پاورپوینت کامل راه و رسم زندگی (۲)تواضع و فروتنی ۱۱۱ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل راه و رسم زندگی (۲)تواضع و فروتنی ۱۱۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۱۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل راه و رسم زندگی (۲)تواضع و فروتنی ۱۱۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل راه و رسم زندگی (۲)تواضع و فروتنی ۱۱۱ اسلاید در PowerPoint :

۵۰

یکی از فضایل اخلاقی که در آموزه های دینی بر آن تأکید شده و در سازندگی انسان
تأثیر بسزایی دارد، تواضع است. تواضع، کشت زاری است که در آن گل های زیبا و معطّر
برادری، صفا، مهر و محبت می روید و پدید آورنده عظمت، قدرت و کرامت انسانی است و
نخل وجود آدمی را از طوفان نفس امّاره و تندباد غرور و تکبر، مصون می دارد. فروتنی،
دژ مستحکم و نفوذناپذیری است که شیطان را یارای نفوذ در آن نیست و تاج افتخاری است
که بندگان مخلص خدا به سر می نهند. مؤمنان پاک نهاد و عباد الرّحمن، طریق بندگی را
در فروتنی می بینند.

معنای لغوی و اصطلاحی تواضع

واژه تواضع از ریشه «وضع» گرفته شده و در اصل به معنای افتادگی و فروتنی است. به
گفته لغت شناسان، «وَضَعَ» ضد «رَفَع» است و تواضع به معنای خاک ساری می باشد.(۱)

عالمان اخلاق، تواضع را به معنای ناچیز شمردن نفس دانسته اند در برابر خداوند به
اطاعت از اوامر و در برابر مردم به رفتار فروتنانه و رعایت انصاف. خواجه نصیرالدین
طوسی می نویسد: «تواضع آن بُوَد که خود را مزیتی نشمرد بر کسانی که در جاه، از او
نازل تر باشند.»(۲)

در کلام امامان معصوم (ع) تواضع به معنای اظهار کوچکی، افتادگی، خاک ساری و فروتنی
در برابر خدا و خلق آمده است. امام علی (ع) می فرماید: «ضادوا الکبر بالتواضع؛(۳)
به وسیله تواضع با تکبر مبارزه کنید.»

تواضع با حفظ کرامت انسانی

متأسفانه واژه تواضع همچون بسیاری از مفاهیم اخلاقی، از تفسیرهای انحرافی مصون
نمانده است تا جایی که بعضی آن را به ذلت و سکوت در برابر ظلم معنا کرده اند؛(۴) در
حالی که از نظر اسلام، تواضعِ ذلت آمیز و خود را بی مقدار انگاشتن، نکوهیده است.
تواضعی مطلوب است که برخاسته از آگاهی، قدرت و احترام باشد و با صلابت و عزت نفس
همراه گردد. امام علی (ع) در باره ویژگی های مؤمنان می فرماید: «مؤمن، خویی آرام
دارد، به نرمی راه می رود، نفس او سخت تر از سنگ خارا و خود، خوارتر از عبد
است.»(۵)

پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «خوشا به حال کسانی که برای خدا فروتنی کنند، بدون پستی
و کاستی، و نفس خویش را در عین قدرت و توانایی، به خواری وادارند.»(۶)

تواضع با حفظ کرامت انسانی

پیشوایان دین از هرگونه تواضعی که نشانه تحقیر شخصیت آدم و تضعیف کرامت انسانی
باشد، به شدت منع نموده و با آن برخورد کرده اند. امام علی (ع) هنگامی که به سوی
کوفه می آمد، وارد شهر انبار شد که مردمش ایرانی بودند. کدخدایان و کشاورزان آن جا
خرسند شدند که خلیفه محبوبشان از شهر آنها عبور می کند، به استقبالش شتافتند.
هنگامی که مرکب امام علی (ع) به راه افتاد آنان در جلوی مرکب دویدند. حضرت آنها را
طلبید و پرسید: چرا می دوید؟ این چه کاری است که می کنید؟ گفتند: این یک نوع
احترامی است که ما به بزرگان خود می کنیم. حضرت فرمود: این کار، شما را در دنیا به
رنج می اندازد و در آخرت به شقاوت می کشاند. همواره از این گونه کارها که پست و
خوارتان می کند، خودداری کنید.(۷)

پس از آن که آن حضرت زمام جامعه اسلامی را به دست گرفت، طی بخش نامه ای فرمود: «از
بوسه بر خاک و غیر آن و افتادن در پای رکاب و مانند آن که از رفتار مشرکان و از
اخلاق جباران، ستم کاران و متکبران است، پرهیز کنید.»(۸)

تواضع، نه تملّق و ذلت

با این بیان می توان گفت: تملّق را نیز که نوعی اظهار کوچکی ذلت آمیز است، نمی توان
با تواضع یکی دانست. اگر اظهار کوچکی به این حد برسد که آدمی به طمع نان و آب و نام
و مقام و یا آرزوهای نفسانی دیگر، دست به گفتار و رفتاری بزند که شائبه تملّق و مدح
صاحبان زر و زور داشته باشد، بدون شک از نظر اسلام، مردود و ناپسند است. پیامبر
اکرم (ص) فرمود: «به صورت ستایش گران چاپلوس، خاک بپاشید.»(۹)

تواضع مذموم

از نظر اسلام، تواضع در همه جا و در برابر هر کسی، تأیید شده نیست و در مواردی به
شدت از آن نهی شده است؛ از جمله:

۱ – تواضع در برابر متکبران: در منابع دینی، انسان ها از فروتنی در برابر فردی که
خود را بزرگ می پندارد و به دیگران به دیده حقارت می نگرد، منع شده اند، زیرا از یک
سو موجب پستی و ذلت مسلمان است و از سوی دیگر متکبر را بر ادامه عمل ناپسندش تشویق
می نماید و گمان می کند واقعاً لایق احترام دیگران است. از این رو پیامبر اسلام (ص)
می فرماید: «هر گاه با افراد متواضع رو به رو شدید متواضع باشید، ولی اگر با
متکبران مواجه شدید با آنان تکبر ورزید، زیرا این روش، برای آنان خواری و حقارت
می آورد.»(۱۰)

۲ – تواضع در برابر ثروت مندان: تواضع آن گاه ارزش مند است که با انگیزه الهی و پاک
صورت گیرد، اما اگر انگیزه های مادی از قبیل: مقام، ثروت و قدرت اجتماعی موجب این
فروتنی گردد، به یک عمل ضد ارزشی مبدّل خواهد شد. امام علی (ع) می فرماید: «من اتی
غنیاً فتواضع له لغناه ذهب ثلثا دینه؛(۱۱) کسی که بر ثروت مندی وارد شود و برای
دارایی اش در برابر وی تواضع کند، خداوند دوسوم دینش را می برد.»

اهمیت تواضع

در میان ارزش ها و خصلت های نیک آدمی، تواضع جای گاه ویژه ای دارد:

۱ – تواضع، از ویژگی های واقعی بندگان شایسته خداست: قرآن مجید می فرماید: «بندگان
خدای رحمان کسانی اند که روی زمین به نرمی گام بر می دارند و آن گاه که نادان ها
ایشان را خطاب کنند، به ملایمت پاسخ می دهند و بر آنان سلام می کنند.»(۱۲)

خداوند در آیه فوق، دوازده فضیلت بزرگ برای مؤمنان خالص ذکر کرده و جالب این که
نخستین آنها، صفت تواضع است.

۲ – تواضع، نشانه بندگی و روح اعمال عبادی مؤمنان است: رسول اکرم (ص) به جمعی که
مشغول نماز و نیایش بودند، فرمود: چه شده است که شیرینی و حقیقت عبادت را در شما
نمی بینم؟ گفتند: شیرینی عبادت چیست؟ فرمود: تواضع.(۱۳)

۳ – تواضع، علامت تشیّع راستین است: از امام حسن عسکری (ع) نقل شده است: «کسی که به
برادران خود تواضع کند، در نزد خدا از صدّیقین محسوب می شود و از شیعیان علی بن ابی
طالب خواهد بود.»(۱۴)

۴ – تواضع، عبادت است: امیر المؤمنین (ع) می فرماید: «بر تو باد به تواضع که از
برترین عبادات است.»(۱۵)

۵ – تواضع، منشأ مباهات خدا به ملائکه است: پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «خداوند به
پنج دسته از انسان ها نسبت به فرشتگان افتخار می کند: مجاهدان، نیازمندان، آنها که
برای خدا تواضع می کنند، ثروت مندانی که بدون منّت به مستمندان کمک می نمایند و کسی
که در خلوت از خوف خدا گریه می کند.»(۱۶)

۶ – تواضع، رمز پیامبرگزینی است: خداوند به موسی (ع) وحی کرد: ای موسی! آیا می دانی
چرا از میان همه آفریدگانم تو را برای سخن گفتن با خود برگزیدم؟ موسی عرض کرد: علت
آن چه بود؟ فرمود: ای موسی! من در میان بندگانم کسی را از تو متواضع تر در برابر
خود ندیدم. ای موسی! تو چون نماز می گزاری گونه خویش را بر خاک می نهی.(۱۷)

اقسام تواضع

۱ – تواضع در برابر خدا

مؤمن در برابر خداوند، همچون قطره ای در برابر دریای بی کران، احساس کوچکی و فروتنی
می کند و جز تسلیم و سرسپردگی، اندیشه دیگری او را به خود مشغول نمی سازد. تواضع در
برابر خدا نمودهای فراوانی دارد:

۱ – ۱ – سپاس گزاری: شکر نعمت، نوعی تواضع در برابر خداست. در روایت آمده است: حق
خدا بر بندگانش آن است که چون نعمتی به آنان روی آورد، آن را پاس دارند و با
شکرگزاری، در برابر خداوند تواضع کنند.(۱۸)

۱ – ۲ – دوری از تجملات: تجمل گرایی، خواه ناخواه، تکبرآور است. کسی که در برابر
خدا متواضع است، زندگی ساده و بی پیرایه ای در حد دیگر افراد جامعه دارد. پیامبر
اسلام (ص) می فرماید: «کسی که از سر تواضع برای خدا از زینت و تجملات دوری کند و از
پوشیدن لباس های زیبا و فاخر چشم بپوشد، سزاوار است خداوند او را از لباس های بهشتی
بپوشاند که در جامه دان های یاقوتی باشد.»(۱۹)

۱ – ۳ – نیایش و پرستش: یکی از مصادیق بارز تواضع در برابر خدا، عبودیت و بندگی
است. وقتی خدا به پیامبر اسلام (ص) خطاب کرد: تو را بین پادشاهی و رسالت یا بندگی و
رسالت مخیّر نمودم، کدام را بر می گزینی؟ آن حضرت عرض کرد: بندگی و رسالت را.»(۲۰)

انسان در عبادت و نیایش، پیشانی را بر خاک می گذارد و در برابر خدا اظهار خضوع
می کند.

۲ – تواضع در برابر رهبران

از آن جا که در نظام سیاسی – اجتماعی اسلام، رهبر جای گاه ویژه ای دارد، از مردم
خواسته شده مطیع و منقادِ رهبر عادل و صالح باشند، زیرا رهبر چون دیده بانی است که
راه می نماید و دوست و دشمن را شناسایی می کند.

تسلیم و تواضع در برابر چنین رهبری، وظیفه دینی و اخلاقی است. وقتی رهبر، فرمانی
صادر کرد یا قضاوتی نمود، یک مسلمان واقعی نه تنها از روی میل و رغبت بدان تن
می دهد، بلکه با فروتنی به فرمان وی گردن می نهد. خداوند خطاب به پیامبر اکرم (ص)
می فرماید: «به پروردگارت سوگند، آنان مؤمن نخواهند بود مگر آن که در اختلاف های
خویش تو را به داوری طلبند و فرمان تو را گردن نهند و چنان متواضع و تسلیم باشند که
در دل هم از حکم و داوری تو احساس ناراحتی نکنند.»(۲۱)

۳ – تواضع در برابر مردم

یکی از ارزش های اخلاقی، برخورد فروتنانه با مردم است. سفارش های منابع دینی درباره
اهمیت تواضع، بیشتر ناظر به این قسم از تواضع است که کاربرد فراوانی در جامعه و
زندگی فردی و اجتماعی مردم دارد و شامل: تواضع در برابر پدر و مادر، همسایه، معلم،
همکار و… می شود.

فروتنی با مردمان، نمودهای گوناگونی دارد که مهم ترین آنها عبارت اند از:

۱ – ۳ – ادب و احترام: امام علی (ع) می فرماید: «سه چیز اساس فروتنی است: سبقت در
سلام با هر که باشد، خشنودی به نشستن در پایین مجلس و خوش نداشتن ریاکاری و به رخ
کشیدن کارها».(۲۲) کسانی که انتظار دارند دیگران به آنان سلام کنند – که متأسفانه
این قبیل افراد در جامعه ما کم نیستند – گرفتار کبر و غرورند.

۲ – ۳ – پرهیز از ستایش دیگران: همان طوری که تملّق، صفت زشتی است، در انتظار تملّق
و تمجید دیگران بودن نیز مذموم است. امام صادق (ع) می فرماید: «از نشانه های تواضع
این است که انسان دوست نداشته باشد او را به تقوا بستایند.»(۲۳)

۳ – ۳ – حق پذیری: از نشانه های تواضع با مردمان، رعایت انصاف و حق پذیری است.
همان گونه که لجاجت و اصرار در عدم پذیرش حق، نوعی تکبر به شمار می رود، اگر انسان
احساس کرد سخن یا عمل وی اشتباه بوده است، باید با کمال فروتنی به اشتباه خود
اعتراف کند و متواضعانه حق را بپذیرد.

پیامبر اکرم (ص) فرمود: کسی که ذره ای کبر و بزرگ نمایی در دلش باشد، به بهشت
نخواهد رفت. بعضی از یاران عرض کردند: هلاک و نابودی، ما را تهدید می کند، چون بعضی
از ما به کفش و جامه خوب خود احساس دل بستگی می کنیم. حضرت فرمود: این کبر نیست،
بلکه کبر عبارت است از حق ناپذیری و حقیر شمردن مردمان.(۲۴)

فرعون ها، قارون ها، ابوجهل ها و ابولهب ها چشمان خود را به روی حقایق می بستند و
از قبول حق اجتناب می کردند. وقتی موسی و هارون با معجزات روشن الهی به سوی فرعون
رفتند، فرعونیان از روی تکبر حق را نپذیرفتند و گفتند: آیا به اینان که مانند ما
هستند، ایمان بیاوریم؟ با آن که قومشان بردگان ما هستند،(۲۵) و یا با حالت تمسخر
می گفتند: «آیا از میان ما اینان بودند که خداوند بر آنان منت گذارد و بر ما مقدّم
داشت.(۲۶)

۴ – ۳ – خدمت رسانی: شخص متواضع، از خدمت کردن به دیگران احساس حقارت نمی کند و
همواره خود را خادم مردم می داند. روش بزرگان دین همواره بر این اصل استوار بوده
است.

امام سجاد (ع) مسافرت نمی کرد، مگر با همراهانی که ایشان را نشناسند و با آنان شرط
می کرد که از خدمت گزاران باشد. در سفری با کسانی که او را نمی شناختند همراه شد،
ولی در راه با مردی مواجه شد که آن حضرت را می شناخت. لذا به دیگران گفت: می دانید
این مرد کیست؟ پاسخ دادند: خیر. گفت: علی بن الحسین (ع) است. با شنیدن این سخن،
همگی هیجان زده از جا برخاستند و دست و زانوی حضرت را بوسیدند و گفتند: یا بن رسول
الله! آیا می خواستی ما (با جسارت و بی ادبی) جهنمی شویم؟ چه باعث شد که ناشناخته
بین هم سفرها آمدید؟ فرمود: مردم به احترام رسول الله به من احترام می کنند در حالی
که استحقاق آن را نداشتم، می ترسیدم شما نیز همانند آنان رفتار کنید.(۲۷)

آثار تواضع

۱ – بزرگی: ممکن است بعضی افراد خیال کنند اگر خود را کوچک کنند در نزد مردم نیز
کوچک و خوار می شوند، در حالی که بر عکس است؛ تواضع بر خلاف تصور متکبران، نه تنها
سبب کوچک شدن انسان نمی شود، بلکه بر قدر و منزلت او نیز می افزاید. امیر المؤمنین
(ع) می فرماید: «فروتن مانند زمین فرو رفته است که قطره های باران از هر سو در آن
گرد می آیند و متکبر، همچون زمین مرتفع و بلندی است که قطره ای باران بر آن
نمی ماند.»(۲۸)

افتادگی آموز اگر طالب فیضی

هرگز نخورد آب زمینی که بلند است

مردم، افراد متواضع را به دیده عظمت و بزرگی می نگرند. پیامبر اسلام (ص) می فرماید:
«کسی که برای خدا فروتنی کند، خداوند او را بلند مرتبه گرداند. او در پیش خود،
ناتوان و در دیدگان مردم، بزرگ و ارج مند است و کسی که بزرگی ورزد، خدا او را پست و
حقیر سازد و در نظر مردم کوچک و بی مقدار است.»(۲۹)

یکی قطره باران زابری چکید

خجل شد چو پهنای دریا بدید

که جایی که دریاست من کیستم

گر او هست حقا که من نیستم

چو خود را به چشم حقارت بدید

صدف در کنارش به جان پرورید

سپهرش به جایی رسانید کار

که شد نامور لؤلؤ شاه وار

بلندی از او یافت کو پست شد

درِ نیستی کوفت تا هست شد

۲ – رشد و کمال: دلی که با تواضع نرم شده باشد با باران علم و معرفت، شقایق عطرآگین
می رویاند و به بالندگی می رسد. امام کاظم (ع) می فرماید: ای هشام! زراعت در
زمین های نرم و افتاده می روید، نه بر سنگ لاخ ها. هم چنین حکمت و دانش در دل انسان
فروتن به شکوفایی و رشد می نشیند و در دل متکبرِ ستم گر جای نمی گیرد، زیرا فروتنی،
نشانه خردمندی و گردن فرازی، علامت نادانی است.(۳۰)

آراستگی به زیور تواضع، زمینه بهره مندی هر چه بیشتر از تجربیات دیگران را در جهت
رفع نقایص فراهم می کند اما آنان که با پندارهای موهوم، خود را برتر از دیگران
می دانند، از شنیدن هر مطلبی، به جز مدح و تملّق، سر باز می زنند. بزرگانی که در
عرصه علم و دانش چون خورشید درخشیده اند به دور از هرگونه تکلّف، در مجلس درس
استادان حاضر می شدند و از علم آموزی پرهیز نمی کردند.

۳ – اصلاح و آرامش: بسیاری از نزاع ها و کشمکمش ها، ناشی از تکبر است. با تواضع
زمینه درگیری از بین می رود. از این رو امام علی (ع) تواضع را دژی تسخیرناپذیر در
برابر ابلیس دانسته است.(۳۱)

۴ – محبت و دوستی: یکی از ثمرات تواضع، تألیف قلوب و جلب محبت دیگران است. امام علی
(ع) می فرماید: «ثمره التواضع المحبه و ثمره الکبر المسبّه؛(۳۲) نتیجه فروتنی،
دوستی و محبت و نتیجه تکبر، خواری و دشنام است.»

۵ – نظم و سامان بخشی: بدیهی است که نظم و نظام در هر جامعه ای در سایه همدلی حاصل
می شود و این در صورتی است که مدیر جامعه فروتن باشد و خود را برتر از دیگران
نداند. امام علی (ع) می فرماید: «بخفض الجناح تنتظم الامور؛(۳۳) با تواضع و محبت،
کارها نظم و سامان می یابد.

۶ – قبولی عبادات: امام صادق (ع) می فرماید: تواضع، ریشه هر کار نیک و با ارزش و
مقامی والا می باشد. هر کس برای خدا تواضع کند خداوند او را بر بسیاری از بندگانش
شرافت می بخشد. خدای متعالی هیچ عبادتی را قبول نمی کند، مگر این که باب آن تواضع
باشد.(۳۴)

تواضع در سیره معصومان

بر روی خاک نشستن، با محرومان دم ساز بودن، جامه خود را وصله زدن و بر دیگران سلام
کردن، از جمله رفتارهای متواضعانه ای است که در سیره پیامبر اکرم (ص) و امامان
(علیهم السلام) فراوان دیدن می شود که به ذکر چند نمونه اکتفا می کنیم:

پیامبر اسلام (ص) متواضع ترین مردم بود. آن حضرت در میان یاران خود می نشست و با
آنان چنان می آمیخت که گویا یکی از ایشان است و اگر ناشناسی می آمد او را
نمی شناخت. عایشه از وی می خواست تکیه بزند و غذا تناول کند، اما حضرت می فرمود:
مانند بندگان می خورم و مانند ایشان می نشینم.(۳۵)

به طور کلی روش رسول گرامی اسلام این گونه بود که هر کس بر وی وارد می شد، او را
احترام می کرد و حتی گاهی عبای خود را به جای فرش، زیر قدمش می گستراند.(۳۶)

روزی مردی را نزد پیامبر آوردند. از هیبت وی مرد به لرزه افتاد. حضرت فرمود: آسوده
باش که من پادشاه نیستم، بلکه پسر زنی هستم از قریش که گوشت نمک سودِ خشک
می خورد.(۳۷)

در سیره امام علی بن موسی الرضا (ع) نوشته اند که در سفر خراسان، روزی سفره ای
گستراند و همه خادمان را کنار آن نشاند و خود در کنار آنان نشست و غذا تناول کرد.
یکی از یاران امام (ع) عرض کرد: اگر سفره ای جدا از سفره خویش برای آنها آماده کند،
بهتر است. حضرت فرمود: ساکت باش! پروردگار ما یکی است، همه از یک پدر و مادر آفریده
شده ایم، ارزش و احترام افراد در گرو اعمال آنهاست.(۳۸)

عوامل ایجاد تواضع

چه کنیم تا بتوانیم به این فضیلت مهم دست یابیم و روحیه فروتنی را در خود ایجاد یا
تقویت نماییم. عالمان اخلاق در این باره راه کارهایی بر شمرده اند:

۱ – توجه به عظمت خدا: امام علی (ع) می فرماید: «آن که عظمت خدا را بشناسد، شایسته
نیست بزرگی ورزد و تکبر کند. ارج مندیِ کسانی که به عظمت خداوند معرفت دارند در این
است