توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مصادیق ضلالت‌پیشگان (قرآن) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مصادیق ضلالت‌پیشگان (قرآن) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل مصادیق ضلالت‌پیشگان (قرآن) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل مصادیق ضلالت‌پیشگان (قرآن) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

مصادیق ضلالت‌پیشگان با توجه به آیات قرآن عبارتند از:

فهرست مندرجات

۱ – آزر
۱.۱ – گمراه و بت‌پرست بودن
۱.۲ – درخواست آمرزش آزر
۲ – آل‌فرعون‌
۳ – ابلیس‌
۳.۱ – اعتراف به گمراهی
۳.۲ – انتساب گمراهی به خدا
۳.۳ – تصمیم به گمراه کردن مردم
۴ – احبار
۵ – اصحاب سبت‌
۶ – اصحاب شِمال‌
۶.۱ – گمراه بودن اصحاب شمال
۶.۲ – گرفتاری به عذاب
۶.۳ – عذاب آب جوشان دوزخ
۷ – اصحاب‌القریه‌
۸ – امّتها
۸.۱ – گمراهی اکثریت امت‌ها
۸.۲ – گمراهی در پی بعثت انبیاء
۹ – امّیّین‌
۱۰ – اهل‌کتاب‌
۱۰.۱ – دین‌فروشان از اهل‌کتاب
۱۰.۲ – گمراهی گروهی از اهل‌کتاب
۱۰.۳ – انحراف از دین خدا
۱۰.۴ – پیروی از پیشینیان
۱۰.۵ – گمراه‌ترین مردم از راه راست
۱۰.۶ – غلوکنندگان هواپرست اهل‌کتاب
۱۰.۷ – کفر به اسلام
۱۱ – بازدارندگان راه خدا
۱۲ – بت‌پرستان‌
۱۳ – بلعم باعورا
۱۳.۱ – پیروی از شیطان
۱۳.۲ – دور شدن از آیات الهی
۱۴ – بلقیس‌
۱۵ – بنی‌اسرائیل‌
۱۵.۱ – غیبت حضرت موسی
۱۵.۲ – ممانعت از گمراهی بنی‌اسرائیل
۱۵.۳ – توبه از گوساله‌پرستی
۱۵.۴ – خشم حضرت موسی
۱۵.۵ – عکس‌العمل حضرت موسی
۱۵.۶ – طرد کردن سامری
۱۵.۷ – گمراهی قلبی بنی‌اسرائیل
۱۵.۸ – هلاکت همراهان حضرت موسی
۱۶ – پیروان ابلیس‌
۱۶.۱ – گمراه بودن پیروان ابلیس
۱۶.۲ – هشدار به پیروان ابلیس
۱۶.۳ – جایگاه پیروان ابلیس
۱۷ – پیروان شیطان‌
۱۸ – جاهلان‌
۱۹ – جنّ‌
۲۰ – رهبران شرک
۲۱ – رهبران مستکبر
۲۲ – زلیخا
۲۳ – صاحبان باغ سوخته‌
۲۴ – طاغوت‌پرستان‌
۲۵ – ظالمان‌
۲۶ – عالمان اهل‌کتاب‌
۲۷ – عهدشکنان‌
۲۸ – فاسقان‌
۲۹ – فرعون‌
۲۹.۱ – دوربودن از هدایت
۲۹.۲ – تزیین اعمال زشت
۳۰ – قاطعان رحم‌
۳۱ – قوم آزر و ابراهیم
۳۲ – قوم ثمود
۳۲.۱ – تزیین اعمال
۳۲.۲ – گمراهی به زغم بصیرت
۳۲.۳ – ترجیح گمراهی بر هدایت
۳۳ – قوم سبأ
۳۳.۱ – تحقق گمان ابلیس
۳۳.۲ – تزیین اعمال شرک‌آلود
۳۴ – قوم عاد
۳۴.۱ – تزیین اعمال قوم عاد
۳۴.۲ – گمراهی به رغم بصیرت
۳۵ – قوم فرعون‌
۳۶ – قوم نوح‌
۳۶.۱ – گمراه بودن قوم نوح
۳۶.۲ – پیروی از رهبران گمراه
۳۶.۳ – مکر بزرگان
۳۷ – کافران‌
۳۷.۱ – اقرار به گمراه شدن
۳۷.۲ – گمراهی کافران صدر اسلام
۳۷.۳ – هدایت‌ناپذیری کافران حق‌ناپذیر
۳۸ – کتمان‌کنندگان دین‌
۳۹ – گناهکاران‌
۳۹.۱ – گرفتار شدن به شعله‌های آتش
۳۹.۲ – اقرار به گمراهی
۴۰ – ماه‌پرستان‌
۴۱ – مجادله‌گران‌
۴۲ – مرتدّان‌
۴۳ – مسرفان‌
۴۴ – مسیحیان‌
۴۴.۱ – گمراهی نصارا
۴۴.۲ – فرزندخواندن حضرت عیسی
۴۵ – مشرکان‌
۴۵.۱ – نهایت گمراهی
۴۵.۲ – بازخواست از معبودان باطل
۴۵.۳ – انکار معبودان باطل
۴۵.۴ – گمراهی مشرکان صدراسلام
۴۵.۵ – گمراهی مشرکان قوم ابراهیم
۴۵.۶ – عدم ایمان به معاد
۴۵.۷ – عناد با پیامبر اسلام
۴۵.۸ – پافشاری بر گمراهی
۴۶ – مشرکان عصر جاهلیّت‌
۴۶.۱ – گمراهی مردم جزیرهالعرب
۴۶.۲ – فرزندکشی
۴۷ – مغضوبان‌
۴۸ – مفسدان‌
۴۹ – مکذّبان‌
۵۰ – ملعونان‌
۵۱ – منافقان‌
۵۱.۱ – خریداران گمراهی
۵۱.۲ – علت گمراهی منافقان
۵۱.۳ – برگشت به گمراهی
۵۱.۴ – نشانه گمراهی منافقان
۵۲ – هواپرستان‌
۵۳ – یهود
۵۳.۱ – گمراه بودن یهود
۵۳.۲ – نقش عالمان یهود در گمراهی
۵۴ – پانویس
۵۵ – منبع

آزر

گمراه و بت‌پرست بودن

آزر، پدر (عموى) ابراهیم علیه‌السلام، و قوم او مردمى بت‌پرست و گمراه:
۱. وَ إِذْ قالَ إِبْراهِیمُ لِأَبِیهِ آزَرَ أَ تَتَّخِذُ أَصْناماً آلِهَهً إِنِّی أَراکَ وَ قَوْمَکَ فِی ضَلالٍ مُبِینٍ.

[۱] انعام/سوره۶، آیه۷۴.

۲. إِذْ قالَ لِأَبِیهِ وَ قَوْمِهِ ما هذِهِ التَّماثِیلُ الَّتِی أَنْتُمْ لَها عاکِفُونَ‌ قالَ لَقَدْ کُنْتُمْ أَنْتُمْ وَ آباؤُکُمْ فِی ضَلالٍ مُبِینٍ.

[۲] انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۲.

[۳] انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۴.

۳. إِذْ قالَ لِأَبِیهِ وَ قَوْمِهِ ما تَعْبُدُونَ‌ قالُوا نَعْبُدُ أَصْناماً فَنَظَلُّ لَها عاکِفِینَ‌ وَ اغْفِرْ لِأَبِی إِنَّهُ کانَ مِنَ الضَّالِّینَ.

[۴] شعراء/سوره۲۶، آیه۷۰.

[۵] شعراء/سوره۲۶، آیه۷۱.

[۶] شعراء/سوره۲۶، آیه۸۶.

درخواست آمرزش آزر

ابراهیم علیه‌السلام خواستار آمرزش آزر گمراه از سوى خدا:
إِذْ قالَ لِأَبِیهِ وَ قَوْمِهِ ما تَعْبُدُونَ‌ وَ اغْفِرْ لِأَبِی إِنَّهُ کانَ مِنَ الضَّالِّینَ.

[۷] شعراء/سوره۲۶، آیه۷۰.

[۸] شعراء/سوره۲۶، آیه۸۶.

آل‌فرعون‌

هشدار مؤمن آل‌فرعون به فرعونیان، از گمراه شدن بر اثر قتل موسی علیه‌السلام:
وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللَّهُ وَ قَدْ جاءَکُمْ بِالْبَیِّناتِ مِنْ رَبِّکُمْ‌ … یَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِینَ ما لَکُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عاصِمٍ وَ مَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ.

[۹] غافر/سوره۴۰،آیه ۲۸.

[۱۰] غافر/سوره۴۰،آیه ۳۳.

ابلیس‌

اعتراف به گمراهی

اعتراف ابلیس به گمراهی خود:
۱. وَ لَقَدْ خَلَقْناکُمْ ثُمَّ صَوَّرْناکُمْ ثُمَّ قُلْنا لِلْمَلائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ لَمْ یَکُنْ مِنَ السَّاجِدِینَ‌ قالَ فَبِما أَغْوَیْتَنِی لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَکَ الْمُسْتَقِیمَ.

[۱۱] اعراف/سوره۷، آیه۱۱.

[۱۲] اعراف/سوره۷، آیه۱۶.

۲. قالَ یا إِبْلِیسُ ما لَکَ أَلَّا تَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ‌ قالَ رَبِّ بِما أَغْوَیْتَنِی لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ.

[۱۳] حجر/سوره۱۵، آیه۳۲.

[۱۴] حجر/سوره۱۵، آیه۳۹.

انتساب گمراهی به خدا

ابلیس، انتساب‌دهنده گمراهى خود به خدا:
وَ لَقَدْ خَلَقْناکُمْ ثُمَّ صَوَّرْناکُمْ ثُمَّ قُلْنا لِلْمَلائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ لَمْ یَکُنْ مِنَ السَّاجِدِینَ‌ قالَ فَبِما أَغْوَیْتَنِی لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَکَ الْمُسْتَقِیمَ.

[۱۵] اعراف/سوره۷، آیه۱۱.

[۱۶] اعراف/سوره۷، آیه۱۶.

قالَ یا إِبْلِیسُ ما لَکَ أَلَّا تَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ‌ قالَ رَبِّ بِما أَغْوَیْتَنِی لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ.

[۱۷] حجر/سوره۱۵، آیه۳۲.

[۱۸] حجر/سوره۱۵، آیه۳۹.

تصمیم به گمراه کردن مردم

تصمیم ابلیس بر گمراه کردن مردم، به تلافى گمراهى خود:
۱. وَ لَقَدْ خَلَقْناکُمْ ثُمَّ صَوَّرْناکُمْ ثُمَّ قُلْنا لِلْمَلائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ لَمْ یَکُنْ مِنَ السَّاجِدِینَ‌ قالَ فَبِما أَغْوَیْتَنِی لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَکَ الْمُسْتَقِیمَ‌ ثُمَّ لَآتِیَنَّهُمْ مِنْ بَیْنِ أَیْدِیهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ عَنْ أَیْمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ وَ لا تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شاکِرِینَ.

[۱۹] اعراف/سوره۷، آیه۱۱.

[۲۰] اعراف/سوره۷، آیه۱۶.

[۲۱] اعراف/سوره۷، آیه۱۷.

۲. قالَ یا إِبْلِیسُ ما لَکَ أَلَّا تَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ‌ قالَ رَبِّ بِما أَغْوَیْتَنِی لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ.

[۲۲] حجر/سوره۱۵، آیه۳۲.

[۲۳] حجر/سوره۱۵، آیه۳۹.

احبار

احبار یهود، عالمانى گمراه:
۱. إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْکِتابِ وَ یَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَناً قَلِیلًا … أُولئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الضَّلالَهَ بِالْهُدى‌ وَ الْعَذابَ بِالْمَغْفِرَهِ فَما أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ.

[۲۴] بقره/سوره۲، آیه۱۷۴.

[۲۵] بقره/سوره۲، آیه۱۷۵.

مقصود از «الّذین یکتمون …»، علمای یهود مثل «کعب‌بن‌اشرف» و «حیی‌بن‌اخطب» و «کعب‌بن‌اسد» است.

[۲۶] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۴۶۸.

۲. أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیباً مِنَ الْکِتابِ یَشْتَرُونَ الضَّلالَهَ وَ یُرِیدُونَ أَنْ تَضِلُّوا السَّبِیلَ.

[۲۷] نساء/سوره۴، آیه۴۴.

مقصود از «الّذین اوتوا الکتاب»، علماى یهود مانند «رفاعه بن السائب» و «مالک بن دخشم» است.

[۲۸] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۸۳.

[۲۹] ثعلبی، ابواسحاق احمد، الکشف و البیان، ج ۳، ص ۳۲۳.

اصحاب سبت‌

گمراهى و انحراف شدید اصحاب سبت، از راه میانه و معتدل (راه حق):
قُلْ هَلْ أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذلِکَ مَثُوبَهً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ غَضِبَ عَلَیْهِ وَ جَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَهَ وَ الْخَنازِیرَ وَ عَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولئِکَ شَرٌّ مَکاناً وَ أَضَلُّ عَنْ سَواءِ السَّبِیلِ.

[۳۰] مائده/سوره۵، آیه۶۰.

منظور از «قرده» اصحاب سبت است.

[۳۱] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۳۳.

[۳۲] زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، ج ۱، ص ۶۵۳.

اصحاب شِمال‌

گمراه بودن اصحاب شمال

اصحاب شمال، انسانهایى گمراه:
وَ أَصْحابُ الشِّمالِ ما أَصْحابُ الشِّمالِ‌ ثُمَّ إِنَّکُمْ أَیُّهَا الضَّالُّونَ الْمُکَذِّبُونَ‌ وَ أَمَّا إِنْ کانَ مِنَ الْمُکَذِّبِینَ الضَّالِّینَ.

[۳۳] واقعه/سوره۵۶، آیه۴۱.

[۳۴] واقعه/سوره۵۶، آیه۵۱.

[۳۵] واقعه/سوره۵۶، آیه۹۲.

گرفتاری به عذاب

گمراهی اصحاب شمال، از موجبات گرفتارى آنان به انواع عذاب:
وَ أَصْحابُ الشِّمالِ ما أَصْحابُ الشِّمالِ‌ فِی سَمُومٍ وَ حَمِیمٍ‌ وَ ظِلٍّ مِنْ یَحْمُومٍ‌ لا بارِدٍ وَ لا کَرِیمٍ‌ ثُمَّ إِنَّکُمْ أَیُّهَا الضَّالُّونَ الْمُکَذِّبُونَ.

[۳۶] واقعه/سوره۵۶، آیات۴۱-۴۴.

[۳۷] واقعه/سوره۵۶، آیه۵۱.

عذاب آب جوشان دوزخ

گمراهى اصحاب شمال، از اسباب گرفتارى آنان به آب جوشان دوزخ:
وَ أَمَّا إِنْ کانَ مِنَ الْمُکَذِّبِینَ الضَّالِّینَ‌ فَنُزُلٌ مِنْ حَمِیمٍ‌ وَ تَصْلِیَهُ جَحِیمٍ.

[۳۸] واقعه/سوره۵۶، آیات۹۲-۹۴.

«مکذّبین» و «ضالّین» اصحاب شمال‌اند.

[۳۹] آلوسی، شهاب الدین، روح المعانی، ج ۱۴، ص ۱۶۰.

[۴۰] زحیلی، وهبه، التفسیر المنیر، ج ۲۷، ص ۲۷۶.

اصحاب‌القریه‌

گمراهى و ضلالت آشکار اصحاب‌القریه:
وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا أَصْحابَ الْقَرْیَهِ إِذْ جاءَهَا الْمُرْسَلُونَ‌ أَ أَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِ آلِهَهً إِنْ یُرِدْنِ الرَّحْمنُ بِضُرٍّ لا تُغْنِ عَنِّی شَفاعَتُهُمْ شَیْئاً وَ لا یُنْقِذُونِ‌ إِنِّی إِذاً لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ.

[۴۱] یس/سوره۳۶، آیه۱۳.

[۴۲] یس/سوره۳۶، آیه۲۳.

[۴۳] یس/سوره۳۶، آیه۲۴.

امّتها

گمراهی اکثریت امت‌ها

اکثریّت امّتهاى پیشین، گروههایى گمراه:
وَ لَقَدْ ضَلَّ قَبْلَهُمْ أَکْثَرُ الْأَوَّلِینَ.

[۴۴] صافّات/سوره۳۷، آیه۷۱.

گمراهی در پی بعثت انبیاء

گمراهى برخى امّتها در پى بعثت پیامبران براى آنان:
وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِی کُلِّ أُمَّهٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ الضَّلالَهُ فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَهُ الْمُکَذِّبِینَ.

[۴۵] نحل/سوره۱۶، آیه۳۶.

امّیّین‌

گمراهى آشکار امّیّین عرب، پیش از بعثت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَهَ وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ.

[۴۶] جمعه/سوره۶۲، آیه۲.

اهل‌کتاب‌

دین‌فروشان از اهل‌کتاب

دین‌فروشان از اهل‌کتاب، اشخاصى گمراه:
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْکِتابِ وَ یَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَناً قَلِیلًا أُولئِکَ ما یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ وَ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ وَ لا یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ‌ أُولئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الضَّلالَهَ بِالْهُدى‌ وَ الْعَذابَ بِالْمَغْفِرَهِ فَما أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ.

[۴۷] بقره/سوره۲، آیه۱۷۴.

[۴۸] بقره/سوره۲، آیه۱۷۵.

گمراهی گروهی از اهل‌کتاب

گروهى از اهل‌کتاب، گمراه و منحرف از راه راست:
۱. یَسْئَلُکَ أَهْلُ الْکِتابِ‌ … إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا ضَلالًا بَعِیداً.

[۴۹] نساء/سوره۴، آیه۱۵۳.

[۵۰] نساء/سوره۴، آیه۱۶۷.

مقصود از «الّذین کفروا» یهود -اهل‌کتاب‌- است.

[۵۱] آلوسی، شهاب الدین، روح المعانی، ج ۳، ص ۱۹۶.

۲. قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ‌ … قُلْ هَلْ أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذلِکَ مَثُوبَهً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ غَضِبَ عَلَیْهِ وَ جَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَهَ وَ الْخَنازِیرَ وَ عَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولئِکَ شَرٌّ مَکاناً وَ أَضَلُّ عَنْ سَواءِ السَّبِیلِ.

[۵۲] مائده/سوره۵، آیه۵۹.

[۵۳] مائده/سوره۵، آیه۶۰.

انحراف از دین خدا

گمراهی اهل‌کتاب و انحراف آنان از دین خدا:
۱. أَ فَغَیْرَ دِینِ اللَّهِ یَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ.

[۵۴] آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۳.

در شأن نزول آمده است: اهل‌کتاب درباره اینکه کدام فرقه به دین ابراهیم علیه‌السلام اولى است نزد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله براى رفع مخاصمه رفتند. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: هر دو فرقه از دین ابراهیم علیه‌السلام بیگانه و جدا هستید.

[۵۵] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۷۸۷.

[۵۶] اندلسی، ابوحیان، البحر المحیط فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۴۵.

۲. یَسْئَلُکَ أَهْلُ الْکِتابِ‌ … إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا ضَلالًا بَعِیداً.

[۵۷] نساء/سوره۴، آیه۱۴۳.

[۵۸] نساء/سوره۴، آیه۱۶۷.

بنا بر اینکه مقصود از «الّذین کفروا» اهل‌کتاب -یهود- باشد.

[۵۹] آلوسی، شهاب الدین، روح المعانی، ج ۳، ص ۱۹۶.

[۶۰] ابن عاشور، طاهر بن محمد، تفسیر التحریر و التنویر، ج ۶، ص ۴۶.

پیروی از پیشینیان

پیروی اهل‌کتاب، از پیشینیان گمراه و هواپرست خویش:
قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ لا تَغْلُوا فِی دِینِکُمْ غَیْرَ الْحَقِّ وَ لا تَتَّبِعُوا أَهْواءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَ أَضَلُّوا کَثِیراً وَ ضَلُّوا عَنْ سَواءِ السَّبِیلِ.

[۶۱] مائده/سوره۵، آیه۷۷.

گمراه‌ترین مردم از راه راست

طاغوت‌پرستان، مسخ‌شدگان و گرفتاران به لعنت و غضب الهی از اهل‌کتاب، گمراه‌ترین مردم از راه راست:
قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ‌ … قُلْ هَلْ أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ‌ ذلِکَ مَثُوبَهً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ غَضِبَ عَلَیْهِ وَ جَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَهَ وَ الْخَنازِیرَ وَ عَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولئِکَ شَرٌّ مَکاناً وَ أَضَلُّ عَنْ سَواءِ السَّبِیلِ.

[۶۲] مائده/سوره۵، آیه۵۹.

[۶۳] مائده/سوره۵، آیه۶۰.

غلوکنندگان هواپرست اهل‌کتاب

غلوّکنندگان هواپرست و گمراه از اهل‌کتاب، اغواگر بسیارى از مردم:
قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ لا تَغْلُوا فِی دِینِکُمْ غَیْرَ الْحَقِّ وَ لا تَتَّبِعُوا أَهْواءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَ أَضَلُّوا کَثِیراً وَ ضَلُّوا عَنْ سَواءِ السَّبِیلِ.

[۶۴] مائده/سوره۵، آیه۷۷.

کفر به اسلام

انحراف و گمراهى اهل‌کتاب، به دلیل کفر و بازداشتن مردم از پیوستن به اسلام:
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا ضَلالًا بَعِیداً.

[۶۵] نساء/سوره۴، آیه۱۶۷.

بازدارندگان راه خدا

بازدارندگان از راه خدا، قرار گرفته در وادى گمراهى:
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا ضَلالًا بَعِیداً.

[۶۶] نساء/سوره۴، آیه۱۶۷.

بت‌پرستان‌

بت‌پرستان، در نهایتِ ضلالت و گمراهى:
وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ یَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لا یَسْتَجِیبُ لَهُ إِلى‌ یَوْمِ الْقِیامَهِ وَ هُمْ عَنْ دُعائِهِمْ غافِلُونَ.

[۶۷] احقاف/سوره۴۶، آیه۵.

بلعم باعورا

پیروی از شیطان

پیروى «بلعم باعورا» از شیطان، موجب قرار گرفتن وى در زمره گمراهان:
وَ اتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ الَّذِی آتَیْناهُ آیاتِنا فَانْسَلَخَ مِنْها فَأَتْبَعَهُ الشَّیْطانُ فَکانَ مِنَ الْغاوِینَ.

[۶۸] اعراف/سوره۷، آیه۱۷۵.

مقصود از «نبأ الّذى …» «بلعم بن باعورا» است.

[۶۹] زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، ج ۲، ص ۱۷۸.

دور شدن از آیات الهی

گمراهى بلعم باعورا به وسیله شیطان، پس از دور شدن از معارف و آیات الهی:
وَ اتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ الَّذِی آتَیْناهُ آیاتِنا فَانْسَلَخَ مِنْها فَأَتْبَعَهُ الشَّیْطانُ فَکانَ مِنَ الْغاوِینَ.

[۷۰] اعراف/سوره۷، آیه۱۷۵.

بلقیس‌

شیطان، عامل گمراهى و محرومیّت ملکه سبأ (بلقیس) از هدایت، با زیبا جلوه دادن آفتاب‌پرستی در نظر وى:
فَمَکَثَ غَیْرَ بَعِیدٍ فَقالَ أَحَطْتُ بِما لَمْ تُحِطْ بِهِ وَ جِئْتُکَ مِنْ سَبَإٍ بِنَبَإٍ یَقِینٍ‌ إِنِّی وَجَدْتُ امْرَأَهً تَمْلِکُهُمْ وَ أُوتِیَتْ مِنْ کُلِّ شَیْ‌ءٍ وَ لَها عَرْشٌ عَظِیمٌ‌ وَجَدْتُها وَ قَوْمَها یَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِیلِ فَهُمْ لا یَهْتَدُونَ.

[۷۱] نمل/سوره۲۷، آیات۲۲-۲۴.

بنى‌اسرائیل‌

غیبت حضرت موسی

غیبت و جدایى موسی علیه‌السلام از قوم بنی‌اسرائیل، زمینه‌ساز گمراهى آنان از سوى سامرى:
قالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَکَ مِنْ بَعْدِکَ وَ أَضَلَّهُمُ السَّامِرِیُ‌ فَرَجَعَ مُوسى‌ إِلى‌ قَوْمِهِ‌ … قالَ یا هارُونُ ما مَنَعَکَ إِذْ رَأَیْتَهُمْ ضَلُّوا قالَ یا هارُونُ ما مَنَعَکَ إِذْ رَأَیْتَهُمْ ضَلُّوا.

[۷۲] طه/سوره۲۰، آیه۸۵.

[۷۳] طه/سوره۲۰، آیه۸۶.

[۷۴] طه/سوره۲۰، آیه۹۲.

ممانعت از گمراهی بنی‌اسرائیل

ممانعت از انحراف و گمراهى بنى‌اسرائیل، از وظایف هارون علیه‌السلام در غیاب موسى علیه‌السلام:
قالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَکَ مِنْ بَعْدِکَ وَ أَضَلَّهُمُ‌ السَّامِرِیُ‌ وَ لَقَدْ قالَ لَهُمْ هارُونُ مِنْ قَبْلُ یا قَوْمِ إِنَّما فُتِنْتُمْ بِهِ وَ إِنَّ رَبَّکُمُ الرَّحْمنُ فَاتَّبِعُونِی وَ أَطِیعُوا أَمْرِی‌ قالُوا لَنْ نَبْرَحَ عَلَیْهِ عاکِفِینَ حَتَّى یَرْجِعَ إِلَیْنا مُوسى‌ قالَ یا هارُونُ ما مَنَعَکَ إِذْ رَأَیْتَهُمْ ضَلُّوا.

[۷۵] طه/سوره۲۰، آیه۸۵.

[۷۶] طه/سوره۲۰، آیات۹۰-۹۲.

توبه از گوساله‌پرستی

توبه بنی‌اسرائیل از گوساله‌پرستی، پس از آگاهی به گمراهى خویش:
وَ اتَّخَذَ قَوْمُ مُوسى‌ مِنْ بَعْدِهِ مِنْ حُلِیِّهِمْ عِجْلًا جَسَداً لَهُ خُوارٌ أَ لَمْ یَرَوْا أَنَّهُ لا یُکَلِّمُهُمْ وَ لا یَهْدِیهِمْ سَبِیلًا اتَّخَذُوهُ وَ کانُوا ظالِمِینَ‌ وَ لَمَّا سُقِطَ فِی أَیْدِیهِمْ وَ رَأَوْا أَنَّهُمْ قَدْ ضَلُّوا قالُوا لَئِنْ لَمْ یَرْحَمْنا رَبُّنا وَ یَغْفِرْ لَنا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ.

[۷۷] اعراف/سوره۷، آیه۱۴۸.

[۷۸] اعراف/سوره۷، آیه۱۴۹.

خشم حضرت موسی

آگاهی موسی علیه‌السلام از ضلالت بنی‌اسرائیل، پس از میقات، موجب خشم آن حضرت:
۱. وَ اتَّخَذَ قَوْمُ مُوسى‌ مِنْ بَعْدِهِ مِنْ حُلِیِّهِمْ عِجْلًا جَسَداً لَهُ خُوارٌ … وَ لَمَّا رَجَعَ مُوسى‌ إِلى‌ قَوْمِهِ غَضْبانَ أَسِفاً قالَ بِئْسَما خَلَفْتُمُونِی مِنْ بَعْدِی أَ عَجِلْتُمْ أَمْرَ رَبِّکُمْ وَ أَلْقَى الْأَلْواحَ وَ أَخَذَ بِرَأْسِ أَخِیهِ یَجُرُّهُ إِلَیْهِ‌ ….

[۷۹] اعراف/سوره۷، آیه۱۴۸.

[۸۰] اعراف/سوره۷، آیه۱۵۰.

۲. قالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَکَ مِنْ بَعْدِکَ وَ أَضَلَّهُمُ السَّامِرِیُ‌ فَرَجَعَ مُوسى‌ إِلى‌ قَوْمِهِ غَضْبانَ أَسِفاً قالَ یا قَوْمِ أَ لَمْ یَعِدْکُمْ رَبُّکُمْ وَعْداً حَسَناً ….

[۸۱] طه/سوره۲۰، آیه۸۵.

[۸۲] طه/سوره۲۰، آیه۸۶.

عکس‌العمل حضرت موسی

عکس‌العمل شدید موسى علیه‌السلام در برابر اغواگرى سامری و گمراهى بنى‌اسرائیل از سوى او:
قالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَکَ مِنْ بَعْدِکَ وَ أَضَلَّهُمُ السَّامِرِیُ‌ فَرَجَعَ مُوسى‌ إِلى‌ قَوْمِهِ غَضْبانَ أَسِفاً قالَ یا قَوْمِ أَ لَمْ یَعِدْکُمْ رَبُّکُمْ وَعْداً حَسَناً أَ فَطالَ عَلَیْکُمُ الْعَهْدُ أَمْ أَرَدْتُمْ أَنْ یَحِلَّ عَلَیْکُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّکُمْ فَأَخْلَفْتُمْ مَوْعِدِی‌ قالُوا ما أَخْلَفْنا مَوْعِدَکَ بِمَلْکِنا وَ لکِنَّا حُمِّلْنا أَوْزاراً مِنْ زِینَهِ الْقَوْمِ فَقَذَفْناها فَکَذلِکَ أَلْقَى السَّامِرِیُ‌ قالَ بَصُرْتُ بِما لَمْ یَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَهً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُها وَ کَذلِکَ سَوَّلَتْ لِی نَفْسِی‌ قالَ فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَکَ فِی الْحَیاهِ أَنْ تَقُولَ لا مِساسَ وَ إِنَّ لَکَ مَوْعِداً لَنْ تُخْلَفَهُ وَ انْظُرْ إِلى‌ إِلهِکَ الَّذِی ظَلْتَ عَلَیْهِ عاکِفاً لَنُحَرِّقَنَّهُ ثُمَّ لَنَنْسِفَنَّهُ فِی الْیَمِّ نَسْفاً.

[۸۳] طه/سوره۲۰، آیات۸۵-۸۷.

[۸۴] طه/سوره۲۰، آیه۹۶.

[۸۵] طه/سوره۲۰، آیه۹۷.

طرد کردن سامری

طرد و قطع رابطه بنى‌اسرائیل با سامرى، در پى اضلال او و فرمان موسى علیه‌السلام:
قالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَکَ مِنْ بَعْدِکَ وَ أَضَلَّهُمُ السَّامِرِیُ‌ فَرَجَعَ مُوسى‌ إِلى‌ قَوْمِهِ غَضْبانَ أَسِفاً قالَ یا قَوْمِ أَ لَمْ یَعِدْکُمْ رَبُّکُمْ وَعْداً حَسَناً أَ فَطالَ عَلَیْکُمُ الْعَهْدُ أَمْ أَرَدْتُمْ أَنْ یَحِلَّ عَلَیْکُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّکُمْ فَأَخْلَفْتُمْ مَوْعِدِی‌ قالَ فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَکَ فِی الْحَیاهِ أَنْ تَقُولَ لا مِساسَ وَ إِنَّ لَکَ مَوْعِداً لَنْ تُخْلَفَهُ وَ انْظُرْ إِلى‌ إِلهِکَ الَّذِی ظَلْتَ عَلَیْهِ عاکِفاً لَنُحَرِّقَنَّهُ ثُمَّ لَنَنْسِفَنَّهُ فِی الْیَمِّ نَسْفاً.

[۸۶] طه/سوره۲۰، آیه۸۵.

[۸۷] طه/سوره۲۰، آیه۸۶.

[۸۸] طه/سوره۲۰، آیه۹۷.

گمراهی قلبی بنی‌اسرائیل

گمراهى بنى‌اسرائیل با اذیّت موسی علیه‌السلام، موجب گمراهى قلبى آنان از جانب خدا:
وَ إِذْ قالَ مُوسى‌ لِقَوْمِهِ یا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِی وَ قَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ فَلَمَّا زاغُوا أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفاسِقِینَ.

[۸۹] صفّ/سوره۶۱، آیه۵.

هلاکت همراهان حضرت موسی

هلاکت همراهان موسى در میعادگاه مناجات، زمینه گمراهى گروهى از آنان و هدایت گروهى دیگر:
وَ اخْتارَ مُوسى‌ قَوْمَهُ سَبْعِینَ رَجُلًا لِمِیقاتِنا فَلَمَّا أَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَهُ قالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ أَهْلَکْتَهُمْ مِنْ قَبْلُ وَ إِیَّایَ أَ تُهْلِکُنا بِما فَعَلَ السُّفَهاءُ مِنَّا إِنْ هِیَ إِلَّا فِتْنَتُکَ تُضِلُّ بِها مَنْ تَشاءُ وَ تَهْدِی مَنْ تَشاءُ أَنْتَ وَلِیُّنا فَاغْفِرْ لَنا وَ ارْحَمْنا وَ أَنْتَ خَیْرُ الْغافِرِینَ.

[۹۰] اعراف/سوره۷، آیه۱۵۵.

[۹۱] برای توضیح بیشتررجوع شود به گمراهی بنی اسرائیل‌ (قرآن).

پیروان ابلیس‌

گمراه بودن پیروان ابلیس

پیروان ابلیس، در زمره گمراهان:
قالَ یا إِبْلِیسُ ما لَکَ أَلَّا تَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ‌ إِنَّ عِبادِی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطانٌ إِلَّا مَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْغاوِینَ.

[۹۲] حجر/سوره۱۵، آیه۳۲.

[۹۳] حجر/سوره۱۵، آیه۴۲.

هشدار به پیروان ابلیس

هشدار و وعید خداوند، به پیروان گمراه ابلیس:
۱. وَ لَقَدْ خَلَقْناکُمْ ثُمَّ صَوَّرْناکُمْ ثُمَّ قُلْنا لِلْمَلائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ لَمْ یَکُنْ مِنَ السَّاجِدِینَ‌ قالَ فَبِما أَغْوَیْتَنِی لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَکَ الْمُسْتَقِیمَ‌ ثُمَّ لَآتِیَنَّهُمْ مِنْ بَیْنِ أَیْدِیهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ عَنْ أَیْمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ وَ لا تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شاکِرِینَ‌ قالَ اخْرُجْ مِنْها مَذْؤُماً مَدْحُوراً لَمَنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْکُمْ أَجْمَعِینَ.

[۹۴] اعراف/سوره۷، آیه۱۱.

[۹۵] اعراف/سوره۷، آیات۱۶-۱۸.

۲. قالَ یا إِبْلِیسُ ما لَکَ أَلَّا تَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ‌ إِنَّ عِبادِی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطانٌ إِلَّا مَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْغاوِینَ‌ وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِینَ.

[۹۶] حجر/سوره۱۵، آیه۳۲.

[۹۷] حجر/سوره۱۵، آیه۴۲.

[۹۸] حجر/سوره۱۵، آیه۴۳.

۳. إِلَّا إِبْلِیسَ اسْتَکْبَرَ وَ کانَ مِنَ الْکافِرِینَ‌ قالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ‌ إِلَّا عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ‌ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْکَ وَ مِمَّنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ أَجْمَعِینَ.

[۹۹] ص/سوره۳۸، آیه۷۴.

[۱۰۰] ص/سوره۳۸، آیه۸۲.

[۱۰۱] ص/سوره۳۸، آیه۸۳.

[۱۰۲] ص/سوره۳۸، آیه۸۵.

جایگاه پیروان ابلیس

دوزخ، جایگاه حتمى گمراهان پیرو ابلیس:
۱. وَ لَقَدْ خَلَقْناکُمْ ثُمَّ صَوَّرْناکُمْ ثُمَّ قُلْنا لِلْمَلائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ لَمْ یَکُنْ مِنَ السَّاجِدِینَ‌ قالَ فَبِما أَغْوَیْتَنِی لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَکَ الْمُسْتَقِیمَ‌ ثُمَّ لَآتِیَنَّهُمْ مِنْ بَیْنِ أَیْدِیهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ عَنْ أَیْمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ وَ لا تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شاکِرِینَ‌ قالَ اخْرُجْ مِنْها مَذْؤُماً مَدْحُوراً لَمَنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَن