توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مرزبان بن خسرو فیروز تاج‌الملک ۵۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مرزبان بن خسرو فیروز تاج‌الملک ۵۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل مرزبان بن خسرو فیروز تاج‌الملک ۵۷ اسلاید در PowerPoint :

ابوالغنائم مرزبان تاج‌الملک

تاجُ ‌الْمُلْک، ابوالغنائم مرزبان پسر خسرو فیروز (د ۱۲ محرم ۴۸۶ق/۱۲ فوری ۱۰۹۳م)، از دولتمردان و دیوانیان دور اوج قدرت سلجوقیان ایران. وی تا مرز دست‌یابی به وزارت سلطان ملکشاه

[۱] سیاست‌نامه، به کوشش جعفر شعار، تهران، ۱۳۶۴ش.

و پسرش سلطان برکیارق هم پیش رفت.

فهرست مندرجات

۱ – خانواده تاج‌الملک
۲ – منصب‌ها
۳ – فعالیت‌ها
۴ – اندیشه وزارت
۵ – سرانجام تاج‌الملک
۶ – مدت وزارت
۷ – فهرست منابع
۸ – پانویس
۹ – منبع

خانواده تاج‌الملک

خانواد تاج‌الملک از خاندان‌های ریشه‌دار و کهن فارس بودند و نیاکانش در آن‌جا وزارت و ریاست داشتند. (

[۲] بنداری، فتح، زبده النصره، ج۱، ص۵۸، قاهره، ۱۹۷۴م.

[۳] هندوشاه بن سنجر، تجارب السلف، ج۱، ص۲۸۱، به کوشش اقبال آشتیانی، عباس، تهران، ۱۳۵۷ش.

[۴] اقبال آشتیانی، عباس، وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی، ج۱، ص۹۳، به کوشش محمدتقی دانش پژوه و یحیی ذکاء، تهران، ۱۳۳۸ش.

[۵] میرخواند، محمد، روضه الصفا، ج۴، ص۲۸۴، تهران، ۱۳۳۹ش.

که او را به اشتباه به قم منسوب کرده، و منشأ اشتباه برخی از مورخان و نویسندگان بعدی‌ شده‌ است، ازجمله:

[۶] خواندمیر، غیاث‌الدین، حبیب السیر، ج۲، ص۴۹۳، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، ۱۳۵۳ش.

[۷] خواندمیر، غیاث‌الدین، دستورالوزراء، ج۱، ص۱۶۶، به کوشش سعید نفیسی، تهران، ۱۳۱۷ش.

[۸] صفا، ذبیح‌اللـه، تاریخ ادبیات در ایران، ج۲، ص۱۸۷، تهران، ۱۳۳۶ش.

[۹] کانپوری، عبدالرزاق، زندگانی ابوعلی حسن بن علی بن اسحاق طوسی، ج۱، ص۱۵۹، ترجم مصطفی طباطبایی، تهران، ۱۳۵۰ش.

) از این خاندان بجز تاج‌الملک دست کم دو تن با شهرت «ابن دارست» (همین مقاله) در بیرون از حوز محلی فارس به وزارت رسیدند که یکی از آنان خواهرزاد ابوالغنائم تاج‌الملک بود.

[۱۰] ابوالرجاء قمی، نجم‌الدین، تاریخ الوزراء، ج۱، ص۱۲۸، به کوشش محمدتقی دانش پژوه، تهران، ۱۳۶۳ش.

منصب‌ها

از روزگار تاج‌الملک، پیش از پیوستن به دستگاه حکومت آگاهی چندانی در دست نیست؛ اما از آنجاکه او را به فضل و علم و کفایت و زبان‌آوری ستوده‌اند،

[۱۱] نیشابوری، ظهیرالدین، سلجوق‌نامه، ج۱، ص۳۳، تهران، ۱۳۳۲ش.

[۱۲] راوندی، محمد، راحه الصدور، ج۱، ص۱۳۳، به کوشش محمد اقبال و مجتبی مینوی، تهران، ۱۳۶۴ش.

پیداست که از تعلیم کافی برخوردار بود و در کنار خاندان اهل سیاست و ریاست خود، تجربه‌ها آموخته بوده است. تاج‌الملک در خدمت سرهنگ ساوتکین که از امیران برجست سلجوقیان بود، چندان کفایت نشان داد که امیر او را لایق ورود به دربار تشخیص داد و به سلطان شناساند. منظر نیکو و صحبت گرم ابوالغنائم توجه و اطمینان ملکشاه را به خود جلب کرد و سلطان افزون‌ بر شغل نظارت‌ بر امورخانه‌های همسران و سرپرستی و مباشرت فرزندانش، چند شغل مهم دیگر از جمله خزانه‌داری و ریاست دیوان طغرا و انشاء را به او واگذاشت.

[۱۳] بنداری، فتح، زبده النصره، ج۱، ص۵۸، قاهره، ۱۹۷۴م.

فعالیت‌ها

تاج‌الملک به زودی یکی از خواص شاه گردید و با کاردانی، امور مهمی را به انجام رساند؛ از جمله در ۴۸۲ق/ ۱۰۸۹م که همراه سلطان به ماوراءالنهر رفته بود، یعقوب برادر فرمانروای کاشغر را از شورش و مخالفت بازداشت و میان دو برادر را اصلاح کرد.

[۱۴] ابن اثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۱۷۵.

افزون بر این‌ها، تاج‌الملک بر ترکان خاتون همسر ملکشاه نیز نفوذ یافت، چنان‌که وزیر، مشاور و کاردار خاتون گردید.

[۱۵] ابن اثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۱۷۵.

[۱۶] حسینی، علی، اخبارالدوله السلجوقیه، ج۱، ص۶۷، به کوشش محمد اقبال، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.

[۱۷] هندوشاه بن سنجر، تجارب السلف، ج۱، ص۲۸۱، به کوشش اقبال آشتیانی، عباس، تهران، ۱۳۵۷ش.

[۱۸] راوندی، محمد، راحه الصدور، ج۱، ص۱۳۳، به کوشش محمد اقبال و مجتبی مینوی، تهران، ۱۳۶۴ش.

به این ترتیب، تاج‌الملک یکی از شخصیت‌های مؤثر در عرص سیاسی شد. در نیم دوم سد ۵ق/۱۱م بخش شرقی جهان اسلامی عرص حوادثی مهم و خطیر بود. خلافت رو به افول عباسی با رهبری سنتی دینی و توجیهات فقیهان به حیات خود ادامه می‌داد و سلطان سلجوقی برای‌ گسترش قلمرو سیاسی و جغرافیایی خود به خلافت بغداد اعتنایی نداشت؛ با این‌همه، برای حفظ قدرت ناگزیر از تحمل آن بود. از سوی دیگر اسماعیلیه با جمع‌آوری عناصر مخالف خلافت بغداد در ایران، قدرت قابل ملاحظ نظامی و سیاسی، در برابر خلافت‌ و هم در برابر سلجوقیان به وجود آورده بودند. از این‌رو، گزارش برخی از مورخان متأخرتر، هرچند بیش‌تر جانبدار خلافت، در باب گرایش سلطان سلجوقی به اسماعیلیه و سپس بریدن از آنان و قرار گرفتن در صف هواداران خلافت عباسی، می‌تواند رنگی از حقیقت داشته باشد.

[۱۹] ابن کثیر، اسماعیل، البدایه والنهایه، ج۱۲، ص۱۲۸، به کوشش احمد ابوملحم و دیگران، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۴م.

بی‌گمان یکی از پایه‌های قدرت سلطان سلجوقی وجود وزیر ایرانی پرقدرت او، خواجه نظام‌الملک بود که به خوبی میان قدرت شاه و خلیفه‌ تعادل برقرار می‌کرد. خواج طوسی با تأسیس مدارس نظامیه‌ و ترویج اشعری‌گرایی، زیربنای محکمی برای مقابله با تبلیغات اسماعیلیه، و تقویت‌ قدرت سلجوقیان فراهم آورد که در رأس آن‌ها نظامی بغداد، مرکز پروراندن فقیهان توجیه‌گر خلافت عباسی، اهمیت و شهرت بسیار داشت. در حقیقت یکی از پایه‌های سیاست خواج وزیر، دشمنی با اسماعیلیه بود.

اندیشه وزارت

از گزارش منابع این عصر چنین پیداست که تاج‌الملک از زمانی که به دربار ملکشاه پیوست، در اندیش وزارت بود؛ از این‌رو، پس از کسب حمایت ترکان خاتون،

[۲۰] راوندی، محمد، راحه الصدور، ج۱، ص۱۳۳، به کوشش محمد اقبال و مجتبی مینوی، تهران، ۱۳۶۴ش.

می‌خواست از راه‌های گوناگون، همچون دست زدن به کارهای عامه‌پسند، مانند ساختن مزار شیخ ابواسحاق شیرازی (همین مقاله)، و نیز تأسیس مدرس تاجی بغداد،

[۲۱] ابن جوزی، عبدالرحمان، المنتظم، ج۱۶، ص۲۸۱.

[۲۲] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۳۱.

[۲۳] ابن کثیر، اسماعیل، البدایه والنهایه، ج۱۲، ص۱۲۸، به کوشش احمد ابوملحم و دیگران، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۴م.

[۲۴] ابن اثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۲۱۶.

در برابر نظامیه‌های خواج وزیر، به هدف خود دست یابد. از این‌رو، آرام آرام و با احتیاط کامل به ضدیت با خواجه نظام‌الملک و کوشش در عزل او پرداخت و گروهی از دیوانیان را در این راه با خود هم‌دست ساخت؛ اگرچه خواج وزیر چندان وقعی به آنان نمی‌نهاد، چراکه سلطان هم به آسانی قادر به برانداختن وزیر نبود.

[۲۵] حسینی، علی، اخبارالدوله السلجوقیه، ج۱، ص۶۷، به کوشش محمد اقبال، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.

[۲۶] بنداری، فتح، زبده النصره، ج۱، ص۵۸-۵۹، قاهره، ۱۹۷۴م.

[۲۷] هندوشاه بن سنجر، تجارب السلف، ج۱، ص۲۸۱، به کوشش اقبال آشتیانی، عباس، تهران، ۱۳۵۷ش.

با این‌همه، تاج‌الملک از چنان اقبالی نزد شاه و شهرتی نزد همگان برخوردار بود که شاعری مانند امیر معزی در چندین قصیده و با اوصافی بسیار پسندیده به مدح او پرداخت.

[۲۸] امیر معزی، محمد، دیوان، ج۱، ص۳۹۸- ۳۹۹، به کوشش اقبال آشتیانی، عباس، تهران، ۱۳۱۸ش.

[۲۹] امیر معزی، محمد، دیوان، ج۱، ص۴۰۳-۴۰۴، به کوشش اقبال آشتیانی، عباس، تهران، ۱۳۱۸ش.

[۳۰] امیر معزی، محمد، دیوان، ج۱، ص۴۵۶- ۴۵۸، به کوشش اقبال آشتیانی، عباس، تهران، ۱۳۱۸ش.

[۳۱] امیر معزی، محمد، دیوان، ج۱، ص۶۳۶- ۶۳۸، به کوشش اقبال آشتیانی، عباس، تهران، ۱۳۱۸ش.

سرانجام، تاج‌الملک انگیزه و زمین لازم را برای ایجاد اختلاف مهم سیاسی و وارد آوردن شکافی در بنای سیاست‌های وزیر، به‌ دست آورد: سلطان و وزیر با وجود اختلاف‌هایی در میان خود، بر سر ولی‌عهدی برکیارق، بزرگ‌ترین پسر ملکشاه که مادرش نیز از خاندان سلجوقیان بود، توافق داشتند، اما تاج‌الملک به حمایت از محمود پسر خردسال ترکان خاتون برخاست که دختر یکی از شاهان ماوراءالنهر بود و در شاه نیز نفوذ بسیار داشت.

[۳۲] نیشابوری، ظهیرالدین، سلجوق‌نامه، ج۱، ص۳۳، تهران، ۱۳۳۲ش.

اگر سخن صاحب کتاب نقض ــ کهن‌ترین اثر موجود که از تـاج‌الملک یاد کـرده ‌است ــ درست‌ باشد کـه او در دوره‌ای از زندگی خود اهل جبر و تشبیه بوده، و سپس به اسماعیلیه (در متن: به ملحدی) گرویده است، گرایش‌های سیاسی و دشمنی او با خواج وزیر روشن‌تر می‌شود؛ چراکه در این منبع به روشنی از ارتباط او با اسماعیلیه و بستن پیمان با شخص حسن صباح (همین مقاله) و پایداری بر آن تا دم مرگ سخن به میان آمده است.

[۳۳] قزوینی رازی، عبدالجلیل، نقض، ج۱، ص۸۶، به کوشش جلال‌الدین محدث ارموی، تهران، ۱۳۷۱ق/۱۳۳۱ش.

[۳۴] نیشابوری، ظهیرالدین، سلجوق‌نامه، ج۱، ص۳۳، تهران، ۱۳۳۲ش.

در کتاب سیاست‌نامه، منسوب به خواجه نظام‌الملک، در لباس نصیحت به سلطان اشاراتی در باب کسانی آمده است که عقید واقعی خود را پنهان می‌کنند و در سلک نزدیکان سلطان در می‌آیند و به قص