پاورپوینت کامل خزر در سیاست جهانی; تعامل ژئواکونومی و ژئوپلتیک(قسمت دوم) ۵۵ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل خزر در سیاست جهانی; تعامل ژئواکونومی و ژئوپلتیک(قسمت دوم) ۵۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل خزر در سیاست جهانی; تعامل ژئواکونومی و ژئوپلتیک(قسمت دوم) ۵۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل خزر در سیاست جهانی; تعامل ژئواکونومی و ژئوپلتیک(قسمت دوم) ۵۵ اسلاید در PowerPoint :

۲۰

اشاره:

در بخش نخست، پیرامون جایگاه خزر در سیاست بین الملل و اهمیت ژئواکونومیک و ژئوپلتیک آن مطالبی ارائه و در ادامه سیاست روس ها در خزر بررسی شد. در این شماره سیاست آمریکا در خزر و نتیجه گیری کلی بحث ارائه خواهد شد:

آمریکا در خزر

سیاست خارجی آمریکا در خزر تا سال ۱۹۹۴ در تقابل با منافع روسیه قرارنداشت. اما از همان زمان به بعد به تدریج واشنگتن، تمایل خود را برای بدل شدن به بازیگر عمده در مسائل اقتصادی، سیاسی و امنیتی منطقه خزر نمایان کرد. در سال های آغازین دهه ۹۰، سیاست خارجی آمریکا در خزر و نواحی اطراف آن ( آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی) بیش از هر چیز متوجه بنیادگرایی اسلامی و نفوذ اسلامگرایی ایران بود. واشنگتن نگران بود که گسترش نفوذ ایران در سرزمین های شمالی آن کشور، سیستم مهار آمریکا را دچار اختلال نماید و ایران اسلامی را به یک بازیگر اجتناب ناپذیر در حوزه های مذکور بدل نماید.

پس از فروپاشی شوروی، شرکت های آمریکایی تلاش جدیدی را برای بستن قرارداد با کشورهای نفت خیز خزر آغاز کردند و به تبع آن واشنگتن مدعی شد که برای حفظ منافع خود تمایل دارد تا در خزر حضور نظامی داشته باشد. البته این سوءال مطرح است که آیا شرکت های نفتی خواهان حضور نظامی آمریکا در خزر بودند یا این آمریکا بود که از حضور شرکت های نفتی آن کشور در حوزه خزر حمایت می کرد؟ شواهد و قرائن حاکی از آنست که واشنگتن تلاش داشته تا شرکت های نفتی خود را وارد معادلات منطقه خزر نماید تا از قِبَل آنها حضور نظامی خود را توجیه کند. کاخ سفید برای ترغیب شرکت ها به سرمایه گذاری در اکتشاف، استخراج و انتقال انرژی خزر آمارهای غیر واقعی از منابع خزر ارائه داده است. این آمارها بعدها از سوی شرکت های فعال در امر اکتشاف نفت و گاز منطقه مورد انتقاد قرار گرفته و صحت آن زیر سوءال برده شد(ن.ک: بهجت، ۱۳۷۹: ۱۷-۸).

همان طور که سطور قبل آمده، تلاش آمریکا برای تضمین دسترسی به انرژی را نباید در قالب راهبرد امنیت ملی مورد بررسی قرار داد. طبیعتاً از آنجا که آمریکا یک اقتصاد بزرگ است(یعنی حجم تولیدات و مصرف این کشور زیاد است) با توجه به فرایند وابستگی متقابل اقتصادی کشورهای جهان، هر گونه بحران یا چالش اقتصادی این کشور به دیگر کشورها سرایت کرده و آنها را تحت تأثیر قرار می دهد. نمونه بارز آن رکود اقتصادی اواسط سال جاری میلادی است که کلاً اقتصاد جهان را در رکود فروبرده است. از جمله آثار آن کاهش بهای جهانی نفت تا مرز ۴۰ دلار بود، در حالی که تا چند ماه قبل از آن از ۱۴۰ دلار نیز گذشته بود. واشنگتن تلاش خود را برای بهره برداری از منابع نفت خزر در قالب امنیت انرژی مورد بررسی قرار داده که به معنا دسترسی به منابع مطمئن انرژی و رهایی از هر گونه نوسان در عرضه است.

اگرچه ایالات متحده تلاش خود برای بهره برداری از منابع نفتی خزر را در قالب امنیت انرژی توجیه می کند، اما ناگفته پیداست که این کشور در نظر دارد تا محاصره دو رقیب خود یعنی ایران و روسیه را کامل نماید. از این رویکرد باید استقلال کشورهای مابین روسیه و ایران را ارمغان غیر منتظره فروپاشی شوروی برای آمریکا به حساب آورد. واشنگتن از اوایل دهه ۹۰ به تدریج اهداف جاه طلبانه خود را در خزر آشکار ساخته است.

ریچارد مورنینگ استار، مشاور ویژه کلینتون در مسائل نفت و گاز خزر در سخنانی عناصر اصلی سیاست نفوذ واشنگتن را این گونه بیان می دارد: کشورهای نوبنیاد قفقاز و آسیای مرکزی در منطقه ای واقع شدند که مشکلات و خطرات گوناگونی از هر طرف آنها را احاطه کرده است. این کشورها که مابین روسیه در شمال و ایران و افغانستان در جنوب محصور شده اند … اکنون برای نخستین بار در طول تاریخ فرصت و امکان آن را یافته اند که مهار سرنوشت خویش را به چنگ آورند. برای نیل به اهدافشان و در عین حال استحکام بخشیدن به امنیت خودمان در زمینه دسترسی به انرژی، تأمین استقلال خود و منطقه در زمینه برخورداری از انرژی و فراهم آوردن فرصت هایی برای کمپانی های ما، مسلماً به نفع ملت ایالات متحده تمام خواهد شد( به نقل از شوری،۱۳۸۶: ۸۹).

فدریکو پِنا وزیر انرژی ایالات متحده در دولت کلینتون صراحتاً اظهار کرد که ایالات متحده خواهان عبور خطوط لوله از هر جایی جز ایران و روسیه است(۱۵۸:۱۹۹۸ Naxay,). در سال ۱۹۹۵ گلن رِیس رئیس بخش انرژی وزارت امور خارجه تلاش روسیه برای استیلاء بر خزر را صراحتاً رَد کرد و اظهار داشت که صحبت های روسیه در مورد حوزه تسلط مشترک در آن ناحیه موجب عدم فعالیت(بی تحرکی) است. او همچنین گفت که موقعیت روسیه نباید تحمیلی بر کشورهایی که تقسیم عادی تر خزر را ترجیح می دهند باشد… واشنگتن هیچ حوزه نفوذ برای روسیه در منطقه خزر را نمی پذیرد (به نقل از بلانک، ۱۳۸۲: ۱۸۰).

سناتور سام براون بک نیز در سخنانی تحت عنوان راهبرد جاده ابریشم بر این نکته تأکید کرد که «کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز بین بقایای یک امپراتوری که اخیراً از آن جدا شده اند و یک رژیم افراطی در جنوب که هر دو تمایلات شدیدی به اعمال فشار سیاسی و اقتصادی بر آنها دارند و هر دو بشدت مایلند که ایالات متحده هیچگونه حضوری در منطقه نداشته باشد، واقع شده اند». وی اهمیت مناطق یاد شده ( آسیای مرکزی، خزر و قفقاز)را برای واشنگتن در چهار مورد خلاصه می کند: «این کشورها یک نیروی عمده در جلوگیری از گسترش افراط گرایی ایرانی به سمت شمال هستند، آنها عامل برقرار کردن توازن در برابر روسیه هستند، حوزه دریای خزر دارای ذخایر اثبات شده نفت و گاز است و یک جایگزین مناسب بالقوه برای منابع خاورمیانه محسوب می شوند، این کشورها راهگشای تأثیرات و نفوذ دموکراسی در منطقه خواهد بود»(نشریه خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۳۷۶).

در حوزه آکادمیک، نویسندگان آمریکایی دائماً خزر و خاورمیانه بزرگ تر که این منطقه بخشی از آن است بخاطر ذخایر انرژی آن «تکیه گاه استراتژیک» و یا «فلات استراتژیک» می خوانند(بلانک،۱۳۸۲: ۱۸۷-۸).

آمریکا تلاش دارد تا از مزیت خود در حوزه نظامی بهره برده و سازمان های مورد نظر خود را در منطقه خزر مستولی نماید. برای مثال در سپتامبر ۱۹۹۵ در یک نشست در مورد آسیای مرکزی در میان اعضاء ناتو، کارشناسان آمریکایی تا آنجا پیش رفتند که منافع وسیع ایالات متحده در ذخایر انرژی خزر را دلیلی برای این امر خواندند که واشنگتن ممکن است ضمانت های امنیتی خود در خلیج فارس را به این منطقه نیز تعمیم دهد(۸-۱۷:۱۹۹۷ Verkin,). همچنین واشنگتن منطقه دریای خزر را منطقه منافع استراتژیک خود معرفی کرد(افشردی،۱۳۸۱: ۲۸۳).

پنتاگون مسئولیت خزر را میان فرماندهی های نواحی مختلف ایالات متحده تقسیم کرد. فرماندهی اروپایی قفقاز را در اختیار گرفت و فرماندهی مرکزی مسئول آسیای مرکزی شد(۲۴:۱۹۹۷ (Washington Post,. البته این اقدام مورد قبول کشورهای منطقه بوده که از بازگشت تسلط کرملین بر کشورشان همانند آنچه که در زمان موجودیت شوروی وجود داشت هراسان بودند. تطبیقاً، مطالعه سیاست خارجی کشورها در سطح مناطق نشان می دهد که قدرت های کوچک منطقه ای برای مقابله با فشار قدرت بزرگ منطقه از حضور قدرت های فرامنطقه ای حمایت می کنند و آنرا برای حفظ استقلال خود ضروری می پندارند. بر این اساس در فوریه ۱۹۹۹، «رئیس جمهور وقت آذربایجان اعلام کرد که کشورش از پایگاه نظامی آمریکا استقبال می کند و آماده پیوستن به ناتو است»(مجتهد زاده، ۱۳۷۹: ۱۲).

آمریکا در ژانویه ۱۹۹۹ به طور رسمی اعلان کرد که در نظر دارد تا پایگاه نظامی اینجرلیک خود را در جنوب شرق ترکیه به جزیره آبشورون آذربایجان در دریای خزر منتقل نماید(مجتهد زاده، همان: همان صفحه). همچنین آمریکا با مطرح نمودن طرح مشارکت برای صلح که کشورهای آسیای مرکزی و حتی روسیه نیز با آن همکاری نمود و یا طرح گسترش ناتو به سمت شرق، به تدریج زمینه های حضور نظامی و سلطه خود را در منطقه فراهم می آورد. در واقع هیچ تردیدی باقی نمانده که رویکرد آمریکا به خزر بیشتر یک رویکرد استرتژیک و نظامی است تا یک رویکرد اقتصادی.

آمریکا خزر و قفقاز را به صورت دالانی در نظر می گیرد می تواند انرژی منطقه را از آنجا انتقال دهد. با این کار او تلاش ایران و روسیه را در تسلط بر طُرُق انتقال انرژی ناکام گذارد. در این چارچوب واشنگتن سعی بر آن داشت تا هر گونه زمینه دافعه ای را از میان بردارد. کاخ سفید اقدام برای امنیت سازی در قفقاز و شرق ترکیه را که خطوط لوله از آنجا می گذشتند سرلوحه کار خود قرار داد تا گرایشات به طرح های مورد نظرش را افزایش دهد