پاورپوینت کامل تتبعی در راحه الصدور راوندی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل تتبعی در راحه الصدور راوندی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل تتبعی در راحه الصدور راوندی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل تتبعی در راحه الصدور راوندی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

>

ترجمه: دکتر محسن محمدی فشارکی

کتاب اعلام الملوک, مسمی به راحه الصدور و آیه السرور از کتب مهم اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم خواه از باب سلاست انشإ و خواه از جهت اشتمال بر اطلاعات فراوان تاریخی و اجتماعی در شمار معتبرترین و سودمندترین کتب فارسی پیش از حمله مغول به شمار می رود. مولف آن نجم الدین از راوند کاشان می باشد. وی در این کتاب پر ارزش پس از مقدمه وارد تحقیق و بحث در دولت سلجوقیان شده و کار آنان را از ابتدا تا پایان کار سنجر به تفصیل آورده است.

این کتاب در سال ۱۹۲۱ میلادی به سعی و اهتمام محمد اقبال تصحیح گردید و توسط انتشارات امیر کبیر (چ اول, ۱۳۳۳ و چ دوم, ۱۳۶۴ش) با حواشی مرحوم مجتبی مینوی به چاپ رسید. مصحح محترم مقدمه عالمانه ای به زبان انگلیسی درباره شیوه کار خود در تصحیح, نویسنده کتاب, محتوا و منابع آن, تإثیر راحه الصدور در کتب تاریخ پس از خود و نقد کتاب نوشته اند که برای مبتدیان و منتهیان فوق العاده سودمند است و به نکاتی اشاره کرده اند که پیش از آن کمتر کسی مطرح نموده است.

مقاله حاضر, ترجمه مقدمه انگلیسی محمد اقبال بر این کتاب گرانسنگ است.

مقدمه

کتاب حاضر شامل متن یک نسخه خطی کمیاب و تا جایی که می دانیم منحصر به فرد از خاندان بزرگ سلجوقی در ایران می باشد که توسط محمد بن علی بن سلیمان الراوندی نگاشته شده است. نسخه خطی این کتاب که با حروف بزرگ و خوانا و به خط نسخ می باشد در تاریخ یکم رمضان ۶۳۵ (۱۷ آوریل ۱۲۳۸) تحریر شده است. این نسخه پیش از این متعلق به مرحوم استاد شیفرSchefer) ) بود و اکنون در کتابخانه ملیNationale) Bibliotheque) در پاریس نگهداری می شود.((۲)) دانشجویان ایرانی از سال ۱۸۶ با اثر الراوندی آشنا شدند و این زمانی بود که یونگDe Jong) ) وDe Goeje)) )) در کتاب خود تحت عنوان

atalogus Codicum Orientalium Bibliothecae Academiae lugduno Batavae.

(در جلد سوم, صفحه ۲۵) کار راوندی را به عنوان منبع تواریخ السلجوق که در طی سلطنت سلطان مراد دوم (۱۴۲۱ ـ ۱۴۵۱) به زبان ترکی و در سه بخش تإلیف شده بود.((۳)) مورد توجه قرار دادند که کتاب حاضر ترجمه دومین بخش آن است. این مسإله مجددا وسط پرفسور هوتسماHoutsma) ) در یک مقاله کوتاه با نام

Ueber eine Turkische Chronik zur Geschichte der Selguqen klein-Asiens”.

که در ششمین کنگره بین المللی شرق شناسان که در سال ۱۸۸۳ در لیدن قرائت شد مورد بررسی قرار گرفت.((۴)) اما وجود نسخه اصلی زمانی مشخص شد که استاد شیفر دارنده سابق نسخه خطی منحصر به فرد خلاصه ای از آن را که شامل سلطنت سلطان با سنجر بود((۵)) در جلد ۲, صفحه ۳۱ ـ ۴۷ از کتابNouveaux Melanges Orientaux ( ترجمه فرانسوی و یادداشت ها و تصویر یک صفحه از نسخه اصلیf). b62منتشر کرد (۱۸۸۶). دومین خلاصه از این کتاب شامل تاریخ سلسله سلجوقی از ابتدا تا مرگ ملکشاه,((۶)) توسط همین دانشمند و محقق در متمم او بر سیاست نامه نظام الملک (صفحات ۷۰ ـ ۱۱۴) منتشر شد (۱۸۹۷). یک گزارش کامل از این نسخه خطی درJ.R.A.S ( مربوط به سال ۱۹۰۲ (صفحات ۵۶۸ ـ ۶۱۰) توسط پرفسور ادوارد گرانویل براونG. Browne E.) که تحت تإثیر ارزش ناشی از قدرت و اعتبار محتوای کتاب قرار گرفته بود((۷)) ارائه شد. او این کتاب را برای انتشار برگزید.

خوشبختانه ما آثار کافی و موثق از تاریخ سلسله بزرگ سلجوقی که از ۴۲۹ تا ۵۹۰ قمری (۱۰۳۷ ـ ۱۱۹۴) در ایران حکومت کردند در اختیار داریم. این دوره تقریبا ۱۶۰ ساله را می توان به طور مشخص به سه بخش تقسیم کرد که برای هر یک از این بخش ها تواریخی بسیار خوب از محققین و دانشمندان بزرگی در دست داریم که نه تنها خود شاهدان عینی وقایع ثبت شده بودند بلکه نقش موثری نیز در این وقایع داشته اند. نخستین بخش از این سه دوره که می توانیم آن را دوره امپراطوری بنامیم با مرگ ملکشاه در ۴۸۵ / ۱۹۰۲ پایان می یابد. درباره این دوره, تاریخ ستودنی بیهقی((۸)) را همراه با یادداشت های سالیانه بعدی ابن الاثیر داریم که گر چه معاصر نیستند اما مبتنی بر منابع موثق و اولیه و دارای جزئیات فراوان اند. دومین دوره یا دوره میانی (یا دوره سنجر, چرا که او در این زمان اختیاردار برتر در خط فرمانروایی مرکزی یعنی عراق بود) با مرگ سنجر در ۵۵۲ / ۱۱۵۷ پایان می یابد و وقایع آن به طور کامل توسط ابن الاثیر و عمادالدین الکتاب الاصفهانی((۹)) ثبت شده است. سومین و آخرین دوره (۵۵۲ ـ ۵۹۰ / ۱۱۵۷ ـ ۱۱۹۴) دوره افول و سقوط است که کتاب حاضر منبعی موثق و بی نظیر در مورد آن است, زیرا همان طور که بعدا خواهیم دید خود نویسنده و دایی هایش در زمره درباریان برگزیده و مورد توجه سلطان طغرل, آخرین پادشاه سلجوقی بودند و بنابراین به آسانی اطلاعات دست اول از آنچه که در دربار می گذشت می گرفتند.((۱۰))

از طرف دیگر نسخه خطی ما بسیار غنی است, زیرا به واسطه دوره نگارش, دارای هجی ها و اصطلاحات قدیمی است. علاوه بر این در بر گیرنده ابیات بسیاری از برخی شعرای برجسته و بزرگ پارسی چون انوری, نظامی, مجیر بیلقانی, اثیر اخسیکتی, حسن غزنوی و جمال الدین اصفهانی است که بیشتر آنها با نویسنده ما همدوره بوده اند. این اشعار که قدیمی ترین و معتبرترین متن هایی هستند که هم اکنون در دست داریم برای ما بسیار ارزشمند هستند. توجه کنید آثار این شاعران قدیمی تا چه اندازه توسط کاتبان بی توجه و جاهل تحریف شده اند به گونه ای که غیر ممکن است در دو نسخه خطی متفاوت تنها یک خط بدون شماری تغییر و اختلاف پیدا کرد.

در آماده سازی این کتاب برای چاپ به طور کلی سعی کرده ام از سبک تاریخ جهانگشای با ویرایش ستودنی میرزا محمد قزوینی پیروی کنم. به منظور قادر ساختن خوانندگان به تحقیق, فکر کردم که همواره هر واقعه یا اظهار تاریخی را به نظیر خودش در نوشته های ابن الاثیر و البنداری که دو منبع بزرگ و مستقل در زمینه تاریخ سلجوقی هستند ارجاع دهم.

هر جا که ذکر تاریخ ها لازم بوده است, آنها را در پاورقی یا در داخل دو براکت ]] آورده ام. نویسنده بارها از شاهنامه نقل قول کرده است. با توجه به این, هر جا که دو خط متوالی یا بیشتر از شاهنامه آورده شده است من برای ارجاع دادن خواننده به متن اصلی از دو هلال () استفاده کرده ام. بنابراین نباید به هیچ وجه گمان شود که من چیز جدیدی از شاهنامه به کتاب افزوده ام که در متن اصلی نبوده است. بعدا متوجه شدم که این مسإله ممکن است موجب سردرگمی برخی خوانندگان شود, ولی در این موقع قسمتی از کتاب چاپ شده بود, بنابراین مجبور شدم این کار را ادامه دهم تا ناهماهنگی ایجاد نشود.

در نسخه اصلی خطی هر جا که اعراب گذاری صورت گرفته, فتحه پیش از الف و کسره پیش از یإ به صورت عمودی نوشته شده است(ا) مانند: ناشر, اسلا م, دین, نصیر و غیره. نخست تصمیم داشتم این نحوه علامت گذاری را حفظ کنم اما وقتی که متقاعد شدم این یک روش منسوخ است از ادامه آن منصرف شدم. پس در صفحات نخستین کتاب این علامت عمودی وجود دارد. ناهمگونی های از این دست در کتاب وجود دارند که امیدوارم نادیده گرفته شوند.

فهرست لغات (صفحات ۴۸۹ ـ ۵۱۶) شامل کلمات و اصطلاحاتی است که نه کمیاب اند و نه قدیمی. اما من در انجام این کار همان ) هدفی را مدنظر داشتم که دکتر نیکلسون Nicholson)در هنگام آماده کردن فهرست لغات برای تذکره الاولیا مدنظر داشت, این که ممکن است این کتاب, روزی به مولف یک لغتنامه علمی فارسی, که در آن کاربرد هر لغت با مثال هایی از متون کهن نشان داده می شود کمک کند. همچنین بارها خوانندگان را به چند کتاب معاصر دیگر که در آنها همان کلمه یا اصطلاح را پیدا کرده بودم ارجاع دادم.

اشکالات آماده کردن یک کتاب برای چاپ با کمک یک نسخه خطی قدیمی منحصر به فرد برای دانشمندان و محققین مشخص است و لازم به ذکر نیست که بسیاری از مشکلات من حل نشده باقی مانده اند. برخی از متون و اشعار (خصوصا آثار مجیر بیلقانی) با وجود تلاش های چندین محقق لایق و صلاحیت دار به منظور فهم معانی آنها هنوز مبهم اند. فهلویات یا اشعار محلی در صفحات ۴۵ و ۴۶ و ۴۶۰ کاملا بدون شرح رها شده اند, زیرا حتی مشخص کردن لهجه ای که این اشعار به آن سروده شده است ممکن نبود.((۱۱)) تعدادی اسم خاص هستند که بدون مقدمه ذکر شده اند, ظاهرا نویسنده فرض کرده است خواننده ها این افراد را می شناسند.

از علامت گذاری در جمله ها بیش از حد استفاده برده ام, اما اغلب به دلیل سبک نوشتاری نامنظم نویسنده و اظهارات ناگهانی او مجبور به انجام این کار شده ام.

اکنون باید از تمام همشاگردیهایی که مرا در انجام این کار یاری داده اند تشکر کنم. عمیق ترین قدردانی و سپاسگزاری من از آن دوست دانشمندم میرزا محمد قزوینی است که هم اکنون ساکن پاریس می باشد و دانشجویان ایرانی او را به عنوان ویراستار ارزشمندترین کتب منتشر شده در گروه کتاب های اوقاف گیبE. J. W. Gibb Memorial) ) می شناسند. ایشان همه نمونه های غلطگیری را خواند و برای مقابله آنها با نسخه اصلی درNationale Bibliotheque زحمت زیادی کشید.((۱۲)) این کتاب قسمت زیادی از دقت و صحت خود را مدیون نویسندگی ایشان است. برای حل بسیاری از مشکلات خود به ایشان مراجعه می کردم که نهایت همکاری را مبذول داشتند. از میان اظهارات او, مهم ترین ها را با ذکر نام ایشان در میان یادداشت های خود آورده ام. همچنین لازم است که از دوستم میرزا ذبیح الله بهروز مدرس فارسی این دانشگاه قدردانی کنم که مرا در مورد برخی از متون و اصطلاحات مشکوک یاری داد و همچنین از استاد بلوشر Blochet)) به خاطر این که لطف کرده و تصاویر و شکل ها و جداول نسخه خطی اصلی را در اختیار من گذاشتند. (صفحات ۴۳۸ و ۴۳۹ و صفحه ۴۵۱).

این مجلد وجودش را مدیون پرفسور ادوارد گرانویل براونEdward G. Browne) ) است که برای اولین بار متوجه اهمیت کتاب شد و آن را برای انتشار انتخاب کرد. من از او به خاطر کتاب ها و دستنویس های بسیار ارزشمندی که در اختیارم گذاشت و به خاطر راهنمایی و کمک پیوسته اش ممنونم.

محمد اقبال

کمبریج آگوست, ۱۹۲۱

نویسنده

همه آنچه ما درباره نویسنده می دانیم به طور کل از اثر خود او به دست آمده است. نام کامل او ابوبکر نجم الدین محمد بن سلیمان بن محمد بن احمد بن الحسین بن همت الراوندی بود و برخاسته از خانواده ای دانشمند از اهالی راوند (شهری کوچک در همسایگی کاشان) که همگی دانشمند و استاد بودند. پیش از آن که تحصیلات ابتدایی خود را به پایان برساند پدرش را از دست داد. اگر چه مشتاق بود که تحصیلاتش را ادامه دهد اما قادر به انجام آن نبود, زیرا از سال ۵۷۰ / ۷۵ ـ ۱۱۷۴ به بعد قحطی شدیدی در اصفهان و نواحی اطراف آن شایع شد. در این زمان دایی او تاج الدین احمد بن محمد بن علی الراوندی سرپرستی او را بر عهده گرفت و معلم او نیز شد. تاج الدین مردی بسیار دانشمند بود و کرسی استادی دانشکده ای را در همدان داشت که توسط جمال الدین آی آبا (اتابک سلطان طغرل) پایه گذاری شده بود. او در علوم فقه و مباحثه و تفسیر قرآن و احادیث و ادبیات عربی و فارسی استاد بود و تإلیفاتی چند در این زمینه ها داشت. او همچنین خطاطی بزرگ بود. مولف این کتاب ده سال تحت سرپرستی او بود (ظاهرا سال ۵۷۰ / ۱۱۷۴ تا ۵۸۰ / ۱۱۸۴) و در طی این مدت همراه او از همه شهرهای بزرگ عراق دیدن کرد و به مهارتی در خطاطی دست یافت (او می توانست با هفتاد نوع خط مختلف بنویسد). همچنین مهارت هایی نیز در صحافی کتاب و طلاکاری (تذهیب) به دست آورد و همچنین علم حقوق و خداشناسی را از برخی از علمای مشهور و بزرگ زمان خود چون فخرالدین البلخی و بهإالدین یزدی و صفی الدین الاصفهانی (استاد دانشکده ای در همدان که توسط مادر سلطان ارسلان پایه گذاری شده بود((۱۳))) فرا گرفت و از آنها جواز خطابه را دریافت کرد. او شایستگی های خود را در ابیاتی خطاب به حامی خود سلطان کیخسرو از روم چنین بیان می کند:((۱۴))

خسروا بنده سال های دراز

زهد ورزیذ نه ز روی و ریا

در مدارس بسی که جان داذم

شب ها روز کرده چون یلدا

علم فقه و خلاف خوانده بسی

نزد هم سن خوذ شده دانا

تازی و پارسی بدانسته

شعرهای چو لولوی لالا

خط و تذهیب و جلد و مصحف را

کرده چونان که نیستش همتا

هرچ چون من کسی بداند کرد

از صنایع من آن کنم انشا

سلطان طغرل آخرین پادشاه سلجوقی که بین سال های (۵۷۱ ـ ۵۹۰ / ۱۱۷۵ ـ ۱۱۹۳) حکومت کرد حامی بزرگ دانشمندان بود و خود نیز علاقه زیادی به تحصیل هم داشت. در سال ۵۷۷ / ۱۱۸۱ ناگهان سلطان طغرل به آموختن هنر خوش نویسی علاقه مند شد و زین الدین محمود بن محمد بن علی الراوندی (دیگر دایی نویسنده کتاب حاضر) را به عنوان معلم خود انتخاب کرد. وقتی که سلطان در این هنر مهارتی یافت مصمم به تهیه نسخه ای از قرآن کریم شد و تعدادی از طلبکاران (مذهبان) را در اطراف خود جمع کرد تا به تزیین نسخه او بپردازند و برای هر بخش (سه پاره) از آن صد دینار مغربی صرف شد.((۱۵)) ظاهرا در این موقع بود که نویسنده کتاب توسط دایی خود به عنوان یک هنرمند به سلطان معرفی شد.((۱۶))

پس از آن او کم کم توجه دستگاه سلطنت را به خود جلب کرد و ما در صفحه ۳۴۴ این کتاب می بینیم که او چگونه در یک موقعیت موفق می شود برای دوست خود که خانه اش در جریان یک آشوب در شهر همدان توسط سربازان غارت شده بود (۵۸۳ / ۱۱۸۷) غرامتی معادل دو برابر اموال از دست رفته او از سلطان بستاند.

دایی های الراوندی که همگی معلمین حرفه ای بودند نزد سلطان و بزرگان و درباریانی که پسرانشان را به منظور یادگیری علوم نزد آنها می فرستادند گرامی داشته می شدند و این پسران از شاگردی آنها احساس غرور و به آن افتخار می کردند. این خانواده از چنان اعتباری در خطاطی برخوردار بودند که دستخط کاشی (خط کاشیان) شناسایی و مشهور شد. زین الدین, شاعر بود و به زبان فارسی و عربی شعر می سرود. سبک نوشتاری او در عراق مشهور و مورد پسند بود و بسیاری از دانشمندان و شعرا از او تقلید می کردند.((۱۷))

سرانجام در سال ۵۸۵ / ۱۱۸۹ ارتباط نویسنده ما با سلطان طغرل قطع شد و این زمانی بود که او همراه دایی خود زین الدین که سفیر سلطان برای حاکم مازندران بود عراق را ترک کرد, اما چون آب و هوای مازندران با او سازگار نبود بیمار شد و پس از اقامتی شش ماهه در آنجا به زادگاه خویش (راوند) بازگشت. در آن جا بیماری او یک سال دیگر نیز ادامه یافت. زمانی کوتاه پس از بازگشت او در سال ۵۸۶ / ۱۱۹۰ سلطان طغرل توسط اتابک قزل ارسلان که شورش کرده بود دستگیر شد و در دژ دیزمار (نزدیک تبریز) زندانی شد. مدت اسارت او تقریبا دو سال به طول انجامید و اگر چه بعد از کشته شدن اتابک در سال ۵۸۸ / ۱۱۹۲ تاج و تخت خود را باز یافت ولی هرگز نتوانست توجه خود را مصروف امری صلح جویانه کند و یک سال و نیم دیگر را هم به تلاش های بیهوده برای بازگرداندن نظم به پادشاهی خود گذراند. (۵۸۸ ـ ۵۹۰).

سرانجام در نبردی مهم در برابر سپاه خوارزمشاه که در خارج از ری در ۲۴ ربیع الاول سال ۵۹۰ (۱۹ مارس ۱۱۹۴) در گرفت کشته شد و با مرگ او سلسله بزرگ سلجوقیان از بین رفت.

الراوندی پس از بازگشتش از مازندران (در سال ۵۸۶) مجبور شد که معاش خود را از راه های دیگری تإمین کند و احتمالا این زمانی بود که با خانواده بزرگ و ثروتمند علوی از اهالی همدان ارتباط پیدا کرد و معلم سه پسر امیرسعید فخرالدین علإالدوله با نام های مجدالدین همایون و فخرالدین خسرو شاه و عمادالدین مردانشاه شد. امیرسعید عربشاه, بزرگ خاندان, که خواهرش همسر سلطان ارسلان بود در سال ۵۸۴ (یا اوایل ۵۸۵) توسط سلطان طغرل به خاطر توطئه بر ضد او به دار آویخته شد. ((۱۸)) الراوندی نزدیک شش سال در این خانواده زندگی کرد و دو سال دیگر را نیز با شاگرد جوانی به نام شهاب الدین احمد بن علی منصور بن محمد بن منصور البزاز القاسانی گذراند و بسیار هم با او صمیمی بود. در این جا بود که برای نخستین بار فکر تحریر این کتاب به ذهنش راه یافت و به دوست جوانش نیز قول داد که نام او را به نشانه قدردانی از توجهاتش در این کتاب ذکر کند.((۱۹)) همچنین او در نظر داشت که برگزیده ای از اشعار شعرای ایرانی آن عصر را گردآوری کند. الهام بخش او در این زمینه شخصی به نام شمس الدین احمد بن منوچهر شصت قلعه بود که سیداشرف شاعر به او توصیه کرده بود که اشعار شعرای جدید چون عمادی و انوری و ابوالفرج رونی را به خاطر بسپارد و از اشعار شعرای قدیمی مانند سنایی و عنصری و معزی و رودکی اجتناب کند.((۲۰)) به نظر می رسد او سرانجام با ترکیب این دو طرز فکر کتاب حاضر را که هم شامل تاریخ و هم برگزیده شعر می باشد پدید آورد.

برای مدتی او نتوانست به مقصودش جامه عمل بپوشاند, زیرا در سال های پس از مرگ سلطان طغرل در کشور امنیت وجود نداشت. عراق توسط نیروهای خوارزمشاه تصرف شده بود و مردم از ظلم و بی قانونی سرداران و سپاهیان او بسیار در رنج بودند. دیگر هیچ حرمتی برای علم و اخلاق باقی نمانده بود و مردان دانشمند مورد بی اعتنایی واقع شده بودند. کتاب های ارزشمند یا نابود می شدند یا توسط این حاکمان ظالم به حراج گذاشته می شدند. غلامان (اغلب رافضی یا شیعه) اموال مردم را از آنان به ناحق برای حکمرانان ستمگر می گرفتند. نویسنده این کتاب بیش از یک بار از این وضعیت آشفته و بی قانون شکایت می کند.((۲۱)) در طی این سال ها او روزگار را در انزوا و گوشه نشینی گذراند و اوقات خود را به مطالعه اختصاص داد.

در سال ۵۹۹ / ۱۲۰۲ او تحریر این کتاب را آغاز و حدود دو یا سه سال روی آن کار کرد. پس از تکمیل کتاب طبیعتا او مشتاق بود که آن را به فردی از پادشاهان سلجوقی آسیای صغیر (که این کتاب تاریخ اجداد آنها بود) تقدیم کند بدان امید که پاداشی قابل توجه بگیرد و ارتباط خود را با خاندان سلجوقی تجدید کند. بنابراین توجه او به سلطان رکن الدین سلیمانشاه حاکم سلجوقی آن زمان معطوف شد. این پادشاه در سال ۵۹۷ / ۱ ـ ۱۲۰۰ حکومت را که حق برادرش غیاث الدین کیخسرو بود غصب کرد و چهار سال یعنی تا زمان مرگش در سال ۶۰۱ / ۵ ـ ۱۲۰۴ فرمانروایی کرد. در صفحه ۴۶۱ این کتاب نویسنده آورده است که نخست قرار بود که کتاب به رکن الدین تقدیم شود اما هنگامی که مولف فهمید او غاصب است و وارث اصلی سلطنت برادرش کیخسرو است تغییر عقیده داد و کتاب را به کیخسرو تقدیم کرده است. در هر حال, حقیقت این است که نخستین سفارش این کتاب به رکن الدین اهدا شد, ولی پس از مرگ او در سال ۶۰۱ / ۵ ـ ۱۲۰۴ الراوندی کتاب را به کیخسرو که تازه به تخت نشسته بود تقدیم کرد. بنابراین به نظر می رسد که او کتاب را بازبینی و تغییرات لازم را برای تقدیم به پادشاه جدید ایجاد کرده است. با وجود این به نظر می رسد که این بازبینی به دقت صورت نگرفته است, زیرا هنوز نشانه هایی از تقدیم کتاب به رکن الدین سلیمانشاه در آن به چشم می خورد, برای مثال به متن زیر توجه کنید:

ـ پیوسته این شهریار جهاندار از بهر کسان خوان می نهاذ شیران لشکرش از سگان ابخازی برای کرگسان خوان نهاذند (ص ۳۶, س ۱ـ۲).

در این جا مولف آشکارا از پیکار سلیمانشاه در ابخاز سخن می گوید که شرحی از آن در ترجمه ترکی تاریخ ابن بی بی مربوط به سلجوقیان آسیای صغیر آمده است (ویرایش هوتسما, ص ۵۷) و آنچه که در زیر میآید:

ـ ای آنک تراست ملک آتاش

با دیو و پری به زیر خاتم

(ص ۱۲۳, س ۲۳)

ـ پشت دین بلمظفر آن شاهی

کامذ آتاش شاه پیغمبر

(ص ۲۵۸, س ۷)

در هر دو بیت فوق به طور واضح اشاره هایی به سلیمان پیغمبر است و منظور نویسنده از آن سلیمانشاه است. همچنین نام او با جوهر قرمز در پایین جدول صفحه ۴۵۱ این کتاب نوشته شده است که نشان می دهد این جدول برای ارائه به سلیمانشاه آماده شده بود.

در هر حال مولف تلاش می کند که این حقایق را پنهان کند و می گوید کتاب در اصل برای تقدیم به کیخسرو نوشته شده بود و فتح آناتولی توسط این پادشاه در سال ۶۰۳ / ۷ـ۱۲۰۶ زمان مناسبی برای اهدای این کتاب تشخیص داده شد.((۲۲)) خود او شخصا به قونیهLconium) ) رفت و ظاهرا نسخه بازبینی شده کتاب را با خود برد و به سلطان تقدیم کرد.((۲۳)) به نظر می رسد او این کار را به تشویق و پیشنهاد بازرگانی به نام جمال الدین ابوبکر بن ابی العلإ الرومی که قصد دیداری از همدان داشت انجام داد. این بازرگان سخنان دلنشین از سخاوتمندی و نیکی های کیخسرو به مردم شهر برای او گفت.((۲۴))

نویسنده بعد از این دیگر چیزی درباره خود نمی گوید. از آثار دیگرش علاوه بر کتاب حاضر دو اثر دیگر را به عنوان آثار نوشته شده ذکر می کند که عبارتند از کتابی در محکومیت رافضیه و کتابی دیگر در مورد اصول خطاطی (اصول خط).((۲۵)) او همچنین تصمیم خود مبنی بر نوشتن دو کتاب دیگر یعنی یک تاریخ مستقل از دوره سلطان طغرل و یک تاریخ عمومی از زمان آدم تا زمان خودش را اعلام می کند.((۲۶)) من از وجود هیچ یک از این چهار کتاب اطلاعی ندارم. محتوا و منابع کتاب

اساسا کتاب ما شامل تاریخ سلسله بزرگ سلجوقی از برپایی آن در اوایل قرن پنجم قمری تا سقوط آن در ۵۹۰ / ۱۱۹۴ می باشد. در متمم صفحات ۳۷۵ـ۴۰۳ یک شرح مفصل از وقایع پنج سال بعد آورده شده که در مجموع روند نقل اتفاقات را تا به سال ۵۹۵ـ۱۱۹۹ ادامه می دهد. ارزش تاریخی کتاب وابسته به روایاتی است که از سال های ۵۵۵ـ۵۹۵ / ۱۱۹۰ـ۱۱۹۹ (یعنی دو دوره آخر سلسله مورد بحث مربوط به سلطنت سلطان ارسلان و سلطان طغرل) میآورد.((۲۷)) اطلاعات مربوط به این دو دوره هم دست اول و هم مفصل هستند. اما در مورد اوایل دوره سلجوقی, کتاب به سختی می تواند آموزنده و مفید باشد, دوره های سلطنت دوازده پادشاه نخست سلسله سلجوقی بسیار خلاصه و به شیوه ای ناخوشایند بیان شده اند.

اگر چه کتاب شیوه نگارشی واضح و ساده دارد که همان سبک فارسی پیش از مغول است اما به زیبایی آن تا حد زیادی لطمه خورده است و این به جهت زیادی حجم مطالب نامربوط شامل گریزهای طولانی, ذکر مکرر و معمولا نامناسب ضرب المثل های مبتذل و پیش پا افتاده عربی (که برخی بسیار طولانی هستند) همراه با ترجمه فارسی آنها و حجم زیاد شعر می باشد. به دنبال برآورد من اگر مطالب بی ربط کتاب را حذف کنیم می توانیم آن را به یک چهارم حجم فعلی اش کاهش دهیم.

در مجموع مولف ۲۶۴ ضرب المثل عربی آورده که همه آنها بدون اشاره به نام منبع و ذکر نام از اثر ثعالبی یعنی کتاب الفرائد و القلائد گرفته شده اند.((۲۸)) مجموع تعداد ابیاتی که در کتاب آمده ۲۷۹۹ می باشد که از این تعداد ۵۱۱ بیت از خود نویسنده (در مدح حامی اش کیخسرو), ۱۴۴ بیت از انوری, ۱۹۶ بیت از سید اشرف (حسن قزوینی), ۷۷ بیت از اثیر اخسیتکی, ۳۴۸ بیت از مجیر بیلقانی, ۸۱ بیت از جمال الدین اصفهانی, ۷۱ بیت از عمادی, ۲۴۹ بیت از نظامی (که بیشتر آنها مربوط به مثنوی مشهور او خسرو و شیرین می باشد), ۱۲۲ بیت از شاعران مختلف عرب (غالبا طغرایی و متنبی), ۶ بیت فهلویات یا اشعار محلی, ۶۷۶ بیت از شاهنامه و بقیه آنه