پاورپوینت کامل مقام ابراهیم، نماد قیام للّه ۸۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مقام ابراهیم، نماد قیام للّه ۸۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مقام ابراهیم، نماد قیام للّه ۸۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل مقام ابراهیم، نماد قیام للّه ۸۴ اسلاید در PowerPoint :

۹۵

مقام ابراهیم یکی از «آیات بینات» الهی است و نماز طواف نزد مقام
دارای فلسفه عمیق اعتقادی، اجتماعی و تاریخی است و به همین دلیل
در فقه اسلامی به ویژه فقه امامیه، نماز طواف در حج و عمره جز پشت
مقام ابراهیم یا نزدیک آن پذیرفته نیست؛ چنانکه آیه کریمه: وَاتَّخِذُوا
مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلّیً…(۱) بیانگر است و روایات نیز به تبیین و
تشریح آن پرداخته و فقهای عظام بدان فتوا داده اند. در این نوشتار
نگرشی گذرا داریم به پیشینه این سنگ تاریخی و فلسفه نمازِ طواف
در جوار مقام و پاره ای احکام و دیدگاه های فقهی آن.

مقام و ریشه تاریخی آن

مقام (به فتح میم) در لغت به معنای محل قیام و جایِ ایستادن است و در این جا
مقصود همان سنگی است که ابراهیم خلیل علیه السلام هنگام بنای کعبه بر آن ایستاد و با دستیاری
اسماعیل علیه السلام عَلَم کعبه را برافراشتند و به روایتی، سنگی که حضرت ابراهیم پس از بنای
کعبه بر آن ایستاد و آهنگ حج داد و مردم را فراخواند تا به طواف بیت عتیق بیایند و
هنگام ایستادن اثر پای او بر آن سنگ نقش بست.

آثار و اسناد تاریخی نشان می دهد که مقام ابراهیم در تاریخ پیشینه ای گسست ناپذیر
دارد. جناب ابوطالب عموی گرامی پیغمبر صلی الله علیه و آله در شعری به این موضوع اشاره کرده و
می گوید:

و موطی ءُ ابراهیم فی الصخر رطبه

علی قدمیه حافیاً غیر ناعل

«اثر پای ابراهیم در این سنگ پابرجاست آنگاه که با پاهای برهنه و بدون کفش بر آن
ایستاد.»

مشخصات مقام

مقام ابراهیم، آن گونه که توصیف کرده اند، سنگی است از نوع مرمر، به رنگ سفید
مایل به زردی و سرخی، به شکل مکعب، با مساحت حدود یک ذراع در یک ذراع
(حدود ۴۰ × ۴۰ سانتی متر و یا ۳۶ × ۳۶ سانتی متر) با ارتفاع بیست سانتی متر که با
پوشش از ورق طلای خالص اطراف آن بسته شده و جای دو پا در وسط آن دیده می شود
که بر اثر تماس دست زائران، اثر دقیق پاها و انگشتان آن مشخص نیست و تنها دو حفره
بر جای مانده است.

این سنگ بر پایه ای از سنگ مرمر با قطر ۳۶ سانتی متر قرار گرفته و با اتصالاتی از
طلا بدان مهار گردیده است. مقام در داخل مقصوره ای از شیشه، از نوع کریستال قرار
گرفته و بالای آن قبه ای کوچک است و هلالی بر فراز آن نصب گردیده است. ارتفاع این
بنا از کف زمین به سه متر بالغ می گردد. مقام در ضلع شرقی کعبه، تقریباً مقابل درِ کعبه
مستقر است و کسی که رو به مقام بایستد کعبه و درِ خانه را پیش روی دارد. مقام
ابراهیم علیه السلام مورد توجه و احترام عمومی زائران از هر فرقه و مذهب می باشد. هرچند در
مورد نماز پشت مقام اختلاف نظریه های فقهی وجود دارد:

پیشینه مقام ابراهیم

هریک از مشاعر و مناسک حج را پیشینه ای است که نشان می دهد رمز و راز این
مشاعر و مناسک، فراتر از آن چیزی است که در بدو امر جلب نظر می کند؛ از این رو
خداوند حج را مشتمل بر «آیات بینات» خوانده است: فِیهِ آیَاتٌ بَیِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِیمَ…(۲)
از جمله این آیات روشن و روشنگر، مقام ابراهیم است که تخصیص به ذکر داده شده.
مقام هرچند به ظاهر بیش از قطعه سنگی نیست که اثر پای انسانی بر آن نقش بسته است،
امّا از نظر تاریخی این سنگ ویژگی خاص دارد و از آن مهم تر بُعد معنوی آن است که با
این آیات نمادین تبیین می گردد.

نقطه آغازینِ مقام، چنانکه در روایتی از امام صادق علیه السلام نقل شده، بدین گونه است:
«هنگامی که خداوند به ابراهیم وحی کرد اعلام حج کند، سنگی را که جای پای ابراهیم بر
آن است، گرفت و در کنار خانه کعبه، درست مقابل موضع کنونی مقام نهاد و بر آن
ایستاد و با صدای بلند فرمان الهی را اعلام نمود و همین که ابراهیم لب به سخن گشود،
آن سنگ تحمل وی را نداشت و دو پای او در آن فرورفت. سپس ابراهیم پای خود را به
سختی از آن سنگ بیرون کشید. با مرور زمان، وقتی ازدحام مردم موجب مشقت و
زحمت زائران بیت شد، آن سنگ را از جای پیشین به محل کنونی (با فاصله ۲۶ ذراع و
نیم، تقریباً سیزده متر، از خانه کعبه) منتقل کردند تا مطاف برای زائران خلوت شود و
بدین گونه بود تا خداوند حضرت محمد صلی الله علیه و آله را به رسالت برانگیخت و آن حضرت مقام
را به همان محلی برگرداند که ابراهیم نهاده بود و بدینگونه بود تا پیامبر رحلت نمود و
در زمان ابوبکر و اوایل خلافت عمر نیز بدین منوال بود تا این که عمر دستور داد به
جهت ازدحام زائران مقام به جای قبلی برگردانده شود…».(۳)

از برخی روایات استفاده می شود که مقام ابراهیم علیه السلام از سنگ های بهشتی است؛
مانند «حجرالأسود» و «حَجَر بنی اسرائیل»(۴) و در برخی روایات آمده است که چون
آدم علیه السلام به بنای کعبه مأمور شد، کوه ابوقبیس صدا زد: «ای آدم، امانتی نزد من است، یکی
حجرالأسود و دیگری مقام ابراهیم و آدم آن دو را گرفت و در موضع خود در دیوار کعبه
نهاد».(۵)

چرا نماز طواف پشت مقام؟

همان گونه که از آیه کریمه: وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلّیً… .(۶) استفاده می شود،
محل نماز طواف باید از مقام ابراهیم اتخاذ شود و آیه کریمه با کاربرد …مِنْ مَقامَ
إبْراهیمَ… بیش از این بیان نمی کند که محل نماز باید برگرفته از مقام ابراهیم باشد. و بدین
ترتیب مقام در نماز طواف موضوعیت پیدا می کند، در هر جا که قرار گرفته باشد، خواه در
جوار کعبه؛ مانند گذشته و چه با فاصله کعبه مانند زمان حاضر. همان گونه که حضرت
صادق علیه السلام برای اثبات خلفیت به همین آیه مبارکه استناد کرده است:

«لَیْسَ لاِءَحَدٍ أَنْ یُصَلِّیَ رَکْعَتَیْ طَوَافِ الْفَرِیضَهِ إِلاَّ خَلْفَ الْمَقَامِ لِقَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ:
…واتّخِذُوا مِنْ مَقامِ إبراهِیمَ مُصلًّی… فَإِنْ صَلَّیْتَهُمَا فِی غَیْرِهِ فَعَلَیْکَ إِعَادَهُ الصَّلاهِ».(۷)

«برای احدی جایز نیست دو رکعت نماز طواف را جز پشت مقام ابراهیم بخواند، به دلیل
گفتار خداوند بزرگ: از مقام ابراهیم نمازگاه برگزینید، پس اگر در غیر این مکان، این
نماز را خواندی باید آن را اعاده کنی.»

و امّا دلیل بر این که «خلف مقام هرکجا قرار گرفته باشد» برای نماز موضوعیت دارد،
روایتی است که کلینی از ابراهیم بن ابی محمود نقل کرده که گفت: ازحضرت رضا علیه السلام
پرسیدم: آیا دو رکعت نماز طواف را پشت مقام ابراهیم، همین جایی که امروزه قرار دارد،
بخوانم یا جایی که در زمان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله قرار داشته است؟ حضرت در پاسخ فرمود:
همان جایی که امروزه قرار دارد؛ «قُلْتُ لِلرِّضَا علیه السلام : أُصَلِّی رَکْعَتَیْ طَوَافِ الْفَرِیضَهِ خَلْفَ
الْمَقَامِ حَیْثُ هُوَ السَّاعَهَ أَوْ حَیْثُ کَانَ عَلَی عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله ، قَالَ: حَیْثُ هُوَ السَّاعَهَ»(۸)

مقام ابراهیم نماد قیام للّه

از بعد فقهی مسأله که بگذریم، فلسفه این حکم نیز شایان تأمل است، مناسک حج
سراسر تکرار و تمرینی است از آن چه ابراهیم خلیل علیه السلام و خاندان او، چهارهزار سال قبل
در این مکان مقدس تاریخی، با تأسیس امّ القرای اسلام و بنای کعبه، قبله موحدان، انجام
داده اند، از طواف و نماز و زمزم و صفا و مروه گرفته تا عرفات و منا و قربانی و رمی
جمرات و دیگر اعمال و مناسک که هریک تذکاری است از خاطرات ابراهیم و اسماعیل
و هاجر که در جوار بیت عتیق بنیان مکتب توحید را نهادند و نسلی را پی افکندند تا در
آینده جهان، پرچمدار آیین جهانی توحید در لوای شریعت والای احمدی صلی الله علیه و آله باشند و
ادامه دهند: سیره و سنت ابراهیم و خاندانش را که در آن کویر سوزان و وادی انقطاع، از
هرچه جز خدا بود دل بریدند تا «امامت» خلق را به عهده گیرند و شایسته حمل بار امانت
الهی شوند و از آن چه رنگ شرک وطغیان وجهل وجور است تبرّی جویند.

راز این که به نماز پشت مقام ابراهیم تأکید شده، همانا تأسی به خلیل اللّه و قدم جای
قدم او نهادن است. البته نه تنها در این نماز بلکه در همه عرصه های حیات توحیدی. قیام
در مقام ابراهیم درحقیقت «قیامللّه » است؛ یعنی: بپا خاستن برای خدا و استقامت در راه
تحقق آیین توحید و نفی شرک و ستم و طغیان در هر عصر و برای هر نسل و این قیام تا
بدانجا اهمیت یافت که وارث ابراهیم خاتم النبیین صلی الله علیه و آله مأمور شد مردم را به یک موعظه
اندرز دهد و آن قیام للّه ِ بود: قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَهٍ أَنْ تَقُومُوا للّه ِِ…(۹) به عبارت دیگر:
حج که حرکتی است پر راز و رمز و پیام خود را با حرکت و سکون بیان می دارد و با شیوه
نمادین ابلاغ می کند دعوت به قیام است همان گونه که کعبه مشرّفه «قیاماً لِلنّاس»
و عامل پابرجایی مردم است و قیام
در مقام ابراهیم تذکاری است از قیام
و پایداری بانی کعبه توحید و
قبله موحدان که در عصر تاریک
بت گری و بت گرایی، قهرمانانه بر بت های صامت و متحرک شورید و آتش نمرودی را در
این راه به جان خرید و خانه توحید را بنیان نهاد و در یک آزمایش بزرگ و عارفانه و با
قربان کردن اسماعیل، اوج شیدایی در برابر معبود را متجلّی ساخت و این درسی شد
برای همه رهروان توحید و سالکان راه ابراهیم که چگونه برای خدا قیام کنند و در توحید
ذوب شوند و از آن چه رنگ شرک و دوگانه پرستی دارد بگریزند تا امام خلق باشند! پس
حج ابراهیمی بدون قیام پشت سر ابراهیم خلیل علیه السلام و نهادن قدم جای قدم آن قهرمان
توحید مفهوم ندارد. جالب آن که فقه شیعه نماز در مقام ابراهیم را به استناد صریح آیه
کریمه قرآن و روایات صحیح الزامی می داند و این دقیقاً با فرهنگ تشیع همخوانی دارد
که ولایت و برائت را در درون می پرورد و قیام برای خدا و استقامت در برابر
طاغوت های هر زمان و پرخاشگری در برابر ستمگران را در متن تعالیم خود به ویژه در
مناسک حج، که یک عبادت با مفاهیم اجتماعی ـ سیاسی است، جای می دهد.

این در حالی است که برخی مذاهب و مکاتب فقهی، علی رغم دلالت صریح آیه
کریمه بر وجوب اتخاذ موضوع نماز از مقام ابراهیم، آن را ضروری نمی دانند!

در بیان رمز و راز مسأله به همین مقدار بسنده کرده به پاره ای دلایل فقهی و دیدگاه ها
در این مسأله بنگریم.

دیدگاه ها در این مسأله

چنانکه گفتیم، یکی از واجبات عمره و حج، نماز طواف است که باید پشت مقام
ابراهیم اقامه شود. دلیل فقهی مسأله، کتاب و سنت و اجماع فقهای امامیه است
همچنان که سیره جاریه مسلمین طی اعصار، برگزاری این نماز در مقام ابراهیم بوده است.
در میان فقهای امامیه کمتر کسی به استحباب نماز طواف قائل شده و برخی اقوال نادر
نقض اجماع نمی کند. امّا در میان فقهای عامه اختلاف نظر جدی وجود دارد؛ برخی به
وجوب و برخی به استحباب آن فتوی داده اند، همان گونه که مستندات فقهی اهل سنت
می گوید، «مالکیه و حنفیه» قائل به وجوب و دو فرقه دیگر یعنی «شافعیه و حنبلیه» قائل
به استحباب آن، حتی در طواف واجب اند.

از سوی دیگر اختلاف نظر در محل برگزاری نماز طواف است که این نیز مورد
اختلاف عامه و خاصه می باشد، در حالی که اکثر قریب به اتفاق شیعه معتقدند محل
برگزاری آن، پشت مقام ابراهیم علیه السلام است و به آیات و روایات استناد کرده اند.

برخی از فقهای متقدم، نماز نزد مقام ابراهیم را الزامی ندانسته و انجام آن را در هر
نقطه ای از مسجدالحرام کافی و مجزی می دانند. البته قائل به این قول بسیار اندک و به قول
فقها «قولِ شاذ» است که به موجب آن اجماع امامیه را نمی توان نقض کرد. همچنان که در
مورد نماز طواف واجب عمره و حج و طواف مستحب و طواف نساء نیز پاره ای
اختلاف نظریه ها به چشم می خورد. فقهای عامه نیز قید مقام ابراهیم را الزامی ندانسته و به
انجام نماز در هر نقطه ای از مسجد حتی حجر اسماعیل فتوی داده اند.

«گفتنی است در حال حاضر هیچ یک از فقهای شیعه قائل به استحباب نماز طواف
در عمره و حج؛ اعم از واجب یا مستحب نیستند و عموماً به وجوب آن فتوی می دهند،
همان گونه که فقهای عظام قید «مقام ابراهیم» را نیز در این نماز الزامی می دانند که البته در
طواف مستحب (خارج از اعمال عمره و حج) این قید وجود ندارد همچنان که اصل نمازِ
طواف نیز در طواف مستحبی، معتبر نیست و می توان آن را انجام نداد و یا در هر نقطه
مسجد انجام داد.

نماز طواف در حال ازدحام

همان گونه که در دو روایت سابق الذکر دیدیم، نماز طواف باید نزدیک و پشت مقام
ابراهیم باشد ولی از آن جا که نماز پشت مقام و نزدیک به آن، غالباً موجب مشقت و گاه
غیرممکن است لذا هنگامی که ازدحام مانع شود و یا برای طواف کنندگان ایجاد مزاحمت
نماید، روایات ما اجازه می دهد نماز طواف پشت مقام و با فاصله خوانده شود؛ به گونه ای
که منافی با مدلول آیه کریمه نباشد که جای نماز را به مقام ابراهیم محدود ساخته است؛
وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّی… به این مضمون روایتی است که شیخ طوسی در
تهذیب می آورد:

«عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ: رَأَیْتُ أَبَا الْحَسَنِ علیه السلام یُصَلِّی رَکْعَتَیِ الْفَرِیضَهِ بِحِیَالِ الْمَقَامِ
قَرِیباً مِنَ الظِّلالِ لِکَثْرَهِ النَّاسِ» .(۱۰)

«حسین بن عثمان گوید: دیدم ابوالحسن (امام کاظم علیه السلام ) را که دو رکعت طواف را به دلیل
کثرت جمعیت، در مقابل مقام