توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مستندات قاعده لا ضرر ۵۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مستندات قاعده لا ضرر ۵۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل مستندات قاعده لا ضرر ۵۳ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل مستندات قاعده لا ضرر ۵۳ اسلاید در PowerPoint

یکی از مشهورترین قواعد فقهی که در بیشتر ابواب فقه مانند عبادات و معاملات به آن استناد می‌شود، قاعده لا ضرر است که مستند بسیاری از مسائل فقهی محسوب می‌شود.

فهرست مندرجات

۱ – اهمیت قاعده
۲ – مستندات قاعده
۲.۱ – عقل
۲.۲ – کتاب
۲.۳ – روایات
۲.۳.۱ – داستان سمره بن جندب
۲.۳.۲ – روایت مرحوم کلینی
۲.۳.۳ – برداشت از حدیث
۲.۳.۴ – روایت دعائم الاسلام
۲.۳.۵ – روایت مرحوم کلینی
۲.۳.۶ – روایت وسائل الشیعه
۳ – بنای عقلا در مورد قاعده ضرر
۴ – پانویس
۵ – منبع

اهمیت قاعده

اهمیت قاعده مذکور به حدی است که بسیاری از فقها از گذشته دور در تالیفات و تقریرات خود رساله مستقلی را به آن اختصاص داده‌اند.

مستندات قاعده

عقل

مهم‌ترین دلیل برای نفی ضرر و ضرار، منبع چهارم فقه یعنی عقل است. در واقع باید گفت که مدلول این قاعده جزء « مستقلات عقلیه » است که عبارتند از اموری که بدون حکم شرع خود عقل به آن‌ها می‌رسد. (برای آگاهی بیشتر در مورد مستقلات عقلیه رجوع کنید به: نگارنده، مباحثی از اصول فقه، دفتردوم، مبحث عقل.)
علاوه بر عقل که به موازات ادله و مدارک دیگر بر حاکمیت و اعتبار قاعده لا ضرر گواهی می‌دهد، به شرح مندرج در قرآن مجید و مضمون روایاتی که در این باب وارد شده قاعده لا ضرر بر روابط و مناسبات بین مردم حاکم است.

کتاب

در قرآن مجید آیاتی وجود دارند که با تصریح به واژه « ضرر » و مشتقاتش در موارد خاص، احکامی را ارائه کرده‌اند که از باب تعلیق حکم بر وصف، حاوی معنای عام هستند و «لا ضرر» را به صورت یک قاعده می‌توانند تثبیت کنند که در ادامه به ذکر چند نمونه از این آیات می‌پردازیم:

[۱] اسبوع الفقه الاسلامی، ص۲۵.

۱. «لا تضار والده بولدها و لا مولود له بولده»؛

[۲] بقره/سوره۲، آیه۲۳۳.

. یعنی هیچ مادری نباید به فرزندش ضرر برساند و نیز هیچ پدری نباید به فرزندش زیان بزند. طبق این آیه، از جمله مادران ، نهی شده‌اند که با قطع شیر ، موجب زیان و ضرر فرزند خود شوند.
۲. «و لا تمسکوهن ضرارا لتعتدوا»؛

[۳] بقره/سوره۲، آیه۲۳۱.

. یعنی نگاه ندارید آن زنان را تا تعدی کنید. در مورد این آیه توضیحی لازم است. ظاهرا گروهی از مردان، زنان خود را طلاق می‌گفتند و بعد به آن‌ها رجوع می‌کردند؛ البته نه به علت رغبتی که به آن‌ها داشتند، بلکه با نیت تجاوز و تعدی و گاه پایمال کردن حقوق مالی ناشی از زوجیت که به زنان تعلق می‌گرفت. قرآن کریم در این آیه مردان را از این عمل نهی کرده است. بر اساس تفسیری که فاضل مقداد در کتاب کنز العرفان فی فقه القرآن از این آیه کرده، «ضرارا لتعتدوا» یعنی ضرر وارد آوردن بر زن و آزار رساندن به او تعدی از حدود الهی است؛ و به تعبیری ضرر رساندن به آن‌ها تعدی و تجاوز است، آن هم تعدی و تجاوز از حدود الهی. (کنز العرفان، ذیل آیه فوق)
۳. «من بعد وصیه یوصی بها او دین غیر مضار»؛

[۴] نساء/سوره۴، آیه۱۲.

. یعنی پس از وصیتی که بدان وصیت می‌شود یا دینی، «غیر ضرر رساننده». طبق این آیه، ترکه بعد از آن که مورد وصیت یا دین از آن خارج گردید بین ورثه تقسیم می‌شود، مشروط بر این که موصی زیان رساننده نباشد؛ یعنی وصیتی که در آن، موصی به ورثه ظلم نکرده و ضرر نزده باشد نافذ و لازم الاجرا است؛ چون چه بسا موصی به قصد اضرار به ورثه به دینی اقرار کند یا وصیتی ظالمانه کند و بدین وسیله ورثه را از میراث محروم سازد.

۴. «و لا یضار کاتب و لا شهید»،

[۵] بقره/سوره۲، آیه۲۸۲.

. یعنی کاتب و گواهی دهنده دین نباید ضرر برساند؛ بدین معنا که کاتب و تنظیم کننده دین و معامله (سندنویس) نباید امری را که غیر واقع است بنویسد و هم چنین شاهد باید دقیقا به چیزی که اتفاق افتاده گواهی دهد و چیزی از آن نکاهد.

روایات

در خصوص لا ضرر، روایات بسیار زیادی وارد شده که از فرط تعدد به صورت تواتر اجمالی درآمده‌اند؛ به این معنا که هر چند همه روایات مذکور به یک لفظ نیستند، ولی مضمون واحدی دارند. چون ذکر همه آنچه فقها و محدثان در باب قاعده لا ضرر به صورت روایت نقل کرده‌اند، غیر ممکن است، اجمالا به ذکر شمه‌ای از آن‌ها می‌پردازیم.

داستان سمره بن جندب

معروف‌ترین حدیث در این مورد، مربوط به داستان سمره بن جندب است که در ذیل آن، جمله «لا ضرر و لا ضرار» دیده می‌شود. این داستان به طرق گوناگون نقل شده و مشایخ ثلاثه که تدوین کنندگان کتب اربعه شیعه هستند نیز آن را نقل کرده‌اند. این سه بزرگوار که به محمدون ثلاثه (سمره حسب آنچه در کتب فقها و محدثان آمده و به ویژه بنابه نوشته مرحوم ممقانی در کتاب رجال و ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه ، مردبسیار بدی بوده و از دشمنان سرسخت اهل بیت علیه‌السّلام به شمارمی رفته و اکاذیب زیادی در جهت مخدوش ساختن چهره‌های اسلامی جعل کرده است. ابن ابی الحدید در مورد وی می‌نویسد: معاویه هزار درهم به سمره داد تا از رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نقل کند که آیه «و من الناس من یشرینفسه ابتغاء مرضات الله و الله رؤفبالعباد»:

[۶] بقره/سوره۲، آیه۲۰۷.

و از مردم است آنکه بفروشد خود را در راه به دست آوردن خشنودی خدا و خداوند به بندگان مهربان است) که درباره علی بن ابی طالب علیه‌السّلام نازل شده، مربوط به ابن ملجم مرادی است و آیه «و من الناس من یعجبکقوله فی الحیاه الدنیا و یشهد اللهعلی ما فی قلبه و هو الد الخصام» در مورد علی علیه‌السّلام بوده است:

[۷] بقره/سوره۲، آیه۲۰۴.

و از مردم است آن که گفتارش تو را به شگفت وامیدارد درزندگانی دنیا . و خدا رابر آنچه در دل دارد گواه گیرد در حالی که او سخت‌ترین دشمنان است). وی نخست نپذیرفت، ولی وقتی معاویه بر مبلغ افزود تا به چهار هزار درهم رسید. آنگاه سمره پذیرفت و به جمع مردم رفت و روایت را جعل کرد و به مردم ابراز داشت. طبری در مورد وی می‌گوید: زیاد بن ابیه ، ولایت بصره را به سمره دادو او برای تحکیم حکومت بنی امیه، هشت هزار نفر از مردم آنجا را به قتل رسانید. وقتی از او پرسیدند آیا از خدا نمی‌ترسی که اگر یک نفر از این عده، بی گناه باشدچه عقوبتی خواهد داشت؟ او پاسخ داد: اگر چنین هم باشد، ترسی ندارم! نیز طبری و ابن اثیر نقل می‌کنند که سمره گفت به خدا قسم اگر به همان اندازه که از معاویه اطاعت می کنم از خدا اطاعت کنم، خداوند هیچ گاه مرا عقوبت نمی‌کند.) مشهورند با اختلافات جزئی داستان سمره را در کتب خود آورده‌اند.

روایت مرحوم کلینی

مرحوم کلینی در کتاب کافی از ابن مسکان از زراره نقل می‌کند که امام باقر علیه‌السّلام فرموده است:
در زمان رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم سمره بن جندب در جوار خانه مردی از انصار ، درخت خرمایی داشت که راه رسیدن به آن از داخل ملک آن مرد انصاری می‌گذشت. سمره برای سرکشی به آن درخت و انجام امور آن بارها سرزده وارد ملک مرد انصاری می‌شد و بدین ترتیب باعث مزاحمت خانواده او می‌گردید تا این که عرصه بر صاحب خانه تنگ شد و به سمره گفت تو بدون اعلام و اطلاع وارد منزل من می‌شوی، در حالی که ممکن است اعضای خانواده‌ام در وضعیتی باشند که تو نباید آن‌ها را ببینی. از این رو، بعد از این، هنگام عبور اعلام کن و اجازه بخواه، تا اهل خانه‌ام مطلع باشند. سمره گفت من از میان خانه تو به سوی باغ خودم می‌روم و چون حق عبور دارم لزومی به اعلام و اخذ اجازه نمی‌بینم. مرد انصاری مجبور شد به رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم شکایت کند. حضرت صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به سمره گفت بعد از این به هنگام عبور، حضور خودت را اعلام کن. سمره گفت این کار را نخواهم کرد. حضرت صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم گفت از این درخت دست بردار و به ازای آن درخت دیگری با این اوصاف به تو می‌دهم. سمره قبول نکرد. آنگاه حضرت صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم فرمود در مقابل آن درخت، ده درخت بگیر و دست از آن بردار و سمره بازهم قبول نکرد. پس حضرت صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم فرمود دست از درخت بردار و به جایش در بهشت یک درخت خرما به تو خواهم داد؛ اما آن ملعون این بار هم نپذیرفت تا این که رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم فرمود: «انک رجل مضار و لا ضرر و لا ضرار علی مؤمن»؛ یعنی تو مرد ضررزننده‌ای هستی، و به مؤمن کسی نباید