پاورپوینت کامل نقشِ شبه‌قارّه در پیشرفتِ فرهنگِ اسلامی؛ با نگاهی به صنعتِ چاپ و کتاب‌هایِ چاپ شده فارسی ۴۵ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نقشِ شبه‌قارّه در پیشرفتِ فرهنگِ اسلامی؛ با نگاهی به صنعتِ چاپ و کتاب‌هایِ چاپ شده فارسی ۴۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۴۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نقشِ شبه‌قارّه در پیشرفتِ فرهنگِ اسلامی؛ با نگاهی به صنعتِ چاپ و کتاب‌هایِ چاپ شده فارسی ۴۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نقشِ شبه‌قارّه در پیشرفتِ فرهنگِ اسلامی؛ با نگاهی به صنعتِ چاپ و کتاب‌هایِ چاپ شده فارسی ۴۵ اسلاید در PowerPoint :

مجلّه «معارف» به زبانِ اردو هر ماه از سویِ «مجلسِ دارالمصنّفینِ شبلی آکادمی» (شهرِ اَعظم‌گَر، هندوستان) منتشر می‌شود. در این شماره دسامبر ۲۰۱۸ ( جلد ۲۰۲، عدد ۶) مقاله‌ای چاپ شده است با عنوانِ: «پاورپوینت کامل نقشِ شبه‌قارّه در پیشرفتِ فرهنگِ اسلامی؛ با نگاهی به صنعتِ چاپ و کتاب‌هایِ چاپ شده فارسی ۴۵ اسلاید در PowerPoint»[i]، نویسنده: عارف نوشاهی، ترجمه: عصمت دُرّانی، صفحات: ۴۵۷ تا ۴۶۴.

مجلّه «معارف» به زبانِ اردو هر ماه از سویِ «مجلسِ دارالمصنّفینِ شبلی آکادمی» (شهرِ اَعظم‌گَر، هندوستان) منتشر می‌شود. در این شماره دسامبر ۲۰۱۸ ( جلد ۲۰۲، عدد ۶) مقاله‌ای چاپ شده است با عنوانِ: «نقشِ شبه‌قارّه در پیشرفتِ فرهنگِ اسلامی؛ با نگاهی به صنعتِ چاپ و کتاب‌هایِ چاپ شده فارسی»[

i

]، نویسنده: عارف نوشاهی، ترجمه: عصمت دُرّانی، صفحات: ۴۵۷ تا ۴۶۴.

نخستین کتابِ فارسی در تصوّف و تذکره اولیاءالله «کشف‌المحجوب» است. تالیف: علی بن عثمان هجویری (که در شبه‌قارّه به «داتا گنج‌بخش» معروف است). این کتاب در نیمه اوّلِ قرنِ پنجم هجری/ قرنِ یازدهم میلادی در شهرِ لاهور نوشته شده است.

نخستین تذکره شعرایِ فارسی «لُباب‌الالباب»، تالیف: سدیدالدّین محمّد عوفی است. وی برایِ فرار از حمله مغول‌ها وطنش – بخارا- را ترک کرد و به طرفِ سرزمینِ سِند (شبه‌قارّه) آمد و نزدِ ناصرالدّین قباچه رفت. قباچه از ۶۰۲ تا ۶۳۵ هجری/ ۱۵۰۶ تا ۱۲۳۷م حاکمِ مُلتان و سِند بود. عوفی در آنجا «لباب‌الالباب» نوشت. یکی دیگر از تالیفاتِ عوفی: «جوامع‌الحکایات و لوامع‌الرّوایات» است که به خواهشِ ناصرالدّین قباچه نوشت[

ii

].

قدیم‌ترین فرهنگِ فارسی – «لغتِ فرس»- است. اسدی طوسی (وفات: ۴۶۵ هجری/ ۱۰۷۳م) در ایران نوشته شده است. امّا دوّمین فرهنگِ فارسی – «فرهنگِ قواس»- است که فخر‌الدّین مبارک قوّاس غزنوی در دوره حکومتِ علاءالدّین محمّد خلجی (۶۹۵-۷۱۵هجری/ ۱۲۹۵-۱۳۱۵م) تالیف کرد و فرهنگ‌هایِ بعدیِ همگی تحتِ تاثیر این فرهنگ نوشته شدند[

iii

].

در فهرستِ شاعرانِ متقدّمِ فارسی ، شاعرانِ دوره غزنویان (۳۵۱-۵۸۲هجری/ ۹۶۲-۱۱۸۶م) که در لاهور حکومت می‌کردند: نکتی، ابوالفرج رونی، مسعود سعد سلمان، یوسف دربندی، مسعود شالی کوب را می‌بینیم.

در زبان‌شناسی و زبان‌شناسیِ تطبیقی تالیفِ سراج‌الدّین علیخان آرزو (۱۰۹۹-۱۱۶۹هجری/ ۱۶۸۸-۱۷۵۶م) «مُثمر» درباره روابطِ زبانِ فارسی و سانسکریت بسیار مهم است که به شیوه کتابِ عربیِ «المُزهر» جلال‌الدّین سیوطی (۸۴۹-۹۱۱هجری/ ۱۴۴۵-۱۵۰۵م) نوشته شده است[

iv

].

نخستین کتابِ دستورِ فارسی «اصولِ فارسی» است که عبدالصّمد زنده طاهر ملتانی در ۱۱۱۱هجری/ ۱۶۹۹م تالیف کرد. صد و پنجاه سال بعد دستورنویسی در فارسی[ایران] با آغا میرزا حبیب اصفهانی (۱۲۵۰-۱۳۱۱هجری/ ۱۸۳۵-۱۸۹۴م) آغاز شد.

آخرین تذکره مهم درباره اولیاء کرام که در ایران به فارسی نوشته شده است «نفحات‌الانس» (تاریخِ تالیفِ: ۸۸۳ هجری/ ۱۴۷۸م). پس از آن، در ایران فقط یک تذکره مهم «طرائق الحقائق» نوشته شده است تالیف: معصوم علی شاه نعمت‌اللهی شیرازی (۱۲۷۰-۱۳۴۴هجری/ ۱۸۵۳-۱۹۲۵م). در حالی‌که در شبه‌قارّه تراجم‌نویسیِ اولیاء کرام همچنان ادامه داشته است و هرگز تعطیلی صورت نگرفته است.

شرح‌نویسیِ متونِ فارسی در شبه‌قارّه از جایگاهِ بسیار والایی برخوردار است. در هر موضوعی شرح نوشته شده است: اگر فقط به ادبیاتِ فارسی نگاه کنیم شرح‌هایی بر: مثنویِ مولانا روم؛ گلستان و بوستانِ سعدی؛ دیوانِ حافظ شیرازی؛ یوسف و زلیخا جامی؛ سکندرنامه نظامی گنجوی را می‌بینیم. با یک حسابِ سرانگشتی، تقریباً ۵۰ شرح فارسی بر این کتاب‌ها نوشته شده‌اند[

v

].

در میدانِ نقدِ شعر و ادب هم ادیبان و نقّادانِ شبه قارّه از ایرانی‌ها جلوتر هستند که ادیب و منتقدِ برجسته ایرانی – دکتر محمّدرضا شفیعی کدکنی- اذعان دارد[

vi

]:

«… مجموعه این آثار، نمونه‌هایِ برحسته‌ای از تاریخِ نقدِ ادبی در زبانِ فارسیِ عصرِ صفوی تا پایانِ قاجاریه است. از ملاحظه این آثار می‌توان نتیجه گرفت که حلقه ادیبانِ فارسیِ زبانِ هند – که در راهِ گسترشِ زبانِ ملّیِ ما- تا سرحدّ ایثار و شهادت می‌کوشیده‌اند و آنان خود از سهام‌دارانِ بزرگِ این فرهنگ و ادبِ پهناورند- در این دو قرن و نیم [عصرِ صفوی تا پایانِ قاجاریه] که از وفاتِ حزین می‌گذرد حوزه نقدِ ادبی را در زبانِ فارسی به پایگاهِ برجسته‌ای تعالی داده‌اند و اگر در نوشته‌هایِ ادیبانِ فارسی زبان تا قرنِ دهم اندیشه‌ها و چشم‌اندازهایِ انتقادیِ ضعیف و اندک‌مایه بوده است، در این دو قرن ادیبانِ هند بزرگترین ناقدانِ شعرِ فارسی بوده‌اند که آخرینِ ایشان علّامه بزرگ و ادیب‌شناسِ بی‌همتایِ قرنِ نوزدهم میلادی و قرنِ سیزدهم و چهاردهم هجری شمسی- شبلی نعمانی (۱۲۷۴-۱۳۳۲هجری)- است که با نوشتنِ شعرالعجم بهترین تاریخِ انتقادیِ تمامیِ ادوارِ شعرِ فارسی را از سرِ اجتهادیِ شگفت‌انگیز و دانشی بیکران نگاشته و همه پارسی‌زبانانِ جهان را رهینِ دقّت‌ها و ملاحظاتِ عالمانه و هوشیارانه خویش کرده است… در قرنِ یازدهم و دوازدهم و سیزدهم هجری -که اوجِ نقدِ ادبیِ تذکره‌نویسانِ ایرانی در حدودِ فرمایشاتِ صاحبِ تذکره نصرآبادی و مولفِ آتشکده آذر است – در هند قدم‌هایِ بزرگی در حوزه نقدِ ادبی برداشته شده است و اسناد و مدارکِ این نقدها در مطاویِ رسالاتِ بلاغت و بدیع و تذکره‌ها و کتبِ دستورِ زبانِ فارسی که هندیان تالیف کرده‌اند، پراکنده است».

پس از این مقدّمه کوتاه به اصل ِموضوع می‌پردازیم:

در قرنِ هجدهم میلادی صنعتِ چاپ واردِ شبه‌قارّه شد و شبه‌قارّه در راهِ خدمت به تمدّنِ اسلامی و زبان و فرهنگِ فارسی گامی فراتر نهاد و این امتیاز را به نامِ خودش اختصاص داد. در سالِ ۱۷۸۱م هَرکَرن داس مَتُرا مُلتانی کتابِ «انشایِ هَرکَرن» را تالیف کرد. در حدِ جستجویِ ما، این نخستین کتاب به فارسی است که در شبه‌قارّه چاپ شده است.

در ایران، برایِ چاپِ جدید دستگاهِ چاپ در ۱۲۳۳ هجری/ ۱۸۱۶-۱۸۱۷م توسط شاهزاده عبّاس میرزا به تبریز آورده شد.

در قرنِ هجدهم و نوزدهم میلادی در شبه‌قارّه در شهرهایِ: لاهور، لَکنو، کان‌پور، بمبئی، مَدراس و دهلی چاپ‌خانه‌هایِ زیادی تاسیس شدند و کتاب‌هایِ فارسی چاپ می‌کردند.

آغازِ صنعتِ چاپِ سنگی نقطه‌عطفی در صنعتِ چاپِ شبه‌قارّه است. در آغازِ قرنِ نوزدهم میلادی در بسیاری از کشورهایِ اسلامی، چاپِ کتاب‌هایِ دینی نادرست به شمار می‌رفت. همین تصوّر در بینِ مسلمانانِ شبه‌قارّه بود. امّا در قرنِ نوزدهم با اصلاحاتی انجام شده مسلمانانِ شبه قارّه به این نیاز پی بردند و کارِ چاپِ کتاب‌هایِ دینی را شروع کردند. از طرفی، تجارتِ چاپِ کتاب، بیشتر در درستِ مسلمانان بود و از این نظر فایده مالی هم داشت. به گفته الویس اشپرنگر (

Aloys Sprenger 1803-1893

م) تا سالِ ۱۸۵۴م در شهرهایِ لَکنو و کان‌پور با تکّه‌هایِ سنگ، تعدادِ ۷۰۰ نسخه کتاب چاپ می‌شد. امّا همین تعدادِ محمدود هم ذوقِ مذهبیِ خوانندگان را هدایت می‌کرد. چاپِ قرآنِ مجید، متونِ حدیث و فقه از نخستین متونِ اسلامی بودند که در شبه‌قارّه به چاپ رسیدند.

خانواده و شاگردانِ شاه عبداالعزیز محدث دهلوی (۱۷۴۶-۱۸۲۳م) به شیوه خود در گسترشِ این امور نقش داشتند. عبدالله سیرام‌پوری در شهرِ کلکتّه مطبعِ احمدی را دایر کرد و درعرضِ هشت سال، متونِ جهادیِ زیادی را منتشر کرد.