پیکار از همه قوی‌تر و دلیر‌تر بود.

[۱۰۲] شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیرالعباد، چاپ عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳، ج۵، ص۳۲۴.

به تعبیر قرآن، خدای متعال آرامش خود را بر پیامبر و بر مؤمنان فرود آورد.

[۱۰۳] توبه/سوره۹، آیه۲۶.

شعار انصار، نخست «یالَلْأَنصار» بود و سپس «یا لَلْخَزْرَج» می گفتند. چون پیامبر به معرکه نبرد و پایداری و شکیبایی مسلمانان نگریست، فرمود اکنون تنور جنگ گرم شد.

[۱۰۴] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۹۹.

[۱۰۵] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۸۷.

علی (علیه‌السلام) به پرچمدار دشمن حمله کرد و او را کشت و پس از آن مشرکان هزیمت یافتند.

[۱۰۶] یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶۳.

[۱۰۷] ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل، ج۲، ص۲۶۳.

[۱۰۸] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۸۸.

هلاکت دشمن به دست حضرت علی

به روایتی، علی (علیه‌السلام) چهل تن از دشمنان را به هلاکت رساند.

[۱۰۹] کلینی، یعقوب، اصول الکافی، ج۸، ص۳۷۶.

[۱۱۰] فضل بن حسن، طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، قم ۱۴۱۷، ج۱، ص۳۸۷.

در غزوه حنین برخی از زنان انصار همچون‌ام سُلَیم که باردار بود، ‌ام‌عُماره، ‌ام سَلیط و‌ ام‌حارث، مردانه جهاد کردند.

[۱۱۱] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۹۰۲۹۰۴.

[۱۱۲] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری (بیروت)، ج۳، ص۷۷ـ۷۸.

[۱۱۳] شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیرالعباد، چاپ عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳، ج۵، ص۳۳۰۳۳۱.

سبب هزیمت دشمن

رسول خدا مشتی خاک برداشت و به سوی دشمن افکند و فرمود «نصرت نیابند» و آن موجب هزیمتشان شد.

[۱۱۴] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری (بیروت)، ج۳، ص۷۸.

[۱۱۵] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۸۹۹.

برای به تصریح قرآن مجید

[۱۱۶] توبه/سوره۹، آیه۲۶.

و روایات اسلامی،

[۱۱۷] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۹۰۵۹۰۶.

[۱۱۸] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری (بیروت)، ج۳، ص۷۷.

[۱۱۹] نویری، احمد بن عبدالوهاب، نهایهالارب فی فنون الادب، قاهره ۱۹۲۳۱۹۹۰، ج۱۷، ص۳۳۴.

در روز حنین فرشتگان خدا برای یاری مسلمانان فرود آمدند و همراه آنان به جنگ پرداختند.
چون پیامبر شنید که برخی مسلمانان به قتل کودکان دست زده و زنی از مشرکان را کشته‌اند، ناراحت شد و مؤکداً آنان را از کشتن زن و کودک و اجیر نهی فرمود.

[۱۲۰] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۹۰۵.

[۱۲۱] واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره، ج۳، ص۹۱۲.

[۱۲۲] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و