توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل منصب حجابت ۶۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل منصب حجابت ۶۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل منصب حجابت ۶۵ اسلاید در PowerPoint :

پرده‌داری

پَرْده‌داری (حجابت)، از مناصب مهم دربار خلفا و فرمانروایان که متصدی این منصب حساس را پرده‌دار (حاجب) می‌خواندند که در دوره‌هایی از قدرت بسیار برخوردار بود و نزدیک‌ترین کس به خلیفه یا سلطان به‌ شمار می‌رفت.

فهرست مندرجات

۱ – معنای پرده‌دار
۲ – پرده‌داری کعبه
۳ – پرده‌داری در ایران باستان
۴ – اهمیت حجابت
۵ – دو واژه دیگر برای حاجب
۶ – حجابت در قلمرو شرقی سرزمین اسلامی
۶.۱ – دوران امویان
۶.۲ – دوران صفاریان
۶.۳ – دوران سامانیان
۶.۴ – دوران غزنویان
۶.۵ – دوران سلجوقی
۶.۶ – دوران ایلخانان و تیموریان
۶.۷ – دوران صفویان
۷ – حجابت در قلمرو غربی سرزمین اسلامی
۷.۱ – حجابت در اندلس و افریقا
۷.۲ – حجابت در مراکش
۷.۳ – حجابت در مصر
۸ – فهرست منابع
۹ – پانویس
۱۰ – منبع

معنای پرده‌دار

این منصب را برخی از معاصران به سادگی به معنی دربانی پادشاه، و متصدی آن را مأمور بالا بردن پرده در دربار گرفته‌اند.

[۱] مهدی محقق، دومین بیست گفتار در مباحث ادبی و تاریخی و کلامی و تاریخ علوم در اسلام، ص۵۶، تهران، ۱۳۶۹ش.

اما در منابع کهن رساندن اخبار رعیت به خلیفه یا سلطان و اجازه گرفتن از او برای ایشان را از وظایف پرده‌دار دانسته، و آورده‌اند او را از این‌رو پرده‌دار می‌خوانند که خلیفه یا سلطان را از دید کسانی که بخواند بی‌اجازه بر او وارد شوند، دور نگاه می‌دارد.

[۲] احمد قلقشندی، صبح‌ الاعشی، ج۵، ص۴۲۲، قاهره، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.

[۳] حسن انوری، اصطلاحات دیوانی دور غزنوی و سلجوقی، ج۱، ص۲۳-۲۴، تهران، ۱۳۵۵ش.

پرده‌داری کعبه

واژ حجابت در عربستان پیش از اسلام به معنی پرده‌داری کعبه کاملاً شناخته شده بود

[۴] محمد خوارزمی، مفاتیح العلوم، ص۱۴۵، به کوشش ابراهیم ابیاری، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.

و پیداست که پرده‌دار وظیف نگهداری و مراقبت از آن را برعهده داشته است.

پرده‌داری در ایران باستان

به کار رفتن واژ پرده‌دار در روایات مربوط به ایران باستان، و نیز در شاهنام فردوسی که مبتنی بر روایات بازمانده از روزگاران کهن است، بیانگر وجود منصب پرده‌داری در دربار شاهان ایران باستان، اهمیت پرده‌دار و نزدیکی او به شخص شاه تواند بود.

[۵] ابوالقاسم فردوسی، شاهنامه، ج۱، ص۱۷۸، به کوشش محمددبیرسیاقی، تهران، ۱۳۳۵ش.

[۶] ابوالقاسم فردوسی، شاهنامه، ج۲، ص۹۳۱، به کوشش محمددبیرسیاقی، تهران، ۱۳۳۵ش.

[۷] عمرو جاحظ، الحجاب، ج۱، ص۳۹، الرسائل، به کوشش عبدالسلام محمدهارون، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م، ج۲.

[۸] حسن نظام‌الملک، سیاست‌نامه، به کوشش عباس اقبال آشتیانی، تهران، ۱۳۶۹ش.

وارد شدن پرده‌دار و حاجب در قلمرو ادبیات در دوران‌های گوناگون پس از اسلام بیانگر تصویری به خوبی شکل گرفته از این شغل و کاربرد آن در ذهنیت اجتماعی مردم است.

[۹] احمد منوچهری دامغانی، دیوان، ج۱، ص۱۸۵، به کوشش محمددبیرسیاقی، تهران، ۱۳۳۸ش.

[۱۰] محمد انوری، دیوان، ج۱، ص۳۹، به کوشش محمدتقی مدرس رضوی، تهران، ۱۳۴۷ش.

[۱۱] محمد انوری، دیوان، ج۱، ص۴۶، به کوشش محمدتقی مدرس رضوی، تهران، ۱۳۴۷ش.

[۱۲] حافظ، دیوان، ج۱، ص۶۰، به کوشش حسین پژمان، تهران، ۱۳۱۸ش.

[۱۳] حافظ، دیوان، ج۱، ص۷۸، به کوشش حسین پژمان، تهران، ۱۳۱۸ش.

اهمیت حجابت

جاحظ رساله‌ای در باب حجابت پرداخته که نشان می‌دهد پرده‌داری یکی از مهم‌ترین و بسا که مهم‌ترین لوازم حکومت به شمار می‌رفته است. وی صفت‌هایی را که از زبان شاهان و فرمانروایان برای حاجب برمی‌شمارد، بیشتر بر چند اصل مشخص استوار می‌داند: عقل و کفایت، سیاست و مردم‌داری، رازداری و موافقت تام با سلطان، درستی اخلاق و حتی زیبایی ظاهری.

[۱۴] عمرو جاحظ، الحجاب، ج۱، ص۳۸-۴۰، الرسائل، به کوشش عبدالسلام محمدهارون، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م، ج۲.

[۱۵] هلال صابی، رسوم دارالخلافه، ج۱، ص۷۶-۷۷، به کوشش میخائیل عواد، بغداد، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۴م.

با توجه به این ویژگی‌ها، حاجب در واقع اعتبار و آبروی شخص امیر یا سلطان به شمار می‌رفت و در تعیین سیاست مملکت، ارتباط حکومت با مردم و نیز ارتباط سلطان با اجزاء حکومت خود، نقش عمده‌ای داشت و از مهم‌ترین عوامل نمایش نوع رابط حکومت با مردم بود، چنان‌که چیزی مخرب‌تر برای مملکت و نابودکننده‌تر برای مردم از سخت‌گیری حاجبان نیست؛ حاجب اگر سهل‌گیر باشد، مانع ظلم بر مردم می‌شود و اگر سخت بگیرد، آنان را به سوی ظلم می‌راند.

[۱۶] محمد ابشیهی، المستطرف فی کل من مستظرف، ج۱، ص۱۰۴، بیروت، دارمکتبهالحیاه.

حاجب به این صورت، حایل میان مردم و دستگاه حکومتی بود.

دو واژه دیگر برای حاجب

دو واژ دیگر برای پرده‌دار آورده‌اند: یکی پروانه

[۱۷] شیرین بیانی، دین و دولت در ایران عهد مغول، ج۳، ص۹۱۶، تهران، ۱۳۷۵ش.

که لقب معین‌الدین پسر مهذب‌الدین وزیر بود که پرده‌داری دربار سلجوقیان روم را در دست داشت و در واقع هم امور در دست او بود

[۱۸] محمود آق‌سرایی، مسامره الاخبار و مسایره الاخیار (تاریخ سلاجقه)، ج۱، ص۴۱، به کوشش عثمان توران، تهران، ۱۳۶۲ش.

[۱۹] محمود آق‌سرایی، مسامره الاخبار و مسایره الاخیار (تاریخ سلاجقه)، ج۱، ص۴۲، به کوشش عثمان توران، تهران، ۱۳۶۲ش.

[۲۰] محمود آق‌سرایی، مسامره الاخبار و مسایره الاخیار (تاریخ سلاجقه)، ج۱، ص۹۷، به کوشش عثمان توران، تهران، ۱۳۶۲ش.

دیگر آغاجی (آغاچی) ترکی است که ظاهراً حاجب و خادم خاص سلطان بود.

[۲۱] محمد قزوینی، تعلیقات بر لباب ‌الالباب عوفی، ج۱، ص۳۴۷-۳۴۸، به کوشش محمدعباسی، تهران، ۱۳۶۱ش.

حجابت در قلمرو شرقی سرزمین اسلامی

گسترش و تحول معنی و کاربرد پرده‌داری و حاجب را پس از اسلام می‌توان در دو بخش مطالعه کرد:
۱. قلمرو شرقی سرزمین‌های اسلامی: در آغاز اسلام با آن‌که جانشینان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) درباری نداشتند، ولی وظیف پرده‌داری در ساده‌ترین شکل آن به ضرورت وجود داشت و از کسانی به عنوان حاجیان خلفای راشدین یاد شده است.

[۲۲] احمد قلقشندی، صبح‌ الاعشی، ج۵، ص۴۲۲، قاهره، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.

که خدمتکار خاص و نزدیک‌ترین اشخاص به آن‌ها بودند.

دوران امویان

در دوران امویان این منصب اهمیت بسیار یافت و این معنی نشان تغییر و تحول در سازمان اداری حکومت بود که با گسترش قلمرو آن و به ویژه سیاست مملکت‌داری، تناسب داشت. پدید آمدن مقام حاجب‌ الحُجّاب یا رئیس پرده‌داران در عهد عبدالملک‌ بن‌ مروان‌ اموی،

[۲۳] [http://lib.eshia.ir/41092/4/20/واعلم احمد قلقشندی، صبح‌ الاعشی، ج۴، ص۲۰، قاهره، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.

[۲۴] ابن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۲۷۲.]

نشان دهند وجود سازمان اداری حجابت است. با گذشت زمان سازمان حجابت در دربارها جا افتاد و حاجب تقریباً عهده‌دار هم اموری گردید که یک سوی آن فرمانروا قرار داشت و به علت گسترش وظایف و یا زیاده‌روی در تشریفات، شمار حاجبان نیز به تدریج بیش‌تر شد.

[۲۵] احمد قلقشندی، صبح‌ الاعشی، ج۴، ص۲۰، قاهره، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.

حاجبان در دوران امویان و عباسیان و به رغم قدرت و نفوذ، غالباً از استقلال برخوردار نبودند و زیرنظر وزیران قرار داشتند.

[۲۶] عبدالرحمان بن ‌خلدون، مقدمه، ج۲، ص۶۷۱، به کوشش علی عبدالواحد وافی، قاهره، ۱۴۰۱ق.

دوران صفاریان

از صفاریان (نخستین سلسل مستقل ایرانی پس از اسلام) گزارشی صریح در باب حجابت و پرده‌داری در دست نیست: و ظاهراً سبب این امر آن است که امیران صفاری فرصت تشکیل دربار و نمایش تثبیت قدرت سیاسی نیافتند. با این همه، آورده‌اند در جنگ‌ها مردی به نام عزیز نزدیک خیم یعقوب خیمه داشت و هیچ‌کس به جز او حق ورود به چادر یعقوب را نداشت. این مرد تا حدی سمت حجابت او را داشت.

[۲۷] علی مسعودی، مروج الذهب، ج۴، ص۲۱۷، به کوشش عبدالامیرعلی مهنا، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.

دوران سامانیان

در عصر سامانیان، صاحب این منصب نه فقط پرده‌داری سرای امیر را برعهده داشت، بلکه در رأس مجموع سازمان یافت مأمورانی بود که زیرنظر رئیس خود حاجب بزرگ یا حاجب‌ الحجاب، وظیف اجرای فرمان‌های خاص امیر را برعهده داشتند. این سازمان دقیقاً نظامی بود و از غلامان ترک تشکیل می‌یافت و رسیدن آنان به مقام‌های برتر، نیازمند گذراند دوره‌های معین بود. نظام‌الملک این مراحل را تا نیل به پرده‌داری وصف کرده است.

[۲۸] حسن نظام‌الملک، سیاست‌نامه، ج۱، ص۱۲۹-۱۳۰، به کوشش عباس اقبال آشتیانی، تهران، ۱۳۶۹ش.

[۲۹] Barthold, W W, Turkestan Dawn to the Mongol Invasion, tr T Minorsky, ed C E Bosworth, Karachi، ۱۹۸۱، ج۱، ص۲۲۷.

دوران غزنویان

غزنویان که از همان غلامان ترک برکشید سامانیان بودند، بر اهمیت این منصب افزودند. حاجبان این دوران از امیران بزرگ و بسیار مؤثر در ادار کشور به شمار می‌رفتند و حتی در شخص سلطان نیز نفوذ داشتند

[۳۰] لمتن، آ. ک. س.، سیری در تاریخ ایران بعد از اسلام، ج۱، ص۱۴۶، ترجم یعقوب آژند، تهران، ۱۳۶۳ش.

(برای آگاهی از نام حاجبان مشهور غزنوی به این آدرس رجوع کنید.

[۳۱] دانش‌پژوه، تعلیقات بر تاریخ (نک‌: هم‌، ج۲، ص۱۰۹۰، بیهقی).

)
نقش حاجب امیرعلی‌ قریب از رجال عهد سلطان محمود و پیشکار او که سپس به مقام حاجبی سلطان مسعود رسید و حرمت بسیار یافت، در انتقال آرام حکومت از محمد به مسعود، علاوه بر کفایت شخصی نشان از قدرت و نفوذ مقام حاجب در آن دوران دارد.

[۳۲] ابوالفضل بیهقی، تاریخ، ج۱، ص۳۴، به کوشش منوچهر دانش‌پژوه، تهران، ۱۳۷۶ش.

دوران سلجوقی

در عهد سلجوقی با وزرات قدرتمند خواجه‌نظام‌الملک‌طوسی، کار حجابت زیر نفوذ وزارت قرار گرفت. در این دوره هم امیر حاجب در جنگ‌ها گاه وظیف فرماندهی داشت و مقامش از هم امیران دیگر درگاه بالاتر، و وظیف رسمی او ایجاد ارتباط میان سلطان و وزیر بود.

[۳۳] لمتن، آ. ک. س.، سیری در تاریخ ایران بعد از اسلام، ج۱، ص۱۴۶-۱۴۷، ترجم یعقوب آژند، تهران، ۱۳۶۳ش.

[۳۴] عباس اقبال آشتیانی، وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی، ج۱، ص۲۳، به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه و یحیی ذکاء، تهران، ۱۳۳۸ش.

در سراپرد سلطان، پرد افتاده نشان نبودن بار، و پرد بالا کشیده نشان بار بود.

[۳۵] حسن نظام‌الملک، سیاست‌نامه، ج۱، ص۱۴۷، به کوشش عب