توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل انتقال دهنده‌ عصبی ۷۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل انتقال دهنده‌ عصبی ۷۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل انتقال دهنده‌ عصبی ۷۰ اسلاید در PowerPoint :

انتقال دهنده‌های عصبی

انتقال دهنده‌های عصبی، یکی از مباحث مطرح در روان‌شناسی فیزیولوژیک بوده و به معنای مواد شیمیایی هستند که از یک نورون ترشح می‌شوند و بر فعالیت نورون دیگر تاثیر می‌گذارند. این مواد انتقال‌دهنده که به آنها پیک عصبی نیز می‌گویند، از تکمه‌های پایانی نورون‌ها آزاد می‌شوند و توسط گیرنده‌های موجود در غشای سلول دیگری پی‌گردی می‌شوند. در این مقاله بعد از تعریف انتقال دهنده‌های عصبی و بیان ویژگی‌های آن به بررسی انواع آن می‌پردازیم.

فهرست مندرجات

۱ – مقدمه
۲ – تعریف
۳ – کیسه‌های سیناپسی
۴ – ترشح
۵ – تعداد نوع
۶ – گیرنده‌ها
۷ – تجزیه
۸ – انواع
۸.۱ – استیل‌کولین
۸.۱.۱ – مکانیزم
۸.۱.۲ – انواع گیرنده
۸.۲ – کاتکولامین‌ها
۸.۲.۱ – دوپامین
۸.۲.۲ – نوراپی‌نفرین
۸.۲.۲.۱ – تبدیل دوپامین
۸.۲.۲.۲ – گیرنده‌
۸.۲.۳ – اپی‌نفرین
۸.۳ – سروتونین
۸.۴ – گابا یا گاما آمینو بوتیریک اسید
۸.۵ – گلوتامات، آسپارتات، گلیسین
۸.۶ – نوروپپتیدها
۹ – پانویس
۱۰ – منبع

مقدمه

نورون‌ها (Neurones) از نظر تولید و ترکیب مواد شیمیایی، یاخته‌هایی بسیار فعال هستند و فرآورده‌های آنها در سوخت‌وساز آنها و ایجاد ارتباط بین نورون‌ها و کارکردهای مختلف عصبی مانند حالات روانی و یادگیری نقش اساسی دارند.
مواد شیمیایی، ناقل پیام‌هایی هستند که ارتباطات درونی و بیرونی موجودات زنده را امکان‌پذیر می‌سازند. این مواد شامل انتقال‌دهنده‌های عصبی، تعدیل‌کننده‌های عصبی، (Neuroodulators) هورمون‌ها و فرومون‌ها (Pheromones) بر عملکرد سلول‌ها،‌ اندام‌ها و یا حتی تمامی حیوانات تاثیر می‌گذارند. در تمام موارد برای انتقال باید سلول‌هایی وجود داشته باشد که مواد شیمیایی را آزاد سازند و مولکول‌های پروتئینی ویژه‌ای به نام گیرنده که وجود این مواد را پی‌گردی کنند. آنها به لحاظ فاصله میان سلول ترشح‌کننده و گیرنده‌هایی که مواد شیمیایی آزاد شده را پی‌گردی می‌کنند، متفاوت از یکدیگرند.

تعریف

انتقال‌دهنده‌های عصبی مواد شیمیایی هستند که از یک نورون ترشح می‌شوند و بر فعالیت نورون دیگر تاثیر می‌گذارند.

[۱] حائری روحانی، سیدعلی، فیزیولوژی اعصاب و غدد درون‌ریز، ص۴۲، تهران، سمت، ۱۳۸۲، چاپ پنجم.

این مواد انتقال‌دهنده که به آنها پیک عصبی نیز می‌گویند، از تکمه‌های پایانی نورون‌ها در شکاف سیناپسی (Synaptic cleft) آزاد می‌شوند و توسط گیرنده‌های موجود در غشای (Memberane) سلول دیگری که در فاصله بسیار نزدیکی از آن قرار گرفته، پی‌گردی می‌شوند. ارتباط شیمیایی در هر سیناپس، اختصاصی و منحصر به فرد است. انتقال‌دهنده‌ها در مقایسه با تعدیل‌کننده‌ها مسیر کوتاهتری را طی می‌کنند و از حیطه عملکرد کمتری برخوردارند.

دانشمندان علوم اعصاب معتقدند که انتقال‌دهنده‌های بی‌شماری در مغز وجود دارد و دائما بر طول فهرست این مواد افزوده می‌شود. تک تک سلول‌های بدن با انجام دادن واکنش‌های شیمیایی بر روی موادی که از راه تغذیه به آنها می‌رسند، مواد لازم خود را می‌سازند. نورون‌ها نیز انتقال‌دهنده‌های عصبی خود را از مولکول‌های مشتق‌شده از مواد غذایی تولید می‌کنند. برخی انتقال‌دهنده‌های عصبی در پایانه پیش‌سیناپسی (Presynaptic) نزدیک محل ترشح خود، ساخته می‌شوند. اما انتقال‌دهنده‌های عصبی با ساختمان مولکولی بزرگتر، در جسم سلولی ساخته می‌شوند و از آنجا به پایانه آکسون (Axon) انتقال می‌یابند.

کیسه‌های سیناپسی

در پایانه نورون پیش‌سیناپسی، حجم زیادی از مولکول‌های پیک عصبی در ساختارهای کوچک کروی شکلی به نام کیسه‌های سیناپسی (Vesicles) انباشته می‌شوند. علاوه بر ذخیره‌سازی پیک‌های عصبی در کیسه‌های سیناپسی، مقداری از این مواد در خارج از این کیسه‌ها نگهداری می‌شوند. با ناقطبی شدن انتهای آکسون هنگام رسیدن پتانسیل عمل (Action potential) به آنجا، بار الکتریکی در دو سوی غشا تغییر می‌کند و باعث گشوده شدن مجراهای کلسیمی وابسته به ولتاژ در پایانه‌های نورون می‌گردد.

ترشح

با به جریان افتادن کلسیم، انتقال‌دهنده عصبی از غشای نورون در شکاف سیناپسی بین نورون‌های پیش‌سیناپسی و پس‌سیناپسی (Postsynaptic neuron) رها می‌شود که به آن برون‌ریزی (Exocytose) می‌گویند. عمل برون‌ریزی سریع است و حدود ۱ تا ۲ هزارم ثانیه ادامه پیدا می‌کند، اما نتیجه همیشه یکسان نیست.
بسیاری از پتانسیل‌های عمل گاهی نمی‌توانند انتقال‌دهنده عصبی آزاد کنند و اگر هم موفق شوند، مقدار ماده ترشح شده همیشه ثابت نیست. در واقع، پیامد رسیدن یک پتانسیل عمل به انتهای آکسون از سیناپسی به سیناپس دیگر فرق دارد. پس از ترشح انتقال‌دهنده از سلول پیش‌سیناپسی، ماده شیمیایی در سرتاسر شکاف سیناپسی پخش می‌شود و به گیرنده خود در غشای سلول پس‌سیناپسی می‌چسبد. عرض شکاف سیناپسی حدود ۲ تا ۵ صدم میکرون است و حدود ۱۰ هزارم ثانیه طول می‌کشد تا پیک عصبی در سرتاسر شکاف پخش شود. کل فرایند انتقال از راه سیناپس با احتساب زمان ترشح پیک عصبی حدود ۲ میلی ثانیه یا کمتر زمان می‌برد.

[۲] کالات، جیمز دبلیو، فیریولوژی اعصاب و غدد، ص۶۵-۷۸، ترجمه‌هادی بحیرایی، تهران، ارسباران، ۱۳۸۴، چاپ اول.

تعداد نوع

در مغز حدود ۱۰۰ نوع انتقال‌دهنده عصبی وجود دارد، اما یک نورون همه آنها را ترشح نمی‌کند. پژوهشگران تا مدت‌ها فکر می‌کردند که هر نورون فقط یک انتقال‌دهنده عصبی رها می‌کند. اما امروزه متوجه شده‌اند که بسیاری از نورون‌ها، دو یا سه و یا حتی بیش از سه انتقال‌دهنده عصبی رها می‌کنند و هر نورون ترکیب یکسانی از انتقال‌دهنده‌های عصبی را از تمامی شاخه‌های آکسونی خود آزاد می‌کند. برای مثال اگر از شاخه‌ای گلوتامات و پپتید (Peptid) ترشح شود، شاخه‌های دیگر آکسون نیز همین مواد را آزاد می‌کنند.

گیرنده‌ها

هرچند یک نورون، تعداد محدودی انتقال‌دهنده عصبی ترشح می‌کند، اما در سیناپس‌های گوناگونی که به آن می‌رسند انتقال‌دهنده‌های مختلفی را دریافت می‌کند و به آنها پاسخ می‌دهد. انتقال‌دهنده‌های عصبی عموما بیش از یک نوع گیرنده دارند. گیرنده انتقال‌دهنده عصبی در غشای سلول پس‌سیناپسی از جنس پروتئین است. هنگامی که انتقال‌دهنده عصبی به محل گیرنده خود می‌چسبد، گیرنده مجرایی را در غشا باز می‌کند. این اثر یا سریع انجام می‌شود که به آن اثر یونی (Ion tropic effect) می‌گویند، یا آهسته و با صرف زمان نسبتا طولانی که آن را اثر شیمیایی (Metabotropic effect) می‌نامند. علت وجود انتقال‌دهنده عصبی و گیرنده‌های بی‌شمار این است که دستگاه عصبی برای ایجاد یک رفتار پیچیده، عناصر شیمیایی بسیاری را باید با هم ترکیب کند. انتقال‌دهنده‌های مختلف و گیرنده‌های گوناگون نقش‌های متفاوت و متمایزی را در عملکرد مغز و رفتار ایفا می‌کنند.

[۳] کارلسون، نیل آر، مبانی روان‌شناسی فیزیولوژیک، ص۹۱-۹۲، ترجمه مهرداد پژمان، اصفهان، غزل، ۱۳۸۴، چاپ پنجم.

تجزیه

به‌طور طبیعی یک انتقال‌دهنده عصبی نمی‌تواند به مدت زیادی روی غشای نورون پس‌سیناپسی باقی بماند. زیرا ممکن است آن نورون را به‌طور مدام تحریک یا بازداری کند که در این صورت امکان کنترل دقیق از بین می‌رود. از دو راه کوتاه شدن مدت عمل انتقال‌دهنده‌های عصبی حاصل می‌شود. در مورد برخی انتقال‌دهنده‌های عصبی فرایند تجزیه صورت می‌گیرد. به این ترتیب که آنزیم‌های غشای یاخته گیرنده با پیک عصبی وارد فعل و انفعال می‌شود تا آن را تجزیه و بی‌اثر سازد. در مورد سایر انتقال‌دهنده‌های عصبی فرایند بازجذب (Reuptake) یا بازگیری صورت می‌گیرد. این فرایند تقریبا بلافاصله منطقه سیناپس را از ماده شیمیایی پاک می‌کند. منظور از بازگیری، جذب انتقال‌دهنده‌های عصبی توسط همان پایانه‌های سیناپسی رهاکننده آنهاست.

[۴] اتکینسون، ریتا ال و دیگران، زمینه روان‌شناسی هیلگارد، ص۸۴-۹۰، ترجمه محمدنقی براهنی و دیگران، تهران، رشد، ۱۳۷۹، چاپ چهاردهم.

انواع

نورون‌ها از نظر تولید و ترکیب مواد شیمایی، سلولی بسیار فعال هستند و فرآورده‌های آنها در سوخت‌ و ساز آنها و ایجاد ارتباط بین نورون‌ها و کارکردهای مختلف عصبی مانند حالات روانی و یادگیری، نقش اساسی دارند. بعضی از این مواد در سیناپس‌ها به عنوان انتقال‌دهنده و برخی به عنوان تعدیل‌کننده (Neuromodulators) عمل می‌کنند. بسیاری از داروهای روانی با تاثیر در این مواد و یا در گیرنده‌های آنها باعث تغییرات عصبی و روانی می‌گردند.

[۵] حائری روحانی، سیدعلی، فیزیولوژی اعصاب و غدد درون‌ریز، ص۴۲، تهران، سمت، ۱۳۸۰، چاپ پنجم.

جایگاه اصلی این میانجی‌گرهای عصبی همواره در یک شکاف ۲۰۰ آنگسترومی، بین آکسون و دندریت نورون‌ها می‌باشد.

[۶] امامی میبدی، محمد، آناتومی، تهران، ص۱۴۶، سماط، ۱۳۸۲، چاپ ششم.

انتقال‌دهنده‌ها که در سطح یک سیناپس اثر می‌کنند، منطقه عمل محدودتری دارند. تعدیل‌کننده‌های عصبی در مغز، میدان عمل وسیع‌تری دارند و میزان ترشح آنها بیشتر است. ساخت و آزاد شدن این مواد به تولید و ترشح هورمون‌ها شباهت دارد. تاکنون ده‌ها انتقال‌دهنده و تعدیل‌کننده عصبی شناسایی شده‌اند که مهمترین آنها را نام می‌بریم.

[۷] حائری روحانی، سیدعلی، فیزیولوژی اعصاب و غدد درون‌ریز، ص۱۴۲، تهران، سمت، ۱۳۸۰، چاپ پنجم.

استیل‌کولین

استیل‌کولین ماده ناقلی است که در صفحه محرکه عصبی – ماهیچه‌ای انسان و مهره‌داران وجود دارد. صفحه محرکه عصبی – ماهیچه‌ای همان ارتباط بین آکسون سلول حرکتی با تار ماهیچه‌ای را می‌گویند که از ویژگی سیناپس شیمیایی برخوردار می‌باشد. استیل‌کولین با مکانیسم انتقال، وارد پایانه عصبی می‌شود. نیمی از استیل‌کولین موجود در پایانه عصبی، از آزادسازی و احیای قبلی استیل‌کولین ناشی می‌شود و بقیه از پلاسمای خون تامین می‌گردد. برای تولید استیل‌کولین، نیاز به آنزیم کولین استیلاز (Choline Acetylase) می‌باشد. این آنزیم در جسم سلولی نورون حرکتی ساخته می‌شود و در مدت ۱۰ روز از آکسون به پایانه پیش‌سیناپسی انتقال داده می‌شود.

[۸] خداپناهی، محمدکریم، روان‌شناسی فیزیولوژیک، ص۶۷، تهران، سمت، ۱۳۸۳، چاپ دوم.

مکانیزم

استیل‌کولین ساخته و آزاد شده در پایانه، از طریق انتقال فعال به درون وزیکول یا حبابچه‌های ناقل موجود در پایانه هدایت می‌شوند، سپس هر زمان که پتانسیل عمل وارد پایانه پیش‌سیناپسی می‌شود، تعدادی از این وزیکول‌ها در یک زمان، ناقل خود را در عرض یک‌هزارم‌ثانیه، به داخل شکاف سیناپسی تخلیه می‌کنند. مکانیسم تخلیه مواد ناقل توسط وزیکول‌ها مربوط به کانال‌های وابسته به ولتاژ کلسیم است. به این صورت که با ورود پتانسیل عمل، کانال‌های کلسیمی باز می‌شود و یون‌های کلسیم وارد پایانه می‌شوند. سپس این یون‌های کلسیم، به مولکول‌های پروتئینی خاصی متصل شده و باعث می‌شود که نقاطی به نام محل‌های آزادسازی در درون غشا باز شده و وزیکول‌ها مواد ناقل خود را که هم