توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل ملاک اتمام حجت ۵۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل ملاک اتمام حجت ۵۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل ملاک اتمام حجت ۵۸ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل ملاک اتمام حجت ۵۸ اسلاید در PowerPoint

در این‌که برخورد خداوند با گمراهان به چه صورت خواهد میان متکمان مورد اختلاف می‌باشد که تفصیلا در این مقاله به آن پرداخته شده است.

فهرست مندرجات

۱ – معیار عذاب گمراهان
۱.۱ – گواهی مردم در عالم ذر
۱.۱.۱ – نظر فلاسفه در مورد این دلیل
۱.۲ – عدم حجیت عقل پیش از نزول شرع
۱.۳ – حجیت عقل برای استحقاق عذاب
۱.۳.۱ – دیدگاه فخررازی
۱.۴ – دیدگاه امامیه
۱.۴.۱ – دیدگاه شیخ مفید
۱.۴.۲ – دیدگاه شیخ طوسی
۱.۴.۳ – دیدگاه طبرسی
۲ – توانایی عقل در شناخت تکالیف
۳ – اصل اوّلی افعال پیش از نزول حکم شرعی
۳.۱ – حرمت
۳.۲ – اباحه یا برائت
۳.۳ – اصل توقف
۳.۴ – ادلّه قائلان به اصل اباحه
۳.۵ – ادله طرفداران اصل احتیاط
۴ – شرط عذاب گمراهان
۵ – افراد معاف از عذاب
۵.۱ – دیدگاه‌های مختلف در مورد عاقبت این افراد
۵.۱.۱ – اهل جهنم
۵.۱.۲ – اهل نجات و انجام امتحان
۵.۱.۳ – جمع بین دو نظر
۵.۱.۴ – نقد نظریه امتحان
۶ – عاقبت پیروان ادیان دیگر
۶.۱ – مسئولیت در برابر تکالیف عقلی
۶.۲ – عدم مسئولیت در برابر تکالیف عقلی
۶.۳ – دیدگاه شهید ثانی و مخالفت با این دیدگاه
۷ – پانویس
۸ – منبع

معیار عذاب گمراهان

اندیشه‌وران مسلمان در برابر این پرسش که عذاب گمراهان با توجّه به اصل عدالت خداوند بر چه اساس و مبنایی قابل قبول است، به سه جهت گراییده و سه دیدگاه کلامی متفاوت را پدید آورده‌اند.

گواهی مردم در عالم ذر

برخی از اهل حدیث سنی

[۱] جامع‌البیان، مج‌۶‌، ج‌۹، ص‌۱۴۸‌ـ‌۱۶۰.

[۲] معانی‌القرآن، ج‌۳، ص۱۰۱‌‌۱۰۲.

[۳] زادالمسیر، ج‌۳، ص‌۲۸۳.

و اخباریان شیعه

[۴] سعد السعود، ص‌۳۲۶‌ـ‌۳۲۸.

[۵] المحتضر، ص‌۲۴.

[۶] الفصول المهمه، ج‌۱، ص‌۴۲۰‌‌۴۲۵.

با تمسّک به آیات ۱۷۲‌ـ‌۱۷۳ اعراف

[۷] اعراف/سوره۷، آیه۱۷۲-۱۷۳.

و پاره‌ای روایات شیعه

[۸] المحاسن، ج‌۱، ص‌۱۳۵.

[۹] بصائر الدرجات، ص۱۰۳‌‌۱۰۶.

[۱۰] الکافی، ج۲، ص۶۱۲

[۱۱] بحارالانوار، ج‌۵، ص‌۲۲۵‌‌۲۷۶.

و سنّی

[۱۲] الموطأ، ج‌۲، ص‌۸۹۸‌.

[۱۳] کتاب السنه، ص‌۸۸‌ـ‌۹۱.

به وجود جهانی پیش از دنیا به نام عالم ذرّ اعتقاد ورزیده و گواهی تک تک مردم به خداوندی خدا در آن جهان را مبنای مشروعیّت عذاب گمراهان شمرده‌اند. قرآن در آیات مذکور به صراحت از این گواهی یاد‌کرده و هرگونه بهانه از سوی مردم مبنی بر غفلت یا تأثیرپذیری از محیط و تربیت خانوادگی را با وجود آن مردود شمرده است: «و‌اَشهَدَهُم عَلی اَنفُسِهِم اَلَستُ بِرَبِّکُم قالوا بَلی شَهِدنا اَن تَقولوا یَومَ القِیـمَهِ اِنّا کُنّا عَن هـذا غـفِلِین • اَو تَقولوا اِنَّما اَشرَکَ ءاباؤُنا مِن قَبلُ وکُنّا ذُرِّیَّهً مِن بَعدِهِم اَفَتُهلِکُنا بِما فَعَلَ المُبطِـلون».

[۱۴] اعراف/سوره۷، آیه۱۷۲‌‌۱۷۳.

نظر فلاسفه در مورد این دلیل

متألّهان عقل‌گرا با توجّه به فلسفه و حکمت این گواهی که اتمام ‌حجت و دفع هرگونه زمینه بهانه‌آوری است، فرضیّه عالم ذرّ را با توجّه به فراموشیِ گواهیِ گرفته شده در آن عالم پس از ورود به دنیا ناکافی شمرده‌اند.

[۱۵] مجمع‌البیان، ج‌۴، ص‌۷۶۵.

[۱۶] التبیان، ج‌۵، ص‌۲۸‌‌۲۹.

[۱۷] المیزان، ج۸‌، ص‌۳۱۶.

این گروه از مفسّران

[۱۸] احکام‌القرآن، ج‌۳، ص‌۵۵.

[۱۹] الصافی،ج۲، ص‌۲۵۱‌‌۲۵۲.

[۲۰] جوامع‌الجامع، ج‌۱، ص‌۴۸۲.

و متکلّمان،

[۲۱] ؛ رسائل، ج‌۱، ص‌۱۱۳‌ـ‌۱۱۵.

[۲۲] المسائل‌ السرویه، ص‌۴۷‌‌۴۸.

[۲۳] امالی، ج‌۱، ص‌۲۱‌‌۲۴.

آیه‌مزبور را به وجود نیروی عقل و فطرت که انسان را به‌سوی خداوند رهنمون می‌سازد، تفسیر کرده‌اند. برخی نیز بر مبنای دیدگاه عرفانیِ «مراتب هستی انسان»، به تحقّق این گواهی در نشأه ملکوتی انسان نظر داده‌اند.

[۲۴] المیزان، ج‌۸‌، ص‌۳۱۹‌‌۳۲۱.

[۲۵] المیزان، ج۱۰، ص۱۰۵.

عدم حجیت عقل پیش از نزول شرع

اختلاف معتزله و اشاعره در حجّیّت تکلیف عقلی در برابر تکلیف سمعی، دو پاسخ دیگر برای پرسش پیش گفته پدید آورده است. آیات ۱۶۵ نساء

[۲۶] نساء/سوره۴، آیه۱۶۵.

; ۱۹ مائده

[۲۷] مائده/سوره۵، آیه۱۹.

; ۱۱۵ توبه

[۲۸] توبه/سوره۹، آیه۱۱۵.

; ۱۵ اسراء،

[۲۹] اسراء/سوره۱۷، آیه۱۵.

، محور مجادلات کلامی در این بحث هستند. اشاعره با استدلال به این آیات، هیچ حجّیّتی برای عقل پیش از نزول شرع قائل نشده و سرپیچی از تکالیف عقلی را فاقد هرگونه عذاب شمرده‌اند.

[۳۰] احکام القرآن، ج۳، ص۲۸۷‌ـ‌۲۸۸.

[۳۱] نخبه اللآلی، ص‌۹۱‌ـ‌۹۲.

[۳۲] تفسیرقرطبی، ج۶‌، ص‌۱۸۱۹

[۳۳] تفسیرقرطبی، ج۱۰، ص۲۳۱.

حجیت عقل برای استحقاق عذاب

معتزلیان در پاسخ، یا مفاد آیات را به موارد غیر مستقلاّت عقلیّه اختصاص داده یا مفهوم رسول را توسعه داده‌اند و شامل بر رسول ظاهری و باطنی دانسته و در نتیجه، حجّیّت عقل را نیز برای استحقاق عذاب الهی کافی شمرده‌اند.

[۳۴] رساله فی التحسین و التقبیح، ص‌۷۹.

[۳۵] شرح نهج‌البلاغه، ج‌۹، ص‌۶۰‌ـ‌۶۱‌.

[۳۶] کشف‌المراد، ص‌۲۶۱.

[۳۷] کشف‌المراد، ص۴۷۹.

اشعریان در همین ۲ نقطه بر معتزلیان خرده گرفته و لازمه آن نظر را بی‌فایده بودن بعثت پیامبران پنداشته‌اند؛ بدین جهت برای عقل، هیچ‌گونه استقلال و صلاحیّت صدور احکام تکلیفی قائل نشده و به توقّف عذاب بر بعثت پیامبران نظر داده‌اند.

[۳۸] فتح الباری، ج‌۱۳، ص‌۲۹۷.

دیدگاه فخررازی

فخر رازی در استدلال بر نظریّه اشاعره به آیات ۱۵ اسراء

[۳۹] اسراء/سوره۱۷، آیه۱۵.

و ۱۶۵ نساء

[۴۰] نساء/سوره۴، آیه۱۶۵.

تمسّک جسته؛ سپس از برخی اعتراضات وارد بر این استدلال یاد‌کرده و در پایان، عقل (در نقش نیروی خواهان منفعت و پرهیز از زیان) را برای ثبوت وجوب بر ما کافی شمرده است؛ ولی با این حال خداوند را منزّه از آن می‌داند که عقل از سوی او حکم وجوب را صادر‌کند.

[۴۱] التفسیر الکبیر، ج‌۲۰، ص‌۱۷۲‌ـ‌۱۷۴.

[۴۲] المحصول، ج‌۱، ص‌۲۸.

دیدگاه امامیه

دیدگاه شیخ مفید

متکلّمان شیعه در دوره‌های نخستین، نظر واحدی در این زمینه ارائه نکرده‌اند؛ امّا در دوره‌های بعد تا اندازه‌ای با معتزلیان همراه گشته‌اند. شیخ مفید (م.‌۴۱۳‌ق.) در نقل عقیده رسمی امامیه، عقل را در همه موارد نیازمند شرع شمرده و هیچ‌گونه استقلالی برای آن در مقام شناخت تکالیف قائل نشده و در نتیجه، عذاب را فقط در‌صورت مخالفت از دستورهای شرعی رسولان مجاز می‌شمرد.

[۴۳] اوائل المقالات، ص‌۴۴.

این دیدگاه به‌طور کامل با دیدگاه اشعریان تطبیق می‌کند.

دیدگاه شیخ طوسی

در‌حالی‌که شیخ‌طوسی (م.‌۴۶۰‌ق) از شاگردان شیخ مفید (تحت تأثیر ابوعلی جبائی (م.‌۳۰۳‌ق.) از بزرگان معتزله) در مقام بیان دیدگاه رسمی اهل عدل و توحید و از‌جمله عقل‌گرایان شیعه، نه‌تنها عذاب را در‌صورت مخالفت با تکالیف عقلی مجاز می‌شمرد، بلکه فرستادن پیامبران را (بر مبنای نظریه لطف در بحث از فلسفه بعثت پیامبران) برای کسانی‌که خداوند از تأثیرناپذیری آن‌ها در‌برابر پیام‌های انبیا خبر دارد، غیر ضرور می‌داند؛ در نتیجه، پیامبران فقط برای ابلاغ تکالیف غیر‌قابل شناخت به‌وسیله عقل یا اتمام‌حجّت با تأکید و تأیید تکالیف عقلی مبعوث می‌شوند. بنابراین طرز تلقّی، حجّت عقل در رتبه‌ای مقدّم بر حجّت سمع قرار دارد و تکالیف سمعی بر تکالیف عقلی مبتنی است.

[۴۴] التبیان، ج‌۳، ص‌۳۹۵.

[۴۵] التبیان، ج‌۴، ص۱۱۰.

[۴۶] التبیان، ج‌۶، ص‌۴۵۷‌‌۴۵۸.

دیدگاه طبرسی

طبرسی (م.‌۵۴۸‌ق.) در مقام جمع میان ۲ دیدگاه مزبور، میان استحقاق و فعلیّت عذاب در خصوص تکالیف عقلی فرق نهاده‌است؛ بنابراین، گرچه تخلّف در این موارد نیز استحقاق عذاب را در پی دارد، ولی خداوند به استناد آیه‌۱۵ اسراء

[۴۷] اسراء/سوره۱۷، آیه۱۷.

از روی لطف و مرحمت خویش، هرگونه عذابی را پیش از بعثت پیامبران بر خود روا نشمرده است.

[۴۸] مجمع‌البیان، ج‌۶‌، ص‌۶۲۳‌.

این دیدگاه، میان عقل گرایان دوره‌های بعد نیز استمرار یافته و نقد و بررسی شده است.

[۴۹] الوافیه، ص‌۱۶۷‌ـ‌۱۷۳.

[۵۰] هدایه المسترشدین، ص‌۴۴۰.

توانایی عقل در شناخت تکالیف

بحث مزبور، ارتباط مستقیمی با توانایی عقل در شناخت مصالح و مفاسد واقعی احکام داشته

[۵۱] تفصیل النشأتین، ص‌۵۰‌ـ‌۵۱.

[۵۲] الوافیه، ص‌۱۷۵‌ـ‌۱۷۷.

و در قرون بعدی تحت عنوان حسن و قبح عقلی و شرعی در دانش اصول فقه دنبال شده و به این دیدگاه رایج پایان پذیرفته است که عقل انسان در نقش رسول باطنی خداوند در مواردی که از آن به مستقلاّت عقلیّه یاد می‌شود، به شناخت تکالیف خویش توانا بوده و انسان در‌صورت تخلّف از آن‌ها همانند تخلّف از تکالیف شرعی سزاوار عذاب خواهد بود.

[۵۳] المعتبر، ج‌۱، ص‌۳۲.

[۵۴] الذکری، ص‌۵؛ زبده‌البیان، ص‌۳۴۹.

با این حال، برخی معاصران، تخلّف از فرمان‌های وحیانی پیامبر را مستلزم عذابی سخت‌تر در مقایسه با تخلّف از دستورهای عقل و فطرت شمرده و عذاب مذکور در آیه‌۱۵ اسراء

[۵۵] اسراء/سوره۱۷، آیه۱۷.

را به این نوع تخلّف اختصاص داده‌اند.

[۵۶] الفرقان، ج‌۱۵، ص‌۱۰۷‌ـ‌۱۱۱.

[۵۷] عده‌الاصول، ج‌۲، ص‌۷۴۲.

اصل اوّلی افعال پیش از نزول حکم شرعی

نظریّات کلامی درباره ملاک اتمام‌حجّت با تأثیر در حوزه فقه، نظریّات گوناگونی را درباره اصل اوّلی افعال