پاورپوینت کامل حج گزاری در ترکیه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل حج گزاری در ترکیه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل حج گزاری در ترکیه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل حج گزاری در ترکیه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

۱۹۴

کارگزاران حج

فکر و اندیشه تأسیس سازمان دیانت، که مسؤول امور دینی در کشور ترکیه است به حدود
نیم قرن می رسد. این سازمان، از سال ۱۹۷۳ تا کنون; یعنی ۲۴ سال است که ساماندهی و
مدیریت اعزام زائران خانه خدا و حاجیان را نیز بر عهده دارد.

پیش از آن که ترکیه جمهوری شود، متقاضیان حج اندک بودند. در آن زمان بسیاری از
مسؤولان، دلیل استقبال نکردن مردم از این سفر معنوی را، اوضاع بدِ اقتصادی می
دانستند، در حالی که آنان، خود نیز به جهت کم بها دادن به این فریضه دینی، بر بی
رونقی و عدم استقبال از این سفر، دامن می زدند.

ثبت نام و اعزام

همه ساله، در تاریخ مشخصی، ثبت نام زائران خانه خدا اعلام می شود. در واقع مردم
ابتدا به مفتی استان مراجعه می کنند و از آنها ثبت نام به عمل می آید و در ضمن ثبت
نام، به آگاهی همه رسانده می شود که بعد از قرعه کشی مشخص می گردد چه کسانی توفیق
سفر خواهند یافت. و از ثبت نام کنندگان تعهّد گرفته می شود که اگر نامشان در قرعه
در نیامد، اعتراضی نداشته باشند.

از ثبت نام کنندگان حج، پول ثبت نام را در سه قسط دریافت می کنند و هنگام واریزکردن
اولین قسط ، گذرنامه، فتوکپی شناسنامه و سند بانکی و همچنین برگه ای خاص (از کسانی
که بیش از ۶۵ سال سن دارند) گرفته می شود.

—————————————————

۱۹۵

—————————————————

قرعه کشی از سوی دفتر اسناد انجام می شود و انتخاب شدگان کارت شناسایی حج را دریافت
می کنند. کسانی که می خواهند با سازمان دیانت اعزام شوند، به شعبه های این سازمان
رفته، ثبت نام می کنند. کسانی که با شرکت های آزاد می روند، با کارتی که در
اختیارشان گذاشته شده، به تورها مراجعه می کنند.

ثبت نام حج، در سی و دو استان ترکیه برگزار می شود. در سالی که گذشت (۲۰۰۴) ۰۰۰ ۲۱۰
زائر به دفاتر مراجعه کردند، ولی از میان آنها تنها ۰۰۰ ۹۰ نفر توانستند به حج مشرف
شوند.

آمار شرکت کنندگان ترک در حج، حدود ۰۰۰ ۹۰ نفر است.

گفتنی است سهمیه مردم ترکیه، از هر ۱۰۰ نفر، ۱ نفر است، در حالی که از هر ۱۰۰ نفر ۳
نفر به دفاتر ثبت نام مراجعه می کنند و در واقع ۱۴۵۰۰۰ نفر در نوبت قرار می گیرند و
در سال بعد بار دیگر در فهرست قرعه کشی قرار داده می شوند و به همین منوال هر سال
بر تعداد متقاضیان افزوده می شود. مسؤولان حج ترکیه به دلیل اقبال مردم به حج و
تقاضای زیاد آنها، در پذیرش زائر محدودیت قائل شده و در سال ۲۰۰۴ حج نیابتی را
ممنوع کرده اند.

اولویت با کسانی است که به حج نرفته اند. تنها در شهر استانبول ۲۵۰۰۰ نفر به دلیل
این که متقاضی دومین سفر به حج بودند، در قرعه کشی شرکت داده نشدند.

همانگونه که پیشتر اشاره شد، درخواست کنندگان حج، ابتدا به سازمان دیانت، که چندین
شعبه دارد و مرکز آن در استانبول است، مراجعه و ثبت نام می کنند و چند روز مانده به
موسم حج، واکسن مننژیت می زنند و کارت واکسن را تا آخر موسم، همراه خود دارند.

حمل و نقل و راه ها

در سال ۱۹۴۷م ، زمانی که ترکیه جمهوری شد، رفتن به سفر حج، به صورت دسته جمعی، آزاد
گردید. در آن زمان، راه های حج، منحصر در سه مسیر بود: سوریه، فلسطین و اردن و به
صورت زمینی، دریایی و هوایی.

راه زمینی; به دلیل تخریب راه آهن حجاز در جنگ جهانی اول و تعمیر نشدن آن، زائران
با کامیون های صحرایی، از راه فلسطین به این سفر اعزام می شدند و البته با سختی ها
و دشواری های فراوان روبه رو بودند. تا این که با اشغال سرزمین فلسطین به دست
صهیونیست ها و

—————————————————

۱۹۶

—————————————————

به خطر افتادن امنیت این راه، استفاده از این مسیر برای زائران ترکیه غیر ممکن شد.

راه دریایی; دومین راه برای زائران ترک بود، از کانال سوئز می گذشت و به جده می
رسید. این مسیر در مقایسه با راه زمینی هزینه کمتری را بر حاجیان تحمیل می کرد و
برای آنان توجیه اقتصادی نیز داشت. طی این مسیر ده روز به طول می انجامید.

راه هوایی; برای طی کردن این مسیر، هواپیمای حامل زائران حرمین شریفین، از ترکیه به
لبنان و از لبنان به اردن و سپس به جده می رفتند. در این دوران دولت ترکیه هیچ
دخالتی در امور حجاج نداشت و از این بابت آنان با سختی های زیادی روبه رو می شدند.

سفر حج و پرداختن به این فریضه مهم دینی، از سال ۱۹۴۷ تا ۱۹۷۹ برای مردم ترکیه، با
فراز و فرودهای بسیاری روبه رو بود تا این که در سال ۱۹۷۹ تمام امور حج به سازمان
دیانت واگذار گردید و از مشکلات آن کاست.

آموزش حجاج و پاسخ به پرسش های آنان

کسانی که مشکل فقهی و سؤال در باره حج دارند، از اداره حج و عمره، که مفتی های
استان ها در آن مستقر هستند، می پرسند. در سال های اخیر، سازمان دیانت فعالیت هایی
در آگاهی دادن به زائران انجام داده است. این مؤسسه، نوارهایی در باره حج توزیع می
کند و سمینارهای گسترده تشکیل می دهد.

مسؤولان حج ترکیه، به فکر زائران ترک در خارج از ترکیه نیز هستند، و برای آگاهی
دادن به آنان، از امکانات مناسبی برخوردارند و گام های خوبی بر می دارند.

پیش از اعزام، حاجیان در تاریخ های معینی به مساجد شهر یا دیگر اماکن، فراخوانده می
شوند و در طی نشستی، مسائل حج و آداب سفر برایشان شرح داده می شود. البته این
برنامه هنوز به صورت گسترده اجرا نشده و فراگیر نیست.

این برنامه، بیشتر در مسجد سلیمانه استانبول برگزار می شود و مفتی این شهر سخنرانی
مهمی ایراد می کند و به دنبال آن، حاجیان با خدمه کاروان و مدیران آشنا می شوند.

در این جلسه ماکت کعبه را در معرض دید مردم قرار می دهند، و برنامه حج گزاری را به
صورت عملی به زائران می آموزند و در پایان اگر کسی پرسشی داشته باشد، از مفتی و
کارشناس حج می پرسد.

—————————————————

۱۹۷

—————————————————

تعداد هر کاروان ۲۰۰ نفر هستند و آنها به چهار یا پنج گروه تقسیم می شوند.

وسایل مورد نیاز زائران:

به هر حاجی، پیش از اعزام، چند چیز داده می شود:

۱ . قرآن با ترجمه (ترجمه سازمان دیانت).

۲ . کتاب راهنمای حج.

۳ . کتاب دعای سعی و طواف.

۴ . یک نقشه و بروشور مربوط به اماکن.

۵ . دو عدد حوله احرام

۶ . کیف مخصوص برای گذرنامه

۷ . ماسک محافظ بهداشتی

۸ . دستبند نام و مشخصات

۹ . بالش و پتو

۱۰ . کتاب های آموزشی.

۱۱ . کارت شناسایی حج.

۱۲ . چتـر.

فعالیت های سازمان دیانت:

۱ . مدیریت حج.

۲ . فتوا و ارشاد.

۳ . پذیرایی و بدرقه زائران.

۴ . اجاره مسکن در مکه و مدینه.

۵ . رسیدگی به امور مسؤولان اجرایی کشور; مانند وزرا و خبرنگاران حاضر درحج.

۶ . تأمین گذرنامه و اتوبوس

۷ . مراقبت های بهداشتی و بیماری

۸ . پیگیری امور گم شدگان و فوت شدگان

۹ . تهیه وسیله نقلیه (برای رفتن به اماکن مقدس)

۱۰ . خدمات رایانه ای.

۱۱ . تأسیس مرکزی برای مأموران سازمان دیانت.

۱۲ . حفظ ونگهداری پول و صرافی آن به ریال سعودی.

هزینه و مدت اقامت:

مبلغ دریافتی از زائران ترکیه یکسان نبوده و بر اساس نوع هتل و مدت اقامت در نوسان
است:

۱ ـ عادی، ۲۰ تا ۳۵ روز، با مبلغ ۱۷۹۰ دلار خوراک به عهده زائر

—————————————————

۱۹۸

—————————————————

۲ ـ عادی ـ با غذا، ۳۵ روز ۲۰۳۰ دلار صبحانه و….

این دو گروه، از تمام نقاط کشور با هواپیما اعزام می شوند.

۳ ـ با اتاق مستقل در هتل، که دو نوع است:

الف : ۲۲ روز تا ۲۸ روز ۲۸۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار این گروه فقط از شهرهای بزرگ اعزام می
شوند.

ب : ۲۵ تا ۲۸ روز ۳۵۵۰ تا ۳۳۵۰ دلار، این گروه فقط از استانبول و آنکارا پرواز
دارند.

۴ ـ لوکس و درجه یک، ۱۵ روز ۶۰۰۰ تا ۶۵۰۰ دلار از آنکارا به استانبول می روند و از
آنجا به مکه مشرّف می شوند و در هتل های هیلتون و شرلتون اقامت می کنند.

ارائه خدمات بهداشتی از سوی سازمان دیانت:

ـ استقرار بیمارستان ۱۵۰ تختخوابی در مکه.

ـ راه اندازی بیمارستان ۵۰ تختخوابی در مدینه.

ـ استقرار اورژانس هایی در مناطق خانه های حجاج.

ـ به پا کردن چندین درمانگاه ها در مناطق مختلف.

ـ فعالیت گروه های بهداشتی سیّار در خانه های مکه و مدینه.

ـ مستقر کردن بیمارستان صحرایی در عرفات.

ـ راه اندازی ۲۰ دستگاه آمبولانس.

ـ تشکیل گروه های بهداشتی سیّار در منا.

حاجی باید وضعیّت خود را (اگر بیماری خاصی دارد)، به رییس کاروان اطلاع دهد.

کتابهای مرتبط با حج و مناسک

کتاب هایی با عنوان های دلیل، دفاتر، آداب حج و عمره، نیت حج و دعا در اختیار
زائران قرار می گیرد. این کتابها بیشتر کوچک، دستی، با زبان ساده و با تصویر و نقشه
است و ارزش تاریخی و ادبی چندانی ندارد. تعداد آنها بسیار است و از سوی سازمان
دیانت و شرکت های آزاد در اختیار زائران قرار می گیرد. قابل توجه است که کتاب های
پیش گفته، در سال های اخیر به حروف لاتین نیز منتشر می شود. گفتنی است، از سوی
مؤسسه های دیانت و آزاد، D C و

—————————————————

۱۹۹

—————————————————

کتابچه نیز توزیع و در اختیار زائران قرار می گیرد.

کتابهایی که از سوی سازمان دیانت توزیع می شود:

ـ دعاها و دانستنی های مفید.

ـ راهنمای حج (آگاهی های مختصر در باره حج).

ـ معلومات عمومی برای زائران.

ـ وزارت جهان گردی (۱۹۶۴).

ـ راهنمای حج (جیبی).

ـ دلیل حج، مسجد سلیمانیه، حاجی صادق ارزی، آنکارا.

ـ رساله حج، نوشته عبدالله توپراق.

ـ دعاهای حج دیانت (۲۰۰۲) آنکارا.

ـ دعاهای سعی و طواف، دیانت، (۲۰۰۱).

ـ راهنمای حج عملی، آنکارا (۲۰۰۱).

ـ انجام حج و توجه به حکمت های آن، آنکارا (۲۰۰۴).

ـ راهنمای جدید و کامل، حاجی منصور.

ـ دلیل حجّ حاجی داود.

راه های تشرّف به حج

زائران ترک، پس از گرفتن کارت شناسایی اصلی، از دو طریق می توانند به حج مشرّف
شوند:

۱ ـ سازمان دیانت

کسانی که به مسائل امنیتی و دینی بیشتر بها می دهند، برای سفر حج، دیانت را انتخاب
می کنند و دلیل دیگر این است که دیانت در هر گروه مالی، زائران را می پذیرد. و از
شرکت های آزاد استقبال زیادی نمی شود.

سازمان دیانت، زائران را در شهر مکه، به مسجد جن، جنّه المعلاه، منا، مزدلفه، عرفات
و

—————————————————

۲۰۰

—————————————————

خانه ای که پیغمبر(صلی الله علیه وآله) در آن متولّد شده، می برند.

در شهر مدینه نیز به جنّه البقیع، مسجد قُبا، مسجد هفتگانه (مساجد سبع) و شهدای
اُحد می برند.

۲ ـ شرکت های آزاد

از شرکت های آزاد برای ثبت نام و اعزام به حج استقبال چندانی نمی شود و این شاید
ازآن رو است که در آنها تقلّب و کلاه برداری بسیار رخ می دهد. در سالی که گذشت یکی
از شرکت ها، از ۲۸۰ حاجی، که برای حج ثبت نام کرده بود، ۷۹ هزار دلار خورد. ۴۰۰ نفر
در آن شرکتِ آنکارایی به عنوان قصاب، نام خود را نوشته بودند. بسیاری از این شرکت
ها به خاطر سنگینی شرایط ، کار خود را تعطیل کرده اند.

از سال ۱۹۹۹ تا کنون که پنج سال می گذرد، از ۱۵۶ دفتر، ۱۱۰ تای آن فعال است و بقیه
تعطیل شده اند.

در آمد دفاتر غیر دولتی و آزادِ سیاحت، ۴۰۰ میلیون دلار در سال بود که اکنون کاهش
یافته است.

در کشور ترکیه، شرکت هایی اجازه فعالیت در امور حج را دارند که زیر نظر سازمان
جهانگردی باشند و گذشته از این، باید درجه یک بوده و در هر سال، بیش از یک میلیون
دلار ارز به داخل کشور بیاورند. گفتنی است تنها ۱۲۵ شرکت دارای این شرایط هستند.

حد اقل وجه پرداختی برای حج در این شرکت ها، ۱۷۹۰ دلار است. شرکت ها، بیشتر از این،
هرچه بخواهند می توانند به بهانه در اختیار گذاشتن امکانات بیشتر، از حاجی بگیرند.

مدیریت این شرکت ها، بیشتر با کسانی است که مدتی را در مکه و مدینه مانده اند و با
محیط آنجا آشنا هستند. مرکز بسیاری از این شرکت ها در استانبول است.

شرکت های آزاد، (مانند سلامت تور) که پیشتر زائران را با اتوبوس می بردند، از دو
مسیر می رفتند; یکی، از راه شام و دیگر از راه بغداد. لیکن اکنون حدود ۱۰ سال است
که سفر از راه زمینی ممنوع شده و با هواپیما می روند. البته ده سال پیش، از راه
دریایی و با کشتی نیز می رفتند.

—————————————————

۲۰۱

—————————————————

معیارهای انتخاب شرکت برای ثبت نام

شرکت های معروف و شناخته شده در ترکیه عبارت اند از شرکت های: امانتور، اکرام تور،
امیرتور، عمران تور، برات تور و اقلیم تور که معمولاً شرکت های یاد شده، سهم بیشتری
از زائران را به خود اختصاص می دهند و مرکز فعالیت آن ها شهرهای استانبول و آنکارا
است و از همه شهرهای کشور مراجعه کننده دارند.

حجاج ترک، در ثبت نام، به چند چیز اهمیت می دهند:

از آن رو که بیشتر آنان پیر هستند، خواسته اولشان این است که محل سکونتشان نزدیک به
اماکن مقدس باشد. البته در سال های اخیر، در صد زائران جوان به تدریج بیشتر می شود.

برخی از شرکت ها، وسیله حمل و نقل ۲۴ ساعته در اختیار حجاج قرار می دهند و این در
انتخاب شرکت برای ثبت نام از سوی زائران، نقش زیادی دارد. همانگونه که پیشتر اشاره
شد، این شرکت ها کتاب و CD در اختیار زائران می گذارند.

شیوه تعلیم و آموزش شرکت ها از دیانت بهتر است، البته پول بیشتری هم دریافت می
کنند.

آداب و رسوم

* برخی روزهای خاص، در نظر مردمِ ترکیه دارای اهمیت ویژه اند; مانند تولّد پیغمبر،
شب قدر، شب معراج، لیله الرغائب.

در ماه مبارک رمضان، مردم برای رفتن به عمره رغبت بیشتری نشان می دهند.

* زنانی که قصد رفتن به حج دارند، اگر ازدواج کرده اند، باید شناسنامه یا سند
ازدواج و اگر ازدواج نکرده اند، از طرف پدرشان موافقت نامه و اگر پدر ندارند،
تعهدنامه ای از سوی خویشاوندانشان ارائه کنند و اگر کمتر از چهل سال دارند، تنها با
خویشاوندان درجه اول می توانند به عمره و حج مشرّف شوند.

* آب زمزم، بهترین هدیه برای نزدیکان و خویشاوندان است. زائران رو به قبله نشسته،
زانو به زمین می زنند و سپس نام خدا را برده آن را می نوشند و اصطلاح هایی برای آب
زمزم هنوز هم به کار می رود.

—————————————————

۲۰۲

—————————————————

سایت های مهم مربوط به پاورپوینت کامل حج گزاری در ترکیه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

www.diyanet.gov.tr Diyanet hac rehberi

www.haccagidiyorum.4t.com/hachaberleri.htm

www.hacrehberi.com

www.mekkemedineresimleri.4.com genis bir fotograf kolleksiyonu ve mutevazi bazi
hac hatiralari

www.davetci.com

www.essemlam.net

www.hiratur.com turizim acentalari

www.islamisiteler.net

www.cicektur.com

www.gulentur.com

www.gulentur.com

www.berat.com

www.tursab.org turkiye seyahat acentelari birligi

www.dinibilgiler.org

www.diyanet.nl/tr/hac/hac2000.htm istatistik bilgiler

www.sadakat.net

تفاوت ها و مشترکات در فرهنگ و دین مردم ترکیه و عربستان سعودی

میان ترکان ترکیه و عرب سعودی، تفاوت زیادی از نظر مذهب و تفکّر اسلامی نیست. تنها
در برخی موارد فرق هایی با هم دارند:

ـ مذهب مردم ترکیه، بیشتر حنفی و مذهب مردم عربستان وهّابی است. گاهی به سبب آثار
باقی مانده از دولت عثمانی، تنش هایی میان این دو جمعیت به وجود می آید; یکی از
نمونه های آن، تخریب قلعه اجیاد عثمانی، در یک سال پیش است که موجب بروز مشکل
گردید. این قلعه حدود ۴۰۰ سال قدمت داشت و دارای اهمیت تاریخی بود.

محمد نوری یلماز، به خاطر این قضیه می خواست سفر به حج از ترکیه را تعطیل کند، لیکن
به جهت این که پول حج را داده بودند و از نظر فقهی نیز پایه و دلیلی برای تعطیلی
نداشت، لذا از این تصمیم منصرف شد.

در زمان حج، برای جلوگیری از تخریب قلعه اجیاد، از ۰۰۰ ۱۱۰ زائر ترکیه امضا جمع

—————————————————

۲۰۳

—————————————————

کردند. در مکه دو قلعه نیز به نام «فلفل» و «هندی» وجود دارد و یک مرکز توپخانه
میان قلعه اجیاد و جبل عمر موجود است که سرنوشت آن ها مبهم است.

چند نکته از حج سال ۲۰۰۴

* از حاجیانی که قصد حج دارند، بیش از ۴۰% آن ها خانم هستند.

در سالی که گذشت، دو میلیون حاجی از کشورهای اسلامی و یکصد هزار مسلمان از ترکیه
حاجی شدند.

* در همین سال، از زائران ترک، در اثر ازدحام در منا ۹ نفر مردند.

هفت تن از نمایندگان مجلس توفیق تشرّف به حج را یافتند.

* رییس سازمان دیانت (علی بردک اوقلو) همه ساله به حج می رود. او ضمن گزاردن حج، در
اداره امور مرکز حج برای مردم سخنرانی می کند. در حج سال جاری نیز در ضمن سخنانی
توصیه کرد:

حاجیان ترکیه با یک چمدان بروند و با یک چمدان برگردند و چیزهای بی ارزش نخرند. ولی
به عکس، زائران ترک علاقمند هستند از این سرزمین برای اقوام و فامیل، با خودشان
سوغات ببرند، هرچند چیز کوچکی باشد. البته این سنت، روز به روز کمرنگ می شود; زیرا
زائران پیش از رفتن به حج، از استانبول، مراکز فروش لوازم، سوغاتی های خود را می
خرند و زحمت حمل بار را به خود نمی دهند.

* حاجیان مسلمان ترک، بیشتر پیر هستند و آرزو دارند که در سرزمین مکه و مدینه

—————————————————

۲۰۴

—————————————————

فوت شوند. پیرترین حاجی در سال گذشته «جودت بوز طونا» بود که در سال ۱۹۱۴م در
رومانی متولّد شده است. او بعد از انجام حج و زیارت قبر پیامبر، آرزو داشت همانجا
بمیرد.

* در شهرهای کوچک ترکیه هنوز هم بدرقه زائران خانه خدا، با جشن و شور و شوق انجام
می شود. هنگام بازگشت و استقبال از حجاج هم در شهرها، خانواده های آنان جشن های
گوناگون برپا می کنند.

* حاجیانی که در سفر، در یک کاروان همراه و رفیق اند، بعد از برگشتن به کشور، دوستی
خود را ادامه می دهند و حتی در مواردی، هر هفته با هم، یک جا جمع می شوند و از
خاطرات حج سخن می گویند.

* جایگاه ترکیه با گذشته، از یک جهت تفاوت اساسی کرده است; در سال های گذشته و در
دوره عثمانی، ترک ها میزبان بودند و حج گزاری با مدیریت آنان انجام می شد اما
امروزه آنان نیز مانند زائران دیگر کشورها میهمان هستند.

کتاب های راهنما

ـ راهنمای زیارت مسجد نبوی و حج عمره، نوشته سلیمان آتش ۱۹۹۳

ـ دفتر حج نوزاد بایرام، انتشارات آدم، استانبول.

ـ راهنمای حج، انتشارات علم.

ـ حج و عمره، م. قائتارجی، انتشارات آیدین.

ـ نیت حج، محمد پکر، انتشارات بقاع.

ـ راهنمای عمره و کتاب دعا، ابراهیم چتین، انتشارات اکرام.

ـ راهنمای عمره و حج، با شرح و کوشش مولود کارجا، شرکت سیاحت برات.

ـ راهنمای حج مصوّر، ایوب جوشقون، استانبول ۲۰۰۲

ـ سفر به اقلیم عصر سعادت، اسماعیل حقی اوجا، معلم دانشکده الهیات قونیه.

ـ حج و عمره، علی رضا دمیرجان، سیاحت امیر.

ـ راهنمای حج و عمره و زیارت مدینه منوره، رمضان آیواللی، انتشارات بوغاز ایچی.

ـ پیغمبر خدا و حجه الوداع، علی رضا دمیرجان.

ـ حج محمد بیبر، انتشارات دوغان.

—————————————————

۲۰۵

—————————————————

ـ راهنمای مسافران مکه و مدینه در حج و عمره، ایّوب صبری پاشا، انتشارات نصر.

ـ راهنمای مکه و مدینه و حجاز، یوسف ازبک رجب دوقرو، انتشارات اوجاق ۲۰۰۴

ـ راهنمای حج، علی سون موزن، مدینه منوره.

ـ آداب حج و عمره، برهان بزگیک، انتشارات ارحان.

ـ حج و عمره، امام نبوی، ترجمه مدحاد آجار، انتشارات قهرمان.

ـ راهی به سوی خدا (راهنمایی حج)، نجمی انور، استانبول ۱۹۶۷

ـ اسرار و فضایل حج، اسعد جوشان، انتشارات سحر.

ـ راهنمای حج، ابراهیم بوغالی، انتشارات سونمز.

ـ دعاهای مخصوص و دانستنی های ویژه برای حجاج، عرفان یوجل، آنکارا.

ـ راهنمای راه حج، جمال الدین آق دره، ۱۹۶۶

ـ سرود مکه، مصطفی جان، انتشارات جان.

ـ راهنمای حرمین، احمد حلمی امره، انتشارات جمال اوغلو.

ـ راهنمای حج در اسلام، علی رضا تائر بوردی، مطبعه روزگارلو.

ـ راهنمای حج با توضیحات ساده، الهان آق چای.

ـ راهنمای مصور، یونس وهبی یاووز، ۱۹۷۳

سی دی های راهنما

ـ فیلم مستند با موضوع «به حج می روم»، الیف ویدئو وی سی دی

ـ سفر مقدس حج لبّیک، فیلم مستند سرای وی سی دی (۲ نوار).

ـ حج و عمره، وی سی دی صباح الدین قایش، انتشارات نورا.

ـ خاطرات حج، پنج نوا