مهسا فایل |
سایت دانلود فایل پاورپوینت کامل بررسی تطبیقی ویژگیهای نوشتاری کتاب مقدس و قرآن کریم ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint
در حال بارگذاری
توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد
پاورپوینت کامل بررسی تطبیقی ویژگیهای نوشتاری کتاب مقدس و قرآن کریم ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است
شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.
لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل بررسی تطبیقی ویژگیهای نوشتاری کتاب مقدس و قرآن کریم ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن پاورپوینت کامل بررسی تطبیقی ویژگیهای نوشتاری کتاب مقدس و قرآن کریم ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :
این مقاله با رویکرد نظری و تحلیلی، برخی از ویژگیهای نوشتاری تورات، انجیل و قرآن را بررسی کرده است. ابتدا بحث کلمه، کلام و انسان کامل (واسطه دریافت کتاب آسمانی) و پس از آن، بحث کتاب و تأویل آن مطرح میشود. سپس مباحثی مانند انسجام و یکپارچگی، وحی یا الهام، تدوین کتاب مقدس و قرآن کریم، سبک نگارش، تدوین کتابهای جانبی، برتری قرآن بر کتاب مقدس، تحریف قرآن و کتاب مقدس، حجیت و اعتبار، و اوصاف قرآن و کتاب مقدس از نگاه آیات قرآن مطرح میشود. در این مقال، تلاش شده است که مطالب بهصورت تطبیقی، و به اختصار، بیان شود.
این مقاله با رویکرد نظری و تحلیلی، برخی از ویژگیهای نوشتاری تورات، انجیل و قرآن را بررسی کرده است. ابتدا بحث کلمه، کلام و انسان کامل (واسطه دریافت کتاب آسمانی) و پس از آن، بحث کتاب و تأویل آن مطرح میشود. سپس مباحثی مانند انسجام و یکپارچگی، وحی یا الهام، تدوین کتاب مقدس و قرآن کریم، سبک نگارش، تدوین کتابهای جانبی، برتری قرآن بر کتاب مقدس، تحریف قرآن و کتاب مقدس، حجیت و اعتبار، و اوصاف قرآن و کتاب مقدس از نگاه آیات قرآن مطرح میشود. در این مقال، تلاش شده است که مطالب بهصورت تطبیقی، و به اختصار، بیان شود.
مقدمه
در طول تاریخ، خدا به وسیله پیامبران از آدمعلیهالسلام تا خاتمصلیاللهعلیهوآله، با بشر سخن گفته[۱] و این، سنتی است جاری که آیات قرآن کریم به آن اشاره دارند.[۲] پیامبران پس از فهم وحی و سخن خدا، مأمور بودند که با مردم براساس ظرفیتِ فهمشان صحبت کنند. بنابراین، کلام خدا باید بهگونهای به مردم القا شود که همه آنها بتوانند از آن استفاده کنند. ازاینرو، کتابهای آسمانی که وحی الهی را دربردارند باید سطوح معنایی مختلفی داشته باشند تا برای همه مردم قابل استفاده باشند. ازآنجاکه پیامبران یک کلام را با توجه به شرایط زمان و مکان، بهصورتهای گوناگون و با سطوح مختلف بیان کردهاند، بهیقین در کتابهای آنان اشتراکات فراوانی وجود دارد. بنابراین، همه پیامبران، کتابهای پیشینیان را تصدیق و تأیید میکردند.
بهعقیده مسلمانان، خدا قرآن را بر پیامبر اسلامصلیاللهعلیهوآله نازل کرده است و همه واژگان آن، وحی الهی است. یهودیان نیز تورات را وحی الهی میدانند و بهعقیده مسیحیان، خود مسیح، وحی الهی است و اناجیل، شرح حال اویند. در این نوشتار برآنیم که به ویژگیهای کتابهای آسمانی، نگاهی مختصر داشته باشیم. ازاینرو، ویژگیهایی مانند کلام بودن، کتاب بودن، تأویل، انسجام، وحی یا الهام بودن، تدوین کتاب، سبک نگارش، تحریف، اعتبار، و اوصاف تورات، انجیل و قرآن از دیدگاه آیاتِ قرآن، بررسی خواهند شد.
سخن گفتن خدا با انسان
آیاتی چون “مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ”(بقره:۲۵۳) دلالت بر وقوع تکلم خدا با برخی از انسانها دارد و این تکلم، مجازی و تمثیلی نیست؛ یعنی خدا واقعاً با برخی انسانها سخن گفته است. در قرآن، به این ارتباط «کلام» گفته میشود.
کلام خدا که مخصوص پیامبران و رسولان بوده و دربردارنده اخباری است از روح، فرشتگان، شیطان، لوح و قلم، و …، حقیقی است و امور حقیقی را بیان میکند، نه اینکه مجازی و تمثیلی باشد؛ زیرا آیات قرآن و گفتار پیامبران پیشین، ظهور دراین دارند که گویندگانشان از این سخنان، اراده مجاز و تمثیل نکردهاند. بنابراین، سخن گفتن خدا با پیامبران، امری است حقیقی که همان آثار سخن گفتن بشری بر آن مترتب میشود.[۳]
خدای متعال با کلام و تکلیم، به برخی از افعال خود اشاره میکند؛ مانند: «وَ کَلَّمَ اللَّهُ مُوسی تَکْلِیماً»(نساء: ۱۶۳) و «مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ»(بقره:۲۵۳). اطلاق این دو آیه، با آیه «وَ ما کانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُکَلِّمَهُ اللَّهُ إِلاَّ وَحْیاً أَوْ مِنْ وَراءِ حِجابٍ أَوْ یُرْسِلَ رَسُولاً فَیُوحِیَ بِإِذْنِهِ ما یَشاءُ»(شوری: ۵۱) تفسیر میشود؛ یعنی خدا بهگونههای مختلف و بهصورت حقیقی با بشر سخن گفته است؛ زیرا اگر کلام خدا حقیقی نباشد، استثنای «الّا وحیاً» حقیقی نمیشود و وحی الهی، غیرحقیقی تلقی میشود. بنابراین، اصل کلام و سخن گفتن خدا با انسان، قطعی است. البته کلام الهی محدودیتهای کلام بشری را ندارد و برای بیان آن به حنجره یا چیزی شبیه دستگاه کلامی بشری نیاز نیست.[۴] همچنین وضعی و اعتباری نیست؛ زیرا خدا شبیه مخلوقات نیست: “لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْء”(شوری: ۱۱). آنچه کلام خدا و انسان را به یکدیگر شبیه میکند، خواص و آثار کلام است که هردو، مانند هماند. پس از اینکه دانستیم اصل کلام و سخن گفتن برای خدا ثابت است، این پرسش مطرح میشود که حقیقت کلام الهی چیست و چگونه محقق میشود. پاسخ این است که کلام الهی، مانند سایر افعال خدا همچون زندهکردن، میراندن، روزی رساندن، هدایت و پذیرش توبه، از صفات ذاتی نیست.[۵] این فعل الهی، بالاترین مرتبه حکمت و صدق و حقیقت، و اعتدال و انسجام است و برتر از قدرت بیکران او، قدرتی نیست تا سخن او را تغییر دهد.[۶]
خدا برای سخن گفتن با انسان و نمایاندن خود، در کلمات تجلی میکند؛ یا بهصورت عام[۷] و یا بهصورت خاص، مانند عیسیبن مریمعلیهماالسلام.[۸] بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که کلمه، تنها بر قول و سخن و گفتار صدق نمیکند، بلکه درباره اشیاء نیز میتوان اصطلاح کلمه را بهکار برد. البته اقوال نیز خارج از اشیا نیستند و مفهوم شیئیت بسیار گسترده است. از سویی، کلمات، شامل همه موجودات میشود؛ زیرا آنها مظاهر حقاند و درباره وجود او سخن میگویند. با توجه به این نکات است که جهان آفرینش را کتاب حق تعالی میخوانند.
البته در قرآن، کلام یا تکلیم فقط درباره انسان بهکار رفته، ولی اصطلاح کلمه یا کلمات، درباره غیرانسان آمده است.[۹] انسان کامل، بهمثابه صادر اول، بالاترین کلمه خداست و واسطه دریافت کلام خداست. بنابراین، اشارهای کوتاه به بحث انسان کامل خواهیم داشت.
امام (انسان کامل) واسطه خالق و مخلوق
انسان کامل، مظهر اسم جامع «الله» است و ازاینرو، بر تمام عوالم وجود، حاکمیت دارد. بهدلیل اینکه تمام عوالم وجود، کلمات تامه خدایند، کتاب اویند و انسان کامل، کتابی است که همه این کتابها را در بردارد؛ زیرا او نسخه عالم کبیر است.
«و الانسان الکامل الجامع لجمیعها (عوالم)، اجمالاً فی مرتبه روحه وتفصیلاً فی مرتبه قلبه عالم کلی یعلم به الاسم الله الجامع للاسماء»[۱۰] و «یجب أن یعلم، أنّ هذه العوالم کلیها وجزئیها کلّها کتب ٌ الهیه لاحاطتها بکلماته التامّات… أم الکتاب… الکتاب المبین… والانسان الکامل کتاب جامع لهذه الکتب المذکوره لانّه نسخه العالم الکبیر».[۱۱]
اصل و مبدأ تمام مراتب خلافت الهی، صورت اسم اعظم و عین ثابت و مظهر تاموتمام حقیقت محمدیه است که بهحسب اصل ذات و حقیقت، واحد است؛ اما فروع متعددی دارد که بهاقتضای هر زمان، یکی از پیامبران و اولیا در عالم شهود تجلی میکند. البته کاملترین تعیّن حقیقت محمدیه، حضرت محمد صلیاللهعلیهوآله است.[۱۲] انسان کامل که در زبان عارفان به حقیقت محمدیه معروف است، خود در هر زمانی تعین خاصی داشته است. همه پیامبران با وجود اختلاف درجات، تعینهای مختلف حقیقت محمدیهاند. به این دلیل که اسما و صفات خدا ازلی و قدیماند، انسان کامل نیز قدیم و ازلی است. از دیدگاه شیعی، پس از حضرت محمد صلیاللهعلیهوآله، امامان معصوم علیهالسلام حامل این حقیقتاند.
خلاصه اینکه انسان کامل، مظهر کلمه «کن» الهی و کلمه بیواسطه حق و صادر اول است، که از آن به عقل اول تعبیر میشود. او تمام مراتب حق را داراست و میتواند مثل او در عالم تأثیر بگذارد. البته تمام کمالات انسان کامل به اذن الله است و او بهطور مستقل، از خودش چیزی ندارد؛ بلکه فقر مطلق است.
کلمه، لوگوس[۱۳] و حقیقت محمدیه
لوگوس واژهای یونانی است بهمعنای گفتار، ساماندهی، نظم عقلانی، بیان عقلانی، تبیین، عقل، کلمه و …[۱۴] که درمیان نوشتههای فلسفی یونانی معروف بوده است. لوگوس بهمثابه «کلمه خدا»، با تمام تجلیاتش، در متون الهیاتی یهود و مسیحیت در دوره هلنیستی ظاهر میشود. حکمت سلیمان و فیلون، ازجمله منابع یهودی، و انجیل یوحنا، ازجمله منابع مسیحی دراینبارهاند. در ادامه، لوگوس در مسیحیت همان پسر خدا یا مسیحا (لوگوس متجسد) میشود. لوگوس (کلمه خدا) در کتاب مقدس یهودیان، بهمثابه تعلیم الهی (یعنی واسطه وحی و هدایت)، واسطه خلقت است و در مقام ابزار کنترل طبیعت ظاهر میشود. کلمه پروردگار، در مزامیرِ ۱۱۹، با تورات یکی دانسته میشود. در نه باب اولِ امثال سلیمان، اوصاف کلمه یا تورات به حکمت نسبت داده میشود. درواقع، تورات و حکمت در کتابهای اپوکریفایی بنسیراخ و حکمت سلیمان یکیاند.[۱۵] در مسیحیت نیز لوگوس از همان منابع کتاب مقدسی و رِبَّنی (منسوب به رِبّی، یعنی عالم یهودی) ریشه گرفته و این برای نشان دادن شباهتهای لوگوس یهودی و مسیحی کافی است. تفاوت لوگوس در مسیحیت این است که لوگوس در مسیحیت متجسد شد.[۱۶] لوگوس یا کلمه الهی در مسیحیت، در همهچیز و همهجا حاضر است؛ بهواسطه اوست که مخلوقات حیات و نور میگیرند و بهسبب وجود این کلمه است که شناخت خداوند ممکن میشود.[۱۷] این توصیف از کلمه، شبیه حقیقت محمدیه در اسلام است و همانگونهکه در دورهای از تاریخ، کلمه در عیسیعلیهالسلام تجسم یافت، در دورهای دیگر، حقیقت محمدیه در قالب حضرت محمدصلیاللهعلیهوآله تجسم پیدا کرد. این نور انقطاع ندارد و تا امام عصرعجلاللهتعالیفرجهالشریف جریان دارد و او اکنون نماد حقیقت محمدیه است. بنابراین، شاید بتوان گفت کلمه الهی و حقیقت محمدیه، دو اسم از یک واقعیت را تشکیل میدهند.[۱۸] انسان کامل در عرفان یهودی آدم علیون[۱۹] (یعنی انسان متعالی) یا آدم قادمون[۲۰] (یعنی آدم قدیم) نامیده میشود.[۲۱] آدم علیون، مظهر تمام سفیراها[۲۲] در عالم است.[۲۳] سفیراها، مثال معنوی کلام خدا (همه آموزههای کتاب مقدس، بهویژه ده فرمان) بهشمار میروند.[۲۴]
چنانکه دیده میشود، در یهودیت نیز همانند اسلام، بحث کلمه (لوگوس) با انسان کامل عجین است؛ همانگونه که در مسیحیت نیز چنین است؛ با این تفاوت که در مسیحیت، یوحنا به کلمه تشخص داده و آن را شخصی میداند که در پیکره یک منجی، گوشت و پوست بهخود میگیرد و تجسم مییابد.
آنچه از این مباحث بهدست میآید، از این قرار است:
۱. خدا با انسان سخن گفته و این، سنت جاری او از آدم علیهالسلام تا خاتم صلیاللهعلیهوآله بوده است؛
۲. سخن گفتن خدا با انسان، حقیقی بوده است، نه مجازی و تمثیلی (البته در کلام الهی روش مجازی و تمثیلی بهکار رفته، ولی اصل بر حقیقی بودن است و خلاف آن دلیل میخواهد)؛
۳. کلام و کلمه خدا از سنخ کلام بشری نیست، بلکه فقط آثار و خواص کلام بشری را دارد؛
۴. کلام خدا، یعنی فعل الهی، شامل تکوینیات و غیرتکوینیات میشود؛
۵. مصداق اتمّ این کلام، انسان کامل است که واسطه فیض خداست؛
۶. کلمات خدا، بهصورت کتاب تشریع و بهصورت الفاظ و کلمات، در کتب کتابهای گذاشته و در قرآن ظهور و بروز یافته است؛ بنابراین، خدا دارای دو کتاب تکوین و تشریع است.
کتاب
کتاب بر وزن فعال، بهمعنای مکتوب، یعنی نوشتهشده است. به دلیل آنکه قراردادها و دستورهای الزامی با نوشتن به مرحله قطعیت میرسید، واژه کتاب و کتابت به معنای هر حکم واجب یا هر سخنی که نقض پذیر نباشد، بهکار میرود. بههمین دلیل، قرآن که کلام الهی است و نقض پذیر نیست، کتاب نامیده شده است.[۲۵] البته دراصل، کتاب به صفحههایی گفته میشود که بهوسیله خطوط و سطور چاپی یا غیرچاپی، معانی را در خود ضبط و ثبت کردهاند؛ ولی چون ملاک کاربرد اسامی، اغراض و غایات آنهاست، میتوان در این مورد نیز توسعه داد و هر چیزی را که معنایی ثبت میکند هرچند کاغذ و قلم و مانند آن نباشد ـ کتاب نامید. بنابراین، ما در قرآن نمونههایی را میبینیم که کتاب مصطلح نیست، ولی به آن کتاب گفته شده است؛ مانند آنچه در ذهن و قلب انسان وجود دارد.[۲۶] آیه “بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ ما یَجْحَدُ بِآیاتِنا إِلاَّ الظَّالِمُونَ” (عنکبوت:۴۹) اشاره به قرآن دارد.
انواع کتاب در قرآن
در قرآن از سه نوع کتاب، نام برده شده است:
۱. کتابهایی که بر پیامبران علیهالسلام نازل شده و در بردارنده شریعتاند.
۲. کتابهایی که اعمال خوب یا بد بندگان را ثبت و ضبط میکنند. این قسم خود اقسامی دارد: قسمی مختص هر انسانی است و دیگری کتابی است که اعمال امتها را ثبت و ضبط میکند. این قسم، تقسیم دیگری براساس افراد خوب و بد دارد و آن، کتاب ابرار و فجار است؛
۳. کتابهایی که جزئیات نظام وجود و حوادث در آن ثبت و ضبط میشود و خود بر دو قسم است: کتابی که در آن تغییر و دگرگونی راه ندارد، بهنام کتاب مبین و لوح محفوظ، و کتابی که دگرگونی و محو و اثبات در آن وجود دارد، بهنام کتاب محو و اثبات.[۲۷]
مراتب وجودی کتاب آسمانی
از آیات قرآن[۲۸] استفاده میشود که جایگاه اصلی و اولیه کتاب آسمانی جایی است فراتر از عقلها، که از آن به «أم الکتاب» و «لوح محفوظ» تعبیر میشود. تعبیر امالکتاب (کتاب مادر یا مرجع) به این دلیل برای آن بهکار رفته است که کتابهای آسمانی از آن استنساخ[۲۹] شدهاند. دو صفت علی و حکیم در آیه ۴ سوره زخرف، جایگاه اصلی این کتاب را فراتر از عقل بشری معرفی میکنند؛ زیرا عقل چیزی را که از مفاهیم و الفاظ و مقدمات تصدیقی مترتب بر یکدیگر تشکیل شده است، درک میکند و آنچه را که فراتر از مفاهیم و الفاظ، و بدون اجزا و فصول است، نمیتواند درک کند. بنابراین، اوصاف یادشده ایننکته را میرسانند که «کتاب» در لوح محفوظ، نزد خدا در جایگاهی بسیار بلندمرتبه قرار دارد که عقلها نمیتوانند به آن برسند؛ بنابراین، در قالب قرآنی (=قابل خواندن) عربی نازل شد تا در دسترس عقلها باشد «إِنَّا أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ»(زخرف:۳).[۳۰]
عارفان با استفاده از قرآن و احادیث، برای کتاب آسمانی مراتبی همانند مراتب عالم در نظر میگیرند. براساس هستیشناسی عرفانی، عالم ماده در ذوات و صفاتش، تنزلیافته عوالم بالاتر است[۳۱] و بهطور کلی، عالم تکوین دارای مراتب است. در این مورد، اشاره به قصیده بسیار معروف میرفندرسکی، خالی از لطف نیست:
چرخ با این اختران، نغز و خوش و زیباستی
صورتی در زیر دارد آنچه در بالاستی
این بیت که مطلع قصیده است، به مراتب طولی هستی، نفس رحمانی، حقیقت محمدیه، رحمت واسعه و کلمه «کن» اشاره دارد.[۳۲] از دیدگاه عارف، چنین سلسلهمراتبی که در کتاب تکوین بهچشم میخورد، عیناً در کتاب تشریع نیز وجود دارد. کلام لفظی خدا که در کتابهای آسمانی و قرآن ظهور یافته ـ چون مطابق عوالم بالاست ـ این مراتب را که بطون نامیده میشوند، داراست.
عرفا مراتب و بطون کتاب تشریع را کاملاً منطبق بر کتاب تکوین میدانند. اگر عالم تکوین مراتبی چندگانه دارد، بههمینسان و دربرابر هر مرتبهای از این عالم، بطنی از بطون کتاب تشریع قرار دارد. کتابهای آسمانی و بهویژه قرآن، از این مراتب طولی گذر کرده و به عالم حروف، کلمات و ماده رسیدهاند.[۳۳]
با توجه به وجود مراتب متعدد در عالم و در کتابهای آسمانی، بحث تأویل آیات و اینکه علم تأویل از آنِ خدا و راسخین در علم است، پیش میآید و دیگر انسانها، هرچه طهارت نفس پیدا کنند، بههماناندازه از کتابهای آسمانی و قرآن میتوانند استفاده کنند.
نزول دفعی و تدریجی، و ارتباط آن با دو ساحت کتاب
از نزول کتاب در شب قدر، معلوم میشود که تمام قرآن یکباره نازل شده است. دربرابر، از آیاتی همچون «وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَی النَّاسِ عَلی مُکْثٍ وَ نَزَّلْناهُ تَنْزِیلاً» (إسراء: ۱۰۶) روشن میشود که قرآن، نزول تدریجی دارد. آیات دیگر و روایات، نزول دفعی و تدریجی را تأیید میکنند. بنابراین، قرآن دو نزول دفعی و تدریجی دارد و قرآنی که اجزا و سورههایی دارد و زمانمند و مکانمند است، قابلیت نزول دفعی را ندارد. بنابراین، نزول دفعی باید بهصورت بسیط و غیرمفصل و نزول تدریجی بهصورت مفصل باشد. بنا بر قضای الهی، امور دارای دو مرحله هستند. یکی مرحله اجمال و دیگری مرحله تفصیل. در شب قدر است که امور اجمالی، تفصیل داده میشود و قرآن نیز در این شب، از حالت بساطت و اجمال به حالت تفصیل درمیآید.[۳۴] کتاب آسمانی در اسلام دارای دو ساحت است و برای اینکه از ساحت اول و اجمال، به ساحت دوم و تفصیل برسد ـ همانگونهکه پیش از این گفته شد، باید انسان کامل آن را دریافت کند و نقش وی در این زمینه بسیار حیاتی است.
کتاب در یهودیت
بنابر عقیده یهودیان، توراتْ ازلی و قدیم است و نظام عالم بر آن استوار است و اگر تورات نبود، آفرینش صورت نمیگرفت. برخی بر این باورند که تورات دو هزار سال پیش از آفرینش عالم بهوجود آمد. برخی دیگر بر این عقیدهاند که تورات ۹۷۴ دوره پیش از آفرینش جهان نوشته شده بود و در پناه ذات قدس متبارک قرار داشت.[۳۵] تمام نوری که خدا به بنیاسرائیل بخشیده است، در تورات نهان است؛ توراتی که تبلور و استمرار عرفانی وحی سینوی است. الواحی که بر حضرت موسی علیهالسلام نازل شدند، دو دسته بودند. الواح اولیه تورات و الواح ثانویه. در کتاب زوهر[۳۶] آمده است که الواح اولیه از درخت حیات صادر شده بود، ولی بنیاسرائیل با گوسالهپرستی خود نشان دادند که شایستگی بهرهگیری از آن را ندارند. بنابراین، حضرت موسی علیهالسلام به فرمان خدا، تورات دیگری به مردم عرضه کرد که صادر از درخت خیر و شر بود. الواح ثانویه دربردارنده اوامر و نواهی است. قباله میگوید که الواح اولیه، نور و عقیده مسیحا (منجی) و منبع حیات ابدی در زمین بود؛ ولی الواح ثانویه تجلی متکثر[۳۷] و غیرمستقیم این نور، یعنی حکمت[۳۸] است که دیگر بهطور مستقیم و بیواسطه در دسترس نیست؛ بلکه در پس پرده علم تکوینی خدا[۳۹] محجوب شده است. تجلی «تورات قدیم»[۴۰] تغییر کرد، اما نه در ذاتش که همان حکمت است. حضور واقعی حکمت الهی در تجلی دوم نیز همانند تجلی اول است؛ با این تفاوت که در دومی، حکمت به وسیله علم تکوینی الهی محجوب شد. برای رسیدن به حکمت، انسان باید نفس خود را با شناخت خیر و شر، و عمل به شریعت الهی آماده کند و با شوق زیادی در پی حقیقت نهفتهشده در ورای نصوص کتب مقدس باشد.[۴۱]
از این بیان چنین برمیآید که اولاً یهودیان نیز برای تورات دو ساحت قائلاند. تورات قدیم و نامخلوق، که حکمت الهی در آن مستقیم عرضه شده است، و توراتی که تنزل دارد و در اوامر و نواهی نمود دارد. ثانیاً انسانها نیز در فهم کتاب مقدس مراتبی دارند؛ انسانهایی که گوسالهپرست شدند، دیگر شایستگی فهم کتاب اولی را ندارند؛ یعنی سطوح فهم انسانی نیز لحاظ شده است. نکته دیگر اینکه برای فهم حکمت الهی باید ریاضت شرعی را تحمل کرد تا فهم انسان بالاتر رفته و با جستوجو در متون مقدس، به حقیقت و حکمت رسید (همانگونهکه در اسلام نیز کسانی که با عمل به شریعت، به طهارت باطنی برسند، میتوانند به حقیقت قرآن برسند).
تفاوت مسیحیت با اسلام و یهودیت
در اسلام، قرآن مجیدْ وحی است و پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآله مفسر و تبیینگر[۴۲] آن است؛ ولی در مسیحیت، وحیْ غیرملفوظ است و مسیحیان بر این باورند که حضرت عیسی علیهالسلام وحی است و اناجیل، آن وحی را تفسیر میکنند.[۴۳] هر سه دین در اینکه واسطه و رابطی بین خدا و انسان لازم است، متفقاند و وجود انسان کامل را تأیید میکنند؛ با این تفاوت که مسیحیت، انسان کامل را خدای متجسد معرفی و انحرافی در این زمینه ایجاد کرد.
تأویل کتاب آسمانی
از آنچه گذشت، روشن شد که کتابهای آسمانی دارای سطوح مختلف معناییاند و فهم سطوح مختلف معنایی، وابسته به مرتبه طهارت باطنی انسان است و فهم عالی و کامل آن، مختص به انسان کامل است. از این مطالب بهدست آمد که کتاب آسمانی دارای ظاهر و باطن است و تأویل آن را انسانهایی میدانند که طهارت نفس بالایی دارند. ازآنروکه کتاب آسمانی دارای تأویل است، اشارهای کوتاه به بحث تأویل خواهیم داشت.
قرآن آیات محکم و متشابه دارد. آیه محکم آیهای است که در بیان مُراد خود، صریح و قاطع است و شنونده در فهم آن به اشتباه نمیافتد؛ اما آیه متشابه عکس آن است. مؤمن باید به آیات محکم ایمان بیاورد و بنابر آن عمل کند و در خصوص آیات متشابه باید به آنها ایمان داشته باشد، ولی برای تأویل و تفسیر باید آنها به اهل آن رجوع کند.[۴۴] روش اهلبیت علیهمالسلام نیز اینگونه بوده است و از روایات و سیره و روش آنها نیز همین مطلب بهدست میآید.[۴۵]
تأویل از کلمه «اَول» بهمعنای رجوع است و تأویل آیه، یعنی برگرداندن آیه به چیزی که مراد آن است و منظور از تنزیل، معنای روشن و تحتاللفظی آیه است.[۴۶]
علامه طباطبایی در توضیح تأویل، راهی دقیق و عمیقتر از دیگران پیموده است. وی برای تأویل، سه قید حقیقی، واقعی و عینی را ذکر میکند. واقعیت، اوهام را خارج میکند؛ حقیقت این را بیان میکند که منشأ و اصل آن، امور اعتباری نیست و قید عینیت، مفاهیم و ذهنیات را دفع میکند.[۴۷] تأویل، حقیقتی است که از جنس مفاهیم و مدلولهای الفاظ نیست؛ بلکه از امور عینی و خارجی است و الفاظ آن را دربرنمیگیرند؛ بنابراین، خداوند آن را با الفاظ به بند کشید تا بشر اندکی با حقیقت آشنا شود.[۴۸]
از آیاتی که واژه تأویل در آنها بهکار رفته است، بهدست میآید که تأویل از قبیل معنا و مدلول لفظ نیست. تأویل در همه موارد، چه تعبیر خواب، چه عاقبت امر و…، بر حقیقتی خارجی دلالت دارد. تأویلِ هر چیز، حقیقتی است که آن چیز از آن نشأت گرفته است. این معنا درباره قرآن نیز صادق است؛ یعنی قرآن از حقایقی نشأت گرفته است که از مرتبه حس و محسوس فراتر و از قالب الفاظ و عبارات، که محصول زندگی مادی است، بسیار بالاتر و وسیعترند. این حقایق در قالب الفاظ نمیگنجند. خدا بهوسیله این الفاظ، سرنخی دست بشر داده است تا با وسیله آن تعقل کند و به اصل مطلب راه یابد. این الفاظ سایه و مثلی هستند از آن حقایق اصلیِ نزد خدا که تنها باید آنها را مشاهده کرد و روز قیامت، این حقایق بهطور کامل آشکار خواهند شد.[۴۹] بنابراین، تأویل قرآن، حقیقتی است در اُمالکتاب نزد خدا. تأویل در مرتبه غیب و مخصوص خدا و کسانی است که خدا به آنان اذن تأویل داده و این، غیر از تفسیر است.
بنابر این نظر، آن حقیقت عینی که الفاظ و مفاهیم از آن حکایت میکنند، تأویل شمرده میشود. البته این معنای تاویل، دیگر مختص به آیات متشابه نخواهد بود؛ بلکه همه کلمات الهی دارای تاویل خواهند بود و هر آیهای حقیقتی در بالا خواهد داشت. بهتصریح آیات قرآن، چنین تأویلی را جز خداوند و راسخان در علم، کس دیگری نمیفهمد.[۵۰]
انسجام و یکپارچگی
قرآن کریم و کتاب مقدس مانند سایر کتابها نیستند که دارای مقدمه، کلیات، چینش منطقی بحث و خاتمه و نتیجه باشند؛ بلکه در آنها عدم انسجام و ناسازگاری ظاهری احساس میشود و معتقدان هر دو دین تلاش فراوانی کردهاند تا بین آیات این کتابها، انسجام و هماهنگی ترسیم کنند؛ مؤمنان به هر دین این انسجام را میپذیرند، ولی غیرمؤمنان آن را نمیپذیرند و درصدد بیان تناقضات این کتابها برمیآیند.
هر کسی در آغاز در برخورد با ظاهر آیات و سورههای قرآن، عدم انسجام و ناسازگاری ظاهری را احساس میکند. بههمیندلیل، در علوم قرآن مباحث مفصلی درباره مناسبات و پیوستگی آیات مطرح میشود و نویسندگان بسیاری دراینباره مطالب عمیق و دقیقی نوشتهاند تا برای قرآن چهرهای پیوسته ترسیم کنند.[۵۱]
درباره کتاب مقدس نیز این مشکل وجود دارد و آن، عنوان مجموعه نوشتههایی است که مسیحیان آنها را مقدس میشمارند[۵۲] و بنا بر نظر مسیحیان، این مجموعه نوشتهها یک کتاب شدهاند و بین تمام داستانها، شعرها، گفتارها و پیشگوییهای آن، یگانگی و انسجام هست.[۵۳]
وحی یا الهام
در اسلام، قرآن مجیدْ وحی است و پیامبر اعظمصلیاللهعلیهوآله مفسر و تبیینگر[۵۴] آن است؛ ولی در مسیحیت، وحیْ غیرملفوظ است و مسیحیان بر این باورند که حضرت عیسیعلیهالسلام وحی است و اناجیل، آن وحی را تفسیر میکنند.[۵۵] در اینجا سؤال این است که آیا اناجیل وحی نیستند؟ مسیحیان بر این باورند که اناجیل الهاماند و روحالقدس آنها را به نویسندگان بشری الهام کرده است و درحقیقت، یک وحی، یعنی مسیح علیهالسلام بیشتر وجود ندارد.
یهودیان نیز وحی را مانند مسلمانان تعریف میکنند و معتقدند که خدا با پیامبران بسیاری سخن گفته است؛ با این تفاوت که آنان بر این باورند که وحی از حدود چهار قرن پیش از میلاد قطع شده است و پس از ظهور موعود، دوباره وحی صورت خواهد گرفت.[۵۶] اما مسلمانان پیامبر خود را خاتم پیامبران میدانند و معتقدند پس از وی دیگر وحی صورت نخواهد گرفت.
اناجیل، زندگینامه مسیح و دربردارنده سخنان حکیمانه و سیره او و شبیه کتابهای حدیثی مسلماناناند؛ اما قرآن سخن خدا و وحی است. بنابراین، قرآن از این جهت با اناجیل تفاوت دارد و مساوی با مسیح (وحی مسیحیان) است. قرآن از نظر مسلمانان، معجزه است؛ اما از نظر مسیحیان، خودِ مسیح معجزه است.
مسیحیان معتقدند که خدا کتاب مقدس را بهوسیله نویسندگانی بشری نوشته است. بنابراین، کتابهای مقدس دارای یک نویسنده الهی و نویسندگانی بشری است. خداوند توسط روحالقدس مطالبی را که میخواست نوشته شود، به نویسندگان بشری الهام میکرد. اقلیت بسیار ناچیزی از مسیحیان گمان میکنند که کتابهای مقدس با همین الفاظ الهام شده است. این نظریه به اعتقاد ربانیون یهود شباهت دارد و با دیدگاه مسلمانان درباره قرآن کریم مطابق است.[۵۷]
بنیادگرایان مسیحی اعتقاد به عصمت لفظی کتاب مقدس دارند؛ ولی بیشتر متفکران کاتولیک، ارتدوکس و پروتستان معاصر، عصمت لفظی را قبول ندارند و اصل مژده و ظرف آن را از هم جدا میکنند. آنها عقیده دارند که اصل پیام از خداست، ولی شکل پیام از عامل بشری متأثر میشود که احتمال خطا و اشتباه نیز دارد. البته مسیحیان برای کشف پیام الهی از این ظرفی که احتمال خطا در آن وجود دارد، در طول سالیان متمادی تلاش فراوانی انجام دادهاند.[۵۸]
در این جدول، قرآن کریم و کتاب مقدس از لحاظ وحی بودن و برخی مشخصات دیگر مقایسه شدهاند.
قرآن کریم کتاب مقدس
یک کتاب ۶۶ یا ۷۳ کتاب
عربی عبری، آرامی و یونانی
مؤلف آن خدا مؤلف آن خدا و بشر
الفاظ، بشری نیستد (وحی) الفاظ، بشریاند و احتمال خطا دارند (الهام)
در مدت ۲۳ سال تدوین در ۱۵۰۰ سال
پیام الهی، ازلی و فراگیر است پیام الهی، ازلی و فراگیر است
قرآن وحی است و پیامبر مفسر آن حضرت عیسی علیهالسلام وحی است و اناجیل مفسر آن
کتابهای اپوکریفایی[۵۹] ندارد کتابهای اپوکریفایی دارد[۶۰]
تدوین کتاب مقدس و قرآن کریم
برخی از متون مقدس در آغاز شفاهی بودند و بهمرور زمان مکتوب شدند؛ ولی برخی از همان ابتدا نوشته شدهاند. قرآن مجید و بخشی از عهد عتیق از همان آغاز مکتوب بودهاند.[۶۱] عهد عتیق ـ بنابر دلایل و شواهد موجود در آن ـ در مدت هزار سال (۱۴۰۰تا ۴۰۰ق.م) توسط دستکم، سی نویسنده مختلف نوشته شده است که نویسندگان برخی از کتابها ناشناختهاند؛[۶۲] ولی عهد جدید و قرآن کریم، تاریخ کوتاهی دارند. [۶۳]
نزول وحی به حضرت موسی علیهالسلام تدریجی و به مدت چهل سال بوده است. وحی به اشعیا، در زمان سلطنت چهار پادشاه یهودا، یعنی عزیا، یوثام، آحاز و حزقیا بوده و مدت سلطنت این چهار پادشاه، ۱۱۳ سال بوده است. بنابراین، زمان وحی این کتاب و همینطور کتاب یوشع، ۱۱۳ سال بوده است. وحی کتاب ارمیا نیز حدود ۴۱ سال طول کشیده است. کتاب حزقیال ۲۲ سال، کتاب دانیال حدود ۶۰ سال، کتاب میکاه حدود ۶۱ سال، کتاب حَجَّی حدود ۳ ماه (با وجود حجم بسیار کم) و وحی کتاب زکریا حدود ۲ سال بوده است. [۶۴] حضرت مسیح علیهالسلام هنگام نزول روحالقدس بر ایشان و آغاز رسالتش سی ساله و هنگام عروج به آسمان سیوسه ساله بود. بنابراین، تعلیمات الهامی او در مدت سه سال بر ایشان نازل شده است؛ اما نگارش اناجیل اربعه و تدوین آنها صدها سال طول کشید.
سیر تحول کتاب مقدس از جمعآوری، افزودن حروف صداردار به آن، نسخههای اصلی آن، ترجمههای آن و تبویب و شمارهگذاری آن، در کتابهای مسیحیان آمده است.[۶۵]
قرآن نیز در مدت ۲۳ سال بر پیامبر اسلامصلیاللهعلیهوآله نازل شده است. اما باید دید که پس از نزول، تدوین قرآن چهقدر زمان برده است. شکی نیست که نگارش قرآن از زمان پیامبر صلیاللهعلیهوآله شروع شده است و خود ایشان بر این کار اصرار داشتهاند.[۶۶] حتی پیامبرصلیاللهعلیهوآله ترتیب سورهها را نیز ذکر میکردند.[۶۷] درباره ترتیب آیات در سورهها اجماع وجود دارد که به دست پیامبر صلیاللهعلیهوآله بوده است.[۶۸]
بنا بر تصریح علما، تمام قرآن در زمان پیامبر صلیاللهعلیهوآله نوشته شده بود و تنها، در یک کتاب مدون جمع نشده بود.[۶۹] در زمان خلیفه اول، قرآن جمعآوری شد.[۷۰] در زمان خلیفه دوم که فتوحات زیاد شد و تازهمسلمانان بر یادگیری قرآن اصرار دا
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
