پاورپوینت کامل گزارش نهایی ;نظرسنجی از زائران و مدیران کاروان های حج تمتع ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل گزارش نهایی ;نظرسنجی از زائران و مدیران کاروان های حج تمتع ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل گزارش نهایی ;نظرسنجی از زائران و مدیران کاروان های حج تمتع ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل گزارش نهایی ;نظرسنجی از زائران و مدیران کاروان های حج تمتع ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

۱۱۴

مقدمه

برنامه ریزی و ارائه خدمت به زائران، بزرگترین وظیفه سازمان حج و زیارت است و برای
رسیدن به این هدف، دستگاه های متعدد و افراد زیادی، دست اندرکار ارائه خدمات
گوناگون می باشند. از این رو، ضروری است، این سازمان نتیجه عملکرد خود و سایر دست
اندرکاران را که در رضایت زائران تبلور می یابد، مورد سنجش قرار دهد و از نقاط ضعف
و قوّت هریک از زیر مجموعه فوق آگاهی پیدا کند.

با توجه به ضرورت پیش گفته، سازمان حج و زیارت تصمیم گرفت در مرحله نخست، میزان
رضایت حجّ تمتّع سال ۱۳۸۳ را، در سطوح جغرافیایی استان مورد بررسی و سنجش قرار دهد
و در همین راستا عوامل مؤثر بر افزایش رضایت استفاده کنندگان از خدمات سازمان و به
تبع آن، توسعه کمّی و کیفی خدمات سازمان، شناسایی و تحلیل شود. در واقع نتایج حاصل
از اجرای این طرح، امکانات و ابزار لازم را برای

مسؤولان سازمان ها و نهادها و افراد دست اندرکار فراهم خواهد کرد تا با

—————————————————

۱۱۵

—————————————————

آگاهی از نظریات زائران و مدیران کاروان ها، به تحلیل مستندی از

عملکرد خود دست یابند.

۱ . جامعه آماری

جامعه آماریِ این پژوهش را ۵۱۴ نفر مدیر کاروان و ۸۸۴۳۹ نفر زائر حج تمتع، بر اساس
چارچوب موجود در سازمان حج و زیارت تشکیل می دهد.

۲ . روش پژوهش

این پژوهش، با مراجعه مستقیم به زائر و مدیر کاروان و مصاحبه و تکمیل فرم نظرسنجی
انجام گرفت. از آنجاکه سنجش خدمات ارائه شده توسط سازمان حج و زیارت و دست
اندرکاران دیگر، هدف اصلیِ پژوهش بود، لذا بخشی از مصاحبه لازم بود بعد از انجام
فعالیت ها صورت گیرد. بنابراین، از دو روش به شرح زیر استفاده شد:

الف : پرسشنامه ها در اختیار زائران نمونه کاروان ها در عربستان و هنگام دریافت
خدمات، قرارگرفت وپس ازتکمیل توسط زائران جمع آوری شد.

ب : گروه پژوهشگر، در ۱۵ فرودگاه محلّ مراجعت حجاج، مستقر شدند و با زائران نمونه
در تمام کاروان ها مصاحبه حضوری کردند و پرسشنامه ها را تکمیل نمودند.

کلیه پرسشنامه های تکمیل شده در مرحله پیش گفته، توسط افراد بازبینی، مورد بررسی و
کنترل قرارگرفت وپس از رفع اشکالات احتمالی، در قالب جداول خروجی، نتایج و یافته
های طرح استخراج گردید. لازم به توضیح است که پاسخ های کمّیِ نظرسنجی، با استخراج
توسط کامپیوتر و پاسخ های کیفی و به خصوص اظهار نظر مدیران و زائران کاروان ها، به
وسیله کارشناسان و به صورت دستی استخراج، طبقه بندی و تحلیل شد.

—————————————————

۱۱۶

—————————————————

۳ ـ شرح مراحل و خدمات

مجموعه فعالیت های انجام گرفته در طرح نظرسنجی از زائران، به شرح زیر طبقه بندی می
شود:

۳ ـ ۱ ـ بررسی سوابق و مستندات

بررسی فرآیندهای اعزام حجاج و دیگر اطلاعات از سازمان.

بررسی اطلاعات مربوط به جامعه آماری و توزیع آن.

۳ ـ ۲ ـ طرّاحی

بررسی و تهیّه پرسش نامه های مرحله اول و دوم.

حروف چینی و تدوین پرسش نامه.

تهیّه دستور العمل تکمیل پرسش نامه ها.

تهیه دستور العمل بازبینی پرسش نامه ها.

تایپ و تدوین دستور العمل های تکمیل پرسش نامه و بازبینی.

محاسبه تعداد نمونه و توزیع آن

تعیین روش انتخاب نمونه ها.

کسب اطلاعات مورد نیاز از جوامع خاص (کاروان های خاص).

تعیین تعداد و روش نمونه گیری از جوامع خاص.

تهیه دستورالعمل انتخاب نمونه در هر کاروان.

تهیه دستورالعمل انتخاب نمونه در کاروان های خاص.

تهیه سازمان اجرایی.

تعیین تعداد پرسشگر در هر فرودگاه.

تهیه دستورالعمل اجرایی و فرم های مورد نیاز.

انتخاب مسؤول اجرای طرح.

انتخاب مجریان طرح در ۱۵ استان.

—————————————————

۱۱۷

—————————————————

چاپ پرسش نامه ها و دستورالعمل ها.

هماهنگی با سازمان حج و زیارت برای اعزام مجری طرح از گروه کارشناسان ایران به مکه
و مدینه.

توجیه مجریان با چگونگی انجام کار

انتخاب و آموزش پرسش گران توسط مجریان.

ارسال مدارک مورد نیاز به مجریان.

۳ ـ ۳ ـ سازماندهی اجرای طرح

تهیه نامه برای مدیران کاروان ها، برای همکاری در عربستان و فرودگاه های ایران.

هماهنگی با مسؤولان فرودگاه ها برای حضور پرسش گران.

هماهنگی با نیروی انتظامی فرودگاه برای آگاهی از اجرای طرح.

برگزاری جلسه توجیهی با ناظران حج و زیارت.

آموزش توجیهی مدیران عملیاتی حج در مکه و مدینه برای همکاری در اجرای طرح.

عملیات میدانی (مصاحبه، تکمیل پرسش نامه ها، جمع آوری اطلاعات).

انجام بازبینی پرسش نامه های تکمیل شده.

تعیین روش استخراج و مسؤول استخراج.

تهیه نرم افزارهای مورد نیاز برای استخراج.

جمع آوری، کنترل و تحویل پرسش نامه ها برای استخراج.

انجام رمز(کد) گذاری و داده آمایی.

استخراج نتایج.

تجزیه و تحلیل یافته ها.

تهیه گزارش نهایی در سه مرحله (گزارش مدیران حج، گزارش زائران، گزارش کاربردی و
مدیریتی).

مستندسازی مجموعه مدارک طرح

—————————————————

۱۱۸

—————————————————

نتایج طرح

در مجموع، با ۶۱۵۵ زائر نمونه مصاحبه شد و پرسش نامه ویژه مدیران در اختیار تمام
مدیران کاروان ها (به صورت تمام شماری) قرار گرفت.

خلاصه نتایج طرح در کمتر از یک ماه، استخراج و در اختیار مسؤولان سازمان حج و زیارت
گذاشته شد. نتایج تفصیلی در دو جلد ویژه دیدگاه زائران و مدیران پس از گذشت حدود ۲
ماه از اجرای طرح، آماده و تحویل سازمان گردید.

مجموعه حاضر، خلاصه ای است از نتایج تفصیلی، به انضمام نظریات ارائه شده در سؤالات
باز و یا پیشنهادهای ارائه شده در پیوست های پرسش نامه ها.

امید است نتایج به دست آمده، زمینه مناسبی برای برنامه ریزی و ارتقای کیفیت خدمات
به حجاج محترم را فراهم سازد.

در پایان گزارش نهایی حاضر، ضمن سپاسگزاری از خداوند متعال به دلیل توفیق انجام
خدمات مطالعاتی حاضر، از همه مسؤولان، مدیران و کارشناسانی که در مراحل مختلف اجرای
طرح گروه تحقیق را یاری نموده اند و بهویژه جناب آقای رضوی و جناب آقای نصیری تشکر
و قدردانی نموده و توفیق بیشتر آنان را در ارائه خدمات به زائران خانه خدا از
خداوند متعال خواستاریم. گروه تحقیق / خرداد ماه ۱۳۸۴

۱ ـ ویژگی های عمومی جامعه مورد بررسی

از مجموع زائران نمونه، که به پرسش های نظرسنجی پاسخ داده اند، بیشترین تعداد در
گروه سنّی ۴۰ تا ۵۰ ساله با ۴/۳۸ % و گروه های سنی ۵۰ تا ۶۰ ساله با ۷/۲۴ % قرار
دارند. ۲/۶۹ % پاسخگویان را مردان و بقیه را خانم ها تشکیل داده اند. نزدیک به ۷۰ %
مصاحبه شوندگان، افراد شاغل و نزدیک به ۱۷ % خانه دار بوده اند.

—————————————————

۱۱۹

—————————————————

تعداد بازنشسته ها نزدیک به ۱۱ % زائران را تشکیل می دهد که نشان دهنده توجه خاص
این طبقه به زیارت خانه خدا می باشد. اکثریت نسبی زائران (۶۴) از طبقه متوسط جامعه;
یعنی دارندگان درآمد سالانه میان ۱۵ تا ۵۰ میلیون ریال می باشند. سهم گروه های کم
درآمد (کمتر از ۱۵ میلیون ریال در سال) نزدیک به ۱۹ % و گروه های پر درآمد (بیش از
۱۰۰ میلیون ریال در سال) حدود ۸ % می باشد.

از زائران حج تمتع سال ۸۳ حدود ۶۷ % کسانی بوده اند که برای نخستین بار مشرّف شده
اند. بیش از ۳۱ % این افراد، گفته اند بیش از ۱۰ سال بوده که آرزوی تشرّف داشته اند
و ۶۶ % آن ها نیز میان ۳ تا ۱۰ سال در آرزوی تشرّف به سر برده اند. از کسانی که بیش
از یک بار مشرف شده اند، ۳۲ % را زائرانی تشکیل می دهند که بیش از ۲ بار مشرّف شده
اند.

اکثریت زائرانی که همراه داشته اند، کسانی هستند که با همسر خود اقدام به سفر کرده
اند. این گروه، بیش از ۸۶ % زائران، دارای همراه را تشکیل می دهند.

بر اساس نتایج نظرسنجی، میانگین هزینه های مستقیمِ یک نفر زائر حج تمتّع (غیر از
هزینه ثبت نام) و نیز بدون احتساب هزینه های اطرافیان; مانند قربانی هنگام ورود و
یا میهمانی و یا خرید چشم روشنی اطرافیان، برابر ۷/۲۷ میلیون ریال بوده است که برای
کل زائران حدود ۲۴۵۰ میلیارد ریال برآورد می شود.

—————————————————

۱۲۰

—————————————————

میانگین هزینه های یک زائر در حج تمتع سال ۱۳۸۳ (میلیون ریال)

شرحجمعهزینه قبل از سفرهزینه بعد از سفرهزینه خریددیگرهزینه ها

میانگین هزینه یک زائر۷/۲۷۵/۳۶/۹۹/۱۰۷/۳

در صد۰/۱۰۰۶/۱۲۷/۳۴۴/۳۹۳/۱۳

از این مبلغ، حدود ۹۶۴ میلیارد ریال مربوط به خرید سوغاتی در عربستان می باشد.
همانطور که ملاحظه می شود، هزینه های خرید و سوغاتی، سهم قابل توجهی از متوسط هزینه
های یک زائر را تشکیل می دهد.

میزان رضایت از دست اندرکاران تدارک سفر در ایران

علی رغم هزینه زیاد زائران در قبل و بعد از سفر و نیز خرید سوغاتی، بیش از ۱۲ %
زائران هزینه ثبت نام را زیاد می دانند.

نزدیک به ۱۸ % زائران از مدت انتظار برای تشرّف اظهار نارضایتی کرده اند و نزدیک به
۲۵ % زائران از مراجعات به سازمان حج و زیارت رضایت نداشته اند. بیشترین نارضایتی
در این ارتباط ، مربوط به گروه سنیِ ۲۰ تا ۳۰ سال بوده است. (۱۵ % زائران نیز از
مراجعات به کاروان اعلام عدم رضایت کرده اند).

در ارتباط با هماهنگی های به عمل آمده در فرودگاه ها، در مجموع ۸ % زائران ناراضی
بوده اند. زائران استان های یزد، لرستان و اردبیل کمترین نارضایتی و زائران استان
های چهارمحالوبختیاری بوشهر بیشترین نارضایتی را در این مورد ابراز کرده اند. ۲۰%
زائران از مدت انتظار در فرودگاه شاکی بوده اند که زائران استان های
چهارمحالوبختیاری و کهکیلویهوبویراحمد به ترتیب با ۲۹% و ۱۸% بیشترین نارضایتی را
داشته اند.

در مجموع بیشترین نارضایتی در فرودگاه اصفهان و کمترین نارضایتی در فرودگاه شیراز
بوده است.

بیش از ۶۳% زائران از خدمات گمرکی رضایت داشته و ۱۲% ناراضی بوده اند. زائران استان
های فارس و یزد کمترین نارضایتی و زائران استان های مازندران و کرمانشاه بیشترین
نارضایتی را داشته اند.

—————————————————

۱۲۱

—————————————————

قریب به ۷۰% زائران از خدمات انتظامی و کنترلی فرودگاه در حد «زیاد» و «خیلی زیاد»
راضی بوده اند و ۳/۸ % نیز رضایت نداشته اند.

زائران استان های لرستان و فارس کمترین نارضایتی و زائران استان های کرمان و
چهارمحال و بختیاری بیشترین نارضایتی را در ارتباط با این موضوع داشته اند. در میان
فرودگاه ها، زائران فرودگاه کرمان بیشترین نارضایتی را داشته اند، در حالی که
زائران فرودگاه شیراز بیشتر از دیگران اعلام رضایت کرده اند.

اقدامات و هماهنگی های انجام گرفته قبل از عزیمت

بیش از ۳۸% زائران، برگزاری همایش عمومی قبل از سفر را کاملا مفید و حدود ۲ %
غیرمفید دانسته اند. در حالی که برگزاری کلاس برای مسائل عمومی، از مقبولیت بیشتری
برخوردار بوده و کمتر از ۱ % زائران غیرمفید می دانند; بهویژه در ارتباط با برگزاری
کلاس برای مناسک حج، از دید ۴/۴۸ % زائران کاملا مفید و ۴۲ % زائران مفید بوده و
فقط ۷/۰ % آن را غیر مفید دانسته اند.

اقدامات و هماهنگی های انجام گرفته در مورد پخش فیلم از نظر ۲۰ % زائران اثربخشی
نداشته و ۳۷ % آن را کاملا اثربخش عنوان کرده اند. این نظریه در مورد توزیع نشریات
نیز کم و بیش یکسان است.

تشریح مسائل شرعی و مناسک حج کاملا اثربخش بوده و تشریح قوانین و مقرّرات عربستان
در مقایسه با آن، اثربخشیِ کمتری داشته است.

خدمات ارائه شده در طول عزیمت و اقامت در عربستان و میزان رضایت زائران

کمترین و بیشترین نارضایتی، در مورد خدمات ارائه شده در طول سفر، هر دو، به گروه
سِنّی کمتر از ۲۰ سال مربوط می شود. زائران اعزامی از فرودگاه ارومیه، بیشترین و
زائران فرودگاه بوشهر کمترین رضایت را در مورد موضوع فوق داشته اند.

در ارتباط با تحصیلات زائران، بیشترین نارضایتی در میان دارندگان مدرک فوق لیسانس و
بالاتر و بیشترین رضایت در میان بی سوادها بوده است.

نزدیک به ۶ % زائران از سازماندهی و اجرای برنامه های پیش بینی شده در عربستان،

—————————————————

۱۲۲

—————————————————

ناراضی بوده اند و بیشترین نارضایتی در میان زائران کمتر از ۲۰ سال بوده است.

حدود ۱۲ % زائران از چگونگی هماهنگی برای ارتباط با خانواده خود اعلام نارضایتی
کرده اند و فقط ۲۶ % زائران در حدّ «خیلی زیاد» راضی بوده اند. این نارضایتی در
میان جوانان زائر بیشتر بوده است و همین گروه از زائران، از چگونگی انتقال میان مکه
و مدینه نیز بیشترین نارضایتی را داشته اند. زائران گروه های درآمدی بالا نیز در
مقایسه با سایرین، در این رابطه ناراضی تر به نظر می رسند.

حدود ۷ % زائران از وضع تغذیه ناراضی بوده اند و جوانان میان ۲۰ تا ۳۰ ساله،
بیشترین نارضایتی را داشته اند. قابل توجه این که زائران با درآمد سالانه بیش از
۲۰۰ میلیون ریال، از وضع تغذیه بیشترین رضایت را داشته اند و در مقابل، زائران
دارای درآمد کمتر از ۱۵ میلیون ریال در سال، کمترین رضایت را ابراز نموده اند.

حدود ۱۰ % زائران از وضع بهداشت و درمان اعلام نارضایتی کرده اند که بیشترین
نارضایتی در میان زائران با درآمد بالا بوده است و دارندگان تحصیلات بالاتر نیز
رضایت کمتری از وضع بهداشت و درمان داشته اند.

بیشترین نارضایتی از روحانی و معین، در میان کسانی بوده که دارای تحصیلات حوزوی
هستند.

حدود ۸ % زائران از میزان رعایت حقوق افراد توسط همسفران رضایت نداشته اند. این
نارضایتی بهویژه در میان افراد با تحصیلات بالا بیشتر بوده است.

خدمات ارائه شده توسط عوامل عربستان به زائران

نزدیک به ۷ % زائران از برخورد پلیس و کارکنان فرودگاه در عربستان راضی نبوده اند
ولی زائرانی که از عدم امنیت در عربستان اعلام نارضایتی کرده اند، تنها ۱ % می
باشد.

۳/۲ % زائران از کمبود امنیت در خیابان های مدینه و ۲/۵ % از کمبود امنیت در خیابان
های مکه اعلام نارضایتی کرده اند.

میزان رضایت از برخورد فروشندگان عربستان بسیار کم بوده و تنها ۱۰ % زائران در حد
«خیلی زیاد» راضی بوده اند. در حالی که ۱۷ % نارضایتی داشته اند.

میزان رضایت از هتل نیز در مدینه بیشتر از مکه اعلام شده است. مقایسه موارد

—————————————————

۱۲۳

—————————————————

مختلف نشان می دهد که کمترین رضایت از وضع بهداشت و درمان در دو شهر مدینه

و مکه است. ضمن این که نزدیک به ۳۰ % زائران از کمبود بهداشت در مشاعر شکایت

داشته اند.

خدمات ارائه شده در مراجعت

حدود ۱۶ % زائران از برنامه های پروازِ برگشت، ناراضی بوده اند که بیشترین نارضایتی
در میان دارندگان تحصیلات حوزوی به چشم می خورد. قریب به ۲۰ % زائران از مدت انتظار
در فرودگاه عربستان، برای مراجعت، اعلام عدم رضایت کرده اند. ۱۴ % زائران، از مدت
انتظار برای ترخیص در فرودگاه کشور رضایت نداشته اند که در میان زائران با تحصیلات
بالاتر، این ناضایتی بیشتر بوده است.

در مجموع، تنها ۳/۱ % زائران از کلّ برنامه سفراعلام نارضایتی کرده اند، در حالی که
۸۸ % زائران در حدّ «زیاد» یا «خیلی زیاد» راضی بوده اند. بیشترین رضایت از نظر
سنی، در گروه کمتر از ۲۰ ساله، از نظر درآمدی در میان زائران با درآمد بالاتر بوده
است و از نظر تحصیلات بیشترین نارضایتی در میان زائران، دارای تحصیلات فوق لیسانس و
بالاتر دیده می شود.

بیش از ۱۸ % زائران برنامه های پیش بینی شده برای اوقات فراغت خود را کمتر از
انتظار دانسته اند و ۱۴ % بیش از انتظار اعلام کرده اند. همین نسبت ها در مورد
برنامه های بازدید از مراکز سیاحتی و تاریخی نیز صادق است.

۱۸ % زائران از میزان پیش بینی خود کمتر خرید کرده اند و ۱۳ % به عکس آن می باشند.

بیش از ۱۷ % زائران قیمت کالاها را گرانتر از ایران ارزیابی کرده اند و ۴۹ % آن را
ارزانتر از ایران دانسته اند. مهمترین کالاهای خریداری شده توسط زائران پوشاک،
پارچه، ساعت، دوربین، طلا و اسباب بازی بوده است که پوشاک و پارچه به تنهایی ۸۷ %
خرید را تشکیل می دهد. حدود ۵۵ % زائران اعلام کرده اند که در طول سفر، دچار بیماری
شده اند. بالأخره این که ۵/۹۸ % زائران اعلام کرده اند دوست دارند باردیگر به حج
مشرف شوند.

حدود ۱۹ % زائران، مدت ۲۵ روز طول دوره سفر را زیاد یا خیلی زیاد می دانند، در حالی
که ۱۹ % آن را کم یا خیلی کم عنوان کرده اند.

—————————————————

۱۲۴

—————————————————

۲ ـ نظریات وپیشنهادهای کلّی زائران

زائران نمونه شرکت کننده در نظرسنجی، افزون بر پاسخگویی به پرسش های مطرح در
پرسشنامه، نظریات توصیفی و تکمیلی دیگر نیز داده اند که خلاصه نظریات و پیشنهادها،
به شرح زیر، طبقه بندی و ارائه می شود:

۲ ـ ۱ ـ از ثبت نام تا اعزام

تعدادی از زائران به طولانی بودن انتظار، که معمولا بیش از ۳ سال (از زمان واریز
وجه به بانک تا زمان تشرّف) طول می کشد، معترض بوده اند. برخی از زائران برای رفع
این معضل و برای کاهش زمان انتظار، پیشنهاد داده اند که هر ایرانی فقط یک بار به حج
تمتّع مشرّف شود.

۲ ـ ۲ ـ آموزش حجاج

ـ مطالب کلاس ها تکراری و خسته کننده است.

ـ بخش قابل توجهی از وقت جلسات به روضه خوانی صرف می شود و آموزشی نیست.

ـ مکان تشکیل کلاس ها مناسب نیست بهویژه مساجد، برای خانم ها.

ـ کلاس ها برنامه خاصی ندارند و به همین دلیل با مطالب غیرمفید و بی محتوا وقت را
پرمی کنند.

ـ زمان تشکیل کلاس ها به زمان اعزام نزدیکتر باشد مؤثرتر است.

ـ وظایف مدیر و عوامل کاروان به زائران گفته نمی شود.

ـ تعداد قابل ملاحظه ای از زائران، علاوه بر مسائلی که در کلاس ها آموزش داده می
شود، خواستار مسائل دیگری شده اند که به زعم آنان باعث افزایش اعتبار و ارتقای
جایگاه زائران ایرانی در بین سایر حجاج می شود; از آن جمله می توان به «حساسیت های
وهابیون و مواضع فکری آنان نسبت به تشیع»، «آداب خرید و حضور در بازار، بهویژه
هنگام اذان و نماز»، «آراستگی ظاهری و ادب اجتماعی»، «عدم مبادرت به فروش جنس» و
«دوری از عقاید خرافی» اشاره کرد.

ـ تعدادی از زائران، شیوه آموزش فعلی را، که متکی به سخنرانی روحانی و مدیر است،
ناقص و کم کارآمد دانسته و تأکید کرده اند، آموزش با استفاده از امکانات سمعی و
بصری به

—————————————————

۱۲۵

—————————————————

همراه توضیح مدیر و روحانی کاروان مؤثرتر است.

تعدادی از زائران سطح بندی کلاس های آموزشی را ضروری دانسته اند.

۲ ـ ۳ ـ حمل و نقل هوایی

در مورد فرودگاه های ایران، نظریات متعددی، از حیث هماهنگی و امکانات اندک و ناقص و
برخورد نامناسب مأموران ابراز شده است که از آن جمله می توان به «بازدید بدنی به
صورت نامناسب و طولانی شدن زمان انتظار برای انجام بازرسی» و «تأخیر زیاد در
پروازهای رفت در برخی استانها» اشاره کرد.

ـ نسبت به عملکرد خطوط هوایی سعودی، مواردی بیان شده که عمده آن عبارت است از:
«برخورد مناسب میهمانداران» و «غذای نامناسب با سلیقه و ذائقه ایرانی».

۳ ـ ۴ ـ ساختار کاروان حج:

در باره ضعف مدیریت کاروان و گروه منتخب وی، نظریاتی بیان شده که عمده آن، به شرح
زیر است:

ـ «استفاده از عوامل خدماتی کم سواد» و «عدم تسلّط مدیر و عوامل کاروان به زبان
عربی» و «ناهماهنگی نیروهای اجرایی کاروان با یکدیگر».

ـ پیشنهاد شده است ظرفیت کاروان ها حد اکثر ۱۰۰ نفر باشد که خدمت رسانی به زائران
کامل تر شود.

ـ مسأله دوری منازل مکه از حرم و مسافت طولانی بین هتل تا حرم، مورد توجه و اشاره
تعداد قابل ملاحظه ای از زائران بوده است. تحلیل رفتن قوای زائران، به دلیل طولانی
بودن راه در انجام اعمال واجب، مسأله ایجاد کرده است. برخی از زائران پیشنهاد کرده
اند که روزهای سفر را کم و غذاها را ساده تر کنند و به جای آن از هتل های نزدیک حرم
استفاده شود.

ـ امکانات مسکن در مکه در سطح یک مسافرخانه درجه چندم است و این موضوع به زائران در
ایران گفته نمی شود و ذهن آنان را نسبت به امکانات مسکن مکه آماده نمی کنند. به طور
کلّی وضعیت مسکن در مکه، در همه زمینه ها; از جمله بهداشت هتل و تراکم و فشردگی
جمعیت داخل یک اتاق، مورد نارضایتی گروهی از زائران می باشد.

—————————————————

۱۲۶

—————————————————

ـ نا مأنوس بودن هم اتاقی ها با هم و عدم شناخت قبلی، یکی از مشکلات عمده زائران
است.

ـ ملاک درجه بندی به مردم گفته نمی شود و این عدم شفافیت ابهام انگیز است.

ـ جدا بودن زن و شوهر در اتاق های هتل ها، مورد اعتراض برخی زائران بوده است.

هتل مدینه امکانات گرمایشی کافی نداشت و نزدیک صبح زائران در معرض سرماخوردگی
بودند.

۲ ـ ۵ ـ تغذیه حجاج

ـ موضوع پخت مرکزی در مدینه و بخشی از کاروان های مکه، مورد اعتراض قرار گرفته است.

ـ غذای رژیمی، تابع قاعده و آثار خاصی نیست.

ـ نوشابه کوکا و فانتا، آنگونه که در نشریه زائر نوشته شده، متعلق به صهیونیست ها
است ولی توزیع می شود.

ـ برخی از زائران نسبت به برنامه غذایی و موارد مصرف، بهویژه مواد چربی و نشاسته ای
اعتراض داشته اند.

۲ ـ ۶ حمل و نقل درون شهری

ـ حمل و نقل درون شهری، بهویژه مسأله ایاب و ذهاب در مکه، بیشترین اظهارنظرها را در
میان سایر موارد، به خود اختصاص داده و اکثریت زائران نمونه، به نحوی به مشکلات
ناشی از برنامه ریزی، هدایت و اجرا و نظارت بر امور حمل و نقل درون شهری مکه اعتراض
داشته اند.

این موضوع در روزهای اعمال مناسک حج و به خصوص سیل مکه شدّت یافته است.

۲ ـ ۷ ـ مشاعر (حمل و نقل، بهداشت، خیمه ها)

ـ مشکلات حمل و نقل مشاعر مقدس، مقوله ای است که ذهن زائران را به خود مشغول می
کند; راه بندان های طولانی، وجود اتوبوس های مکشوف (روباز) و عدم موفقیت پلیس