توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مصادیق نیکوکاری ۱۱۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۱۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مصادیق نیکوکاری ۱۱۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل مصادیق نیکوکاری ۱۱۷ اسلاید در PowerPoint :

مصادیق احسان

احسان به سه معنا به کار برده شده هست؛ ۱.انجام دادن کار نیک، ۲. نیکی کردن به دیگران، ۳.انجام دادن شایسته کاری در شکل کامل‌آن .

در ذیل به مصادیق احسان پرداخته می‌شود.

فهرست مندرجات

۱ – مصادیق احسان به‌معنای انجام دادن کار نیک
۲ – در ارتباط با خدا
۲.۱ – ایمان به خدا و پیامبراکرم
۲.۲ – ایمان به آیات الهی
۲.۳ – انجام امور نیک
۲.۴ – قربانی کردن طبق اوامردینی
۲.۵ – اقامه نماز و پرداخت زکات
۲.۶ – گردن‌نهادن به فرمان الهی و آمرزش‌خواهی
۲.۷ – تسلیم محض
۲.۸ – پایداری در سختی و عدم سستی
۳ – در ارتباط انسان با دین و پیامبراکرم
۳.۱ – دعوت‌گری به توحید
۳.۲ – یاری پیامبر در جهاد بادشمنان
۳.۳ – مطلق جهاد در راه خدا
۳.۴ – پایداری در راه دین و تحمل آزار دشمنان
۳.۵ – مبارزه با کفر و شرک
۴ – در ارتباط با دیگران
۴.۱ – سازگاری مردان با همسرخویش
۴.۲ – دادن متاع به زنان مطلقه قبل از آمیزش
۴.۳ – پرهیزگاری
۴.۴ – دل‌سوزی از افراد کهن‌سال
۴.۵ – ایجاد توافق بین دو‌طرف درگیری
۴.۶ – بخشش دارایی و صدقه
۴.۷ – پرداخت خون‌بها
۴.۸ – انجام فضایل اخلاقی
۵ – مصادیق احسان به‌معنای نیکی به دیگران
۵.۱ – در نیکی خدا به بندگان
۵.۲ – رهایی حضرت یوسف و خاندانش از مشکلات
۵.۳ – ثروت و دارایی
۵.۴ – پاداش دنیوی
۵.۵ – رزق بهشت برای اهل ایمان
۵.۶ – در نیکی کردن انسان به دیگران
۶ – نیکی به پدر و مادر
۷ – کمک مالی و معنوی به هم‌نوعان
۸ – در نیکی کردن انسان به خود
۹ – مصادیق احسان به‌معنای انجام دادن شایسته کاری در شکل کامل آن
۱۰ – در نسبت به خداوند
۱۱ – در نسبت به انسان
۱۲ – پانویس
۱۳ – منبع

مصادیق احسان به‌معنای انجام دادن کار نیک

احسان به این معنا، افزون بر کاربرد در حوزه‌های گوناگون ارتباط انسان با دین، انبیا(علیهم السلام) و دیگران، بیش از همه در حوزه ارتباط شناختی، عاطفی و رفتاری انسان با خدا به‌کار رفته است.

در ارتباط با خدا

شماری از آیات، پاره‌ای از باورها، عواطف، گفتارها و رفتارهای انسان را در ارتباط با خدا به مفهوم خاص آن، از مصادیق احسان (انجام دادن کار نیک) معرّفی می‌کند.

ایمان به خدا و پیامبراکرم

در برخی از این آیات، اموری چون ایمان به خدا، رسول(صلی الله علیه وآله)، قرآن، انتظار درک زمان پیامبر(صلی الله علیه وآله)، آرزوی گرویدن به گروه مؤمنان، از مصادیق کارهای نیک شمرده شده است.

در آیه‌۸۲ سوره مائده

[۱] مائده/سوره۵، آیه۸۲.

یهود و مشرکان، دشمن‌ترین، و نصارا به‌سبب وجود قسّیسان و رهبانان در میان آنان و نیز عدم خودبرتربینی، دوست‌ترین افراد برای مؤمنان معرّفی شده‌اند.

در ادامه آیات، از اشک شوق آنان هنگام شنیدن قرآن و شناخت حق، سخن رفته است و آن‌ها به‌سبب اظهار ایمان به خدا، رسول(صلی الله علیه وآله)، قرآن و نیز درخواست از خدا که آنان را در شمار درک‌کنندگان رسالت پیامبر(صلی الله علیه وآله)

[۲] جامع‌البیان، ج‌۵، ج‌۷، ص‌۹.

[۳] التبیان، ج‌۴، ص‌۴‌‌۵.

[۴] المیزان، ج۳، ص‌۲۰۵.

نوشته و در گرو صالحان درآورد، جزو نیکوکاران خوانده شده‌اند: «و‌اِذَا سَمِعوا ما اُنزِلَ اِلَی الرَّسولِ تَرَی اَعیُنَهُم تَفیضُ مِنَ الدَّمعِ مِمّا عَرَفوا مِنَ الحَقِّ یَقولونَ رَبَّنا ءامَنّا فَاکتُبنا مَعَ الشّـهِدین وما لَنا لانُؤمِنُ بِاللّهِ و ما جاءَنا مِنَ الحَقِّ و نَطمَعُ اَن یُدخِلَنا رَبُّنا مَعَ القَومِ الصّــلِحین فَاَثـبَهُمُ اللّهُ بِما قالوا جَنّـت تَجری مِن تَحتِهَا الاَنهـرُ خــلِدینَ فیها و ذلِکَ جَزاءُ المُحسِنین».

[۵] مائده/سوره۵، آیه۸۵-۸۳.

ظاهر جمله «فَاَثـبَهُمُ اللّهُ بِما قالوا‌…»، نشان می‌دهد ابراز سخنان یاد‌شده

[۶] جامع‌البیان، مج‌۵، ج‌۷، ص‌۱۱.

[۷] مجمع‌البیان، ج‌۳، ص‌۳۶۳.

[۸] المیزان، ج‌۶‌، ص‌۸۲‌.

که گویا در‌برابر اعتراضِ هم‌کیشان به ایمان آن‌ها، صورت‌گرفته

[۹] مجمع‌البیان، ج‌۳، ص‌۳۶۲.

[۱۰] التبیان، ج‌۴، ص‌۴.

و نوعی استدلال بر حقّانیّت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و دین او است، بیش از اصل ایمان آنان، نوعی احسان خوانده می‌شود.

ایمان به آیات الهی

هم‌چنین در آیاتی، آرزوی کافران هنگام دیدن عذاب برای بازگشت به‌دنیا و پیوستن به زمره نیکوکاران، گزارش شده‌است: «اَو‌تَقولَ حینَ تَرَی العَذابَ لَو اَنَّ لی کَرَّهً فَاَکونَ مِنَ المُحسِنین بَلی قَد جاءَتکَ ءایـتی فَکَذَّبتَ بِها واستَکبَرتَ و کُنتَ مِنَ‌الکـفِرین».

[۱۱] زمر/سوره۳۹، آیه۵۹-۵۸.

در این ۲ آیه نیز ایمان به آیات الهی، مصداق احسان معرّفی شده و کفر در برابر آن قرار گرفته است. در آیات یاد‌شده، از‌جمله عدم خود برتربینی به‌صورت زمینه انجام کار نیک و ایمان، و جاودانگی در بهشت پاداش آن معرّفی شده است.

[۱۲] مائده/سوره۵، آیه۸۵-۸۲.

[۱۳] زمر/سوره۳۹، آیه۵۹.

انجام امور نیک

شماری دیگر از این دسته آیات، با نیکوکار خواندن فاعلان برخی امور، الگوهای نیک روانی، رفتاری، گفتاری و زمان راز و نیاز با خدا را ارائه می‌کند: «اِنَّ المُتَّقینَ فی جَنّـت و عُیون ءاخِذینَ ما ءاتـهُم رَبُّهُم اِنَّهُم کانوا قَبلَ ذلِکَ مُحسِنین کانوا قَلیلاً مِنَ الَّیلِ ما یَهجَعون و بِالاَسحارِ هُم یَستَغفِرون و فی اَمولِهِم حَقٌّ لِلسّائِلِ والمَحروم».

[۱۴] ذاریات/سوره۵۱، آیه۱۹-۱۵.

این آیات، سبب بهره‌مندی پرهیزکاران از باغ‌ها، و چشمه‌ساران بهشتی و دیگر نعم الهی را «نیکوکار» بودن آنان در دنیا و خواب اندک شبانه، استغفار در سحرگاهان و اختصاص حقّی برای سائل و محروم از اموالشان معرّفی می‌کنند.

در آیه‌۵۶ سوره اعراف

[۱۵] اعراف/سوره۷، آیه۵۶.

به خواندن خدا همراه با تضرّع و صدای آهسته و نیز با حالت روانی و متعادل خوف و رجاء فرمان، و از نزدیک بودن رحمت الهی به‌صورت پاداش «نیکوکاران» خبر داده شده است: «و‌لاتُفسِدوا فِی الاَرضِ بَعدَ اِصلـحِها وادعوهُ خَوفـًا و طَمَعـًا اِنَّ رَحمَتَ اللّهِ قَریبٌ مِنَ المُحسِنین».

[۱۶] اعراف/سوره۷، آیه۵۶.

ذکر کمک مالی به سائل و محروم و نیز عدم افساد در روی زمین به همراه رفتارهای عبادی مذکور، نشان می‌دهد که چگونه از منظر قرآن، افزون بر قرار گرفتن هر دو حوزه ارتباط انسان با خدا و جامعه در دایره احسان، آن دو از یک‌دیگر تفکیک‌ناپذیرند.

[۱۷] ذاریات/سوره۵۱، آیه۱۹-۱۷.

[۱۸] اعراف/سوره۷، آیه۵۶.

قرآن کریم در کنار معرّفی نحر شتران فربه در موسم حج به شکرانه نعمت هدایت و نیز نفی ارزش گوشت و خون قربانی نزد پروردگار و معرّفی تقوا به‌صورت معیار ارزش و قبولی آن، از بشارت به نیکوکاران سخن گفته است: «لَن یَنالَ اللّهَ لُحومُها و لا دِماؤُها و لـکِن یَنالُهُ التَّقوی مِنکُم کَذلِکَ سَخَّرَها لَکُم لِتُکَبِّروا اللّهَ عَلی ما هَدکُم و بَشِّرِ المُحسِنین».

[۱۹] حج/سوره۲۲، آیه۳۷-۳۶.

قربانی کردن طبق اوامردینی

این آیات به همراه آیات پیش از آن

[۲۰] حج/سوره۲۲، آیه۲۸.

[۲۱] حج/سوره۲۲، آیه۳۰.

[۲۲] حج/سوره۲۲، آیه۳۱.

[۲۳] حج/سوره۲۲، آیه۳۴-۳۳.

، برآن‌اند که در کنار نفی ارزش‌های جاهلی با هدف زدودن انحرافاتی که با گذر زمان در آیین قربانی کردن پدید آمده است، با بیان فلسفه و هدف توحیدی آن به‌صورت یکی از مناسک دیرین عبادی و بر جای مانده از ابراهیم خلیل(علیه السلام)، محتوای از دست رفته آن را بازگردانند.

از آیات یاد‌شده که در کنار رعایت ارزش‌های الهی همچون ذکر نام خدا و چگونگی کشتن قربانی، و نیز پرهیز از ارزش‌های جاهلی، انگیزه خدایی را نیز مطرح کرده است بر می‌آید که در اتّصاف عمل قربانی به «کار نیک» بودن، افزون بر چگونگی انجام فعل (حُسن فعلی)، خلوص نیّت (حُسن‌فاعلی) نیز دخیل است.

[۲۴] حج/سوره۲۲، آیه۳۷-۳۱.

اقامه نماز و پرداخت زکات

در سوره لقمان، آیات قرآن، مایه هدایت و رحمت برای نیکوکاران و آن‌ها با عنوان برپا کنندگان نماز و پرداخت کنندگان زکات از سر یقین به آخرت معرّفی شده‌اند: «تِلکَ ءایـتُ الکِتـبِ الحَکیم هُدًی و رَحمَهً لِلمُحسِنین اَلَّذینَ یُقیمونَ الصَّلوهَ و یُؤتونَ الزَّکوهَ و هُم بِالاخِرَهِ هُم یوقِنون اُولئِکَ عَلی هُدًی مِن رَبِّهِم و اُولـئِکَ هُمُ المُفلِحون».

[۲۵] لقمان/سوره۳۱، آیه۵-۲.

ذکر برجسته‌ترین رفتار اقتصادی ـ اجتماعی (پرداخت زکات) در کنار بارزترین رفتار عبادی (اقامه نماز) از یک سو، و آوردن آن دو، همراه با یقین به آخرت از سوی دیگر نشان می‌دهد که چگونه از منظر قرآن، مثلث ارتباط با خدا، جامعه و آخرت، با یک‌دیگر ارتباط تنگاتنگ داشته و در اتّصاف کارهای یاد‌شده به «نیک» بودن و نیز «نیکوکار» خوانده شدن انسان، دخالت تام دارد.

بنابراین یکی از دو کار اقامه نماز و پرداخت زکات بدون دیگری و هر دو با نبود یقین به آخرت، مصداق «کار نیک» نخواهد بود.

از این آیات که ابتدا «نیکوکاران» را ذکر، آن‌گاه با عنوان اقامه‌کنندگان نماز و پرداخت کنندگان زکات از سر یقین به آخرت، آن‌ها را شناسانده است برمی‌آید که عناصر یاد‌شده، مصادیق جدید احسان که برای عرب عصر نزول ناشناخته بود، معرّفی شده‌اند.

یاد‌کردن از آن امور به‌صورت زمینه بهره‌مندی از هدایت و رحمت آیات قرآن، در کنار معرّفی انجام دهندگان آن با عنوان همان گروه رستگاران با توجّه به آشنایی عرب با مفهوم «رستگاری» می‌تواند مؤیّد سخن گفته شده باشد.

گردن‌نهادن به فرمان الهی و آمرزش‌خواهی

پاره‌ای دیگر از آیات در بیان ارتباط مطلوبی که انسان دوباره می‌تواند پس از نافرمانی خدا با او برقرار سازد، گردن‌نهادن به فرمان الهی و طلب آمرزش گناهان را از مصادیق «کارهای نیک» برشمرده‌اند.

قرآن پس از بیان نافرمانی‌های بنی‌اسرائیل، به رغم مشاهده آیات و بهره‌مندی از نعمت‌های فراوان الهی:

[۲۶] بقره/سوره۲، آیه۵۷-۴۹.

[۲۷] اعراف/سوره۷، آیه۱۶۰-۱۵۹.

، از دستور خود به آنان مبنی بر داخل شدن به شهر بیت‌المقدس

[۲۸] جامع‌البیان، مج‌۱، ج‌۱، ص‌۴۲۶.

[۲۹] مجمع‌البیان، ج‌۱، ص‌۲۴۷.

[۳۰] التبیان، ج‌۱، ص‌۲۶۲.

، ورود متواضعانه و خاشعانه از دروازه آن

[۳۱] جامع‌البیان، مج‌۱، ج‌۱، ص‌۴۲۷.

[۳۲] مجمع‌البیان، ج‌۱، ص‌۲۴۷.

و درخواست آمرزش گناهان با گفتن واژه‌ای چون «حِطَّه»

[۳۳] جامع‌البیان، مج‌۱، ج‌۱، ص‌۴۲۸.

[۳۴] مجمع‌البیان، ج‌۱، ص‌۲۴۷.

[۳۵] التبیان، ج‌۱، ص‌۲۶۳.

سخن گفته است و این‌که در این صورت، گناهان آن‌ها را آمرزیده و افزون بر آن، «نیکوکاران» را پاداش بیش‌تری خواهد داد.

آن‌گاه از تغییر جمله‌ای

[۳۶] جامع‌البیان، مج‌۱، ج‌۱، ص‌۴۳۲.

[۳۷] مجمع‌البیان، ج‌۱، ۲۴۸.

که باید در مقام توبه می‌گفتند از سوی ستم‌گران آن قوم و دچار شدن آنان به عذاب آسمانی خبر می‌دهد: «و‌اِذ قُلنَا ادخُلوا هـذِهِ القَریَهَ فَکُلوا مِنها حَیثُ شِئتُم رَغَدًا وادخُلوا البابَ سُجَّدًا و قولوا حِطَّهٌ نَغفِر لَکُم خَطـیـکُم و سَنَزیدُ المُحسِنین فَبَدَّلَ الَّذینَ ظَـلَموا قَولاً غَیرَ الَّذی قیلَ لَهُم فَاَنزَلنا عَلَی الَّذینَ ظَـلَموا رِجزًا مِنَ السَّماءِ بِما کانوا یَفسُقون».

[۳۸] بقره/سوره۲، آیه۵۹-۵۸.

در این آیات، کسانی‌که با اطاعت از خدا،

[۳۹] جامع‌البیان، مج‌۶‌، ج‌۹، ص‌۱۲۱.

[۴۰] التبیان، ج‌۱، ص‌۲۶۶.

آن لفظ خاص را در مقام توبه گفته‌اند، نیکوکار، و تغییر آن لفظ، ظلم دانسته شده است.

بنابراین افزون بر این‌که ظلم در برابر احسان آمده می‌توان گفت که در آیات یاد‌شده، بیش‌تر تعبّد و تسلیم بی‌چون و چرا در برابر امر خدا مصداق احسان و فزونی پاداش در کنار آمرزش گناهان پیامد آن معرّفی شده است.

تسلیم محض

هم‌چنین آن‌جا که ابراهیم به‌سبب اقدام به ذبح فرزند عزیز خویش از سر کمال تسلیم در برابر خدا، جزو نیکوکاران یاد‌شده، تسلیم محض و بی‌چون و چرای خدا بودن، مصداق احسان خوانده شده است: «فَلَمّا اَسلَما و تَلَّهُ لِلجَبین و نـدَینـهُ اَن یـاِبرهیم قَد صَدَّقتَ الرُّءیا اِنّا کَذلِکَ نَجزِی المُحسِنین».

[۴۱] صافات/سوره۳۷، آیه۱۰۵-۱۰۳.

از‌اموری چون اعلام سرفرازی در این امتحان به ابراهیم(علیه السلام)، دادن قربانی برای ذبح به جای اسماعیل و نجات او از مرگ، ماندگار کردن نام ابراهیم(علیه السلام) میان آیندگان و سلام خداوند به او به‌صورت پاداش چنین کار نیکی یاد‌شده است.

[۴۲] صافات/سوره۳۷، آیه۱۱۰-۱۰۴.

دوبار تصریح به چگونگی پاداش نیکوکاران و نیز تعدّد و نوع پاداش‌های یاد‌شده نشان می‌دهد که تسلیم محض خدا بودن، از عالی‌ترین مراتب احسان و دارای ارزش و منزلت بسیار والایی نزد خداوند است.

پایداری در سختی و عدم سستی

در آیاتی از قرآن و به دنبال گزارش از جنگیدن شمار بسیاری از مردان الهی، همراه پیامبران خویش با دشمنان خدا

[۴۳] مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۸۵۴‌ـ‌۸۵۵‌.

[۴۴] زادالمسیر.ج‌۱، ص‌۴۷۲.

[۴۵] المیزان، ج‌۴، ص‌۴۱.

و عدم سستی و ناتوانی و نیز تسلیم‌ناپذیری و پایداری آن‌ها در برابر سختی‌ها و مصائب این راه

[۴۶] آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۴۶.

، آنان «نیکوکار» خوانده شده‌اند.

چرا که در وضعیّت دشوار یاد‌شده در اعتراف به گناه و ابراز ناتوانی خویش، سخنی جز درخواست از خداوند مبنی بر آمرزش گناهان و گزافه کاری‌ها، پایداری در راه خدا و پیروزی بر کافران بر زبان جاری نکرده‌اند: «و‌ما‌کانَ قَولَهُم اِلاّ اَن قالوا رَبَّنَا اغفِر لَنا ذُنوبَنا و اِسرَافَنا فی اَمرِنا و ثَبِّت اَقدامَنا وانصُرنا عَلَی القَومِ الکـفِرین فَـاتـهُمُ اللّهُ ثَوابَ الدُّنیا و حُسنَ ثَوابِ الأخِرَهِ واللّهُ یُحِبُّ المُحسِنین».

[۴۷] آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۴۸-۱۴۷.

این آیات با معرّفی امور یاد‌شده به‌صورت کارهای نیک، بر آن است که الگوی درست نگرش به حوادث، هنگام شکست و ناکامی در مبارزه با دشمنان خدا را ارائه کند تا مؤمنان از یک سو بدون نگاه نادرست به زمینه‌های ناملایمات یاد‌شده، ریشه آن را عمل‌کرد ناصواب خویش دانسته، از خدا، به‌سبب آن، آمرزش بطلبند و از سوی دیگر، بدون ناامید شدن، با تصحیح رفتار خویش و استعانت از خدا، در راه خدا و دین او پایداری کنند.

خداوند پاداش دنیایی (پیروزی بر دشمن و غنایم جنگی)

[۴۸] جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۶۲.

[۴۹] مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۸۵۵‌.

[۵۰] التبیان، ج‌۳، ص‌۱۳.

و ثواب نیک آخرت (بهشت و نعمت‌های آن، مغفرت)

[۵۱] جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۶۲.

[۵۲] مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۸۵۵‌.

[۵۳] التبیان، ج‌۳، ص‌۱۳.

را نتیجه کارهای نیک یاد‌شده دانسته و از نشانه محبّت خود به «نیکوکاران» خبر داده است.

در ارتباط انسان با دین و پیامبراکرم

حوزه دیگری است که احسان به‌معنای انجام‌دادن کار نیک، در آن به‌کار رفته و اموری چون تبلیغ باورها و ارزش‌های توحیدی، دفاع از آن در برابر دشمنان و تحمّل انواع فشارها و اذیّت‌ها، از مصادیق آن شمرده شده است.

در این حوزه نیز آیات، قلمرو احسان را افزون بر رفتار، به محدوده عواطف و گفتار هم کشانده و بر آن است تا با معرّفی الگوهای نیک، راه‌کارهای مطلوب روانی، فرهنگی، اجتماعی و نظامی را برای گسترش فرهنگ دینی و صیانت از آن ارائه کند.

دعوت‌گری به توحید

در این معنا، الیاس پیامبر(علیه السلام) به‌سبب فراخوان قوم خود به پرهیزکاری، پرهیز از بت‌پرستی و پرستش خدایی که احسن الخالقین و پروردگار آن قوم و نیاکان نخستینشان است، نیکوکار خوانده شده: «اِذ قالَ لِقَومِهِ اَلا تَتَّقون اَتَدعونَ بَعلاً و تَذَرونَ اَحسَنَ الخــلِقین اَللّهَ رَبَّکُم و رَبَّ ءابائِکُمُ الاَوَّلین…و تَرَکنا عَلَیهِ فِی الأخِرین سَلـمٌ عَلی اِلیاسین اِنّا کَذلِکَ نَجزِی المُحسِنین».

[۵۴] صافات/سوره۳۷، آیه۱۲۶-۱۲۴.

[۵۵] صافات/سوره۳۷، آیه۱۳۱-۱۲۹.

ماندگاری نام نیک الیاس میان آیندگان و سلام خدا بر او، پاداش کارهای نیک وی خوانده شده است.

آیه‌۱۳۱ نشان می‌دهد که خداوند، پاداش یاد‌شده را به هر شخص دیگری که مردم را به باورها و ارزش‌های توحیدی دعوت و از کفر و شرک پرهیز دهد، ارزانی می‌کند.

یاری پیامبر در جهاد بادشمنان

در آیه‌۱۲۰ سوره توبه

[۵۶] توبه/سوره۹، آیه۱۲۰.

کسانی‌که رسول‌خدا(صلی الله علیه وآله) را در جهاد با دشمنان یاری کرده، انواع سختی‌ها و ناملایمات این راه را به جان می‌خرند، نیکوکار خوانده شده‌اند: «ما کانَ لاَِهلِ المَدینَهِ و مَن حَولَهُم مِنَ الاَعرابِ اَن یَتَخَلَّفوا عَن رَسولِ اللّهِ و لایَرغَبوا بِاَنفُسِهِم عَن نَفسِهِ ذلِکَ بِاَنَّهُم لایُصیبُهُم ظَمَأٌ و لا نَصَبٌ و‌لا‌مَخمَصَهٌ فی سَبیلِ اللّهِ و لایَطَـونَ مَوطِئـًا یَغیظُ الکُفّارَ و لایَنالونَ مِن عَدُوّ نَیلاً اِلاّ کُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صــلِحٌ اِنَّ اللّهَ لایُضیعُ اَجرَ المُحسِنین».

عمل صالح خواندن کارهای یاد‌شده در مقام بیان پاداش عاملان آن و در ادامه، سخن‌گفتن از تباه ساختن پاداش نیکوکاران، نشان می‌دهد که عمل صالح و احسان، در این‌جا به یک معنا هستند.

حتّی افراد ضعیف و بیمار که افزون بر ناتوانی، چیزی برای هزینه کردن در راه جهاد ندارند، در‌صورتی که خیرخواه خدا و رسول بوده و از آن‌چه در توان دارند، مضایقه نکنند، نیکوکار خوانده شده‌اند: «لَیسَ عَلَی الضُّعَفاءِ و‌لا‌عَلَی المَرضی و لا عَلَی الَّذینَ لایَجِدونَ ما‌یُنفِقونَ حَرَجٌ اِذا نَصَحوا لِلّهِ و رَسولِهِ ما عَلَی المُحسِنینَ مِن سَبیل‌…».

[۵۷] توبه/سوره۹، آیه۹۱.

مطلق جهاد در راه خدا

و سرانجام این‌که در سوره عنکبوت

[۵۸] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۶۹.

، مطلق جهاد و تلاش برای خدا، اعمّ از جهاد نظامی، فرهنگی، جهاد با نفس و‌…‌،

[۵۹] مجمع‌البیان، ج‌۸‌، ص‌۴۵۸.

[۶۰] تفسیر قرطبی، ج‌۱۳، ص‌۲۴۲.

[۶۱] المیزان، ج‌۱۴، ص‌۴۱۱.

کار نیک معرّفی شده است: «والَّذینَ جـهَدوا فینا لَنَهدِیَنَّهُم سُبُلَنا و اِنَّ اللّهَ لَمَعَ المُحسِنین».

تعبیر «فینا» می‌رساند که جهاد و تلاش یاد‌شده در‌صورتی که فقط برای خدا باشد، کار نیک بوده و هدایت به راه خدا و نیز «انواع عنایت‌های الهی»

[۶۲] مجمع‌البیان، ج‌۸‌، ص‌۴۵۸.

[۶۳] المیزان، ج‌۱۶، ص‌۱۵۲.

[۶۴] التبیان، ج‌۸‌، ص‌۲۲۶.

را در پی خواهد داشت.

پایداری در راه دین و تحمل آزار دشمنان

«پایداری در راه دین» و «تحمّل انواع آزار و اذیّت‌های روحی و جسمی دشمنان»، مصداق دیگری از کار نیک در این حوزه است: «واصبِر و ما صَبرُکَ اِلاّ بِاللّهِ و لاتَحزَن عَلَیهِم و لاتَکُ فی ضَیق مِمّا یَمکُرون اِنَّ اللّهَ مَعَ الَّذینَ اتَّقَوا والَّذینَ هُم مُحسِنون».

[۶۵] نحل/سوره۱۶، آیه۱۲۸-۱۲۷.

[۶۶] هود/س