پاورپوینت کامل حقوق متقابل مردم و حکومت از دیدگاه حضرت علی(ع) ۹۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل حقوق متقابل مردم و حکومت از دیدگاه حضرت علی(ع) ۹۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل حقوق متقابل مردم و حکومت از دیدگاه حضرت علی(ع) ۹۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل حقوق متقابل مردم و حکومت از دیدگاه حضرت علی(ع) ۹۰ اسلاید در PowerPoint :

وجود همین نابرابری‌ها باعث ایجاد گروه‌ها و قشرهای اجتماعی و به‌اصطلاح امروز فاصله طبقاتی گردیده‌است. این طبقات و اقشار همواره در مقابل یکدیگر قرار داشته و هرگاه این فاصله‌ها افزایش بیش از حد پیدا کرده است باعث ایجاد اعتراض‌ها و شورش‌ها و انقلاب‌های بسیار بوده است.

در طول زندگی اجتماعی بشر همواره گروهی از مردم درمقایسه با همنوعان خود از مزایای بیشتری نسبت به یکدیگر برخوردار بوده‌اند. برخی از ثروت و دارایی هنگفت و برخی قدرت و سلطه بیشتر و برخی دارای منزلت و شرافت بالاتر بوده‌اند. وجود همین نابرابری‌ها باعث ایجاد گروه‌ها و قشرهای اجتماعی و به‌اصطلاح امروز فاصله طبقاتی گردیده‌است. این طبقات و اقشار همواره در مقابل یکدیگر قرار داشته و هرگاه این فاصله‌ها افزایش بیش از حد پیدا کرده است باعث ایجاد اعتراض‌ها و شورش‌ها و انقلاب‌های بسیار بوده است. به همین دلیل همواره از یک حاکم و زمامدار انتظار می‌رود که سیاست‌ها و برنامه‌هایی را در پیش گیرد که منابع ارزشمند جامعه به‌طور یکسان میان اقشار جامعه تقسیم و توزیع عادلانه گردد. لذا این حس نیاز به یک نظام سیاسی قدرتمند براساس حق و عدالت همواره در طول تاریخ با جوامع بشری همراه بوده است. حکومت انواع متفاوتی داردکه یکی از آنها حکومت دینی اسلامی است که این نوع از حکومت و قوانین حاکم بر آن براساس مبانی دینی و الهی است. انتظار از چنین جامعه‌ای رفتارهای دین‌مدارانه است. توقع از حاکمان این حکومت این است که رفتارهای خود را با دیگران، اعم از مخالف و موافق و بیگانه و غیربیگانه و…، بر اساس دستورات دینی استوار گردانند. همان‌طور که از مردم انتظار می‌رود که روابط خود را با حکومت بر اساس روابط دینی تنظیم نمایند. در اندیشه سیاسی امام علی(ع) رابطه حقوقی مردم و حکومت دوجانبه و متقابل است. اگر حقی هست، درهر دو سوی این رابطه است و هر دو طرف ملزم به رعایت آن هستند. حکومت‌امیرالمومنین(ع) حکومتی است که رفتارهای انسانی به دور از هرگونه تبعیض و دوگانگی و بر اساس ارزشمندی ذات انسان، سرلوحه تمامی سیاست‌های حکومتی قرار گرفته‌است. حقوقی که امیرالمومنین(ع) در کلام زیبای خود در نهج‌البلاغه به معرفی و بیان آن می‌پردازند کاملا متفاوت با سایر مکاتب دینی و مذهبی و سیاسی می‌باشد. در نگاه ایشان، تمامی این حقوق، حق طبیعی انسان است که به صورت فطری از همان بدو تولد، بر اساس ارزش ذاتی انسان به او داده شده‌است؛ لذا حقی نیست که حاکمان بخواهند آن را تعریف کنند و به مردمان بدهند، بلکه حقوقی است که همواره موظف به رعایت و محترم شمردن آن می‌باشند.

حکومت امیرالمومنین علی(ع) به عنوان جامع‌ترین و کامل‌ترین حکومت دینی، الگوی بسیار ارزشمندی در جهت عملی کردن این قوانین می‌باشد. لذا هدف از این تحقیق، که تحقیقی نظری است، استنباط و استخراج این حقوق از دیدگاه حضرت علی(ع) و ارائه الگوی ارزشمندی در حکومت اسلامی است که تنها با انتخاب این روش حکومتی، می‌توان به کمال جامعه مطلوب بر اساس مبانی و معارف الهی دست‌یافت.

تعریف واژه‌ها

۱)تعریف حکم

«حکم» در لغت به معنای «امر کردن»، «فرمان دادن» و «دستور» آمده است. برخی از اهل لغت در معنای آن گفته‌اند: «القضاء و أصله المنع، یقال حکمت علیه بکذا اذا منعته من خلافه… و حکمت بین القوم: فصلت بینهم فانا حاکمٌ… یقال الحکمه لانّها تمنع صاحبها من اخلاق الارذال» (فیومی ۱۴۰۵ ج ۲ و ۱: ۱۴۵). بدین ترتیب، «حکم» در لغت به معنای «قضا و منع» است. «حکم کردن» یعنی کسی را از مخالفت دستور منع نمودن، و در اصطلاح عرف، اسناد امری به امر دیگر است به ایجاب یا سلب.

۲) تعریف حکومت

«حکومت» مصدر و از کلمه «حکم» گرفته شده است (شرتونی ۱۴۱۳ ج۲: ۲۸). اهل لغت در معنای حکم گفته‌اند: «حکم به معنای داوری و قضاوت است و حاکم کسی است که حکم را به اجرا در می‌آورد و حکومت نیز به معنای حکم دادن، فرمان دادن، فرمانروایی کردن است» (عمید ۱۳۷۷: ۵۲۸).

حکومت از دیدگاه حضرت علی(ع)

«حکومت» در نهج‌البلاغه و در سیره علی(ع) به مفهوم «مدیریت، هدایت، محبت، مشارکت و خدمت به مردم» است. این مفهوم به زیبایی تمام در سخن و عمل علی(ع) جلوه یافته‌است. آن حضرت تلاش کرد تا مفهوم بدی را که از حکومت در اذهان مردم باقی مانده بود از بین ببرد و مفهوم درست و حقیقی آن را محقق سازد.

۳)حق

حق در لغت، مفرد کلمه حقوق است و در زبان فارسی به معنای سزاوار، روا و مقابل باطل است و در زبان عرب نیز معادل همین معنا را دارد؛ کما اینکه گفته‌اند: «جاء الحق و زهق الباطل»، پس حق در مقابل باطل است، همان‌گونه که روا در مقابل نارواست.

۴) تعریف تکلیف

در لسان اهل لغت «تکلیف» از ریشه «کلّف» به معنای «امرکردن به چیزی است که انجام آن دشوار است». در اصطلاح و فرهنگ دین، تکلیف به فرمان الهی اطلاق می‌شود (جوادی آملی ۱۳۸۵: ۳۰).مراد از تکلیف وظایف و مسئولیت‌هایی است که شخص مکلف در برابر صاحب حق ملزم به انجام آن است. به دیگر سخن، تکلیف یعنی احترام به حقوق دیگران و رعایت آن. یا مراد از «تکلیف»، حکم و فرمانی است که به عنوان یک وظیفه از سوی مقام ذی صلاح صادر می‌شود. هر تکلیفی، ملازم با حقی است که برای دیگران در نظر گرفته می‌شود و هر حقی نیز تکلیفی را برای دیگران به همراه دارد. وقتی می‌گوییم «کسی حق دارد از چیزی بهره‌مند شود» به این معناست که دیگران تکلیف دارند حق او را محترم بشمارند. انسان در زندگی خویش دارای امتیازات و حقوقی است که لازمه حیات اجتماعی اوست. برخی از این حقوق از اهمیت چندانی برخوردار نیستند و اگر فرد بدانها توجه نکند، برای وی و دیگران واکنش منفی یا آثار زیانباری در بر ندارد؛ اما برخی از حقوق از اهمیت زیادی برخوردار است که بی‌اعتنایی به آن موجب زوال حقوق دیگران خواهد شد. برای اینکه فرد در جامعه به امتیازات خود دست یابد، یا به حقوق دیگران تعدی نکند لازم شد که ضوابط و ساختاری شکل گیرد تا همه افراد، همسان به حقوق و امتیازات خویش دست یابند و به حق کسی تعدی نشود. مجموعه قراردادهای اجتماعی را که برای ساختار امور عامه تنظیم می‌گردد، قانون می‌نامند (جوادی آملی ۱۳۸۵: ۴۴).

اصل تقابل و تماثل حق و تکلیف در حکومت علوی

در جامعه علوی، دو اصل جاری است که از آن به اصل «تماثل حق و تکلیف» و اصل «تماثل حقوق متقابل» یاد می‌شود. به این بیان که هر حقی برای شخصی یا اشخاصی ثابت شود، تکلیف نیز برای آنها ثابت می‌گردد که مفاد آن اثبات حق برای طرف مقابل است. این رابطه به صورتی عادلانه و مساوی برقرار است؛ یعنی به همان مقدار که مردم در برابر حاکم اسلام محق هستند، به همان میزان، نه کمتر و نه بیشتر در برابر او مکلفند. آن حضرت در این باره سخنی دارد که می‌فرماید: «لا یجری لاَحدٍ الاّ جری علیه، و لا یجری علیه الاّ جری له، و لو کان لاَحدٍ اَنْ یجری له و لا یجری علیه لکان ذلک خالصاً للّه سبحانه دون خلقه» (دشتی ۱۳۸۲: ۲۱۶). حق اگر به سود کسی اجرا شود، ناگزیر به زیان او نیز روزی به کار می‌رود، و چون به زیان کسی اجرا شود روزی به سود او نیز جریان خواهد داشت. اگر بنا باشد حق به سود کسی اجرا شود و زیانی نداشته باشد، این مخصوص خدای سبحان است نه دیگر آفریده‌ها.

۱)حق نصیحت و خیرخواهی

یکی از حقوقی که حضرت علی(ع) در سخنان خویش به آن اشاره می‌کند، حق نصیحت و خیرخواهی است. از این حق به عنوان اولین حق یاد می‌کنیم زیرا شاید بتوان گفت تا حاکمی خیرخواه مردم نباشد هرگز نمی‌تواند سایر حقوق مردم را رعایت کند. اگر حاکمی همچنان شاهد اشتباه مردمانش باشد و اصلاح دین و دنیای آنها برای او ارزش و ماهیتی نداشته و سعی و تلاش برای آنها نکند، مطمئناً این فرد، فردی است که به مردم جامعه فقط به دید ابزاری نگاه می‌کند که او را به هدف خویش می‌رسانند.

لذا حاکم اسلامی با توجه به مسئولیت خطیر و بزرگی که بر عهده دارد، لازم است به سان پدری مهربان نسبت به فرزند دلبند خود خیرخواه جامعه اسلامی باشد و با اشرافی که به مسائل سیاسی و اجتماعی دارد، آنان را به صراط مستقیم هدایت و خیر و صلاح جامعه را بیان کند.حضرت علی(ع) در خطبه ۳۴ به عنوان نخستین حق مردم به خود به عنوان حاکم جامعه اسلامی می‌فرماید:«فأمّا حقّکم عَلَیَّ فالنَّصیحهُ لَکُم»: اما حق شما بر من آن است که از نصیحت و خیرخواهی شما دریغ نورزم.

۲) حق آزادی

آزادی، واژه‌ای است که از همان ابتدای تاریخ همراه انسان بوده و همواره بر سر نوع پذیرش آن در جوامع و حکومت‌ها، بحث‌ها و نظرهای متفاوتی مطرح بوده است. واژه آزادی در تاریخ زبان‌شناسی مترادف‌ها و مخالف‌های متعددی داشته‌است. لغات مترادف آزادی عبارتند از: رهایی، اختیار، عدم مداخله، عدم محدودیت، عدم وجود مانع و عدم فشار. لغات مخالف آزادی عبارتند از: قید، بند، مداخله، محدودیت، فشار و بندگی، بردگی، مانع، جبر، اجبار و استبداد (جهان بزرگی ۱۳۸۴: ۱۲).

افراد متفکر معمولا در یافتن مفهوم آزادی دچار سردرگمی شده‌اند، اما اگر بپذیریم که در حوزه زبان‌شناسی یک واژه در مواضع مختلف با مفاهیم متفاوت به کار می‌رود، از سردرگمی نجات می‌یابیم. با این همه، این دو مفهوم در تقسیم‌بندی آزادی قدر مشترک همه متفکران درباره آزادی است: «آزادی حقیقی» و «آزادی کاذب». نزد اندیشمندان سیاسی، شاید متداول‌ترین مفهوم اصطلاحی آزادی در حاکمیت انسان بر اعمال، رفتار و سرنوشت خود است (جهان‌ بزرگی ۱۳۸۴: ۱۲). ‌

الف) آزادی در حکومت علوی

مفهوم آزادی در مکتب اسلام دارای ارزشی بس والا می‌باشد که به صورت فطری از همان ابتدا با انسان خلق شده‌است تا با این آزادی و اراده و اختیار، راه و روش خود را در زندگی انتخاب نماید. قانونگذاری در اسلام بر اساس توحید بوده و پایه دیگر آن فضایل اخلاقی است. نتیجه می‌گیریم که آزادی در مکتب اسلام به معنای از بیگانه رستن و به دوست پیوستن است. اسلام انسانی را آزاده می‌داند که در تمام کردار و تفکرات خود از قید و بند عبودیت و بندگی غیرخدا آزاد گشته و به بندگی و عبودیت خدا مفتخر گردد.

آزادی فردی: بدون تردید هر انسانی آزاد آفریده
شده است؛ زیرا خداوند آدم ابوالبشر را آزاد آفرید. امام علی(ع) فرمود: «لاتکن عبد غَیرِک و قد جعلک ا… حُراً‌» (دشتی ۱۳۸۲: نامه ۳۱ ). مولا علی(ع) فرمود: فرزندان آدم ابوالبشر بعضی آزاد و بعضی برده نیستند، بلکه همه مردم آزاد به دنیا آمده‌اند (کلینی ۱۴۰۱ ج ۸: ۶۹). آزادی عقیده و بیان: در اسلام، آزادی اندیشه و عقیده از مهم‌ترین حقوق شهروندان است. آیه شریفه «لا اِکْرَاهَ فِی الدِّین» (بقره: ۲۵۶)، بر اصل کلی آزادی اندیشه، عقیده و دین دلالت دارد. در جامعه علوی هر فردی آزاد است آنگونه که خود می‌خواهد فکر کند. هر کس می‌تواند افکار، آرا و خط‌مشی کلی زندگی خود را داشته باشد. در تعقیب علایق اخلاقی، فلسفی و مذهبی خود آزاد باشد، بدون آنکه موانع قانونی او را نسبت به شکل خاصی از مذهب یا دیگر اعمال ملتزم کند، یا باز دارد (جهان بزرگی۱۳۸۴: ‌۷۲). امام از برجسته‌ترین حامیان و هواخواهان اصل مدارای مذهبی بود. یاران وی هرجا قدم ‌می‌گذاشتند، ضمن احترام به مذهب بومی، آنها را در پذیرفتن اسلام یا ماندن در دین خود و پرداخت مالیاتی به نام «جزیه» مخیر می‌نمودند (جهان بزرگی ۱۳۸۴: ۷۲).‌ سلمان فارسی در فتح مدائن ساکنان آنجا را در اعتقاد داشتن به دو چیز مخیر نمود: یا مسلمان شوند و دارای حقوق برابر با مسلمانان شوند، یا برکیش خود بمانند و مالیات ویژه بپردازند (طبری ۱۴۰۹ ج ۲: ۴۶۳). روش حضرت امیرالمومنین علی(ع) این بود که سعی می‌کرد مردم را از جوانب مختلف یک امر آگاه کرده تا مردم با شناختی که نسبت به آن پیدا می‌کنند دست به انتخاب بزنند. او همیشه سیاست‌های خود را برای مردم تشریح می‌کرد تا مردم با آگاهی کامل آن را تأیید کرده و اظهارنظر کنند. آزادی انتقاد و رفتار حضرت با مخالفان سیاسی: حقوق مردم تنها در انتخاب حکومت و حاکم و تشکیل حکومت دینی منحصر نیست. مردم صاحب امانت و حق شمرده می‌شوند؛ از حق نظارت و انتقاد برخوردارند و می‌توانند در صورت تخلف حکمرانان از موازین تعیین شده و سودمند نیفتادن نظارت و انتقاد در مسیر برکناری حاکم گام بردارند. امیرالمومنین علی(ع) با آنکه امام معصوم بود، از مردم می‌خواست پیوسته از حق انتقاد و نصیحت خود استفاده کنند: «فلا تکفّوا عن مقالهٍ بحقٍ او مشورهٍ بعدلٍ، فانّی لست فی نفسی بفوق أَنْ أُخطیء و لا آمن ذلک من فعلی الاّ ان یکفِیَ ا… من نفسی» (دشتی ۱۳۸۲: خطبه ۲۱۶): ای مردم، از گفتار حق و رایزنی عادلانه دریغ نکنید؛ زیرا من فوق خطا شمرده نمی‌شوم و از آن مصون نیستم؛ مگر اینکه خداوند یاری‌ام کند.

آزادی احزاب و گروه‌های سیاسی: فضای آزاد حاکم بر حکومت علی(ع) سبب شد جریانهای فکری و سیاسی بسیاری شکل گیرد. این گروه‌ها که برخی از آنها بعدها به فتنه‌انگیزی و جنگ با حضرت روی آوردند، از آزادی برخوردار بودند و به‌اندازه گروه‌های همسو و همراه امام از آزادی بهره می‌بردند (منصوری۱۳۸۱: ۲۳)‌.

ناکثین، قاسطین و مارقین، سه گروه عمده سیاسی مخالف امیرالمومنین علی(ع) در دوران حکومت کوتاه او بودند که به امام و روش حکومت او اعتراض داشتند و نارضایتی خود را به اشکال گوناگون ابراز می‌کردند. سیره امام در برخورد با اعتراضات این سه جریان سیاسی به خوبی نشان می‌دهد که اگر او به‌طور رسمی از مردم می‌خواهد انتقادهای خود را به صراحت بیان کنند، مقصودش هرگونه انتقاد نیست. مقصود آن نیست که افراد قدرت طلب و کینه‌توز و توطئه‌گر می‌توانند برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود به بهانه آزادی بیان و قلم، هر آنچه می‌خواهند بگویند و بنویسند.

ب) عدالت در حکومت علوی

پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) و به حکومت رسیدن خلفا، اسلام راستین از مسیر اصلی خود منحرف گشت و به