پاورپوینت کامل روشهای تربیتی در پرتو نهج البلاغه ۶۷ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل روشهای تربیتی در پرتو نهج البلاغه ۶۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل روشهای تربیتی در پرتو نهج البلاغه ۶۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل روشهای تربیتی در پرتو نهج البلاغه ۶۷ اسلاید در PowerPoint :

>

۸۴

چکیده

این مقاله به بیان روش ها و راهکارهای علمی و عملی تربیت بر اساس دیدگاه های امام
علی(ع) در نهج البلاغه پرداخته و در ارائه راهکارها و شیوه ها به ابعاد عاطفی و
درونی انسان ها توجه بسیاری شده است. پرداختن به این نوع نگرش ها در تمام شیوه ها
از جمله الگوبرداری و پیشگیری، تذکر و یادآوری، محبت و مدارا، عبرت آموزی و بصیرت
آفرینی و بالأخره عفو، تغافل و تشویق و تنبیه به منظور تربیت انسان، نیاز عاطفی و
مقتضای فطرت انسان ها است، که از دیدگاه های گوناگون قابل بحث است.

کلید واژه ها: اخلاق، تربیت، الگوی تربیت، معیار عملی، اصلاح.

مقدمه

از تأمل در اهتمام دین اسلام به همه ابعاد وجودی انسان از جمله روح و جسم ، فطرت و
عقل، توجه ویژه آن به بلوغ فکری و رشد انسان و تربیت و تزکیه او، و ارائه برنامه ای
فراگیرتر از مکاتب بشری، به غنای واقعی آن می توان پی برد؛ چنان که خداوند تزکیه را
جزء اهداف اصلی بعثت پیغمبر خود و انسان را موجودی توانا و مسئول می داند. تربیت
باید مایه دینی بیابد تا ناقص و صوری و بی دوام نماند و بتواند خُلق و سیرت افراد و
اعتماد و ایمان و باور آنها را اصلاح و تکمیل کند.[۱]

کار عمده تربیت اسلامی این است که آدمی را به ماهیت وجودی و هدف خلقت خود آگاه سازد
تا با تکیه بر عقل و مقتضای فطرتش بر اساس راه و روشی حرکت کند که برای او تبیین
شده است. در روش الگویی که بیشتر صورت رفتاری مطرح است و غالباً بر اساس فطرت انسان
تدوین یافته، نقش مؤثر الگویی رسول اعظم(ص) و ائمه اطهار(ع) برای خانواده ها به
عنوان الگوهای مجسّم و علمای عامل بر مبنای همان ویژگی ها، درخور توجه است.

از آن جا که اسلام، دین آگاهی بخش و هدایت است و در تمام راه کارهایش پیشگیری را بر
درمان مقدم می شمرد، روش کنترل و پیشگیری به ویژه در بعد تربیتی از دوران کودکی در
اجتماع انسانی و خانواده را بسیار مهم دانسته، بر آن تأکید می ورزد. پس از آن، روش
موعظه و تذکر به عنوان غذای روح و لازمه فطری بشر و سپس محبت و مدارا که به مثابه
اکسیر جان انسان ها و با طبع بشر سازگار است و روش های عبرت آمیز، بصیرت آفرینی و
تشویق و تنبیه (عفو و تغافل) مورد اهتمام قرار گرفته است

روش الگوبرداری

بررسی شیوه های تربیتی از منظر اسلامی اهمیت ویژه ای دارد. تربیت آن گاه به بار
می نشیند که اصول تربیتی آن در قالب شیوه های درستی به اجرا در اید. یکی از آن
روش ها، الگوبرداری برحسب نیاز فطری انسان و همانند سازی و الگوپذیری از همان زمان
کودکی است، ولی هرم این الگو هر چه مناسب تر و کامل تر باشد، آدمی را در راه رسیدن
به کمال مطلوب بیشتر یاری می رساند. از دیدگاه امام علی(ع) تأسّی به اسوه های حسنه،
نقش مهمی در رشد و تعالی انسان ها ایفا می کند:

«و اقتدوا بهدی نبیکم أفضل الهدی و استنّوا بسنّتهِ فإنّها أهْدَی السنن[۲] ؛ به
سیرت پیامبرتان اقتدا کنید که برترین سیرت است و به سنّت او باشید که هدایت
کننده ترین سنّت هاست».

آن حضرت در جای دیگر، از تأسّی و اقتدای خویش به حضرت رسول اعظم(ص) سخن می گوید:

«و لقد کنت اتبعُهُُ اتباع الفصیل أثر أمّه یرفع لی فی کلّ یوم من أخلاقه علماً
یأمرنی بالاقتداء بِهِ[۳]؛ و من در پی او بودم، چنان که بچه شتر در پی مادر است. هر
روز برای من از اخلاق خود نشانه ای بر پا می داشت و مرا به پیروی آن می گماشت».

امیر علم و بیان مولا علی(ع) در سخنی دیگر نقش الگوپردازی و الگوپذیری از
معصومان(ع) و لزوم پیروی از ایشان را در ابعاد والای تربیتی چنین بیان می فرمایند:

«به خاندان پیامبرتان بنگرید، بدان سو که می روند، بروید و پی آنان را بگیرید که
هرگز شما را از راه رستگاری بیرون نخواهند کرد و به هلاکتتان باز نخواهند آورد. اگر
ایستادند، بایستید و اگر برخاستند، برخیزید. بر ایشان پیشی مگیرید که گمراه می شوید
و از آنان پس نمانید که تباه گردید».[۴]

اسلام چون به نقش مهم و سازنده الگوها و اسوه های حسنه در تربیت افراد، واقف بوده
است، به افراد ممتاز که دارای موقعیت خاص اجتماعی هستند و می توانند برای سایرین
الگو و سرمشق باشند، سفارش می کند که قبلاً سیره و رفتار خودشان را اصلاح کنند؛
زیرا نقش الگودهی در تربیت در زمان غیبت بر عهده آنان است. از این رو، آنان باید
متخلّق به اخلاق معصومان(ع) باشند و با ارائه صحیح مسیر تربیتی، انسان ها را در
پرورش روح و جان خود یاری رسانند و به مقابله با لغزش های فکری و علمی و ناهمسویی
در قول و عمل خود برخیزند. مولا علی(ع) می فرماید:

«هر کس که خودش را در منصب پیشوایی و رهبری مردم قرار داد، لازم است قبل از تعلیم
دیگران، نفس خودش را اصلاح کند و باید تأدیب او به وسیله رفتارش، قبل از تأدیب با
زبانش باشد. کسی که معلم و تأدیب کننده نفس خویش باشد، شایسته تر به احترام است
از معلم و تأدیب کننده دیگران».[۵]

در جای دیگری آن حضرت می فرماید:

«ای مردم! به خدا قسم من شما را به طاعتی بر نمی انگیزم، جز اینکه خود پیش از شما
به گزاردن آن برمی خیزم و شما را از معصیتی باز نمی دارم، جز اینکه پیش از شما آن
را فرو می گذارم».[۶]

روش پیشگیری و کنترل

رفتار و کردار انسان، متأثر از اوضاع محیطی مثل زمان و مکان و عوامل اجتماعی مثل
دوستان و نزدیکان در معرض تغییر و تحوّل است. بنابراین در تربیت افراد، باید نهاد
آنها را نیز به دست گرفت تا در معرض آسیب های گوناگون اجتماعی قرار نگیرند. کودکی
که در دامان پر مهر خانواده ای پرورش یافته که خود متخلّق به مبانی دینی و آشنا به
فنون تربیت اسلامی بوده، در سنین بالاتر که غالباً به دور از چشم والدین و معلم به
انتخاب دوست و همنشین می پردازد، کمتر در معرض آسیب ها و انحرافات اجتماعی قرار
می گیرد و نقش نظارتی خانواده ر نیز بر خود می پذیرد.[۷]

پس اسلام، پیشگیری در تربیت را به عنوان سازنده ترین شیوه کنترل افراد، بر درمان آن
مقدم می داند و امام علی(ع) از آن به عنوان امری لازم در مسیر تربیت و رشد انسان ها
یاد می کند و خطاب به فرزندش امام حسن مجتبی(ع) درباره فلسفه تربیتش در نوجوانی
می فرماید:

«قلب نوجوان، چون زمین کاشته نشده، آماده پذیرش هر بذری است که در آن پاشیده شود.
پس در تربیت تو شتاب کردم، پیش از اینکه دل تو سخت شود و عقل تو به چیز دیگری مشغول
شود تا به استقبال کارهایی بروی که صاحبان تجربه زحمت آزمون آن را کشیده و تو را از
تلاش و یافتن بی نیاز ساخته اند».[۸]

صد هزاران دام و دانه است ای خدا

ما چو مرغان حریص بینوا

دم به دم ما بسته دام توایم

هر یکی گر باز و سیمرغی شویم

چشم باز و گوش باز و دام پیش

سوی دامی می پرد با پر خویش[۹]

روش موعظه[۱۰] و تذکر

یکی از شیوه های تربیت و هدایت، موعظه حسنه و تذکّر بجاست که نیاز فطری انسان است و
بدون آن، دل به شرار غفلت و ضلالت دچار می شود و می میرد. به فرموده امام علی(ع):

«الموعظهُ جلاءُ القلوبِ و صقالُ النفوس؛ موعظه، جلا دهنده قلب ها و روشنی بخش
جان هاست».

روش نیکوی موعظه و تذکّر در قرآن کریم نیز بعد از حکمت مورد تأکید قرار گرفته است؛
چنان که خداوند خطاب به پیامبر خود در راه ابلاغ رسالت فرمود: )ادْعُ إِلِی سَبِیلِ
رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَالْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ
أَحْسَنُ… ( [۱۱] ؛ «ای پیامبر! مردم را به راه خدا با کلام حکمت بار و موعظه
حسنه دعوت کن و با آنها به بهترین شیوه، سخن بگو».

تذکّر و یادآوری نعمت ها و تکالیف ابتدا در حق خود و آن گاه در حق دیگران، از آن رو
لازم است که در طریق معرفت و رشد یا درمان باشد و غفلت ها را از دلمان در مسیر
نورانی تربیت بزداید.

امیرمؤمنان(ع) ندای وعظ آمیز پیامبران را چنین می داند:

« پس خدای تعالی پیامبران خود ر برانگیخت و ایشان را پی در پی فرستاد تا عهد و
پیمان خداوند را که فطری آنان بود، بطلبند و نعمت های فراموش شده را یادآوری و از
راه تبلیغ با ایشان گفتگو کنند و عقل ها را از زیر غبار ضلالت و غفلت بیرون آورند و
به کار اندازند».[۱۲]

شیوه امام علی(ع) در سفر و حضر، و در دوران زمامداری و خانه نشینی اش، همین بود که
جاهلان را از راه وعظ و نصیحت و تذکّر، هدایت و تربیت می کرد و طاغیان سرکش را از
راه مبارزه و تهدید و تنبیه بیدار می ساخت و تأکید می فرمود:

«إن للقلوب شهوه و اقبالاً و ادباراً فأتوها من قبل شهوتها و اقبالها فانّ القلوب
إذا أکره عمی؛[۱۳] دل ها را روی کردن و پشت کردنی است؛ پس دل ها را آن گاه به کار
وادارید که بخواهند؛ زیرا اگر دل را به اجبار به کاری واداری، کور می گردد».

یکی از راه های موعظه و تذکّر، عبرت است. عبرت، حالتی است که در اثر برخورد با
اموری به انسان دست می دهد و به خودی خود یک روش نیست، بلکه یک پیامد شیرین تربیتی
است. لکن با توجه به عامل ایجاد کننده این حالت، می توان آن را روش نامید و اظهار
داشت که حالت تربیتی عبرت به دو طریق پدید می اید:

۱. گاهی خود فرد با خواندن جریانات تاریخی یا دیدن طبیعت و آثار به جای مانده از
گذشتگان به این حالت می رسد.

۲. گاهی دیگران زمینه ها و مقدمات به وجود آمدن چنان حالتی را برای فرد فراهم
می کنند؛ مثلا مربی با هدف عبرت آموزی، تربیت آموزان خود را به دیدن برج و بارو ها،
کاخ های سلطنتی، مقابر و زیارتگاه ها می برد که در این صورت کار او «روش تربیتی»
است.

به عامل و طریق اول، «عبرت گیری یا عبرت پذیری» و به عامل دوم، «عبرت دهی یا
عبرت آموزی» می گوییم.[۱۴]

امیرمؤمنان حضرت علی(ع) در تربیت فرزند خویش امام حسن مجتبی(ع)، از روش و عامل دوم
استفاده برد و در نامه ای خطاب به ایشان فرمود:

«ای پسرم! من تو را از دنیا و تحولات گوناگونش و نابودی و دست به دست گردیدنش، آگاه
کردم و از آخرت و آنچه برای انسان ها در آنجا فراهم است، آگاه ساختم و برای تو از
هر دو مثال زدم تا به آن پندپذیری و بر اساس آن در زندگی گام برداری».[۱۵]

در این سخن،حضرت علی(ع) متذکّر می شوند که ای فرزندم! من، اخبار را برای تو گفتم و
نشانه ها را نیز بیان کردم و راه را نشان دادم. حال تو باید خود پندگیری و مسیر
زندگی را بر اساس آن بپیمایی.

تأکید بر عبرت در مسیر موعظه و تذک