پاورپوینت کامل تأثیر تحولات خارجی بر روند نهضت مشروطه ۸۵ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل تأثیر تحولات خارجی بر روند نهضت مشروطه ۸۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل تأثیر تحولات خارجی بر روند نهضت مشروطه ۸۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل تأثیر تحولات خارجی بر روند نهضت مشروطه ۸۵ اسلاید در PowerPoint :

وقوع انقلاب روسیه، رفت و آمد ایرانیان به کشورهای اروپائی و آشنائی آنان به تحولات اروپا، رواج صنعت چاپ و سپس ترجمه و نشر آثار فرنگی در ایران و یا انتشار سفرنامه های ایرانیان بازگشته از اروپا، از جمله عوامل آگاهی بخش و تأثیرگذار بر روند نهضت مشروطه بودند.

برای شناخت واقعی هر پدیده می بایست نخست بستر و زیربنای آن را مورد مطالعه و شناخت قرار داد و سپس به ابعاد دیگر پرداخت. انقلاب مشروطه نیز از چنین چارچوبی خارج نیست. بنابراین برای شناخت و درک چگونگی روی دادن مشروطیت در ایران باید نخست ریشه ها را شناخت.

اگر چه انقلاب مشروطه را می توان ادامه تحولات تاریخی این سرزمین و از سنخ شورش ها، نهضت ها و نارضایتی های عمومی کم و بیش دامنه دار میان ملت و دولت ایران دانست، اما با تمام مشابهت هایی که انقلاب مشروطه با سایر حوادث این سرزمین که منجر به تغییرات اجتماعی و حکومتی گردیده دارد می توان از یک تفاوت عمده نیز نام برد و آن نقش و نفوذ عوامل خارجی و آشنایی با دنیای خارج و بویژه غرب است.

اگر به اوضاع و احوال ایران و منطقه در آن دوره نگاهی بیاندازیم، متوجه می شویم که سلاطین قاجار در مقایسه با حکام کشورهایی چون ترکیه، مصر و یا تونس اقدام چندانی برای نوسازی کشور نکردند. قلت دگرگونی قابل درک است، چرا که ایران در مقایسه با کشورهای مدیترانه ای و خاورمیانه تماس کمتری با غرب داشت. اما همین که این تماس ها فزونی می یابد، شاهد ایجاد تغییر و تحولاتی از یک سو در ارزش های مسلط بر جامعه و از سوی دیگر بر محیط اجتماعی و کارکرد آن می باشیم.

در واقع جنبش مشروطه را باید آغازگر تحولات بنیادین در تاریخ معاصر ایران دانست. اندیشه های نو و نوگرایی همزمان با جنبش مشروطه و با تاثیر بی چون و چرا از غرب، به گفتمان غالب در اندیشه سیاسی ایران بدل شد.

در انقلاب مشروطه، مشروعیت سیاسی نظام حاکم از سوی مردم به چالش کشیده شد و ثبات و تعادل جامعه از میان رفت. جامعه با ثبات مانند انسان سالمی است، که وقتی دچار بیماری می شود کارکرد بدنی او دچار اختلال شده است. در این بین سوالات گوناگونی به ذهن متبادر می گردد از جمله اینکه منابع تعادل و ثبات جامعه در دوره قاجار چه بود؟ تزلزل و فروپاشی ثبات سیاسی در نهضت مشروطه در سایه رخداد کدام زمینه ها و عوامل صورت گرفت؟ ظهور نهضت مشروطه همراه با طرح کدام عناصر مشروعیت ساز جایگزین، تکوین یافت؟

نوشتار حاضر در صدد است با رویکری کارکرد گرایانه نسبتی میان تحولات خارجی و آشنایی ایرانیان با این تحولات از یک سو و ظهور نهضت مشروطه و فروپاشی عناصر مشروعیت بخش نظام سیاسی حاکم از سوی دیگر برقرار نماید.

طبق دیدگاه کارکردگرایی، می توان بیداری ایرانیان در اثر تماس با غرب (عامل ارزشی محیطی خارجی ) را به عنوان شرط لازمه و تضعیف حکومت در اثر عدم توانایی در هماهنگی با تحولات را به عنوان شرط کافی انقلاب مشروطه شناسایی نمود.

اگر چه نوشتار حاضر صرفا بر اساس نظریه کارکرد گرایی استوار است و در صدد یافتن رابطه میان تحولات ارزشی محیطی غرب با انقلاب مشروطه می باشد، اما این موضوع نه به معنای کامل بودن و یا مورد پذیرش بودن این نظریه است و نه به معنای پذیرفتن غرب و یا اندیشه های غربی می باشد، بلکه تنها کوششی است در جهت تطبیق انقلاب مشروطه با یکی از نظریات رایج در باب انقلاب ها.

در ادامه به بررسی نظریه کارکردگرایی و الگوی انقلابی این رویکرد خواهیم پرداخت، سپس منابع مشروعیت بخش که باعث ثبات و تعادل حکومت و جامعه قاجار می شد را بررسی نموده و پس از آن به عوامل و زمینه های تزلزل و فروپاشی جامعه نگاهی خواهیم انداخت و در نهایت منابع جایگزین مشروعیت بخش را مرور خواهیم نمود.

چهارچوب تئوریک

چالمرز جانسون یکی از متفکران کارکردگرا است که در کتاب « تحول انقلابی»، انقلاب را در ارتباط با نظام اجتماعی خاصی که آن را احاطه کرده است، بررسی می نماید. به عقیده وی انقلاب از پذیرش رفتار خشونت آمیز در حالتی که تمامی روش های دیگر برای تحول شکست خورده است ناشی می شود. در واقع بروز انقلاب حاصل احساس ناتوانی و شکست یک نظام اجتماعی است.[۱]

بنابراین انقلاب در صحنه نظام اجتماعی نا متعادل رخ می دهد و تا زمانی که ارزش های یک جامعه و واقعیت های محیطی آن با هم سازگار باشند نظام حالت تعادلی خود را حفظ می کند. به عقیده کارکرد گرایان به طور کلی چهار دسته منبع برای تحول وجود دارد:

۱. منابع ارزشی خارجی: مانند وسایل ارتباطات جهانی، بروز انقلاب در کشور های همجوار، فعالیت سازمان های بین المللی، مسافرت به کشور های دیگر و…

۲. منابع ارزشی داخلی: شامل عقاید و ابداعاتی که کاملا سرمنشا داخلی دارند و از بطن جامعه و طی یک روند تدریجی، تکاملی و غیر عمدی صورت می گیرد. این منابع به طور مستقیم بر ارزش ها تاثیر می گذارند.

۳. منابع محیطی خارجی: همانند تغییر داد و ستد به دلیل گشایش بازار خارجی، انقلاب صنعتی، ورود صنایع و حرفه های جدید، مشاغلی که شیوه جدیدی را برای تقسیم کار به جامعه تحمیل می کنند.

۴. منابع محیطی داخلی: شامل اختراعات صنعتی، رشد جمعیت و… که به تغییرات محیطی می انجامد.[۲]

وقتی ارزش ها و محیط یک جامعه از هماهنگی با هم باز می مانند می توان قائل به وجود وضعیتی انقلابی شد. بنابراین انقلاب را باید در متن نظام های اجتماعی محل وقوع شان مطالعه نمود. ضرورت این امر از آنجا ناشی می گردد که ارزش ها و محیط هر نظام را می توان ویژه آن نظام خاص اجتماعی دانست. اگر نظام توانایی هماهنگی با تغییرات را داشته باشد، به حالت تعادل باز می گردد. [۳] بدین ترتیب جانسون عدم هماهنگی میان محیط و ارزش ها را شرط لازم و ناتوانی گروه حاکمه در کاربرد وسایل زور و سرکوب را شرط کافی برای وقوع انقلاب می داند. [۴]

منابع ثبات در دوره قاجار

تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران روند کم و بیش یکسانی را طی نموده است. حکومت قاجار نیز همانند تمام سلسله های مهم ایرانی از زمان آل بویه تا آن زمان، بر قدرت های قبیلگی تکیه داشت. [۵]در واقع ساختار قدرت قبیله و عشیره، نه تنها در ریشه های شکل گیری حکومت، بلکه در تکوین و استقرار بلند مدت حکومت، عنصری مهم تلقی می شد؛ بدین ترتیب مشروعیت سنتی پدرسالاری از درون قبیله به عرصه حاکمیت بسط می یافت و شالوده اصلی اقتدار حاکم را سامان می داد. بنابراین مشروعیت پدرسالاری را می توان وجه غالب نظام سیاسی دوره قاجار برشمرد.

هنگامی که فتحعلی شاه در برابر ملاقات کنندگان اروپایی ابراز شگفتی می کند که چگونه ممکن است یک کشور را در حالی اداره کرد که دیگران هم سهمی در آن داشته باشند، از یک سو این اعتقاد را بازگو می کند که در برابر نهاد طبیعی حکومت خودکامه، چیزی جز هرج و مرج وجود ندارد. [۶] و از سوی دیگر اشاره به کارکرد تاریخی مشروعیت بخش نظام خودکامه در ایران دارد. از جمله فوق می توان دریافت که شاهان قاجار نه تنها همگام با تغییرات پیش نرفتند، بلکه خودکامگی حکومت، راه هرگونه اصلاحات از بالا را نیز سد می کرد.

عباس میرزا که در زمره نخستین اصلاح طلبان و نوگرایان تاریخ ایران در عصر جدید به شمار می رود، بر اثر شکست های نظامی از روسیه (با تقلید از سلطان سلیم سوم در ترکیه) به فکر پایه ریزی «نظام جدید» افتاد. سخنان وی در جریان ملاقات با فرستاده ناپلئون، نشان از اشتغالات فکری وی در آن شرایط و احوال دارد: «ای مرد بیگانه… نمی دانم این قدرتی که شما (اروپایی ها) را بر ما مسلط کرده، و موجب ضعف ما و ترقی شما را فراهم آورده چیست؟

مگر جمعیت و حاصل خیزی و ثروت مشرق زمین از اروپا کمتر است یا آفتاب که قبل از رسیدن به شما، به ما می تابد، تاثیرات مفیدش در سر ما کمتر از سر شماست؟ یا خدایی که مراحمش بر جمیع ذرات عالم یکسان است، خواسته شما را بر ما برتری می دهد؟ گمان نمی کنم. اجنبی حرف بزن! بگو من چه باید بکنم که ایرانیان را هشیار نمایم؟ دلایل پیشرفت شما و ضعف ما کدام است؟ »[۷]

اما اصلاحات از بالا و شکست آن تنها به شاهزاده قاجاری ختم نشد و می توان به شکست مصلحانی همچون قائم مقام، امیر کبیر و سپهسالار نیز اشاره نمود. پر واضح است که دلیل اصلی شکست این اصلاحات را پیش از هر چیز باید در بطن نظام خودکامه فردی جستجو کرد. حکام وقت ایران چندان تمایلی به ابتکار عمل و خلاقیت در امر نوسازی و حرکت به سمت پرکردن فاصله پدید آمده با کشورهای غربی نداشتند.

بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که حکام قجری با سد راه هر گونه اصلاح از یک سو از تغییرات تدریجی ممانعت به عمل آورده اند و از سوی دیگر از انعطاف پذیری نظام کاسته اند. امری که پیش درآمد انقلاب محسوب می گردد. چرا که به عقیده کارکردگرایان، زمینه های انقلاب در شرایطی بوجود می آید که تمامی روش های دیگر برای تحول شکست خورده باشد.

زمینه های فروپاشی تعادل جامعه

با نگاه به چهار دسته عواملی که کارکرد گرایان به عنوان منابع تحول از آنها یاد می کنند، می توان نقش گسترده تری را برای عوامل خارجی در انقلاب مشروطه قائل شد. دقیقا همانطور که انقلاب اسلامی سال ۵۷ را باید یک انقلاب با سرچشمه و منشا داخلی دانست، انقلاب مشروطه را نیز باید یک انقلاب با نقش و نفوذ عوامل ارزشی محیطی خارجی نامید. منظور از نفوذ و نقش عوامل خارجی، حضور و یا دخالت بیگانگان در انقلاب نیست بلکه منظور اصلی نفوذ فرهنگ غربی و عامل تحرک بخش ارزشی و محیطی خارجی بر تحولات داخلی ایران است.

اگر چه نخستین برخوردهای ایرانیان با تمدن غرب در قرون وسطا از طریق بازرگانان و نمایندگان سیاسی و تجاری ایجاد گردید اما تمایل بیشتر و آشنایی گسترده تر نسبت به غرب پس از شکست های پی در پی ایران از روسیه در زمان فتحعلی شاه آغاز گردید.

ورود برخی از عناصر و آموزه های مدرنیته به جامعه ایران و تعاملی که این پدیده با ساخت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی موجود برقرار کرد، تاثیرات پایداری بر برخی از جنبه های زندگی سیاسی در ایران داشت. یکی از این جنبه ها، تاثیری است که آشنایی با غرب برگفتمان و فرهنگ سیاسی ایران، و از آن طریق، بر زندگی سیاسی ایرانیان گذاشت. بخشی از این تاثیر به جنبه های شکلی و صوری زندگی سیاسی، همچون پیدایش نهاد قانون گذاری، تفکیک قوا، محدود شدن قدرت شاه و… مربوط می شود. می توان گفت که در نتیجه این تحولات، برای نخستین بار در تاریخ ایران، «اقتدار نظام سیاسی حاکم»، نه از سوی شاه زادگان، سرداران و رقیبان بالقوه و بالفعل، بلکه از سوی مردم به چالش جدی کشیده شد و «جامعه» رو در روی حکومت ایستاد.

از مهمترین عوامل بیداری جامعه ایرانی می توان به ضرورت روی آوردن به دانش و فن جدید که از پیامدهای جنگهای ایران و روس به فرماندهی عباس میرزا در عهد فتحعلی شاه بود، اشاره نمود. رفت و آمد ایرانیان به کشورهای اروپایی و آشنایی آنان با تحولات جدید علمی، فنی، اقتصادی و سیاسی غرب بویژه اعزام گروههایی از محصلان ایرانی به خارج از کشور برای فراگیری دانش و کارشناسان جدید که نخستین گروه ها به فرمان عباس میرزا در سال ۱۲۳۰ ه. ق به انگلستان اعزام گردیدند را نیز نباید نادیده گرفت.

رواج صنعت چاپ که موجب تحول عظیم و تسهیل در نشر روزنامه ها و دیگر آثار گردید و همچنین رواج و گسترش روزنامه نویسی که به عنوان مهمترین رسانه، اخبار و اطلاعات را در کوتاه ترین زمان در همه جا منتشر می کرد، به همراه ترجمه و نشر کتابها و آثار فرنگی که آشنایی همگانی مردم را با پیشرفتهای غرب ممکن می ساخت، همگی ناشی از تحولات غرب بود.

در این میان از نقش روزنامه هایی که توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور چاپ و غالبا بصورت مخفیانه وارد ایران می شدند نیز نباید غافل ماند. از جمله این روزنامه ها می توان به حبل المتین، ثریا، قانون، پرورش و اختر اشاره نمود که توسط میرزا ملکم خان، سید جمالدین اسد آبادی، میرزا آقاخان کرمانی و دیگر اصلاح طلبان ایرانی خارج از کشور انتشار می یافتند. [۸]

حتی در میان شهر هایی که شاهد بیشترین جنب و جوش انقلابی بودند، فارغ از تهران که به عنوان پایتخت، به صورت مهم ترین مرکز فعالیت های سیاسی و مطبوعاتی محسوب می گردید، از نقش تبریز و مردمان این منطقه و سردارانی چون ستارخان و باقرخان نمی توان به سادگی گذشت. دلیل اهمیت بیش از حد تبریز نیز مجاورت با دو کشور بزرگ عثمانی و روسیه تزاری و قرار گرفتن در سر راه اروپا بود که باعث می شد تازه ترین اخبار و اطلاعات را در خود منتشر نماید.

جنگ روسیه و ژاپن در سالهای ۵ – ۱۹۰۴ و انقلاب ۱۹۰۵ روسیه نیز به مشروطه خواهان ایران که از سال ۱۹۰۱ در حال رشد بودند نیروی مضاعفی بخشید. عده زیادی اهمیت این امر را در این نکته می دانستند که تنها قدرت آسیایی که دارای قانون اساسی بود، تنها قدرت اروپایی را که قانون اساسی نداشت شکست داده بود. از این مقدمه چنین نتیجه گرفته می شد که قانون اساسی «راز قدرت » غرب می باشد و هر کشوری که قانون اساسی دارد، کشوری سربلند و فاتح خواهد بود.

انقلاب روسیه نیز که