پاورپوینت کامل در موضوع مهدویت آیا بین نگاه شیعه و اهل‌سنت تفاوت وجود دارد؟ ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint


در حال بارگذاری
10 جولای 2025
پاورپوینت
17870
2 بازدید
۷۹,۷۰۰ تومان
خرید

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل در موضوع مهدویت آیا بین نگاه شیعه و اهل‌سنت تفاوت وجود دارد؟ ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل در موضوع مهدویت آیا بین نگاه شیعه و اهل‌سنت تفاوت وجود دارد؟ ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن پاورپوینت کامل در موضوع مهدویت آیا بین نگاه شیعه و اهل‌سنت تفاوت وجود دارد؟ ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint :

پاسخ اجمالی

باور داشت مهدویت و اندیش ظهور مهدی(عج) بخش مهمی از عقاید اسلامی به حساب می‌آید که بر اساس بشارت‌های پیامبر گرامی اسلام(ص) میان تمام فرقه‌ها و مذاهب اسلامی شکل گرفته است. احادیث مربوط به حضرت مهدی(عج) در بسیاری از کتاب‌های معروف اهل‌سنت نیز آمده است و با دقت کافی در این احادیث می‌بینیم که بین دو مذهب تشیع و تسنن مشترکاتی در رابطه با امام زمان وجود دارد که این مشترکات عبارت‌اند از:

  1. حتمی بودن ظهور و قیام حضرت مهدی(عج)،
  2. نسب حضرت مهدی(عج): حضرت مهدی(عج) از اهل‌بیت و فرزندان رسول خدا(ص)، از نسل حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س).
  3. ویژگی‌های جسمانی حضرت مهدی(عج): قدرت‌مند بودن آن حضرت هنگام ظهور، چهر نورانی، پیشانی بلند و بینی کشیده، خال بر گونه.
  4. هم‌نام بودن حضرت مهدی عج) با پیامبر(ص)،
  5. زمینه‌های ظهور: ناامیدی کامل مردم، فراگیر شدن ستم.
  6. نشانه‌های ظهور: ندای آسمانی، خروج سفیانی، خسف در بیداء، قتل نفس زکیه.
  7. امور مربوط به حضرت مهدی(عج): اصلاح امر ظهور مهدی(عج) در یک شب، محل ظهور، بیعت با حضرت مهدی(عج)،

نزول فرشتگان برای یاری، نزول حضرت عیسی و اقتدا به حضرت مهدی(عج).

البته گروهی از اهل‌سنت – بر خلاف شیعه-، ولادت امام زمان(عج) در سال ۲۵۵ هـ.ق و غیبت طولانی ایشان را نمی‌پذیرند، بلکه عقیده دارند که آن‌حضرت مقارن ظهور(مثلا چهل سال قبل از ظهور) به دنیا می‌آید، و زمین را پر از عدل و داد می‌کنند و آن موعودی است که از تبار و اولاد فاطمه(س) است.

پاسخ تفصیلی

مسئل مهدویت و عقیده به حضرت مهدی منتظر(عج) در میان مسلمانان اهمیت زیادی دارد. این موضوع اختصاص به شیعه ندارد، بلکه اهل‌سنت در این موضوع به طور عموم با شیعه موافقت دارند و روایات زیادی که به حد تواتر معنوی می‌رسد، دربار حضرت مهدی(عج) نقل می‌کنند.

احادیثی که در رابطه با حضرت مهدی(عج) در نظر اهل‌سنت به تواتر معنوی رسیده، بیش از صد حدیث است و در تمامی این احادیث به ظهور حضرت مهدی(عج) اشاره شده است. آنان معترف‌اند بیش از بیست نفر از صحابه، از زبان پیامبر اکرم(ص) در رابطه با حضرت مهدی(عج) روایت نقل کرده‌اند که هم اینها در بسیاری از منابع معروف اسلامی و متون اصلی حدیثی اعم از: سنن، معاجم، مسانید، مانند: سنن ابوداوود، سنن ترمذی، سنن ابن ماجه، مسند احمد، صحیح حاکم، بزاز، معجم طبرانی، دیده می‌شود.[۱]

از منابع و گفته‌های علمای اهل‌سنت، می‌توان برداشت کرد که مهدی(عج) از فرزندان فاطمه‏(س) است و ظهور خواهد کرد.

علمای اهل‌سنت و موضوع ظهور

علمای اهل‌سنت در رابطه با موضوع ظهور این‌گونه اظهار نظر کرده‌اند:

راجع به ظهور مصلح آخر الزمان در میان اصحاب و تابعین از قرن اوّل هجرت و بعد از آن تا به امروز خلافی نبوده و همه(علمای اهل‌سنت) بر ظهور آن‌حضرت اتفاق داشته و دارند. و اگر کسی در صحت احادیث آن و صدور این بشارت از پیامبر اسلام(ص) تردید می‌کرد، حمل بر عدم استقامت یا بی‌اطلاعی او می‌کردند. به همین جهت تاکنون کسی مدعیان مهدویت را به انکار اصل ظهور حضرت مهدی(عج) رد نکرده است.

در این راستا سویدی می‌گوید: آنچه بر آن اتفاق دارند این است که مهدی(عج) آن‌کسی است که در آخرالزمان قیام خواهد کرد و زمین را پر از عدل و داد می‌کند.[۲]

خیرالدین آلوسی یکی دیگر از علمای اهل‌سنت می‌گوید: بر اساس صحیح‌ترین گفته‌ها نزد اکثر اندیشمندان ظهور مهدی(عج) از جمله نشانه‌های قیامت است و نظر برخی از اهل‌سنت که آمدن وی را انکار نموده‌اند فاقد ارزش و اعتبار است.[۳]

دربار ظهور آن‌حضرت کتاب‌های متعدد و متنوعی از سوی علمای اهل‌سنت تألیف شده است، به گونه‌ای که شیخ محمد ایروانی در کتاب الامام المهدی(عج) می‌نویسد: اهل‌سنت، کتاب‌های متعددی در گردآوری روایات مربوط به امام مهدی(عج) و این‌که در آخر الزمان شخصی به اسم مهدی(عج) ظهور خواهد کرد، نوشته‌اند. تا حدی که من اطلاع دارم اهل‌سنت بیش از سی کتاب در این باره تألیف کرده‌اند.[۴]

هر چند این مسئله مورد اتفاق اهل‌سنت و شیعه است؛ اما تعداد انگشت شماری از اهل‌سنت احادیث مربوط به امام مهدی(عج ) را ضعیف می‌انگارند. مثلا ابن خلدون در تاریخ خود این احادیث را ضعیف می‌شمارد[۵] و یا رشید رضا(مؤلف تفسیر المنار) در ذیل آی ۳۲ سور توبه به ضعیف بودن احادیث مربوط به مهدویت اشاره می‌کند.[۶] البته، این دو دلیلی بر ادعای خود نیاورده و تنها به مطالبی واهی استناد کرده‌اند. سخنان آن دو از سوی دیگر علمای اهل‌سنت به شدت رد شده است.

در تألیفات علمای شیعه نیز به آن دو پاسخ داده شده است. خود ابن خلدون در بیان عقید مسلمانان در مورد امام مهدی(عج) می‌نویسد: مشهور بین هم اهل اسلام این است که حتما در آخرالزمان مردی از اهل‌بیت(ع) ظهور می‌کند که دین را حمایت و عدل را آشکار می‌کند و مسلمانان از او پیروی می‌کنند و او بر ممالک اسلامی استیلا می‌یابد. آن شخص مهدی (عج) نامیده می‌شود.[۷] بنابراین، ضعیف شمردن احادیث از سوی وی خدشه‌ای بر اتفاق نظر اهل‌سنت در مورد ظهور مهدی(عج ) وارد نمی‌کند؛ زیرا این اعتقاد ناشی از کثرت احادیثی است که از طرق عامه نقل شده است.

در زیر به ذکر برخی از کسانی که این‌گونه احادیث را در کتاب‌های خود آورده‌اند می‌پردازیم. هر چند تقریبا می‌توان ادعا کرد که تمام کتاب‌های معتبر حدیثی اهل‌سنت حداقل چند مورد از احادیث امام مهدی(عج ) را ذکر کرده‌اند:

  1. ابن سعد (متوفی ۲۳۰ هـ)؛ ۲. ابن ابی شیبه (متوفی ۲۳۵ هـ)؛ ۳. احمد بن حنبل (متوفی ۲۴۱ هـ)؛ ۴. بخاری (متوفی ۲۷۳ هـ)؛ ۵. مسلم (متوفی ۲۶۱ هـ)؛ ۶. ابن ماجه (متوفی ۲۷۳ )؛ ۷. ابوبکر اسکافی (متوفی ۲۷۳ هـ)؛ ۸. ترمذی (متوفی ۲۷۹ هـ)؛ ۹. طبری (متوفی ۳۸۰ )؛ ۱۰. ابن قتیبه دینوری (متوفی ۲۷۶ )؛ ۱۱. حاکم نیشابوری (متوفی ۴۰۵ )؛ ۱۲. بیهقی (متوفی ۴۵۸ )؛ ۱۳. خطیب بغدادی (متوفی ۴۶۳ )؛ ۱۴. ابن اثیر جزری (متوفی ۶۰۶ ).[۸]

یکی دیگر از علمای اهل‌سنت می‌نویسد: روایات فراوانی دربار مهدی(عج) وجود دارد که به حدتواتر می‌رسد. این امر در میان علمای اهل‌سنت شیوع دارد، به گونه‌ای که از جمله معتقدات آنان به شمار می‌آید. نیز یکی دیگر از علمای اهل‌سنت نوشته است: احادیث مهدی(عج) به طرق گوناگون و متعدد از صحابه نقل و بعد از آنان از تابعان نقل شده است، به گونه‌ای که مجموع آنها مفید علم قطعی است. به همین دلیل ایمان به ظهور مهدی (عج) واجب است، همان‌گونه که این وجوب در نزد اهل‌علم ثابت بوده و در عقاید اهل‌سنت و جماعت مدون شده است.[۹]

ابن کثیر نیز در البدایه و النهایه می‌نویسد: مهدی(عج) در آخرالزمان می‌آید و زمین را پر از عدل و قسط می‌کند همان‌گونه که پر از جور و ظلم شده است. ما احادیث مربوط به مهدی(عج) را در جلد جداگانه‌ای گرد آوردیم، همان‌گونه که ابوداوود در سنن خود کتاب جداگانه‌ای را به آن اختصاص داده است.[۱۰] از این مطالب که از بزرگان اهل‌سنت نقل شد، معلوم می‌شود که مسئل مهدویت و اعتقاد به ظهور مهدی(عج) جزو عقاید ثابت اهل‌سنت و جماعت است و احادیث مربوط به ظهور آن‌حضرت در میان آنان به حد تواتر رسیده است.

اشتراکات مهدویت از دیدگاه شیعه و اهل‌سنت

با توجه به مطالبی که بیان شد، به این نتیجه می‌رسیم که در مسئل مهدویت بین اهل‌سنت و شیعه مشترکاتی وجود دارد. در این‌جا مشترکاتی که در رابطه با امام زمان(عج) بین دو مذهب تشیع و تسنن وجود دارد، اشاره می‌شود:

  1. حتمی بودن ظهور و قیام حضرت مهدی(عج)،
  2. نسبت حضرت مهدی(عج)،

نسبت حضرت مهدی(عج) در دیدگاه شیعه مشخص است؛ اما اهل‌سنت در موارد معینی به آن اشاره کرده‌اند.

۲-۱. حضرت مهدی(عج) از اهل‌بیت(ع) و فرزندان رسول خدا(ص): ابن ماجه در سنن خود نقل کرد که پیامبر(ص) فرمود: “المهدی ]عج[ منا اهل البیت یصلحه الله عزوجل فی لیله”.[۱۱]

۲-۲. حضرت مهدی(عج) از نسل حضرت علی(ع): سیوطی در عرف الوردی نقل کرده است که رسول خدا(ص) دست علی(ع) را گرفت و فرمود: “سیخرج من صلب هذا فتی یملأ الارض قسطاً و عدلاً”.[۱۲]

۲-۳. حضرت مهدی(عج) از نسل فاطمه‏(س) است. ابن ماجه از ام سلمه نقل کرده است که وی از رسول خدا(ص) چنین شنید: “المهدی من ولد فاطمه”.[۱۳]

  1. ویژگی‌های جهانی حضرت مهدی(عج)،

اوصافی که در کتاب‌های اهل‌سنت برای امام مهدی(عج) ذکر شد، بر گرفته از احادیثی است که آنان از پیامبر اسلام(ص) نقل می‌کنند و در کلیات با اوصاف ذکر شده در کتاب‌های علمای شیعه فرقی ندارد.

۳-۱. قدرت‌مند بودن آن‌حضرت هنگام ظهور: در روایات فراوانی تأکید شده است که حضرت مهدی(عج) هنگام ظهور دارای بدنی بسیار قدرت‌مند است.[۱۴]

۳-۲. چهر نورانی: جوینی از رسول خدا(ص) روایت کرده است: “المهدی ]عج[ من ولدی … کانّ وجهه کوکب درّی”.[۱۵]

۳-۳. پیشانی بلند و بینی کشیده: صنعانی از رسول خدا(ص) نقل کرده است: “ان المهدی ]عج[ اقنی اجلی”.[۱۶]

۳-۴. خال بر گونه: بر گون راست مهدی(عج)، خالی مشکی وجود دارد.[۱۷]

۳-۵. ظهور در سن چهل سالگی: البته از نظر شیعه ظهور حضرت در سن پیری، ولی به هیئت و صورت چهل سالگی است.

  1. هم‌نام بودن حضرت مهدی(عج) با پیامبر(ص)،

اهل‌سنت و شیعه اتفاق نظر دارند که حضرت مهدی(عج) هم‌نام رسول خدا(ص) است.[۱۸]

  1. زمینه‌های ظهور،

۵-۱. ناامیدی کامل مردم: داود ابن کثیر الرقی می‌گوید: به امام صادق‌(ع) عرض کردم: این موضوع(ظهور) برای ما طولانی شد، تا بدان‌جا که سینه‌های ما تنگ شده است. حضرت فرمود: هنگامی که ناامیدی از فرج بیش از همه چیز شد، منادی از آسمان به اسم قائم ندا خواهد داد.[۱۹]

۵-۲. فراگیر شدن ستم: رسول خدا(ص) در این باره فرموده است: “اگر از دنیا بیش از یک روز باقی نماند، خداوند آن‌روز را چنان طولانی خواهد کرد، تا این‌که مردی از اهل‌بیتم برانگیخته شود و زمین را آکنده از عدل و قسط کند، آن‌گونه که پر از ظلم و جور شده باشد”.[۲۰]

  1. نشانه‌های ظهور،

۶-۱. ندای آسمانی: رسول گرامی اسلام(ص) فرمود: “در ماه محرم بانگی از آسمان برآید بدین مضمون که برگزید خداوند فلان(مهدی) است، پس سخنش را بشنوید و از او پیروی کنید”.[۲۱]

۶-۲. خروج سفیانی،

۶-۳. خسف در بیداء: واژ خسف به معنای فرو رفتن و پنهان شدن و بیداء نام سرزمینی بین مکه و مدینه است. منظور از این نشان این است که سفیانی با لشکری عظیم، به قصد جنگ با حضرت مهدی(عج) عازم مکه می‌شود. آنان در بین مکه و مدینه و در محل معروف بیداء به گونه‌ای معجزه‌آسا در زمین فرو می‌روند.[۲۲]

۶-۴. قتل نفس زکیه: کشته شدن انسانى پاک و بی‌گناه در آستان قیام حضرت مهدی(عج) پشت شهر کوفه.[۲۳] قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّهِ بِظَهْرِ الْکُوفَهِ فِی سَبْعِینَ، وَ الْمَذْبُوحُ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ.

  1. امور مربوط به ظهور حضرت مهدی(عج)،

۷-۱. اصلاح امر ظهور مهدی(عج) در یک شب.[۲۴]

۷-۲. محل ظهور: وجه اشتراک روایات این است که ظهور آن‌حضرت از مکه و از کنار کعبه آغاز خواهد شد.[۲۵]

۷-۳. بیعت با حضرت مهدی(عج): یکی از موضوعاتی که در منابع شیعی و سنی مورد توجه قرار گرفته، بیعت یاران حضرت مهدی(عج) با ایشان، در طلیع ظهور است.[۲۶]

۷-۴. نزول فرشتگان برای یاری حضرت مهدی(عج)،[۲۷]

۷-۵. نزول عیسی(ع) و اقتدا به حضرت مهدی(عج): رسول گرامی اسلام(ض) فرمود: “مهدی می‌بیند که عیسی فرود آمده و گویا آب از موهایش می‌چکد. پس به او می‌گوید: جلو برو به نماز بایست. عیسی پاسخ می‌دهد: نماز برای تو به پا شد و آن‌گاه پشت سر مهدی(عج) به نماز می‌ایستد”.[۲۸]

  1. ویژگی‌های حکومت مهدی(عج)،

۸-۱. عدالت گستری،[۲۹]

۸-۲. رفاه و آسایش عمومی: رسول اکرم(ص) فرمود: “مهدی(عج) در امت من خواهد بود… مردم در زمان او چنان زندگی خواهند کرد که هرگز قبل از آن زندگی نکرده‌اند.[۳۰]

۸-۳. رضایت همگانی از حکومت مهدی(عج)،[۳۱]

۸-۴. امنیت همه جانبه،[۳۲]

۸-۵. احساس بی‌نیازی در مردم: پیامبر فرمود: “شما را به مهدی بشارت می‌دهم به هنگام ظهور او خداوند دل‌های امت محمد را سرشار از بی‌نیازی می‌کند.[۳۳]

۸-۶. غلبه اسلام بر سایر ادیان،

۸-۷. جهانی بودن حکومت حضرت مهدی(عج): امام صادق(ع) فرمود: “هنگامی که قائم قیام نماید، هیچ زمینی نخواهد ماند، مگر آن‌که در آن ندای شهادتین سر داده شود”.

تفاوت مهدویت از دیدگاه شیعه و اهل‌سنت

  1. اختلاف در ولادت

شیع دوازده امامی معتقد است، امام مهدی(عج) فرزند امام حسن عسکری(ع) است و هم اکنون نیز زنده و غایب است، ولی اهل‌سنت هر چند به اتفاق به مهدویت معتقدند و به دلیل وجود روایت‌های متواتر ظهور حضرت مهدی(عج) در آخرالزمان را جزو اعتقادات قطعی خود می‌دانند؛ اما در مورد نسب و ولادت ایشان به چند گروه تقسیم می‌شوند.

۱-۱. عده‌‌ای از اهل‌سنت ادعا دارند که مهدی(عج) همان عیسی مریم(س) است و در این‌مورد به خبری واحد که از انس بن مالک نقل شده است، استناد می‌کنند.[۳۴]

۱-۲. تعداد اندکی نیز مدعی‌اند که مهدی(عج) از اولاد عباس بن عبدالمطلب است. آنان به خبر واحدی استناد می‌کنند که در کنز العمال ذکر شده است.[۳۵]

۱-۳. عده‌ای نیز معتقدند مهدی(عج) از اولاد امام حسن مجتبی(ع) است، نه امام حسین(ع).[۳۶]

۱-۴. گروهی می‌گویند: پدر امام مهدی(عج) هم‌نام پدر پیامبر اسلام(ص) است و چون نام پدر حضرت محمد(ص) عبدالله بود، پس مهدی(عج) بن حسن عسکری(ع) نمی‌تواند مهدی(عج) موعود باشد. مستند این احتمال هم باز خبری است که در کنز العمال ذکر شده است.[۳۷]

۱-۵. جمعی از آنان مانند شیع دوازده امامی معتقدند که امام مهدی(عج ) از اولاد پیامبر(ص) و فاطمه(س) است و حضرت عیسی نیز به هنگام ظهور امام مهدی(عج) به یاری او خواهد شتافت و در نماز به آن‌حضرت اقتدا خواهد کرد.

چنان‌که در گزارش‌های متعدد آمده است. به عنوان نمونه، ام سلمه نقل می‌کند:

رسول خدا(ص) فرمود: “المهدی من عترتی من ولد فاطمه”؛[۳۸] مهدی(عج) از عترت من و از فرزندان فاطمه است.

جابر بن عبدالله از پیامبر(ص) نقل می‌کند که حضرت عیسی(ع) به هنگام ظهور مهدی(عج) نزول خواهد کرد.[۳۹]

عبدالله بن عمر می‌گوید: “المهدی الذی ینزل علیه عیسی بن مریم و یصلی خلفه عیسی”؛[۴۰] مهدی(عج) کسی است که عیسی بن مریم بر او نزول می‌کند و پشت سر او نماز می‌خواند.

 این گروه حدیثی را که می‌گوید: “مهدی از اولاد عباس بن عبدالمطلب است”. قبول نمی‌کند.

ذهبی می‌گوید: این خبر را فقط محمد بن ولید نقل کرد. او از کسانی است که احادیث را جعل می‌کرد.[۴۱] البته این گروه نیز تولد حضرت مهدی(عج) و غیبت او را قبول ندارند. ابن حجر ادعا می‌کند: هم مسلمانان غیر از امامیه معتقدند که مهدی(عج) غیر از حجت(عج) است؛ چون غیبت یک شخص آن هم با این مدت طولانی از خوارق عادات است … .[۴۲]

در پاسخ گروه اخیر باید گفت؛ اوّلا: روایات نبوی متعددی وجود دارد که امامان دوازده‌گانه(ع) را با نام‌های آنان به طور روشن معرفی کرده‌اند؛ لذا سخن او باطل است. از ابن عباس روایت شده است که شخصی یهودی به نام نعثل نزد رسول خدا(ص) آمد و سوال‌های بسیاری را مطرح کرد. او از اوصیا نیز پرسید. حضرت در پاسخ فرمود: “نخستین وصی من علی، پس از او حسن، حسین(ع) و امامان نه‌گانه از فرزندان اویند”. نعثل پرسید گفت: نام آنان چیست. حضرت، نام تک تک امامان را تا امام دوازدهم(عج) شمرد. رسول خدا، در پاسخ جابر بن عبدالله انصاری که از ائم بعد از علی(ع) سوال کرده بود، فرمود: “بعد از علی، حسن، حسین امام هستند. سپس سید العابدین، سپس محمد بن علی باقر، تو او را خواهی دید. وقتی او را دیدی سلام مرا برسان. سپس جعفر بن محمد صادق، سپس موسی بن جعفر کاظم، سپس علی بن موسی الرضا، سپس محمد بن علی جواد، سپس علی بن محمد نقی، سپس حسن بن علی زکی، و پس از او قائم بالحق مهدی امت من(محمد بن حسن) صاحب زمان امام است. او زمین را پر از قسط و عدل می‌کند، همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده است”.[۴۳]

ثانیا: شواهد تاریخی و گزارش‌های بسیاری وجود دارد که ولادت آن‌حضرت و ایام کودکی او را نقل کرده‌اند.

برای نمونه چند مورد از اقوال اهل‌سنت نقل می‌شود:

  1. حافظ سلیمان حنفی می‌گوید: خبر معلوم نزد محققان و موثقان این است که ولادت قائم(عج) در شب پانزدهم شعبان (۲۵۵ ق) در شهر سامرا واقع شده است.[۴۴]
  2. خواجه محمد پارسا در کتاب فصل الخطاب گفته است: یکی از اهل‌بیت ابو محمد بن عسکری است که فرزندی جز ابوالقاسم که قائم و حجت و مهدی(عج) و صاحب الزمان نامیده می‌شود، باقی نگذاشت. او در نیم شعبان سال ۲۵۵ هجری متولد شد. مادرش نرجس نام دارد. او هنگام شهادت پدرش پنج سال داشت.[۴۵]
  3. ابن خلکان در وفیات الاعیان می‌نویسد: ابوالقاسم
      راهنمای خرید:
    • همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
    • ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
    • در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.