توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل ملا عبد الرزاق لاهیجی ۸۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل ملا عبد الرزاق لاهیجی ۸۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل ملا عبد الرزاق لاهیجی ۸۱ اسلاید در PowerPoint :

ملا عبدالرزاق لاهیجی‌

ملاعبدالرزاق علی بن حسین لاهیجی متخلص به فیاض (م۱۰۷۲ق) یکی از برجسته ترین متکلمان مسلمان و شیعه است. اگرچه او شاگرد ملاصدرا بوده است، اما تحت تأثیر اندیشه مشاء و ابن سینا است. کتاب‌های کلامی او، رنگ و بوی فلسفی و عرفانی دارد.

فهرست مندرجات

۱ – مقدمه
۲ – زمان تولد
۳ – اساتید و همدرسان
۴ – فرزندان
۵ – شاگردان
۶ – ویژگی‌های علمی و فکری
۶.۱ – دیدگاه آیت‌الله قاضی
۶.۲ – دیدگاه ریاض العلماء
۶.۳ – ریاست حوزه علمیه قم
۷ – ویژگی‌های اخلاقی و اجتماعی
۸ – دیدگاه دیگران
۹ – عارف واقعی
۱۰ – تالیفات
۱۱ – شعر فیاض
۱۲ – وفات
۱۳ – مدفن
۱۴ – منابع
۱۵ – پانویس
۱۶ – منبع

مقدمه

تداوم و بقای موجودیت تشیع در فراز و نشیب تاریخ بیش از هر چیز مرهون تلاش و مجاهدت علمی عالمان متعهد شیعی است که در طول تاریخ سراسر مظلومیت و رنج شیعه حاملان راستین امانت الهی و تعالیم امامان معصوم (علیه‌السّلام) و مرزداران حماسه جاوید شیعه بودند. تشیع مانند هر مذهب و مرام دیگری بیش از هر چیز نیازمند اثبات حقانیت و استحکام پایه‌های عقیدتی خود است.
و این رسالت بزرگ را عالمان به خوبی به انجام رسانده‌اند. وجود هزاران منبع تحقیقاتی مکتوب که به رغم نامساعدبودن اوضاع سیاسی در اغلب دوران‌های گذشته، به همت عالمان شیعه نگاشته شده است از بیداری و غیرتمندی آنان حکایت می‌کند.
یکی از درخشان‌ترین چهره‌های علمی و فلسفی این عرصه حکیم پاورپوینت کامل ملا عبد الرزاق لاهیجی ۸۱ اسلاید در PowerPoint، فیلسوف برجسته شیعه است. ما در این نوشتار بر آنیم تا گوشه‌ای از زوایای زندگی آن بزرگوار را به نظاره نهیم و بحث در این باره را در چند محور پی گیریم.

زمان تولد

اگرچه لاهیجی از جهت علمی سرشناس است، اما درباره زندگی وی اطلاعاتی اندک در دست است. زمان و مکان تولد وی، مشخص نیست.

[۱] نعمه، عبدالله، فلاسفه الشیعه حیاتهم و آراءهم، ص۳۲۸.

اما بنابر برخی نقل‌ها، وی در شیخانور لاهیجان

[۲] سماهی حائری، محمد، بزرگان تنکابن، ص۹۱.

[۳] مهاجر، جعفر، اعلام الشیعه، ج۲، ص۸۱۸.

یا لاهنج

[۴] گوپاموی، محمد قدرت الله، تذکره نتایج الافکار، ص۵۷۸.

از شهرهای گیلان متولد شده است و پس از آن در قم اقامت گزیده است.

[۵] نصرآبادی، میرزا محمدطاهر، تذکره نصرآبادی، ص۵۶.

به دلیل اقامت وی در قم، برخی او را «قمی» خوانده اند.

[۶] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب، ج۴، ص۳۶۱.

شاید یکی از علت‌های اختلاف نظرها وجود شخصیت‌های دیگری است که به همین نام مشهورند. نام آن بزرگمردان به قرار زیر است:
ملا عبد الرزاق بن ملا میرزانکویی شیرازی، معاصر پاورپوینت کامل ملا عبد الرزاق لاهیجی ۸۱ اسلاید در PowerPoint.
ملا عبد الرزاق کاشی.
ملا عبد الرزاق رضوی.
ملا عبد الرزاق بن احمد گیلانی.

[۷] خوانساری، سیدمحمدباقر، روضات الجنات، ص۴.

ملا عبد الرزاق گیلانی (لاهیجی) پزشک دانشمند و وزیر خان احمد خان گیلانی (متوفی ۹۸۰ ق).
عبد الرزاق گیلکی مؤلف رساله اللامع فی شکل الرابع.

[۸] دوانی، علی، مفاخر اسلام، ج۷، ص۴۳۰.

اساتید و همدرسان

مهمترین استاد وی که نقش ارزنده‌ای در شکل گیری علمی آن جناب داشت، فیلسوف نامی، ملا صدرای شیرازی (رحمه‌الله‌علیه) است.

[۹] امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۷، ص۴۷۰.

[۱۰] اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۳، ص۱۱۴.

مؤلف کتاب روضات الجنات ایشان را از شاگردان ممتاز ملا صدرا می‌داند.

[۱۱] خوانساری، سیدمحمدباقر، روضات الجنات، ج۴، ص۱۹۶.

همچنین محقق داماد نیز از جمله اساتید وی نقل شده و غیر این دو بزرگوار اسمی از دیگر اساتید وی به میان نیامده است.
او در اوایل عمر خود به شهر مقدس قم آمد و در آنجا ساکن شد و محل تدریس خود را مدرسه معصومه (سلام‌الله‌علیها) قرار داد

[۱۲] امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۷، ص۴۷۰.

[۱۳] اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۳، ص۱۱۴.

[۱۴] خوانساری، سیدمحمدباقر، روضات الجنات، ج۴، ص۱۹۶.

و خود مدت‌ها مدرس کلام و فلسفه و علوم دیگر بود. فیاض بیشتر عمر خود را در قم سپری کرده است، از برخی اشعار او برمی آید که مسافرت‌هایی نیز به نجف، مشهد، تبریز، شیراز و احتمالاً کاشان و اصفهان داشته است.

[۱۵] عطایی نظری، حمید، فیاض لاهیجی و اندیشه‌های کلامی او، ص۲۳.

[۱۶] لاهیجی، عبدالرزاق، دیوان فیاض لاهیجی، ص۹، مقدمه. و ص۸۰۵.

[۱۷] لاهیجی، عبدالرزاق، دیوان فیاض لاهیجی، ص۸۰۵.

از این رو چون در قم بسیار ماندگار شده به قمی نیز مشهور است.
از مهمترین همدرسان و معاصران آن بزرگوار می‌توان ملا محسن فیض کاشانی (داماد ملا صدرا) را نام برد. ملا محمد یوسف الموتی و شیخ حسین تنکابنی نیز همدرس و معاصر ایشان بوده‌اند.
او و فیض کاشانی شاگرد و دامادان ملاصدرا بودند. ملاصدرا به وی لقب «فیاض» را داد. دختر ملاصدرا و همسر لاهیجی، ام‌کلثوم (۱۰۱۹-۱۰۹۰ق) نام داشت. زنی فرهیخته و فاضله بود که علوم حِکمی را نزد پدر و همسرش آموخت و گاه در مجالس علما شرکت میکرد و با آنان مباحثه میکرد.

[۱۸] امین، سیدمحسن، مستدرکات أعیان الشیعه، ج۳، ص۴۳.

میان او و فیض دوستی برقرار بود. او از فیض با احترام یاد می‌کند و گاهی با عنوان «بعض افاضل اخواننا الالهیین» نام می‌برد.

[۱۹] لاهیجی، عبدالرزاق، شوارق الالهام، ج۵، ص۳۰۹.

[۲۰] لاهیجی، عبدالرزاق، گوهر مراد، ص۶۵۷.

فرزندان

# میرزا حسن لاهیجی (۱۰۴۵-۱۱۲۱ق) معروف به کاشفی که بزرگترین فرزند فیاض و وارث مکتب و جانشین وی در تدریس علوم عقلی بوده و از وی آثار فلسفی و کلامی مهمی به زبان فارسی همچون شمع الیقین، آیینه دین و آیینه حکمت بر جای مانده است.
# ملامحمدباقر (زنده در ۱۰۸۳ق)؛ حکیم، متکلم و محدث بوده است.

[۲۱] امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۱۸۹.

[۲۲] کحاله، عمر، معجم المؤلفین، ج۹، ص۸۸.

در عقلیات شاگرد پدر و در نقلیات شاگرد برادرش میرزا حسن بود.

[۲۳] امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۱۸۹.

بنا به نقل آقابزرگ طهرانی در شاه جهان آباد هند ساکن بوده و تدریس می‌کرده است. کتاب بصائرالدرجات را همانجا ترجمه کرده است.

[۲۴] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴۷، ص۸۴.

[۲۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۳۱۹.

# میرزا ابراهیم؛ مؤلف کتاب القواعد الحکمیه و الکلامیه.

[۲۶] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب، ج۴۷، ص۳۶۳.

[۲۷] امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۲، ص۱۷۶.

[۲۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۷، ص۱۸۳.

[۲۹] دوانی، علی، مفاخر اسلام، ج۷، ص ۳۵.

از وی اطلاع دیگری در دست نیست.

[۳۰] عطایی نظری، حمید، فیاض لاهیجی و اندیشه‌های کلامی او، ص۲۶.

شاگردان

لاهیجی اکثر عمر خود را در قم گذرانده و در اغلب اوقات به بحث و تدریس در مدرسه عملیه حضرت معصومه (صاحب ریاض المحدثین مدرسه حضرت معصومه را مدرسه‌ای کوچک واقع در محل فعلی مدرسه فیضیه معرفی کرده است.)

[۳۱] نائینی‌اردستانی، محمدعلی‌بن‌حسین، ریاض المحدثین، ص۳۷۴.

مشغول بود.

[۳۲] اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۳، ص۱۱۴.

شاگردان معروف وی عبارتند از:
•میرزا حسن لاهیجی (۱۰۴۵-۱۱۲۱ق) فرزند فیاض.

[۳۳] اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۳، ص۱۱۴.

[۳۴] خوانساری، سیدمحمدباقر، روضات الجنات، خوانساری، ج ۴، ص ۱۹۷.

•قاضی سعید قمی (۱۰۴۹-۱۱۰۷ق) که گفته شده در حکمت اشراق از شاگردان فیاض بوده است.

[۳۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۳۱۹.

[۳۶] اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۳، ص ۱۱۴.

[۳۷] آشتیانی، سیدجلال‌الدین، منتخبی از آثار حکمای الهی ایران، ج۱، ص۳۱۶.

از وی آثار مهمی چون شرح توحید صدوق، اربعینیات و کلید بهشت به جا مانده است. صاحب روضات‌الجنات این مسأله را نادرست می‌داند و مدعی است قاضی سعید شاگر فیاض نبوده

[۳۸] روضاتی، سیدمحمدعلی، دومین دو گفتار، ص ۱۰-۱۶.

و با میرزا محمدسعید حکیم (م پس از ۱۰۸۵ق) طبیب درباری آن دوران خلط شده است.

[۳۹] عطایی نظری، حمید، فیاض لاهیجی و اندیشه‌های کلامی او، ص۲۷.

قاضی سعید در آثارش از لاهیجی و شاگردی نزد وی یاد نکرده

[۴۰] قمی، قاضی سعید، شرح الاربعین، ص۲۷-۳۰، مقدمه دکتر حبیبی.

و مکتب فکرشان سازگار نیست. قاضی سعید بیشتر تحت تأثیر فیض بوده است.

[۴۱] آشتیانی، سید جلال الدین، منتخبی از آثار حکمای الهی ایران، ج۳، ص۷۳.

• حسین تنکابنی.

[۴۲] اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۲، ص۳۴.

ویژگی‌های علمی و فکری

پیوسته حکیمان صاحب نظر و متکلمان صاحب قلم از استقلال فکری برخوردار بوده‌اند. در این میان حکیم لاهیجی نیز گرچه فیلسوف مشایی و شاگرد میرداماد و صدرالمتالهین است هیچگاه بدون تحقیق تابع آنها نبوده و در مسائل فلسفی و اعتقادی دارای بینش و طرز تفکر خاصی بوده است. از این رو در کتاب الکلمات الطیبه میان دو استادش در مورد اصالت وجود و اصالت ماهیت داوری می‌کند و گاهی دیگر با نقل مطالبی از شیخ الرئیس، فخر رازی، خواجه نصیر طوسی، قوشجی، تفتازانی، عضدالدین ایجی امام الحرمین، گفتار آنان را نقد و بررسی می‌نماید.
در تمام نوشته‌های حکیم لاهیجی، آگاهی عمیق وی به افکار و عقاید فلاسفه متکلمان و پیروان ملل و نحل، مذاهب و فرق اسلامی چون اشاعره، مفوضه، کیسانیه و… به طور آشکار به چشم می‌خورد.
ایشان با وجود احترام فراوان به عقل و برهان در برابر کتاب و سنت تسلیم بود. حکیم لاهیجی از آنان نبود که در دریافت مسائل اعتقادی از کتاب و سنت مانند ظاهریه، حشویه و اخباریه بدون در نظر گرفتن دلایل قطعی عقلی و دلایل اجتهادی نقلی به ظواهر کتاب و سنت بسنده کند. همانان که معتقدند خداوند قابل رؤیت است و شبیه دارد چرا که فرمود «الرحمن علی العرش استوی/ خدا بر عرش جا گرفته است.»

[۴۳] طه/سوره۲۰، آیه۵.

از سویی وی مانند صوفیه و باطنیه و جمعی از فلاسفه و عرفا نبود که کتاب و سنت را رموزی می‌دانند که در خور تاویل به انواع تاویلات است. آنها که آیه «فاینما تولوا فثم وجه الله به هر سو رو کنید خدا آنجاست.»

[۴۴] بقره/سوره۲، آیه۱۱۵.

را به هر نوع عقیده درباره خدا تفسیر می‌کند.
بلکه با توجه به دلایل قطعی عقلی و نقلی به کتاب و سنت می‌نگریست و در صورت مخالفت آنها با براهین عقلی آنها را به گونه‌ای مناسب تاویل می‌نمود. از همین رو در بسیاری از موارد به نصوص و ظواهر آیات و روایات استدلال می‌کرد و با دلایل غیر قطعی از آنها دست بر نمی‌داشت.

دیدگاه آیت‌الله قاضی

آیت الله قاضی طباطبایی ژرفنگری ایشان را چنین می‌ستاید: آنان که از محقق لاهیجی نامی برده‌اند وی را به صفت تحقیق و تدقیق ستوده‌اند، چنانکه در کتاب گوهر مراد از روی تحقیق سخن رانده و مثل بعضی از متکلمین که در کتب خود نهایت درجه تعصب را روا دانسته و از راهنمایی دلیل و برهان عدول و عصبیت و تقلید تمسک به ظاهر صرف، وی را از حق بازداشته است، نبوده و بر صنفی تعصب نکرده و تقلید قومی را روا ندانسته و آنچه دلیل، وی را بر آن راهنمایی کرده قبول فرموده است.

[۴۵] مقدمه مجموع الرسائل و مقالات فلسفی، آیت‌الله رفیعی، ص۱۶.

آن بزرگوار هر چند به موجب نیاز شدید جامعه بیشتر تلاش‌های قلمی‌اش را صرف مؤلف کتاب مسائل اعتقادی و کلامی و فلسفی نمود، در علوم عقلی نیز استاد بود. نتایج الافکار در این باره می‌گوید: (ملا عبدالرزاق) در علوم عقلیه و نقلیه از عالی دستگاهان ذی استعداد بوده…

[۴۶] گوپاموی، محمد قدرت الله، تذکره نتایج الافکار، ص۵۳۶.

دیدگاه ریاض العلماء

اما اینکه مؤلف ریاض العلماء در مورد ایشان می‌گوید: در فقه و حدیث و اصول بصیرتی نداشته

[۴۷] اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۳، ص۱۱۴.

هیچ درست نیست، زیرا روش خاص مؤلف ریاض العلماست که حکیمان و فیلسوفان را همه جا صوفی ناوارد به امور دینی و ادبیات عرب معرفی می‌کند. مثلا درباره ملا رجبعلی تبریزی فیلسوف مشهور عهد صفوی در اصفهان می‌نویسد زاهد، فاضل، حکیم، ماهر و صوفی بود اما معرفتی به علوم دینی و ادبی و عربی نداشت! در هر صورت این نسبت‌های ناثواب اختصاص به ملا عبدالرزاق ندارد.
البته نباید از یک شخص حکیم و فیلسوف انتظار داشت همانطور که در حکمت و فلسفه استاد است در فقه و اصول و حدیث نیز سرآمد عصر خود باشد. و نامورانی چون میرداماد را باید شخصیتی استثنائی دانست که هم فقه نامی و هم فیلسوفی بزرگ بود. ملا عبدالرزاق خود در دیوانش می‌گوید:
چه شب‌ها که در حجره خوابم نبود•• چه جا داشت نانم که آبم نبود
ز فقه و حدیث و اصول و کلام•• ز تفسیر و آداب و حکمت تمام

[۴۸] دوانی، علی، مفاخر الاسلام، ج۷، ص۲۸- ۲۷.

ریاست حوزه علمیه قم