توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مستندات فقهی قاعده درء ۵۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مستندات فقهی قاعده درء ۵۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل مستندات فقهی قاعده درء ۵۰ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل مستندات فقهی قاعده درء ۵۰ اسلاید در PowerPoint

در بحث قاعده درء که یکی از مباحث فقهی است برای آن مستنداتی ذکر شده است.

فهرست مندرجات

۱ – مستندات فقهی
۱.۱ – روایات
۱.۱.۱ – منابع روایی اهل سنت
۱.۱.۲ – منابع حدیثی امامیه
۲ – اقسام حدیث
۲.۱ – اقسام روایات مسند
۲.۲ – راه حل حجت دانستن مرسلات
۲.۲.۱ – راه حل روایات قاعده درء
۳ – دلایل دیگر
۳.۱ – تسالم اصحاب بر حجیت این قاعده
۳.۲ – مطابقت مفاد قاعده با اصول عقلی
۳.۳ – روایات وارده در مورد معذور بودن جاهل
۳.۳.۱ – صحیحه حلبی
۳.۳.۲ – صحیحه محمد بن مسلم
۳.۳.۳ – صحیحه ابی عبیده حذاء
۳.۳.۴ – صحیحه عبد الصمد بن بشیر
۴ – پانویس
۵ – منبع

مستندات فقهی

روایات

عبارت «ادرءوا الحدود بالشبهات» به صور گوناگون در منابع حدیثی اهل سنت و امامیه نقل شده است. در اینجا به برخی از این منابع اشاره می‌شود:

منابع روایی اهل سنت

۱- ترمذی در کتاب سنن که از منابع معتبر حدیثی اهل سنت است به نقل از عایشه از رسول گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم چنین نقل می‌کند:
ادرءوا الحدود عن المسلمین ما استطعتم، فان وجدتم للمسلم مخرجه فخلوا سبیله، فان الامام لان یخطی فی العفو خیر من ان یخطی فی العقوبه؛

[۱] سیوطی، الاشباه و النظائر، ص۱۲۲، به نقل ازسنن ترمذی.

تا می‌توانید حدود را از مسلمانان دفع کنید (سعی کنید بر کسی حد جاری نشود). پس اگر راه گریزی برای مسلمان به جهت فرار از حد پیدا کردید، او را رها سازید؛ زیرا اگر حاکم در عفو نمودن خطا کند بهتر از آن است که بی گناهی را مجازات نماید.
۲- ابن ماجه (محمد بن یزید بن ماجه قزوینی د. ۲۷۳ ه – ق) در سنن المصطفی از ابو هریره چنین نقل می‌کند: قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم : «ادفعوا الحدود ما وجدتم له مدفعا.»

[۲] ابن ماجه، السنن المصطفی، ج۲، ص۱۱۲.

۳- جلال الدین سیوطی از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم چنین نقل می‌کند: «ادرءوا الحدود بالشبهات.»
حدیث فوق به صورت دیگری مانند «ادرءوا الحدود» یا «ادرءوا الحدود بالشبهه» و یا «ادرءوا الحدود و القتل عن عباد الله ما استطعتم» نیز نقل شده است.

[۳] سیوطی، الاشباه و النظائر، ص۱۲۲.

[۴] سیوطی، الاشباه و النظائر، ص۱۲۳.

[۵] بیهقی، السنن الکبری، ج۸، ص۲۲.

منابع حدیثی امامیه

۱- شیخ صدوق رحمه‌الله‌علیه چنین نقل می‌کند: «قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم : ادرءوا الحدود بالشبهات.»

[۶] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۷۴، حدیث ۱۲.

[۷] وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۳۳۶.

۲- همچنین ایشان در کتاب المقنع می‌نویسد: «عن امیرالمؤمنین علیه‌السّلام انه قال: ادرءوا الحدود بالشبهات.»

[۸] شیخ صدوق، المقنع، ص۱۴۷.

[۹] وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۳۹۹.

۳- مرحوم محدث نوری در مستدرک الوسائل چنین نقل می‌کند: «عن ابی عبدالله علیه‌السّلام عن ابیه، عن آبائه، عن امیرالمؤمنین علیه‌السّلام عن رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم انه قال: ادرءوا الحدود بالشبهات…» .

[۱۰] نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۸، ص۲۶، ح ۲۱۹۱۱، به نقل از دعائم الاسلام.

همان گونه که ملاحظه می‌شود اخباری که در کتاب‌های روایی امامیه متضمن این قاعده‌اند همگی مرسل‌اند. (صاحب کتاب مبانی تکمله المنهاج این حدیث را مرسل می‌داند: «و یؤید ذلک ما رواه الشیخ الصدوق مرسلا» )

[۱۱] آیت الله خویی، مبانی تکمله المنهاج، ج۱، ص۱۶۸ .

در این صورت، از نظر موازین فن حدیث، مشمول ادله حجیت خبر واحد نشده، علی القاعده قابلیت استناد برای اثبات چنین قاعده‌ای را ندارند.

اقسام حدیث

در اینجا به منظور روشن شدن مطلب، لازم است به اختصار مطالبی در مورد اقسام حدیث و میزان اعتبار هر یک یادآور شویم.
احادیثی که در منابع حدیثی وجود دارند یا مسند هستند و یا مرسل. احادیث مسند آنهایی هستند که نام کلیه ناقلان حدیث که در سند حدیث واقع شده‌اند ذکر شده باشد و احادیث مرسل آنهایی را گویند که تمام راویان و ناقلان حدیث که در زنجیره سند حدیث واقع شده‌اند یا اصلا ذکر نشده باشند که آن را «مرسل به حذف واسطه» می‌گویند و یا اگر هم ذکر شده‌اند به صورت مبهم باشند که این را «مرسل به ابهام در واسطه» می‌گویند. (مثلا به جای ذکر نام راوی، کلمه ی «عن فلان» یا «عن رجل» و یا «عن بعض اصحابنا» ونظایر آن ذکر می‌شود.)

اقسام روایات مسند

از نظر فن حدیث، روایت مسند هم به چهار قسم کلی قابل تقسیم است:
الف) کلیه ناقلان حدیث که در زنجیره سند قرار گرفته‌اند، ذکر می‌شوند و همه آنان امامی مذهب و عادل‌اند. چنین خبری را خبر صحیح می‌نامند.
ب) قسم دیگر همانند قسم اول است؛ با این تفاوت که در میان راویان حدیث یک نفر یا بیشتر، غیر امامی است؛ خواه از دیگر فرقه‌های شیعه ، مثل زیدیه باشد و خواه از اهل سنت باشد؛ مشروط بر اینکه وثاقت او مسلم باشد. به این نوع خبر، خبر موثق می‌گویند. از نظر اصولی، قسم اول بدون تردید حجت است و بیشتر علما ، قسم دوم را هم حجت می‌دانند.
ج) قسم سوم خبرهایی هستند که رجال سند ، تماما امامی مذهب و ممدوح باشند؛ اما بر عدالت هر یک تنصیص نشده باشد. به این قسم، خبر حسن [[]] گفته می‌شود. (حدیث حسن، نزد عامه، حدیثی است که سلسله سند در وثاقت نزدیک به صحت بوده یا مرسلی است که مورد وثوق و اطمینان باشد)

[۱۲] قواعد الحدیث، ص۱۰۲.

د) قسم چهارم هم آن دسته از اخباری است که شرایط فوق را نداشته باشند؛ خواه مسند باشند یا اشخاص سند ذکر نشده باشند. به این دسته، اخبار ضعیف می‌گویند.
از نظر حدیث شناسان، قسم اخیر حجت نیست و نمی‌تواند مرجع استنباط احکام واقع شود. احادیث مرسل نیز از قبیل قسم اخیرند؛ یعنی به جهت عدم ذکر نام راوی، از زمره احادیث ضعیف و علی القاعده فاقد ارزش‌اند.

راه حل حجت دانستن مرسلات

از آنجا که تعداد زیادی از روایات منابع حدیثی امامیه مرسل هستند فقها در صدد یافتن راه حلی برای حجت دانستن آنها بر آمده و سه راه حل ارائه نموده‌اند:
۱- در صورتی که اصحاب و اعاظم فقهای امامیه ، به خصوص آنانی که به عصر معصوم علیه‌السّلام نزدیکترند، به روایت عمل کرده و بر اساس آن فتوی داده باشند، در چنین فرضی، ضعف سند جبران شده و قابل استناد خواهد بود. اصطلاحا به این وضعیت «جبران ضعف به شهرت عملی» گفته می‌شود.
اگر دیدیم که بیشتر فقهایی که قریب به زمان امام معصوم علیه‌السّلام زندگی می‌کردند بر طبق یک روایت عمل کرده و مطابق آن فتوی داده‌اند، اطمینان حاصل می‌شود که روایت مزبور از امام معصوم صادر شده است. مبنای حجیت اخبار هم وثوق به صدور خبر از معصوم است؛ در نتیجه مشمول ادله ی حجیت اخبار می‌شود. از جمله فقهای مذکور مرحوم علی بن بابویه ، صدوقین ، شیخ مفید ، سید مرتضی و شیخ طوسی رحمه‌الله‌علیه هستند که از عمل آنها به یک روایت ضعیف، وثوق به صدور آن از امام معصوم علیه‌السّلام حاصل می‌شود.
۲- چنانچه اشخاص و راویانی که پس از آنها سایر ناقلان حدیث ذکر نشده‌اند، از اشخاصی باشند که مسلم الوثوق بوده و فقها اطمینان داشته باشند که این شخصیت‌ها افراد دقیق و ماهری بوده که از اشخاص ضعیف نقل حدیث نمی‌کنند، در این صورت، مرسلات چنین اشخاصی را در حکم مسند می‌دانند؛ مانند مراسیل ابن ابی عمیر یا مراسیل شیخ صدوق .
۳- مضمون و متن حدیث آن قدر متقن و محکم و از سطح بالایی برخوردار باشد که با توجه به اوضاع و احوال و شرایط زمان صدور حدیث، انسان مطمئن شود که خبر مزبور جز از امام معصوم علیه‌السّلام نمی‌توانسته صادر شده باشد.

راه حل روایات قاعده درء

در مورد روایاتی که مستند قاعده ی درء هستند، می‌توان به برخی از این راه حل‌ها استناد کرد؛ یعنی، هر چند مرحوم صدوق روایت را به طور مرسل نقل