پاورپوینت کامل فصل ششم; بایدها و نبایدهای مصرف ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل فصل ششم; بایدها و نبایدهای مصرف ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل فصل ششم; بایدها و نبایدهای مصرف ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل فصل ششم; بایدها و نبایدهای مصرف ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

۱۱۵

۱. مطلوبیت های مصرف

الف ـ مطلوبیت استفاده از نعمت های الهی

ـ آیات:

یا أَیهَا النَّاسُ کلُواْ مِمَّا فِی الأَرْضِ حَلاَلاً طَیباً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیطَانِ. (بقره: ۱۶۸)

ای مردم! از آنچه در زمین است، حلال و پاکیزه آن را بخورید و از گام های شیطان پیروی نکنید!

پیام :

ـ دلیلی بر حرام بودن نعمت های الهی نیست؛ مگر اینکه در آموزه های اسلامی، حکمی درباره حرام بودن آنها آمده باشد.

ـ شرط اساسی برای مصرف نعمتی، حلال بودن و پاکیزه بودن آن نعمت است.

ـ خداوند همراه اجازه مصرف دو شرط فساد نکردن و به دیگران اطعام کردن را قرار داده است.

ـ اسلام با ریاضت کشیدن و استفاده نکردن های بی مورد مخالف است.۱

فَکلُواْ مِمَّا رَزَقَکمُ اللّهُ حَلالاً طَیبًا وَاشْکرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ. … (نحل: ۱۱۴)

پس، از آنچه خدا به شما روزی کرده است، حلال و پاکیزه بخورید و نعمت خدا را شکر گزارید…!

پیام :

ـ مصرف، در چارچوب نعمت های حلال مجاز است، نه هر چه به دست آمد.

ـ آموزه های دین، با فطرت انسان هماهنگ است. خوردنی هایی که به مذائق انسان باشد، مجاز است.

ـ دین جامع، آموزه هایی جامع دارد. چنین دینی، هم طهارت ظاهری را شرط مصرف می داند و هم طهارت باطنی و حقوقی را.

ـ روزی را نعمت و هدیه الهی بدانیم، نه محصول زرنگی و تلاش خود.

ـ عبادت و بندگی، بدون شکر نعمت ها بی معناست.۲

یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تُحَرِّمُواْ طَیبَاتِ مَا أَحَلَّ اللّهُ لَکمْ. … (مائده: ۸۷)

ای کسانی که ایمان آورده اید! چیزهای پاکیزه ای را که خدا برای [استفاده] شما حلال کرده است، حرام مشمارید. ..!

پیام :

ـ گوشه گیری، رهبانیت، افراط و تفریط، ممنوع است.

ـ مسلمان، تسلیم فرمان الهی است؛ نه حلال را حرام می سازد، نه حرام را حلال.

ـ خوردنی ها، پوشیدنی ها و لذت های حلال، برای بهره بردن انسان آفریده شده است.

ـ در بهره گیری از حلال ها، اسراف و زیاده روی نکنید!۳

قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَه اللّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالْطَّیبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ. (اعراف: ۳۲)

بگو [ای پیامبر!] زیورهایی را که خدا برای بندگانش پدید آورده و [نیز] روزی های پاکیزه را چه کسی حرام گردانیده است؟!

پیام :

ـ اسلام، با زهدنمایی و رهبانیت مخالف است.

ـ راه رسیدن به خدا، ترک امور حلال و پاک نیست، بلکه مرتکب گناه نشدن با استفاده از این امور است.

ـ اسلام، هماهنگ با فطرت انسان و آیین اعتدال است، به نیازهای طبیعی اش پاسخ مثبت می دهد، آنچه را مفید است، حلال می داند و وی را از آنچه زیان دارد، نهی می کند.

ـ اصل مهم در بهره گیری از نعمت های الهی، مباح بودن است، مگر دلیلی خاص بر حرمت چیزی باشد.۴

ب) تأیید کسب و کار و به دست آوردن روزی حلال

یک) آیات

رِجَالٌ لاَّ تُلْهِیهِمْ تِجَارَه وَلاَ بَیعٌ عَن ذِکرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَوه وَإِیتَاء الزَّکوه. … (نور: ۳۷)

مردانی که نه تجارت و نه داد و ستدی، آنان را از یاد خدا و برپا داشتن نماز و دادن زکات به خود مشغول نمی دارد. …

پیام:

ـ کسانی که تجارت، آنان را از یاد خدا غافل نکند، مردان بزرگی هستند.

ـ کار و کوشش بدون یاد خدا، پوچ و بی ارزش است.

ـ تجارت و اقتصاد، می تواند لغزش گاه بزرگی باشد.

ـ از دیدگاه اسلام، حتی کارهای حلال و مباح نیز نباید انسان را از یاد خدا غافل کند، چه رسد به کارهای مکروه و حرام.

ـ ترک تجارت، ارزش نیست، بلکه تجارت همراه با یاد خدا و نماز و زکات، ارزش است.۵

فَکلُواْ مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلاَلاً طَیبًا. … (انفال: ۶۹)

از آنچه به غنیمت گرفته اید، حلال و پاکیزه بخورید…!

پیام :

ـ شرط استفاده از نعمت ها، حلال و پاک و دل پسند بودن است.

ـ هشیار باشید تا غنیمت های جنگی و فدیه گرفتن ها، انگیزه والای شما را در جهاد تغییر ندهد و همواره به یاد خدا باشید.۶

دو) روایات

پیامبر اکرم(ص):

ـ کسی که از پی مال مشروع رود، برای آنکه آبروی خود را از خواری درخواست از دیگران در امان دارد، خانواده خویش را اداره و به همسایگان خود کمک کند، در پیشگاه خداوند، سربلند و روسفید است.۷

ـ هر کس چهل روز غذای حلال بخورد، خداوند متعال قلبش را نورانی می کند.۸

امام سجاد(ع):

من دوست دارم که در کار پیوسته باشم؛ اگرچه اندک باشد.۹

امام صادق(ع):

اگرچه کسانی هستند که به جای من کار کنند و مرا از کار کردن بی نیاز سازند، ولی من کار می کنم تا خداوند ببیند که در پی روزی حلال هستم.۱۰

ج) رعایت اعتدال

یک) آیات

وَکذَلِک جَعَلْنَاکمْ أُمَّه وَسَطًا. … (بقره: ۱۴۳)

و بدین گونه شما را امتی میانه قرار دادیم. …

پیام :

ـ اسلام، مکتب میانه روی است.

ـ سیره پیامبران، میانه روی است، نه افراط و نه تفریط.

ـ اسلام، با فطرت و آیین اعتدال هماهنگ است.

دو) روایات

حضرت علی(ع):

جاهل، همواره دچار تندروی و کندروی است.۱۱

امام علی(ع):

ـ پارسایان در دنیا اهل فضیلت هستند؛ سخن آنان صواب، جامه آنان میانه روی و روش آنان فروتنی است.۱۲

ـ هر که میانه روی پیشه سازد، گرفتار فقر نمی شود.۱۳

امام رضا(ع):

فردی از امام رضا(ع) درباره چگونگی تأمین مخارج خانواده اش جویا شد. حضرت فرمود: «[مخارج خانواده] حد وسط است میان دو روش ناپسند.» مرد گفت: نمی دانم این دو روش چیست. امام رضا(ع) فرمود: «آیا نمی دانی که خداوند اسراف (زیاده روی) و سخت گیری را ناخوشایند دارد و در قرآن فرموده است: آنان که هرگاه چیزی ببخشند، نه زیاده روی می کنند و نه خست.» (فرقان: ۶۷)۱۴

امام حسن عسکری(ع):

اعتدال و صرفه جویی در مصرف مال، اندازه ای دارد که اگر از آن بیشتر شود، بخل است.۱۵

سه) گنج کلام۱۶

ـ آنچه مایه نگرانی بیشتر مردم است، نداشتن پول نیست، بلکه نداشتن شیوه خرج کردن است.

دیل کارنگی

ـ آنچه بار زندگی را بر دوش ما سنگین تر می سازد، زیاده روی در خود زندگی است.

روسو

ـ بسیاری از اشیای لوکس و چیزهایی که وسایل آسایش خوانده می شوند، نه تنها ضروری نیستند، بلکه موانع بزرگی در راه پیشرفت و تعالی انسان هستند.

تورو

ـ تا انسان امیال و خواسته های خود را در حد اعتدال نگه ندارد، سعادت و خوشی نخواهد داشت.

حسین علی راشد

ـ صرفه جویی، یکی از منابع مهم درآمد است.

الکساندر دوما

ـ میانه روی و اندازه نگاه داشتن، کمال طبیعت آدمی است.

کنفوسیوس

ـ وقتی یک چیز غیرضروری می خوری، لازم است ده چیز دیگر برای تکمیل آن تهیه کنی. پس بهتر است از هوا و هوس اولی جلوگیری کنی تا مبتلای بعدی نشوی!

فرانکلین

چهار) ضرب المثل

خیرالامور اوسطها.

ز کار زمانه، میانه گزین چو خواهی که یابی ز خلق آفرین

فردوسی

ستوده کسی کو میانه گزید تن خویش را آفرین گسترید

فردوسی

ظهور نیکویی در اعتدال است.

هر آن که عافیت خواهد، گو میانه رو باش!

آب، مایه حیات است، اما از سر که گذشت، سبب هلاک می شود.

زیان بُود چو فراوان خورند شهد و شکر.

مسعود سعد

گفتند پیش نیا که می افتی، آن قدر پس رفت که از آن طرف افتاد.

پنج) اشعار

گفت راه اوسط ار چه حکمت است لیک اوسط نیز هم با نسبت است

هر که را باشد وظیفه، چار نان دو خورد یا سه خورد، هست اوسط آن

در خورد هر چار، دور از اوسط است او اسیر حرص، مانند بط است

هر که او را اشتها ده نان بُوَد شش خورد، می دان که اوسطی آن بود۱۷

د) سفارش به قناعت

یک ـ روایات

امام علی(ع)

ـ وقتی نداری، قناعت کن!۱۸

ـ قناعت کن تا عزیز شوی!۱۹

ـ قناعت، عزت است.۲۰

ـ اگر بی نیازی می طلبی، جویای قناعت باش! بدان که قناعت و غلبه بر شهوت، بهترین راه پاک دامنی است. پس بی نیازترین مردم کسی است که راضی به رضای خدا باشد.۲۱

امام صادق(ع):

به آنچه خدا روزی ات کرده است، قانع باش!۲۲

دوـ لطایف و ظرایف

به حکیمی گفتند: «چیزی برتر از طلا دیده ای؟» گفت: «بله، قناعت».۲۳

مردی حکیمی را دید که کنار جویباری نشسته است و برگ هایی را که از درخت می افتد، می خورد. مرد گفت: «ای حکیم! اگر پادشاه را خدمت می کردی، نیازمند نمی شدی.» حکیم گفت: «تو اگر قناعت می کردی، به خدمت پادشاه نیازی نداشتی و بنده کسی مانند خودت نمی شدی».۲۴

به رنجوری گفتند: «دلت چه می خواهد؟» گفت: «آن که دلم چیزی نخواهد».۲۵

حکیمی گفت: «قناعت گر، ثروتمند است؛ هرچند بینوا باشد و آنکه قناعت گر نباشد، بینواست، هرچند ثروتمند باشد».۲۶

ادیبی گفت: «قناعت گری، آبروی نادار است و پرداخت صدقه، نگه دار انسان دارنده».۲۷

سه ـ در ستایش قناعت و نکوهش آزمندی

آورده اند که:

لقمان حکیم به پسرش گفت: «… ای پسر! بی نیازترین مردم کسی است که به آنچه در دست دارد، قانع باشد فقیرترین آنها کسی است که به آنچه در دست مردم است، چشم بدوزد».

آری، قناعت، گنجینه ای است عزت بخش و غنی کننده دل صاحبش در بی نیازی. و چه نیازمند هستند آنان که در این عمر برفی و آفتاب تموز، آزمندند و مرغ جان را کابین دنیا کرده اند. آزمند، چشم دنیاخواه را از عطش قوت لبریز و مرغ روح را از سیر در ملکوت بی نصیب می کند و در تمنای پوچ پرواز می دهد.

انسان قانع از این سرای خاکی به قدر کفایتش برمی گیرد و کم بضاعتی را در راه رسیدن به کعبه آمال، خار مغیلان نمی داند. حقا که دست های او دریاترین سخاوت دنیاست!

چهار ـ سخن بزرگان

ـ آدم ول خرج امروز، گدای فرداست.

ابوالعلا معری

ـ از هزینه های کوچک غیرضروری دوری کن؛ زیرا سوراخی کوچک موجب غرق شدن کشتی بزرگی می شود.

فرانکلین

ـ اگر صرفه جویی بکاریم، آزادی درو خواهیم کرد و این محصول، طلایی است.

ا کیلاروس

ـ برای ثروتمند شدن، تنها دانستن راه درآمد کافی نیست، باید راه خرج کردن را نیز به خوبی دانست.

فرانکلین

ـ شعله اسراف نمی تواند پایدار بماند و آتش های تند، زود خاموش می شود. باران آهسته، دایمی است و توفان ناگهانی امتداد ندارد.

شکسپیر

ـ صرفه جویی، فقیر را ثروتمند و ثروتمند را عاقل می کند.

الکساندر دوما

ـ قناعت، کیمیایی است که هر چه را لمس کند، طلا می شود.

فرانکلین

ـ کسی که از آنچه دارد، راضی نیست، اگر تمام دنیا را نیز به دست آورد، باز ناراضی و بینواست.۲۸

سینکا

پنج) پیام کوتاه

ـ بهترینان امت من، افراد قانع و بدترین آنان طمع کاران هستند.

ـ خوشا به حال کسی که به یاد قیامت باشد، برای روز حساب کار کند، به کفاف زندگی قانع و راضی به رضای خدا باشد!

ـ چه زیباست برای انسان که به اندک سازد و فراوان بخشد!

ـ بدان که مردانگی قناعت و خرسندی، بیش از جوان مردی بخشش است!

ـ انسان عاقل، قانع است.

ـ آدمی را مُلک قناعت و نعمت خوی نیک، بس است.

ـ قناعت، مایه خویشتن داری و ارجمندی و آسوده شدن از رنج فزو ن خواهی و خواری بندگی دنیاپرستان است.

ـ راه قناعت را جز دو کس نپیماید: عبادت پیشه ای که خواهان مزد آخرت است یا بزرگواری که از مردمان فرومایه دوری می کند.

ـ میوه قناعت، عزت است.

ـ پای بندی به قناعت، از عزت نفس است.

ـ قناعت، شمشیری است که هرگز کند نمی شود.

ـ کسی که به اندک قانع نیست، چگونه می تواند خودسازی کند؟!

ـ نیکو بهره ای است قناعت.

ـ کسی که قانع باشد، اندوهگین نمی شود.

ـ قناعت، مایه آسایش تن است.

ـ کسی که به آنچه خدا روزی اش کرده است، قانع باشد، از توان گرترین مردمان است.

ـ قناعت، ثروتی است تمام نشدنی.

ـ پای بندی به قناعت، از بلندهمتی است.

ـ تا آزمندی گم نشود، قناعت هرگز پیدا نمی شود.

ـ بخیل مباش که سخت گیری کنی و اسراف مکن که از بین روی!

ـ دوراندیش کسی است که از ول خرجی پرهیز و از اسراف دوری کند.

ـ در اسراف، شرافت و برتری نیست.

ـ اسراف را واگذار که نه بخشش اسراف کننده پسندیده است و نه در تنگ دستی، به وی محبت می شود!

ـ اسراف، آفت بخشش است

شش ـ اشعار۲۹

کیمیایی تو را کنم تعلیم که در اکسیر و در صناعت نیست

رو قناعت گزین که در عالم کیمیایی به از قناعت نیست

انوری

هر که قانع گشت از ذلت برست در مقام امن و آزادی نشست

رو قناعت کن ملرزان پا و دست رزق تو بر تو ز تو عاشق تر است

مولوی

به نان خشک قناعت کنیم و جامه دلق که بار محنت خود به که بار منت خلق

سعدی

برو گنج قناعت جوی و کنج عافیت بنشین که یک دم تنگ دل بودن، به بحر و بر نمی ارزد

چو حافظ در قناعت کوش و از دنیای دون بگذر که یک جو منت دونان، به صد من زر نمی ارزد

حافظ

ـ نان جوین خویش، به از گندم کسان

صائب

ـ قناعت کن بدان یک نان که داری!

نظامی

ای دل خرقه سوزِ مخرقه ساز! بیش از این گرد کوی آز متاز

دست کوتاه کن ز شهوت و حرص که به پایان رسید عمر دراز

بیش از این کار تو چه بسته نمود به قناعت بدو ز دیده آز

دل بپرداز از این خرابه جهان پای درکش به دامن اِعزاز۳۰

آز و حرص آخر تو را یک روز برپیچد ز راه آرزو بگذار تا فارغ شوی از حرص و آز

نه ز روی آرزو بود آن که در تیه از گزاف منّ و سلوی را بدل کردند با سیر و پیاز۳۱

هر که را ملک قناعت شد مسلّم بر زمین ز آسمان بر دولت او آفرین باد، آفرین۳۲

از قناعت هیچ کس بی جان نشد وز حریصی هیچ کس سلطان نشد۳۳

گفت پیغمبر قناعت چیست؟ گنج گنج را تو وا نمی دانی ز رنج

این قناعت نیست جز گنج روان تو مزن لاف غم و رنج روان۳۴

چون قناعت را پیمبر گنج گفت هر کسی را کی رسد گنج نهفت۳۵

خدا را ندانست و طاعت نکرد که بر بخت و روزی قناعت نکرد

قناعت، توانگر کند مرد را خبر کن حریص جهانگرد را۳۶

مپندار چون سرکه خود خورم که جور خداوند حلوا برم

قناعت کن ای نفس بر اندکی که سلطان و درویش بینی یکی

چرا پیش خسرو به خواهش روی چو یک سو نهادی طمع، خسروی

و گر خودپرستی، شکم طبله کن در خانه این و آن قبله کن۳۷

تشنه جوی کریمان نشوی که قناعت همه دریا باشد

مرد را پای قناعت به زمین سر همت به ثریا باشد

از بخیلان چه تمنا داری؟ بخل، خود، دست تمنا باشد

آب حیوان که به دستان گویند رمزی از آبروی ما باشد۳۸

۲. محدودیت های مصرف

الف) ممنوعیت اسراف

یک ـ مفهوم اسراف

ـ تجاوز کردن از حد اعتدال؛۳۹

ـ تجاوز از حد در هر کاری که انسان انجام می دهد؛۴۰

ـ اسراف، به جنبه کمّی و اندازه بهره وری از مال و ثروت محدود نمی شود، بلکه درست و بهینه مصرف نکردن نیز از مصداق های اسراف است.

دو ـ اسراف، امری نسبی

اسراف، امری نسبی است و بر اساس شرایط زمان و جامعه و نیز جایگاه و موقعیت افراد و با توجه به پیشرفت و عقب ماندگی اقتصادی و رشد یا نبود رفاه و وضعیت معیشتی و سطح برخورداری مردم، گوناگون و متغیر است. ممکن است استفاده از کالایی در یک جامعه یا برای یک فرد، تجاوز از حد به شمار رود، ولی در جامعه ای دیگر یا برای شخصی دیگر، چنین نباشد.۴۱

سه ـ ممنوعیت اسراف در آیات

… وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یحِبُّ الْمُسْرِفِینَ. (انعام: ۱۴۱)

اسراف نکنید، بی گمان خداوند اسراف کاران را دوست ندارد.

… وکلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یحِبُّ الْمُسْرِفِینَ. (اعراف: ۳۱)

بخورید و بیاشامید، ولی زیاده روی مکنید که خداوند اسراف کاران را دوست ندارد.

چهار ـ اسراف در روایات

رسول خدا(ص):

در کار خیر اسراف نیست.۴۲

امام علی(ع):

اسراف را رها کن و میانه رو باش.۴۳

اسراف، نابودکننده است.۴۴

اسراف، دارایی بسیار را نیز نابود می سازد.۴۵

اسراف در هر چیزی ناپسند است مگر در کارهای نیک.۴۶

اسراف گر سه نشانه دارد: چیزی می خورد که برای او و در شأن او نیست، چیزی می خرد که برای او نیست و لباسی می پوشد که برای او و در حد او نیست.۴۷

امام صادق(ع):

ـ اسحاق بن عمار می گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم: شخصی مؤمن می تواند ده پیراهن داشته باشد؟ حضرت فرمود: آری. عرض کردم: بیست پیراهن چطور؟ امام فرمود: آری. پرسیدم: سی پیراهن؟ فرمود: «بله، این اسراف نیست. اسراف آن است که لباس بیرون از خانه که تو را در برابر دیدگان مردم حفظ می کند، لباس راحتی ات قرار دهی و از آن استفاده بی جا کنی».۴۸

ـ میانه روی، چیزی است که خدای عزوجل آن را دوست دارد، ولی اسراف را بد می دارد، حتی دور انداختن هسته ای که به کار آید و حتی دور ریختن اضافی آب خوردن.۴۹

به امام صادق(ع) عرض کردند: مردی ثروتمند، لباس های بسیار و مرغوبی دارد و هر بار چندین پیراهن می خرد و با پوشیدن آنها خود را می آراید. آیا این شخص اسراف کار است؟ حضرت فرمود: «نه؛ زیرا خداوند می فرماید: باید انسان ثروتمند و برخوردار، از دارایی خود خرج کند».۵۰

پیام ها:

ـ مصرف باید محدود باشد. صرفه جویی از جمله اموری است که خداوند به آن سفارش کرده و انسان باید در بهره گیری از نعمت های الهی، از اسراف دوری کند.

ـ اسراف در غذا و پرخوری، سرچشمه بسیاری از بیماری های جسمی و سنگ دلی و محروم شدن از چشیدن شیرینی عرفان است.

ـ استفاده از زینت و طعام، حقی طبیعی است، ولی در شرایط خاص اجتماعی و با وجود نیازمندان و محرومان باید با آنان هم دردی کرد.۵۱

چهار ـ ضرب المثل

کم بخور، همیشه بخور!

تجمل امروز، احتیاج فرداست.

هر آفتی را سببی است و سبب درویشی، اسراف

قابوس نامه

بر آن کدخدا زار باید گریست

که دخلش بود نوزده، خرج بیست

چنان خور که نایدْت درد و گداز

چنان بخش کت نفکند در نیاز

اسدی

ب) ممنوعیت تبذیر

یک ـ مفهوم تبذیر

به معنای پاشیدن بذر است و بیشتر، هنگام ضایع کردن اموال به کار می رود.۵۲

دو ـ آیات

وَآتِ ذَا الْقُرْبَی حَقَّهُ وَالْمِسْکینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَلاَ تُبَذِّرْ تَبْذِیرًا إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کانُواْ إِخْوَانَ الشَّیاطِینِ وَکانَ الشَّیطَانُ لِرَبِّهِ کفُورًا. (اسراء: ۲۶ و ۲۷)

و حق خویشاوند را به او بده و مستمند و در راه مانده را [دستگیری کن] و ول خرجی و اسراف مکن؛ چرا که اسراف کاران، برادران شیطان ها هستند و شیطان، همواره نسبت به پروردگارش ناسپاس بوده است.

پیام ها

ـ در انفاق، باید اولویت ها را در نظر گرفت. اول والدین، سپس فامیل و بعد فقرا و در را ماندگان.

ـ انسان در مصرف مال و ثروت خود به هر شکلی آزاد نیست.

ـ مصرف مال و دارایی در غیر مورد صحیح آن، کاری شیطانی و نوعی ناسپاسی است.

ـ تبذیر، نشانه کفران و ناسپاسی است، نه نشانه سخاوت و بخشندگی.۵۳

سه ـ روایت

امام صادق(ع):

هر کس چیزی را در غیر طاعت خدا خرج کند، مبذّر است.۵۴

امام باقر(ع):

آنکه تبذیر کند، نعمت از کف او بیرون می رود.۵۵

ج) ناپسندی دنیامحوری

یک ـ آیات

وَمَا هَذِهِ الْحَیاه الدُّنْیا إِلاَّ لَهْوٌ وَلَعِبٌ وَإِنَّ الدَّارَ الإخِرَه لَهِی الْحَیوَانُ لَوْ کانُوا یعْلَمُونَ. (عنکبوت: ۶۴)

این زندگی دنیا جز سرگرمی و بازیچه نیست و در‍ِ زندگی حقیقی، همانا [در] سرای آخرت است. ای کاش می دانستند!

پیام:

ـ آفرینش دنیا، هدف دار و حکیمانه است، ولی غفلت از آخرت، دنیاپرستی و غرق شدن در آن، نادانی است.

ـ زندگی حقیقی، زندگی آخرت است و انسان ها این حقیقت را نمی دانند وگرنه به دنیا دل نمی بستند.۵۶

مَّن کانَ یرِیدُ ثَوَابَ الدُّنْیا فَعِندَ اللّهِ ثَوَابُ الدُّنْیا وَالآخِرَه وَ کانَ اللهُ سَمِیعَاً بَصیراً. (نساء: ۱۳۴)

هر کس پاداش دنیا بخواهد، پاداش دنیا و آخرت نزد خداست و خدا شنوای بیناست.

ـ دنیا و آخرت، همه در دست خداست. پس انسان باید دید خود را گسترش دهد و از توجه به مادیات و تنگ نظری پرهیز کند!

ـ مؤمنانی سود می برند که از خداوند، هم دنیا و هم آخرت را بخواهند.

ـ اگر دنیا می خواهید، از خدا بخواهید که همه چیز به دست اوست.۵۷

دو ـ روایات

پیامبر اکرم(ص):

دنیاجویی، زیان رساندن به آخرت و آخرت جویی، زیان رساندن به دنیاست. پس به دنیا زیان برسانید که به آن شایسته تر است.۵۸

امام حسین(ع):

اگر چه دنیا زیبا و دوست داشتنی است و انسان را به سوی خود جلب می کند، ولی خانه پاداش الهی؛ خانه آخرت، از دنیا بالاتر و پسندیده تر است.۵۹

امام صادق(ع):

هر روز فرشته ای فریاد می زند: ای پسر آدم! برای مردن به دنیا بیاور و برای نابودی جمع کن و برای خراب شدن بساز!۶۰

د) نفی زراندوزی

یک ـ آیات

کلاَّ إِنَّ الإنسَانَ لَیطْغَی أَن رَّآهُ اسْتَغْنَی. (علق: ۶ و ۷)

بی شک، انسان سرکشی می کند، همین که خود را بی نیاز بپندارد.

دو ـ روایات

رسول خدا(ص):

هر کس از مال خود به تهیدستان کمک کند و نسبت به مردم با انصاف باشد، مؤمن حقیقی است.۶۱

امام علی(ع):

بدانید که زیادی ثروت، دین را فاسد و قلب ها را سخت می کند.

امام علی(ع):

ـ خداوند، روزی تهی دستان را در اموال ثروتمندان قرار داده است.

ـ خدای سبحان، روزی تهی دستان را در اموال توانگران قرار داده است. پس فقیری گرسنه نماند، مگر اینکه ثروتمندی از حق او برخوردار شد و خدای متعال، آنان را از این کار بازخواست خواهد کرد.۶۲

امام صادق(ع):

خداوند این اموال بسیار را به شما [ثروتمندان] داده است تا در راه هایی که معین کرده است، مصرف کنید. نه اینکه آنها را روی هم انباشته کنید.۶۳

سه ـ داستان

سرانجام قارون

در قرآن کریم از قارون به عنوان مظهر تجمل گرایی، دنیاپرستی و زراندوزی یاد می شود. سرنوشت این انسان غرق در تجمل و اسیر زرق و برق دنیا می تواند درس عبرتی برای همه انسان ها باشد. در سوره قصص، توضیح بیشتری درباره قارون آمده است. خداوند در چند آیه از این سوره در این باره می فرماید:

قارون از قوم موسی بود و بر آنان ستم کرد و از گنجینه ها آن قدر به او داده بودیم که کلیدهای آنها بر گروه نیرومندی سنگین می آمد. آنگاه که قوم وی بدو گفتند: «شادی مکن که خدا شادی کنندگان را دوست نمی دارد و با آنچه خدایت داده است، سرای آخرت را بجو و سهم خود را از دنیا فراموش مکن و همچنان که خدا به تو نیکی کرده است، نیکی کن و در زمین فساد مجوی که خدا فسادگران را دوست نمی دارد!» قارون گفت: «من اینها را در نتیجه دانش خود یافته ام…».

پس او با کوکبه خود بر قومش نمایان شد. کسانی که خواستار زندگی دنیا بودند، گفتند: ای کاش مثل آنچه به قارون داده شده است، به ما هم داده می شد. به حقیقت، او بهره بزرگی از ثروت دارد و کسانی که دانش حقیقی یافته بودند، گفتند: «وای بر شما! برای کسی که به حق گرویده و کار شایسته کرده است، پاداش خدا بهتر است و جز شکیبایان آن را نیابند».

آنگاه قارون را با خانه اش در زمین فرو بردیم و گروهی نتوانستند در برابر عذاب خدا او را یاری کنند و خود نیز نتوانست از خود دفاع کند… . (قصص: ۷۶ ـ ۸۱)

بادآورده را باد می برد

گروهی از اهالی خراسان به محضر مبارک امام صادق(ع) رسیدند. حضرت به آنان فرمود: «کسی که مال و ثروتی را بدون رعایت احکام و مجوزهای اسلامی به دست آورد، خدا با پیشامدهای ناگوار آن اموال را از او می گیرد.» یکی از حاضران عرض کرد: ما زبان عربی نمی دانیم و از رهنمود شما چیزی نفهمیدیم. امام صادق(ع) به زبان پارسی فرمود: «از باد آید، به دم بشود و برود.» این سخن حضرت، معادل این ضرب المثل معروف ایرانی است: «بادآورده را باد می برد».۶۴

هـ) نکوهش تجمل گرایی

یک ـ آیات

مَن کانَ یرِیدُ الْحَیاه الدُّنْی