پاورپوینت کامل آیا قانون علیت بدیهی است یا نیاز به برهان دارد؟ و آیا این‌که «هر معلولی علت دارد دور(مصادره به مطلوب) و همان‌گویی است»، درست است؟ ۳۷ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل آیا قانون علیت بدیهی است یا نیاز به برهان دارد؟ و آیا این‌که «هر معلولی علت دارد دور(مصادره به مطلوب) و همان‌گویی است»، درست است؟ ۳۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۳۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل آیا قانون علیت بدیهی است یا نیاز به برهان دارد؟ و آیا این‌که «هر معلولی علت دارد دور(مصادره به مطلوب) و همان‌گویی است»، درست است؟ ۳۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل آیا قانون علیت بدیهی است یا نیاز به برهان دارد؟ و آیا این‌که «هر معلولی علت دارد دور(مصادره به مطلوب) و همان‌گویی است»، درست است؟ ۳۷ اسلاید در PowerPoint :

پاسخ اجمالی

قانون علیت از بدیهیات اولیه است، به گونه‌ای که اگر قانون علیت انکار یا متزلزل شود، دانش بشری به‌طور کلی بی‌معنا خواهد شد. معنا و مفهوم علیت این است که اگر چیزی، هستی عین ذات او نباشد، در تحقق خود نیاز به غیر دارد. بنابر این، معنای درست قانون علیت نه مستلزم دور است و نه مصادره به مطلوب و نه همان‌گویی. قانون علیت از علم انسان به ذات و نیروهای خود نشأت می‌گیرد؛ وقتی نفس به رابطه نیروها و آثار نفس با نفس نظر می‌کند و چگونگی وجود قوا و آثار را بررسی می‌کند، می‌بیند واقعیت قوا و آثار؛ واقعیت نیاز، بستگی و پناهندگی است. منشأ پیدایش قانون علیت علم شهودی نفس به قوا و آثار خود است.

پاسخ تفصیلی

برای روشن شدن مسئله‌ی مورد پرسش، تحلیل و بررسی چند نکته ضروری به نظر می‌رسد:

۱. معنا و مفهوم علیت چیست؟

حکیمان دو گونه معنا از قانون علیت بیان کرده اند؛ یکی این‌که «هر چیزی که وقتی نبود و پس از آن موجود شد باید علتی داشته باشد».[۱] بیان دیگر قانون علیت که به نظر می‌رسد از بیان اولی دقیق‌تر است این است که، «اگر چیزی عین هستی محض نبوده، واقعیت مطلق، عین ذات او نباشد، چنین چیزی اگر بخواهد هستی یابد و از واقعیت برخوردار گردد، حتماً به سبب غیر می باشد».[۲] بنابر این، معنای درست قانون علیت نه مستلزم دور است و نه مصادره به مطلوب و نه همان‌گویی؛ زیرا روشن شد معنای قانون علیت این نیست که معلول یعنی چیزی که علت دارد، نیاز به علت دارد.

۲. منشأ پیدایش قانون علیت چیست؟

در این‌که انسان از چه راهی به قانون علیت دست یافته است و نحوه‌ی پیدایش این قانون در ذهن بشر چگونه بود؟

نظریات متعددی بیان شده است:

۱-۲. برخی از اندیشمندان براین باورند که اصولاً بعضی از قضایا فطری[۳] بشر است به این معنا که بدون اکتساب در بدو خلقت در نهاد انسان وجود دارد. به عقیده‌ی این گروه، عقل از پیش خود آنها را ابداع کرده است و آنها فطری و خاصیت ذاتی عقل هستند. سر دسته‌ی این گروه دکارت فرانسوی است؛ البته کانت آلمانی نیز به وجه دیگری قائل به معانی فطری است؛ در نظر این گروه مفهوم علیت از این دسته است.[۴]

این نظریه را نمی‌توان پذیرفت؛ زیرا بشر در بدو خلقت از هر گونه تصوّری خالی است؛ به عبارت دیگر، ذهن انسان در ابتدا مانند لوح سفیدی است که هیچ نقشی در آن نیست؛ فقط استعداد پذیرفتن نقش را دارد.[۵] البته باید توجه داشت که منظور حکیمان از این جمله (خالی بودن نفس انسان از هر گونه تصوّر)، علوم حصولی است نه حضوری.

برای توضیح بیشتر مطلبی را که برخی از حکیمان بیان کردند متذکّر می‌شویم: واژه‌ی «ادراکات فطرى» در اصطلاحات فلسفى در موارد مختلفى استعمال می‏شود:

الف. ادراکاتى که همه‌ی اذهان در آنها یکسان هستند؛ یعنى همه‌ی اذهان واجد آنها هستند …. این سنخ ادراکات تصوّرى و تصدیقى را مى‏توان «ادراکات عمومى» نامید.

ب. ادراکاتى که بالقوّه در ذهن همه موجود است، هر چند بالفعل در ذهن بعضى موجود نیست یا خلاف آن موجود است، از قبیل معلوماتى که با علم حضورى براى «نفس» معلوم هستند ولى هنوز به علم حصولى معلوم نشده‌اند. به عقیده‌ی صدر المتألهین فطرى بودن معرفت به ذات حق از این قبیل است.

ج. در باب برهان منطق، به قضایایى که برهانشان همواره همراه آنها است و هیچ وقت در نفس، حضور آن قضایا از حضور براهین و قیاسات آنها جدا نیست، «فطریات» مى‏گویند (قیاساتها معها).

د. ادراکات و تصوّراتى که خاصیت ذاتى عقل است و هیچ‌گونه استنادى به غیر عقل ندارد.

در این مقاله آن‌جا که ادراکات فطرى مورد انکار قرار مى‏گیرد، معناى چهارم مقصود است و همین معنا است که دکارت و پیروانش به آن قائل‌اند… ما با این‌که تصوّرات فطرى به معناى چهارم را منکریم، به تصوّرات و تصدیقات فطرى به معناى اول- یعنى ادراکاتى که تمام اذهان خواه و ناخواه در آنها على‏السویه‏اند- [بلکه فطری به معنای دوم و سوم نیز] اعتقاد داریم.[۶]

۲-۲. عده‌ای دیگر از اندیشمندان براین باورند که مفهوم علیت از راه احساس وارد ذهن شده است؛ در نظر این گروه علیت و معلولیت جز توالی و از پی هم آمدن پدیده‌ها نیست، ذهن ما پدیده‌های متقدم را علت و پدیده‌های متأخّر را معلول می‌نامد.[۷]

این نظریه متعلق به بعضی از حس‌گراها و جمیع مادی‌گراها می‌باشد. جان لاک به نقل از مرحوم فروغی[۸] می‌گوید: «چون تبدّل‌هایی همواره بر یکسان در احوال چیزها مشاهده می‌کنیم و چیزهای دیگری را می‌بینیم که همواره آن تبدّل‌ها را می‌دهند، پس آن تبدّل‌ها را «معلول» و چیزهایی که این تبدیل‌ها را می‌کنند «علت» می‌نامیم و نیز از همین راه تصوّر آفرینش و زایش و ساخت و تغییر برای ما حاصل می‌شود».[۹]

این نظریه از عدم دقت کافی در تعیین حدود حس پیدا شده است. ما در خارج به وسیله حواس خود ظواهر طبیعت و حوادث را مشاهده می‌کنیم، تغییرها و تبدیل‌ها را می‌بینیم و چون زمان را درک می‏کنیم قهراً مقارنه یا تعاقب این محسوسات را نیز درک می‌کنیم، اما این‌که بعضی از این حوادث در بعضی دیگر «تأثیر» دارند- که در گفته ژان لاک به کلمه «می‌دهند» و «می‌کنند» تعبیر شده- قابل احساس نیست. مثلاً ما به وسیله‌ی حواس خود آتش و فلز (البته از آنها هم مجموعه‌ای از عوارض را احساس می‌کنیم نه چیز دیگر) و تماس آتش با فلز و حرارت و افزایش کمّی فلز (انبساط) و مقارنه افزایش کمّی و حرارت را درک می‌کنیم، اما این‌که علّیت و تأثیری هم در کار هست را به وسیله‌ی هیچ حسی درک نمی‌کنیم. آری، چون ما از راه دیگری، تصوری از علت و معلول پیش خود داریم و از طرفی هم اذعان داریم که هر چیزی که نبود و بود شد علّت و مؤثّر وجودی می‌خواهد، با کمک احساس