پاورپوینت کامل قسمت‌نامه در ادب پارسی (از عصر صفوی تا اقبال لاهوری) ۴۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل قسمت‌نامه در ادب پارسی (از عصر صفوی تا اقبال لاهوری) ۴۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۴۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل قسمت‌نامه در ادب پارسی (از عصر صفوی تا اقبال لاهوری) ۴۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل قسمت‌نامه در ادب پارسی (از عصر صفوی تا اقبال لاهوری) ۴۹ اسلاید در PowerPoint :

از میان شعرهای گنجینه ی فارسی، شعرهایی هم به نام «قسمت‌نامه» به جای مانده است که با کمی گذشت می‌توان آن را از انواع شعر فارسی برشمرد که در بیش تر کتاب‌هایی که در زمینه ی تقسیم‌بندی شعر فارسی نوشته شده، جایی برای آن در نظر گرفته نشده است.

از میان شعرهای گنجینه ی فارسی، شعرهایی هم به نام «قسمت‌نامه» به جای مانده است که با کمی گذشت می‌توان آن را از انواع شعر فارسی برشمرد که در بیش تر کتاب‌هایی که در زمینه ی تقسیم‌بندی شعر فارسی نوشته شده، جایی برای آن در نظر گرفته نشده است.

نزدیک‌ترین تعریفی که برای آن داریم، ذیل صنعت تقسیم است که گویند: «صناعتی بدیعی است که به موجب آن شاعر معنایی را در نظر می‌گیرد و بعد آن را به چند جزء تقسیم می‌کند. در شعر فارسی، شاعر هر جزء را با معنی آن مربوط می‌کند» (داد:۱۵۰). اما تقسیم‌نامه ی موردنظر ما از نظر شکل و محتوا تفاوتی با صنعت تقسیم دارد.

آن چه از قسمت‌نامه‌ها فعلن در دست است، مربوط به شعرهای طنزگونه (مطایبه) در قالب قطعه است که شاعر، جنگِ ناعادلانه دو وارث را در زمان تقسیم ارث بیان می‌کند. هرچند که نکوهش بی‌عدالتی‌های رایج زمان، فراموش‌شدن ارزش‌های برادری و انسانیت و چیرگی سالوس و ریا و از بین‌رفتن قدر و منزلت و ارزش‌های دیگر انسانی و اجتماعی هم موردنظر شاعر بوده است.

مشهورترین قسمت‌نامه‌ها از وحشی بافقی است که به مرور زمان، بیش تر مصراع‌های آن در حکم مَثَل درآمده و به بسیاری از کتاب های امثال راه یافته است. دهخدا در امثال و حکم (۱/۶۶) و عبدالحمید حیرت سجادی در گزیده‌ای از تأثیر قرآن به نظم فارسی (۵۴) این بیت ها را تلمیحی می‌دانند به این آی قرآن: «تِلکَ اذا قسمه ضیزی» (نجم:۲۳): «اگر چنین بود، چه تقسیم نادرستی بود.»

با تردیدی کم‌مایه می‌توان گفت قدیمی‌ترین قطعه از وحشی است که دیگران (به‌ویژه معاصران او) به پی روی از وی به سرودن این گونه شعرهای دست یازیده‌اند، مثلن دایی‌جواد (۱/۵۱۳) می‌نویسد: «میرزاقلی میلی (م: ۹۸۵ ق) قسمت‌نامه‌ای دارد که شاید به نظر وحشی رسیده باشد» در حالی که می‌دانیم فوت وحشی بافقی ۹۹۱ ق بوده است. یا در فهرست نسخه‌های خطی دانشگاه تهران (دانش‌پژوه ۵۴۲۲ ـ ۱۱/۲۲۴۷) قطعه‌ای بلند از فهمی آمده که تمام بیت ها قطعه وحشی است، این گمان را تقویت می‌بخشد که شاید قطعه ی مشهور وحشی از آن استخراج شده یا فهمی آن بیت ها را تضمین کرده باشد.

آن چه اکنون در دست است، مربوط به شاعرانی چون وحشی بافقی، میرزاقلی میلی تُرک هروی، ملا محمد فهمی رازی تهرانی، میرحیدر رفیعی معمایی کاشانی، اقبال لاهوری و چند قسمت‌نامه ی بی‌نام دیگر است. در آغاز قطعه ی مشهور وحشی بافقی را می آوریم:

میراث بابا

زیباتــر، آنچــه مانــد (۱) ز بابا، از آنِ تــو! / بَد ای برادر از من و اعــلا از آنِ تو!

این طاسِ خالی از من و آن کوزه‌ای (۲) که بود / پارینه پُر ز شَهدِ مُصــفّا، از آنِ تــو!

یا بوی ریسمـان گُسَــلِ میــخ (۳) کَــن زِ من / مهمیـــزِ کلّـــه‌تیز مطلا از آن تـو (۴)!

این (۵) دیـگِ لب‌شکستــه صابون‌‌پزی ز مـن / آن چمچه هریسه (۶) و حلوا از آن تو (۷)!

این (۸) قوچِ شاخ‌کج (۹) که زند (۱۰) شاخ از آن من / غوغای جنگ قوچ و تماشا از آن تو (۱۱)!

این (۱۲) استــر (۱۳) چمــوشِ لگــدزن، از آن من / آن (۱۴) گــربه مصاحــــب (۱۵) بابــا از آن تو (۱۶)!

از صحــنِ خانه تا به لبِ بــام از آن من / از (۱۷) بامِ خانــه تا به ثریــا از آن تــو!

(مسرت ۸۷۳۷)

چنان که آمد چون بیت ها و مصاریع این قطعه مَثَل سایر شده است، اختلاف زیادی با ضبط اصلی آن در دیوان وحشی به چشم می‌خورد.

احمد شاملو (۳:۲۶۶) معتقد است که «قطعه از زبان برادر بزرگ تری به نظم درآمده که در تقسیم مرده‌ریگ پدر به ریشخند برادر کوچک‌تر می‌کوشد». مرحوم امیرقلی امینی (برگ ۵۲) در کتاب داستان‌های امثال، داستان این قطعه را چنین می‌آورد: «پدری مُرد، دو پسر داشت، یکی بسیار با هوش و حیله‌گر و دیگری گول و ابله. موقع تقسیم میراث پدر، برادر با هوش هرچیز خوب و گران بها را با زبان‌بازی به خود اختصاص می‌داد و هر چیز بد و بی‌بها را با چرب‌زبانی و سفسطه‌سازی سهم برادر می‌ساخت.»

امینی (برگ های ۵۲ـ۶۲) در ادامه می‌افزاید: «این شعر مَثَلی از شاعر شیرین‌‌سخن وحشی بافقی است. اکثر، صورت ارسال مثل به خود گرفته است و در محاوره های عامه اغلب مورد تمثیل قرار می‌گیرد… این امثال هریک در مورد افراز و تقسیم‌های نامتناسب که از روی حیله‌گری و حقه‌بازی و به منظور سوء استفاده شخصی انجام می‌پذیرد، ایراد می‌شود.» و حمید شعاعی در کتاب امثال در شعر فارسی (۱:۷۵۵) کاربرد آن را چنین می‌داند: «در مورد کسی که بخواهد با حقّه‌بازی و شیرین‌زبانی و حیله و فن و نیرنگ، اشیای گران بهایی را ناچیز جلوه داده و آن را از چنگ صاحبش به در برد گفته می‌شود».

هر چند این قطعه در بیش تر نسخه‌های خطی دیوان وحشی وجود ندارد، اما بنا به قراینی چند می‌توان اصل قطعه را از وحشی دانست و او را مقدم بر همه شمرد:

یک. دوبیتی‌ای که غضنفر گُلجاری در هجو وحشی دارد، ناظر بر چنین تقسیمی است:

وحشی و برادرش که خلوت کردند / در مُلک سخن ترک خصومت کردند

هر شعر که در کهنه کتابی دیدند / بردنـد و برادرانــه قسمت کردنــد

(آذر بیگدلی:۲۴۰)

دو. فهمی تهرانی هم در هجویه خود اشاره‌ای تلویحی به همین قسمت‌گری دارد و چنان که برمی‌آید، چنین عملی بین وحشی و برادرش صورت گرفته است. این بیت ها بر همان ردیف «تو» است و اشاره‌ای هم به همان کاسه ی مورد دعوا دارد:

برخوان یکی یکی که چون بـود / دزدی تو و بــرادر تـــو

چون بود شکنجه‌ها که خوردی / وافکندن تاس بر سـر تو

(وحشی بافقی:۸۲)

دو هجویه ی نام برده تضاد دارد با شعرهای سوزناک وحشی در سوگ برادرش، مرادی، که در چند جای کلیات مندرج است. شاید وحشی چند برادر داشته است. این فرضیه ها در صورتی درست است که آن قطعه را (که رشید یاسمی در مجله ی آینده و چند جای دیگر آن را قصیده می‌خواند) زبان‌حال وحشی بافقی بدانیم.

اما قسمت‌نامه ی ملا محمد تهرانی «فهمی رازی» (۹۳۰ـ ۹۸۴ق) که همه ی هفت بیت مطایبه وحشی را در خود دارد و در فهرست نسخه های خطی کتاب خانه ی مرکزی دانشگاه تهران، ش ۳۰/ ۳۲۸۰ مورخ ۱۲۳۹ق، برگ های ۱۵۵ـ۱۵۷، قرار دارد و این گمان را تقویت می‌کند که یا فهمی بیت های وحشی را تضمین کرده است ــ که با توجه به دشمنی شدید آن دو بعید می‌نماید ــ و یا این که آن هفت بیت از این قطعه استخراج و به وحشی منتسب شده است (فهمی هفت سال پیش از وحشی درگذشته است.) اصل این قطعه چنین است:

زیبــا هر آن چــه مانـــده ز بابــا از آنِ تـو / بـد ای برادر از من و زیبا از آنِ تـو (۱۸)

آن بد (۱۹) کتــاب مغلــق مشکــل از آن مــن / آن یک (۲۰) ورق ترسّـل خوانا از آن تو

آن طاس خالی از من و آن کوزه‌ای که بود / پارینــه پر ز شهد مصفــا از آنِ تـو

وجـــه تمســک سجــل تا شــده ز مــن / الزام خصــم منکر و دعوا از آن تـو

آن دو غــلام بچــه جاهــل از آن مــــن / کاکــای پیــر پُختــه دانـا از آن تـو

آن دیـگ لب شکسته صابون‌پزی از آن مـن / آن کمچه هریســه پاپـــا از آن تــو

مرســول قریه کهـــنه وقفــی از آن مـــن / گلگشــت سرزمین مصلـی از آن تو

انگشتــری که رفتــه ســوادش از آن مــن / سجعی که پرنگین شده انشا از آن تو

یابــوی ریسمان گســل میــخ‌کن ز مـــن / مهمیـــز کلّــه تیـــز مطـلا از آن تو

آن استــر چمــوش لگــدزن از آن مــــن / آن (۲۱) گربــه خموشــک بابا از آن تـو

قوچ شکستــه شاخ سیــه‌چشم از آن مـن / غوغای جنگ قوچ و تماشـا از آن تو

طنبــــور