پاورپوینت کامل شهادت آیت الله دکتر مفتح روز وحدت حوزه و دانشگاه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل شهادت آیت الله دکتر مفتح روز وحدت حوزه و دانشگاه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل شهادت آیت الله دکتر مفتح روز وحدت حوزه و دانشگاه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل شهادت آیت الله دکتر مفتح روز وحدت حوزه و دانشگاه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

وحدت حوزه و دانشگاه؛ چیستی، موانع، دستاوردها، پیش شرط ها و راهکارها

سید مهدی هریکنده ای

اشاره

ما امروز دو نوع نهاد داریم که متولی دانش در کشورند: حوزه و دانشگاه. منظور از حوزه، مرکزی است که هدف اصلی آن، تعلیم علوم اسلامی و تحقیق درباره قرآن و سنت اسلامی است. منظور از دانشگاه نیز مرکزی است که هدف اصلی آن، آموزش دانش های روز و تحقیق در مورد آنها به منظور رفع نیازهای جامعه و پیشرفت مرزهای دانش است.

این دو در ابتدا واحد بودند و وحدت داشتند؛ یعنی در چند قرن اول هجری، تنها یک نهاد آموزشی وجود داشت که در آن، هم دروس خاص حوزوی تدریس می شد و هم علوم طبیعت. ابن سینا و ابوریحان بیرونی و خواجه نصیرالدین طوسی، شاگردان این نهاد بودند.

سپس دوره ای پیش آمد که علوم طبیعی در حوزه متروک شد، بدون آنکه دشمنی و غرضی با آنها در کار باشد. در این دوران به بخشی از این علوم (مانند ریاضیات) تنها در حدی که مورد نیاز امور شرعی بود، توجه می شد. پس از آن به دو قرن اخیر می رسیم که علوم جدید به جوامع اسلامی وارد و در نهادهای جدا از حوزه های علمیه دینی تدریس شد و به علت سرشت سکولاری اش، زمینه های بی توجهی به دین و علوم دینی و گاهی حتی کنار گذاشتن آنها را فراهم کرد.

حذف علوم طبیعی از برنامه درسی حوزه های علمیه دینی و غیر مستقیم بودن آگاهی های علمای دین از نتایج علوم طبیعی، سبب به وجود آمدن دو نوع جریان انحرافی در جهان اسلام شد:

عده ای تحت تأثیر پیشرفت های علوم و فنون در غرب و بدون آگاهی از محدودیت های علوم تجربی، کورکورانه دل باخته آنها شدند و خواستند قرآن و متون روایی را بر آنها تطبیق دهند. تفسیرهای طنطاوی و سید احمد خان هندی بر قرآن، از این گونه است. برخی از علمای مسلمان تا آنجا در این قضیه پیش رفته اند که می گویند هر چه علمِ جدید آورده، در قرآن و احادیث اسلامی آمده است. البته هدف آنها از این مطلب آن است که اعجاز قرآن و رسالت پیامبر را اثبات کنند.

از سوی دیگر، عده ای از اندیشمندان دینی با بی توجهی و کوچک شماری با علوم طبیعی برخورد کردند. این کار سبب دوری گروهی از دین شد و فضاهای دانشگاهی را به کلی از حوزه های علمیه جدا کرد و زمینه ای فراهم آمد که برداشت های انحرافی از نظریه های علمی، در فضاهای علمی رونق یابند.

اکنون که ما ضایعه فاصله گرفتن حوزه های علمیه از علوم روز و جدا شدن دانشگاه ها از حوزه های علمیه را دیده و به زیان های گسترده آنها پی برده ایم، لازم است درصدد تدارک و جبران گذشته برآییم، ضمن آنکه باید تخصصی و شاخه شاخه شدن رشته های علمی را نیز در نظر بگیریم.

این محدودیت ها ما را بر آن می دارد تا درباره پیوند این دو مرکز تولید دانش، کمی ژرف تر و دقیق تر بیندیشیم و طرحی پایدار برای تداوم این وحدت بریزیم.۱

مهدی گلشنی، از علم سکولار تا علم دینی، صص ۱۲۷ و ۱۲۸.

کلیات

۱. چیستی وحدت

برخی گفته اند که منظور از وحدت حوزه و دانشگاه، این است که برخی علوم حوزوی را در دانشگاه آموزش دهیم و بعضی دانش های روز را در حوزه. استادان دانشگاه به حوزه بروند و علمای حوزه به دانشگاه بیایند. باید گفت این سخن، سخن خوبی است و در تحقق وحدت حوزه و دانشگاه، می تواند نقش مهمی ایفا کند، ولی به تنهایی کافی نیست.

نظر دیگر در مورد وحدت حوزه و دانشگاه، این است که حوزه ها همه علوم روز را عرضه کند و دانشگاه ها نیز همه علوم حوزوی را، همان گونه که در سال های گذشته، مدارس دینی و مساجد، مراکز یاددهی همه چیز بودند، ولی اگر این کار در گذشته میسر بود و افراد زبده می توانستند در هر دو بُعد به سطوح بالا دست یابند، در عصر حاضر امری بسیار دشوار، بلکه شاید بتوان گفت ناممکن است. امروزه علوم به قدری گسترش یافته اند که حتی یک شخص به سختی می تواند در بیشتر از یک شاخه از یک رشته صاحب نظر شود. ضمن اینکه ضرورتی هم ندارد که کلیه دانشجویان در دانشگاه ها همه معارف اسلامی را تا سطوح عالی فرا گیرند و یا اینکه حوزویان از همه جزئیات دانش های روز آگاه شوند.

عده ای منظور از وحدت را وحدت سیاسی ـ اجتماعی دانسته اند؛ یعنی در مقام عمل، این دو درک درستی از یکدیگر داشته باشند؛ در تحقق هدف های مشترک بکوشند و در رفع نیازهای جامعه، هم سو با هم اقدام کنند. یا آنکه تشکیلات سیاسی مشترک داشته باشند و در عرصه سیاست، یک پارچه عمل کنند. این نیز مطلوب است، ولی کافی نیست.

برخی نیز گفته اند که منظور از وحدت حوزه و دانشگاه، این است که یک جهان بینی بر هر دو حاکم باشد؛ یعنی جهت گیری هر دو الهی باشد که به نظر می رسد این سخن، تبیین درستی از مسئله است. بر اساس این معنا هر دو باید دانش آموختگانی تربیت کنند که هدف اصلی آنها نزدیکی به خداوند باشد و برای تحقق این هدف، در خدمت به جامعه اسلامی و رشد و پیشرفت آن بکوشند. به طور خلاصه، مطلب اساسی، وحدت هدف است و باید کوشید همه عوامل و ابزارهایی که برای رسیدن به وحدت، هدف لازم است، تأمین شود. اگر این دو گروه بدانند که یک هدف دارند، در مقابله با مشکلات، موضع واحدی خواهند داشت.۱ مقام معظم رهبری نیز درباره چیستی وحدت حوزه و دانشگاه می فرماید:

وحدت حوزه و دانشگاه، معنایش این نیست که تخصص های حوزه ای در دانشگاه و تخصص های دانشگاهی در حوزه دنبال شود. نه، لزومی ندارد. اگر حوزه و دانشگاه به هم وصل و خوش بین باشند و به هم کمک بکنند و با یکدیگر همکاری نمایند، دو شعبه از یک مؤسسه علم و دین، با همند. مؤسسه علم و دین، یک مؤسسه است و علم و دین با همند. این مؤسسه، دو شعبه دارد: یک شعبه، حوزه های علمیه و شعبه دیگر، دانشگاه ها هستند، اما باید با هم مرتبط و خوش بین باشند، با هم کار کنند، از هم جدا نشوند و از یکدیگر استفاده کنند.۲

رهنمود دیگر مقام معظم رهبری در این باره سخن زیر است:

موضوع دانشگاه، به خودی خود، یک موضوع مهم است، همچنان که موضوع حوزه علمیه هم، به خودی خود، یک موضوع اساسی و مهم است. وقتی ما «وحدت حوزه و دانشگاه» را عنوان می کنیم، بدیهی است که مقصود این نیست این دو را در عالَم واقعیت به یک چیز تبدیل کنیم؛ زیرا اگرچه در گذشته، در حوزه های علمیه، همان دروسی خوانده می شد که امروز در دانشگاه ها خوانده می شود، اما اگر فرض کنیم آن دروس حوزه های علمیه، همان پیشرفتی را که تا امروز کرده است، می کرد، باز امروز باید به مقتضای تخصص و تشعّب، هر گروه، کار و درس خودش را دنبال کند.

مقصود از وحدت حوزه و دانشگاه، این است که در اهداف کلی، وحدت داشته باشند. منظور، وحدت در کامل ساختن این ملت و این کشور و حرکت با یکدیگر و عبور در دو خط موازی، بدون اصطکاک با هم. یعنی هر دو کار خودشان را بکنند، اما برای یک هدف و آن هدف، ساختن و کامل کردن ملت و کشور ایران است. این طور باید حرکت کرد.۳

۲. دلایل شرعی ضرورت وحدت میان حوزه و دانشگاه

شکی نیست که در نگاه کلی، هر کدام از حوزویان و دانشگاهیان، مسلمان هستند. بنابراین، صرف نظر از جایگاه حوزوی و دانشگاهی و به عنوان یک مسلمان، مشمول آیات و روایات و سخنان بزرگانی هستند که آنها را به وحدت و هم دلی فرا خوانده و از ضرورت وحدت میان آنها به عنوان تکلیف شرعی یاد کرده اند. قرآن کریم، جدایی را موجب از بین رفتن جایگاه مسلمانان می داند و می فرماید: «وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِیحُکمْ؛ و با هم نزاع مکنید که سست شوید و مهابت شما از بین برود». (انفال: ۴۶)

حضرت علی علیه السلام در سفارش به وحدت می فرماید:

اِنَّ یدَاللهِ مَعَ الْجَماعَهِ، وَ اِیاکمْ وَالْفُرْقَهَ فَاِنَّ الشّاذّ مِن الناس لِلشَّیطانِ کما اَنَّ الشّاذّ مِنَ الْغَنَمِ لِلْذِّئبِ.۴

دست خدا همراه جماعت است، از تفرقه بپرهیزید [که موجب آفت است]. آن که از جمع مسلمانان به یک سو شود [و از مسلمانان کناره گیر و] بهره شیطان است، چنان که گوسفند وقتی از گله دور بماند، نصیب گرگ بیابان می شود.

از حضرت علی علیه السلام در حدیثی دیگر می خوانیم:

اِنَّ الله سُبْحانَه قَدِ امْتَنَّ عَلی جَماعهِ هذِهِ الاُمَّهِ فیما عَقد بَینَهُمْ مِنْ حَبْلِ هذِهِ الْاُلْفَهِ الَّتی ینْتَقِلُونَ فِی ظِلِّها وَ یأْوُونَ اِلی کنفیها بِنِعْمَهٍ لا یعْرِفُ اَحَدٌ مِنَ الْمَخْلُوقینَ لَها قیمَهً لِاَنَّها اَرْجَحُ مِنْ کلِّ ثَمَنٍ وَ اَجَلُّ مِنْ کلِّ خَطَرٍ.۵

خداوند سبحان بر این امت، منت نهاد که ریسمان الفت و مهربانی میان آنان بست؛ الفتی که در سایه آن درآیند و در کنار آن قرار گیرند؛ نعمت الفتی که هیچ آفریده ای بهای آن را نمی داند؛ زیرا بهای الفت از هر بهایی، افزون تر و از هر بزرگی، بزرگ تر است.

برای اثبات اهمیت و فایده های فراوان وحدت و انسجام، کافی است نگاهی به تاریخ مسلمانان بیفکنیم تا پی آمدهای شوم جدایی را ببینیم که بارها دامن گیرشان شد و بر اثر آن، بارها آنان را به عقب گرد و تباهی گرفتار ساخت، چه بسا انرژی های پیش برنده که بر اثر جدایی به هدر رفت و ای بسا مسائل اصلی و بنیادین که در پی اختلاف و درگیری، قربانی مسائل جزئی و فرعی شد.

جدایی، به گم شدن هدف های اصلی و متعالی می انجامد؛ مانع پیشرفت و بالندگی می شود؛ هیبت و اقتدار جامعه اسلامی را خدشه دار می کند و موجب برانگیختن طمع دشمنان اسلام به مسلمانان می شود. بی جهت نیست که: نخستین شعار رسول اکرم صلی الله علیه و آله هنگام ورود به مدینه و پیش از ساختن مسجد و پرداختن به امور عمرانی، درباره اخوت و برادری دینی بود. آن حضرت، مسلمانان را دو به دو در راه خدا با هم، برادر یکدیگر کرد و با ایجاد عقد اخوت میان مسلمانان، و میان خود و حضرت امیر مؤمنان علیه السلام و نیز میان دو قبیله «اوس» و «خزرج» اتحاد و هماهنگی را تحقق بخشید.

شعار وحدت، هم در آغاز [پایه گذاری] حکومت اسلام مطرح شد، هم هنگام استراحت حکومت اسلامی در مدینه و هم پس از فتح مکه و چیره شدن مسلمانان بر شبه جزیره عربستان، چنان که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در حجه الوداع نیز از حفظ وحدت سخن به میان آورد و فرمود: مسلمانان با هم برادراند و خون هایشان هم سان یکدیگر است و خون هیچ کس ارزشمندتر از خون دیگری نیست. تعهدی هم که ضعیف ترین مسلمانان برقرار کرد، دیگران باید محترم شمارند و همگان یکدست و در برابر بیگانگان، متحدند.»۶ امام خمینی رحمه الله درباره اهمیت و ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه به عنوان یک تکلیف شرعی می فرماید:

باید توجه داشته باشید! باید دانشگاه ها و مدارس و همه جا توجه داشته باشند! دانشگاه پیوند خودش را با فیضیه محکم کند و فیضیه پیوستگی خودش را با دانشگاه محکم کند. شما دو قشری هستید که اگر اصلاح بشوید، ملت ها اصلاح می شوند.۷

… عوامل استعمار به ما که می رسند، می گویند تیپ جوان و تحصیل کرده و دانشجو فاسد شده اند، عقاید مذهبی و ملی خود را از دست داده اند و سر به بی راهه نهاده اند و چشم و گوش بسته، مقلد بیگانگانند و به شما دانشگاهیان که می رسند، می گویند مراجع و [روحانیان]، خرافی و مرتجعند و واقعیات زمان را درک نمی کنند و متابعت از آنها، سیر قهقرایی و عقب گرد است.

ما و شما در این میان وظیفه داریم علی رغم خواست و کوشش تفرقه جویان و استعمارگران، روابط معنوی و فکری خود را عمیق تر نموده و در هر حال با هم تفاهم کنیم و با اتحاد، از تجارت و اطلاعات و نیروی یکدیگر، موجبات ثبات و عظمت و سعادت و ترقی و تعالی خود را فراهم نماییم.۸

… اگر دیدید کسانی می خواهند بین حوزه و دانشگاه جدایی بیندازند، بدانید دست اجنبی در کار است و می خواهند مثل سابق، جدایی ایجاد کنند و نفع ببرند. توصیه این جانب آن است که نسل حاضر و آینده غفلت نکنند و دانشگاهیان و جوانان برومند عزیز، هر چه بیشتر با روحانیان و طلاب علوم اسلامی پیوند دوستی و تفاهم را محکم تر و استوارتر سازند.۹

۳. دلایل عقلی ضرورت وحدت میان حوزه و دانشگاه

امروزه بدون تردید، حوزه و دانشگاه، به منزله دو بال برای پرواز یکدیگر و در حکم مکمل همدیگرند. در واقع، هیچ یک از این دو بدون دیگری، نه توان پرواز خواهد داشت و نه کامل خواهد بود. این نیازمندی این دو به یکدیگر، خود، دلیلی عقلی بر ضرورت وحدت میان این دو است. ضمن اینکه در عصر حاضر، کارکردهای ویژه هر کدام از حوزه و دانشگاه، تا آنجا آشکار است که نمی توان آن را انکار کرد. در این میان نیز اقدام هر یک از این دو، بر نفی کارکردهای یکدیگر و جایگاه علمی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی همدیگر، به معنای «خودمحوری» و «تحمل نکردن رقیب» خواهد بود که بدون شک، این گونه موضع گیری موجب کاهش جایگاه اجتماعی و سبب انزوای آن ـ دست کم در دل ها ـ خواهد بود. بر اساس این دلیل عقلی نیز حوزه و دانشگاه، نیازمند وحدت، هم دلی و انسجام با یکدیگر هستنند.

دلیل عقلی دیگر در این باره آن است که «شاید نتوان از میزان تأثیر هم گرایی یا ناهم گرایی و پیوست یا گسست دو نهاد علمی و معرفتی حوزه و دانشگاه در مقوله های اجتماعی و سیاسی، برآورد کامل و دقیقی ارائه [داد]، ولی می توان بر این امر توافق داشت که در میان گسست های اجتماعی که البته میان آنها نوعی تعامل و ارتباط برقرار است، گسست نخبگان ـ یعنی حوزویان و دانشگاهیان ـ از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار است، همان گونه که پیوستگی و همراهی آنها نیز نقش و کارکرد اجتماعی بیشتری خواهد داشت.

در کشور ما با هر دیدی که به مقوله گسست و پیوست نخبگان اجتماعی نگریسته شود، به هیچ وجه نمی توان از اهتمام به آن و تأمل در آن غفلت ورزید. این گسست و پیوست، یکی از شاخصه ها و مؤلفه های اصلی سلامت و بیماری جامعه و راز پیشرفت و عقب ماندگی در سطح کلان است. این نکته ای است که همه ما بر آن وفاق داریم و تحقیقات به عمل آمده در این زمینه و تحولات سیاسی ـ اجتماعی هم مؤید آن است.

پژوهش ها و [تجربه ها] در این زمینه تا امروز، [آشکارا] نشان می دهد که تحولات تاریخی، اجتماعی و سیاسی در طول تاریخ این مرز و بوم، عمیقاً متأثر از پیوست و گسست نخبگان اجتماعی ـ و به طور خاص، حوزویان و دانشگاهیان ـ بوده است. نهضت مشروطه، نهضت ملی نفت و از همه مهم تر، انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، نمونه هایی از مؤیدات این نظریه هستند. بنابراین، وحدت و هم گرایی حوزه و دانشگاه، مقوله ای راهبردی و استراتژیک برای کشور است.

نکته دیگر درباره دلیل عقلانی بر ضرورت وحدت میان حوزه و دانشگاه، اینکه بحث درباره وحدت و تعامل یا هم گرایی و پیوست دانشگاه و حوزه، پیش از آنکه وظیفه نخبگان و دل سوزی این دو نهاد علمی و معرفتی باشد، حقی برای کل جامعه است. به بیان دیگر، جامعه حق دارد از نخبگانش وحدت و هم گرایی مطالبه کند؛ زیرا تأثیری که این پیوست و گسست به لحاظ سلامت و ناهنجاری اجتماعی و رشد و انحطاط جامعه دارد، سرانجام نصیب عموم افراد جامعه خواهد شد.

بر همین اساس، تعامل و ارتباط هماهنگ و کارآمد و مؤثر حوزه و دانشگاه، مقوله ای نیست که از سر تفنن به آن پرداخته شود، بلکه باید به عنوان حق جامعه و مسئله ای استراتژیک به آن نگریست و در مورد آن اندیشید».۱۰

۱. همان، صص ۱۲۸ و ۱۲۹.

۲. سخنرانی مقام معظم رهبری در دیدار جمع کثیری از دانشگاهیان و طلاب، ۲۹/۹/۱۳۶۸.

۳. سخنرانی مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویان به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه، ۲۴/۹/۱۳۷۲.

۴. نهج البلاغه، خطبه ۱۲۷.

۵. همان، خطبه ۱۹۲.

۶. عبدالله جوادی آملی، روابط بین الملل در اسلام، صص ۸۰ و ۸۱.

۷. صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۸۷.

۸. همان، ج۲، ص۱۷۷.

۹. همان، ص۱۷۸.

۱۰. درآمدی بر آزاداندیشی و نظریه پردازی در علوم دینی (مجموعه سخنرانی)، تهیه و تنظیم: دبیرخانه نهضت آزاداندیشی، صص ۴۴ و ۴۵ (عنوان سخنرانی: وحدت حوزه و دانشگاه؛ بیم ها و امیدها، سخنران: علی رضا اعرافی).

موانع تحقق وحدت

۱. بی توجهی به مقتضیات زمان و نیازهای روز جامعه

یکی از کانون های وحدت آفرین میان نخبگان و خواص جامعه، توجه به شرایط زمان و نیازمندی های روز جامعه است، به این معنا که هرگاه ذهن ها و اندیشه ها، بر مقتضیات زمان و نیاز جامعه متمرکز شود، دل ها نیز به هم نزدیک می شوند و کانونی برای وحدت، شکل می گیرد. حال اگر هر کدام از نهادهای حوزه و دانشگاه از توجه به این دو مقوله یاد شده (مقتضیات زمان و توجه به نیاز روز جامعه) باز مانند، ناخودآگاه از همدیگر فاصله خواهند گرفت؛ چرا که جای یکی از کانون های وحدت در میان آنها خالی است. «متأسفانه امروزه دو فرهنگ متمایز بر این دو حوزه دانش پرور حاکم است:

الف) در دانشگاه ها علوم روز با بار فلسفی شان که به طور عمده بینش پوزیتیویستی تدریس می شود و ما [بیشتر] مصرف کننده دانشگاه های غرب هستیم، بی آنکه [نیازهای] جامعه را در نظر بگیریم. نه در حد کفایت، تولید علم می کنیم و نه فعالیت های علمی مان در جهت رفع نیازهای ملی متمرکز است.

ب) حوزه ها مشغول تدریس و تحقیق در علوم خاص دینی هستند و متأسفانه نیازهای ملموس جامعه و واقعیت های زمانه در آن منعکس نیست.

این دو جهت گیری کاملاً متفاوت، باعث خسارت های فراوان برای جامعه ما شده است. بایسته است که اقدامات اساسی در مورد وحدت جهت گیری این دو حوزه مهم صورت گیرد. در این راستا لازم است که معنویات در دانشگاه ها تقویت شود و استفاده از فنون جدید و روش های سازنده متداول در دانشگاه ها به حوزه ها راه یابد؛ سخت کوشی متداول در حوزه های سنتی در دانشگاه ها به کار گرفته شود و طراحی و برنامه ریزی متداول در دانشگاه ها به حوزه ها نفوذ پیدا کند».۱

مقام معظم رهبری در این باره می فرماید:

امروزه حوزه علمیه از زمان خودش خیلی عقب است؛ حساب یک ذره و دو ذره نیست، مثل این است که دو نفر سوار بر اسب، در وادی ای همراه یکدیگر بروند: یکی اسبش از دیگری تندروتر باشد و آن که اسبش کندروتر است، بعداً به اتومبیل دست پیدا کند. طبیعی است آن که اسبش تندروتر است، به گرد او هم نمی رسد. الان وضعیت این گونه است. در حال حاضر امواج فقه و فلسفه و کلام و حقوق، دنیا را فرا گرفته است. ما وقتی به خودمان نگاه می کنیم، می بینیم با زمان، خیلی فاصله داریم.۲

بنابراین هر اندازه که هر کدام از حوزه و دانشگاه از درک مقتضیات زمان و نیازمندی های روز باز مانند، کمتر با زبان یکدیگر آشنا می شوند و زمینه برای بروز گست میان آنها فراهم تر خواهد شد.

شهید مطهری می گوید:

واجب ترین واجبات در عصر حاضر، شرکت در تعلیمات عمومی است. این واجب، [فقط] وظیفه فرهنگ و فرهنگیان نیست، وظیفه حوزه است، وظیفه دانشگاه است، وظیفه هر کسی است که مسلمان است… ما اگر می دانستیم که جهل و جهالت چه بر سر ما آورده، و چه بر سر اسلام آورده از جهالت و نادانی وحشت می کردیم. .. به هر حال، اگر ما می خواهیم دین صحیح داشته باشیم، اگر می خواهیم عدالت در میان ما حکم فرما باشد، اگر می خواهیم آزادی و دموکراسی داشته باشیم، منحصراً راهش علم است و علم؛ آن هم علمی که عمومیت داشته باشد و از راه دین و به صورت یک جهاد مقدس درآید و به مقتضیات زمانه و نیازهای روز توجه داشته باشد.۳

۲. تعصب

یکی از موانع وحدت میان حوزه و دانشگاه، تعصب است. «تعصب، از ماده عصب است و عصب به رشته هایی در بدن می گویند که مفصل ها را به یکدیگر پیوند می دهد. تعصب به معنای حمایت و جانب داری از کسی یا چیزی، به علت وابستگی به آن است؛ مانند وابستگی مفصل ها از طریق رشته اعصاب. بنابراین، هیچ کس خالی از تعصب نیست و هر انسانی، وابسته به خانواده ای و کشوری و یا عقیده و دینی است و از آن حمایت می کند یا باید حمایت کند.

با این همه، مذمتی که از تعصب شده، مقصود، تعصبی است که آدمی به علت وابستگی اش به کسی یا چیزی، در حمایت از آن، از مسیر عدالت خارج شود. این جهان، جهان پیوندها و وابستگی هاست. هر کس به آیین و دینی، یا نژاد و کشوری، یا حزب و گروهی وابسته است و از آن دفاع و جانب داری می کند. به این معنا هیچ کس خالی از تعصب نیست، اما تعصب مذموم این است که انسان، اسیر وابستگی اش شود و در مسیر حمایت از آن، حق را پای مال کند و تنها خود و شیوه خود و افکار خود را درست و بر حق بداند و برای آنها ارزش و احترام قائل شود، اما دیگر افکار را نادرست و ناحق [بداند] و ارزش و بهایی برای آنها قائل نشود».۴

امام سجاد علیه السلام در این باره می فرماید:

العصبیهُ الَّتی یأْثِمُ عَلَیها صاحِبُها اَنْ یرَی الرّجلُل شِرارَ قَوْمِِه خَیراً مِنْ خیارِ قَوْمٍ آخِرین. وَلَیسَ مَنِ الْعَصَبِیهِ اَنْ یحِبَّ الرَّجُلُ قَوْمَه ولکن مِنَ الْعَصبّیهِ اَنْ یعینَ قَوْمَهُ عَلَی الظُّلْمِ.۵

تعصبی که دارنده آن گناه کار می شود، این است که کسی، بَدانِ قوم خود را از نیکان قومِ دیگر بهتر بداند. تعصب این نیست که کسی قوم خود را دوست بدارد، بلکه آن است که آنها را در ظلمشان یاری دهد.

«تعصب، نوعی خودخواهی است؛ زیرا فرد متعصب به این علت از چیزی دفاع می کند که به آن وابستگی دارد. چون وابسته به گروهی است و یا گروهی وابسته به اوست، نادرستِ آنها را درست می پندارد و یا توجیه می کند. … تعصب