توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مراحل فقه شیعی ۸۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مراحل فقه شیعی ۸۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل مراحل فقه شیعی ۸۰ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل مراحل فقه شیعی ۸۰ اسلاید در PowerPoint

فهرست مندرجات

۱ – پاورپوینت کامل مراحل فقه شیعی ۸۰ اسلاید در PowerPoint
۲ – ۱:مرحله تأسیس
۲.۱ – فقهای مرحله ی اول:
۳ – ۲:مرحله شکوفایی و رشد
۳.۱ – فقهای مرحله ی دوم:
۴ – ۳:مرحله استقلال
۴.۱ – اول:اصول و مبانی فقه اجتهادی
۴.۲ – دوم:فقه و فعالیّت فقهی
۴.۳ – فقهای مرحله ی سوم:
۵ – ۴:مرحله افراط و تفریط
۵.۱ – گرایش عقلی:
۵.۲ – گرایش اخباری:
۵.۳ – فقهای مرحله ی چهارم:
۶ – ۵:مرحله اعتدال
۶.۱ – فقهای مرحله ی پنجم:
۷ – ۶:مرحله کمال
۷.۱ – فقهای مرحله ی ششم:
۸ – پانویس

مراحل فقه شیعى

‏

فقه شیعه از آغاز تا کنون، مراحل مختلفى را پشت سر گذرانده و شاهد دگرگونى‏هاى گوناگون بوده است. در هر مرحله، فقیهان برجسته و ژرف‏نگرى در عرصه فقاهت و اجتهاد گام نهاده و بیش از پیشینیان برگستره، ژرفا و غناى فقه افزوده‏اند. در این میان، فقیهانى بیش از دیگران در پیشرفت فقه و گشودن راه‏هاى نو فرا روى آن، سهیم و صاحب مکتب فقهى بوده‏اند.

فقه‏پژوهان و تاریخ‏نگاران فقه شیعه، هر یک به اعتبارى، مراحلى براى آن قائل‏اند.

از این رو، در تعداد مراحل و آغاز و انجام هر مرحله وحدت نظر ندارند. برخى، دوره‏هاى پیش از شیخ طوسى، از زمان شیخ طوسى تا قرن دهم هجرى قمرى (مقارن با زمان شهید ثانى)، از زمان شهید ثانى تا یک قرن اخیر و یک قرن اخیر را مراحل چهارگانه فقه شیعه دانسته‏اند. «۱» برخى دیگر، دوره‏هاى حضور امام معصوم، نخستین قرن پس از غیبت (۲۶۰- ۳۲۹ ه. ق)، دوره متکلّمان، مکتب شیخ طوسى، مکتب شهید اول، فقه دوره صفوى، مکتب وحید بهبهانى و مکتب شیخ انصارى را مراحل هشتگانه فقه شیعه برشمرده‏اند. «۲»

در نگرشى دیگر، براى فقه شیعه، نه مرحله در نظر گرفته شده است که عبارتند از: عصر تفسیر و تبیین یا عصر امامان معصوم علیهم السّلام، عصر محدّثان، عصر آغاز اجتهاد، عصر کمال اجتهاد، عصر تقلید، عصر نهضت مجدّد مجتهدان، عصر پیدایش مذهب اخباریان، عصر جدید استنباط و عصر حاضر. «۳» سرانجام، برخى، مراحل فقه شیعه را شش مرحله یعنى تأسیس، شکوفایى و رشد، استقلال، افراط و تفریط، اعتدال، و کمال دانسته‏اند. «۴»

ویژگى تقسیم‏بندى اخیر در این است که اولا، عصر تشریع (عصر پیامبر صلّى اللّه علیه و آله) و عصر تفسیر و تبیین (عصر امامان معصوم علیهم السّلام) از مراحل فقه شیعه برشمرده نشده است؛ زیرا بر اساس تعریفى که از فقه ارائه شد، سنّت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و معصومان علیهم السّلام از منابع و ادلّه فقه است. بنابراین، مراد از این فقه، فقه استدلالى و اجتهادى است، نه فقه مأثور و روایى. ثانیا، ملاک این تقسیم‏بندى، طبیعت مواد فقهى و شیوه فقاهت و اجتهاد در هر مرحله است. از این رو، در این جا به تبیین مختصر مراحل ششگانه این تقسیم‏بندى مى‏پردازیم:

۱:مرحله تأسیس

‏

این مرحله از اوان قرن چهارم، از زمان ابن بابویه قمى (م ۳۲۹ ه. ق)، آغاز مى‏شود و تا نیمه قرن پنجم، در زمان حمزه بن عبد العزیز دیلمى مشهور به سلّار (م ۴۴۸ یا ۴۶۴ ه. ق) ادامه مى‏یابد.

در این مرحله، نخستین و مهم‏ترین کتاب‏هاى روایى فقهى یعنى «کافى» و «من لا یحضره الفقیه» به وسیله ثقه الاسلام کلینى (م ۳۲۸ ه. ق) و شیخ صدوق (م ۳۸۱ ه.

ق) نگاشته شد. افزون بر این، نخستین گام در توسعه اجتهاد- که نزد امامیّه به معناى اجتهاد در فهم نصوص و تطبیق آن بر موارد و مصادیق است- یعنى اجتهاد در کشف موارد تطبیق و ارجاع فروعى که در نصوص وجود نداشت به اصول بر اساس موازین علمى مبتنى بر قواعد تفاهم عرفى و اصول عقلى منطقى برداشته شد. همچنین اصول و قواعدى که براى استنباط احکام شرعى به کار گرفته مى‏شد، از فقه جدا و به صورت نخستین کتاب‏هاى اصولى شیعه یعنى «التذکره باصول الفقه»، و «الذریعه الى اصول الشریعه» به وسیله شیخ مفید و سید مرتضى نگاشته شد.

در این مرحله، استنباط از دلالت تطابقى نصوص به دلالت تضمّنى و التزامى ارتقا یافت؛ هر چند در تفریع و تجاوز از مدلول نصوص احتیاط مى‏شد. فقه هر چند بر اخبار و روایات تکیه داشت، امّا به خبر واحد عمل نمى‏شد، اجماع از اهتمام بیشترى برخوردار بود و عقل، اندک اندک و با احتیاط کامل، مجال استنباط یافت. در اوائل قرن پنجم، «فقه مقارن» مورد توجّه قرار گرفت و نخستین کتاب‏ها در این زمینه یعنى «الاعلام»، «الانتصار»، و «الناصریات» به وسیله شیخ مفید و سید مرتضى به رشته تحریر در آمد.

در این مرحله- که فقه شیعى همانند کلام شیعى مورد نقد عالمان دیگر مذاهب قرار گرفت و برخى کوشش‏هاى شیخ مفید و سید مرتضى به پاسخگویى آنان معطوف شد- سه گرایش روایى محض، عقلى و عقلى- نقلى وجود داشت که شیخ مفید و سید مرتضى نمایندگان گرایش به عقل و نقل بودند. این گرایش، پس از سید مرتضى رشد و استحکام یافت و بر مکتب فقهى شیعه سایه افکند.

فقهای مرحله ی اول :

مهم‏ترین فقیهان این مرحله، ابن بابویه (پدر شیخ صدوق)، ابن ابى عقیل عمّانى، ابن جنید اسکافى، شیخ صدوق، شیخ مفید (م ۴۱۳ ه. ق)، سید مرتضى (م ۴۳۶ ه. ق) ابو الصّلاح حلبى (م ۴۴۷ ه. ق) و سلّار مى‏باشند. «۵»

۲: مرحله شکوفایى و رشد

این مرحله از اواخر نیمه اول قرن پنجم یعنى دو دهه واپسین حیات شیخ طوسى شروع مى‏شود و در نیمه قرن هفتم با ظهور محقق حلّى پایان مى‏یابد.

در این مرحله، شیخ طوسى از رهگذر توجّه به رفع نقاط ضعف، دفاع متین علمى و پاسخگویى به شبهات، عناصر قوّت و ابداع را به گرایش عقلى- نقلى شیخ مفید و سید مرتضى افزود و آن را در چند زمینه تحول و ارتقا بخشید. نخست، علم اصول را با تدوین کتاب «عدّه الاصول» که سرآمد کتاب‏هاى اصولى پیش از خود، و تا قرون متمادى محور تدریس بود، ضابطه‏مند کرد. آنگاه با تألیف کتاب‏هاى رجالى متعدّد، ابزار لازم براى بررسى سند احادیث را فراهم ساخت. این کوشش باعث شد که خبرهاى واحد- که حجّیت آن‏ها توسّط سید مرتضى و شیخ مفید مورد انکار واقع شده بود- بر اساس شیوه‏اى علمى پذیرفته و در استنباط احکام به کار گرفته شوند. وى افزون بر فراهم آوردن ابزار استنباط، در کتاب «تهذیب الاحکام» به تطبیق استنباط با این ابزار پرداخت. وى همچنین، مشکل اخبار متعارض را در کتاب «الإستبصار» حل‏کرد و بدین ترتیب، ابزار نظرى و تطبیقى فقه اجتهادى را فراهم آورد و در این زمینه نسبت به مرحله سابق گامى بلند برداشت.

دیگر کار مهم شیخ طوسى، پرداختن به فقه تفریعى و گسترش فروع فقهى بود. وى با تألیف کتاب ارزشمند «المبسوط» توانایى فقه شیعه را در پاسخگویى به نیازهاى فقهى عصر بر اساس اجتهاد مبتنى بر نصّ ثابت کرد؛ بدون این که در وادى قیاس و استحسان فرو غلتد. از آن جا که این حرکت در حال مسابقه و مقابله با فقه حاکم و دولتى یعنى فقه تفریعى اهل سنّت بود، تا اندازه‏اى از آن تأثیر پذیرفت.

انتقال از فضاى فقه حاکم و دولتى به فضاى استقلال و رهایى از تأثیرات آن، براى فقه شیعه، دست کم دو قرن به طول انجامید و در تألیفات محقق حلّى و فقیهان پس از او متجلى شد. همچنین، اثبات پیشگامى فقه شیعه مى‏طلبید که شیخ طوسى افزون بر گسترش فقه تفریعى، به فقه مقارن (فقه تطبیقى) نیز بپردازد. وى با نگاشتن کتاب «الخلاف»، عظمت و ویژگى‏هاى فقه شیعى را نسبت به فقه سایر مذاهب به رغم دورى گزیدن از رأى و قیاس نشان داد و در این زمینه نیز براى خود جایگاهى بلند احراز کرد.

شیخ طوسى به پژوهش‏هاى قرآنى و استفاده از آن‏ها در فقه نیز اهتمام ورزید. تفسیر وى یعنى «التبیان» که بى‏گمان عامل مهمى در رنگ گرفتن هر چه بیشتر فقه شیعى از قرآن داشت، نشانگر اهتمام بلیغ این فقیه برجسته به قرآن کریم است. تلاش شیخ طوسى در بهره بردن فقه شیعى از قرآن کریم، یک قرن بعد در کتاب ارزشمند «فقه القرآن» نگاشته قطب الدین راوندى به ثمر نشست؛ کتابى که به رغم غنى شدن مکتب فقهى شیعه با میراث فقهى قرآن در طول ده قرن کوشش مستمر فقیهان، هنوز هم زنده و ممتاز است.

فقهای مرحله ی دوم:

برجسته‏ترین فقیهان این مرحله، شیخ طوسى (م ۴۶۰ ه. ق)، عبد العزیز بن برّاج طرابلسى (م ۴۸۱ ه. ق)، محمد بن على بن حمزه طوسى (زنده در سال ۵۶۶ ه. ق)، قطب الدین راوندى (م ۵۷۳ ه. ق)، ابن زهره (م ۵۸۵ ه. ق)، ابن شهرآشوب (م ۵۸۸ ه. ق) و ابن ادریس حلّى (م ۵۹۸ ه. ق) مى‏باشد. «۶»

۳:مرحله استقلال

‏

این مرحله از حدود نیمه قرن هفتم با ظهور محقق حلّى شروع مى‏شود و تا نیمه دوم قرن دهم ادامه مى‏یابد. فقه شیعه در این مرحله در ابعاد گوناگون پیشرفت کرد و نه تنها ظواهر، بلکه اساس و مبانى آن دستخوش تحول و دگرگونى شد. همچنین براى نخستین بار در میدان‏هاى متنوعى گام نهاد و استقلال کامل خویش را از مشابهت و تقلید فقه غیر امامى بازیافت. این تحول در دو بعد قابل بررسى است:

اول :اصول و مبانى فقه اجتهادى

‏

اهتمام جدّى به علم فقه و بازنگرى در آن، شفاف شدن مباحث اصولى و استقلال آن از مباحث اصولى اهل سنّت را به دنبال داشت. مقایسه‏اى میان تألیفات اصولى محقق حلّى و شاگردش علامه حلّى با تألیفات اصولى سید مرتضى و شیخ طوسى، گواهى صادق بر این مدعا است. این اهتمام، باعث رشد کمّى و کیفى مباحث و مسائل علم اصول شد که در بهره‏گیرى از آن در مباحث فقه استدلالى و نیز پیشرفت و تحول مباحث معاملات، متبلور گشت؛ همچنان که در عرصه بحث، تدریس و تألیف نیز بازتاب یافت.

در مرحله شکوفایى برخلاف مرحله تأسیس، گرایش به حجیّت خبر واحد غلبه و رشد یافت، با این وجود، حدیث به معتبر و غیر معتبر تقسیم مى‏شد. در مرحله استقلال، براى نخستین بار، حدیث به چهار نوع صحیح، حسن، موثّق و ضعیف تقسیم و ارزشگذارى شد. این پدیده، در ابزار و اصول استنباط تحولى به وجود آورد که به طور مستقیم در محصول فقهى و نیز در تصنیف احادیث بر اساس میزان اعتبار و ارزش فقهى تأثیر گذاشت. در این مرحله همچنین، کوشش زیادى براى بازشناسى راویانى که اسامى مشترک داشتند، صورت گرفت که در آثار رجالى علامه حلّى یعنى «ایضاح الاشتباه» و «الرجال» انعکاس یافت. فقیهان این مرحله دریافتند که علم ریاضى در مباحث فقهى به ویژه ارث، خمس، زکات، و معاملات و علم هیئت در مباحث قبله، هلال ماه، اوقات نماز و مانند آن مى‏توانند در خدمت علم فقه قرار بگیرند. خواجه‏ نصیر الدین طوسى و شاگردش علامه حلّى از این علوم در فقه بهره گرفته و در این میدان، گوى سبقت را از دیگران ربودند.

دوم:فقه و فعالیّت فقهى

‏

مهم‏ترین پدیده مربوط به محتواى فقه در این مرحله، استقلال کامل و دورى از تقلیدى است که در مرحله شکوفایى به فقه شیعى راه یافته بود. هوشیارى فقیهان این مرحله در نگرش استقلالى به فقه شیعه با توجّه به قابلیّت و شایستگى‏اش براى تحول و تکامل، فقهى متمایز به لحاظ ابزار، سبک، مصادر و چگونگى استنباط به وجود آورد که ثمره آن، پیدایش مجموعه‏هاى فقهى پیراسته مانند «شرایع الاسلام» و «قواعد الاحکام» محقق و علامه حلّى بود. از این رو، تألیفات فقهى این مرحله به لحاظ سطح علمى، حجم مباحث، تنوع ابواب و فراگیرى و شمول در مقایسه با تألیفات پیشین، ممتاز و برجسته‏اند.

در این مرحله، تحول ملموسى در فقه تطبیقى (مقارن) به لحاظ وسعت و محتوا و نیز نوع جدیدى از آن یعنى فقه تطبیقى در آراى فقیهان شیعه به وجود آمد که کتاب‏هاى ارزشمند علامه حلّى یعنى «منتهى المطلب» و «تذکره الفقهاء» در فقه تطبیقى سایر مذاهب و کتاب «مختلف الشیعه» در فقه تطبیقى امامیّه نشانگر آن است. بیرون کشیدن قواعد فقهى از درون مباحث فقهى و تدوین جداگانه آن، در فعالیّت فقهى این مرحله گامى بلند به شمار مى‏رود که شهید اول و فاضل مقداد با نگاشتن «القواعد و الفوائد» و «نضد القواعد الفقهیه» برداشتند. همچنین، تحول ملموس در مباحث فقه معاملات که از تحول اصول و تدوین قواعد فقهى متأثر بود، در این مرحله رخ داد.

در اواخر این مرحله، ضرورت تدوین فقه سیاسى و حکومتى احساس شد. تصدّى محقق کرکى براى اشراف بر دولت صفوى، عامل مهمى در اهتمام فقیهان شیعه به مسائل حکومت و پرداختن به فقه سیاسى و حکومتى بود. این فعالیّت در تألیف مجموعه‏اى از رسائل فقهى مربوط به مسائل دولت و حکومت مانند خراج، نماز جمعه و مانند آن متجلى شد. فقه استدلالى در آثار فقهى محقق کرکى به دلیل ژرفایى، دقت و دورى کامل از فقه غیر شیعى، بر بلنداى خود ایستاد.

در این مرحله، سه حوزه مشهور فقهى یعنى حلّه، جبل عامل و اصفهان ظهور کرد که هر یک داراى ویژگى‏هایى است. حوزه حلّه، اگر چه در امتداد طبیعى حوزه‏هاى بغداد و نجف است، اما ب