توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل شواهد ورود اهل بیت به کربلا در اربعین اول ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل شواهد ورود اهل بیت به کربلا در اربعین اول ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل شواهد ورود اهل بیت به کربلا در اربعین اول ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل شواهد ورود اهل بیت به کربلا در اربعین اول ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

منبع: مقتل جامع سیدالشهداء

مقالات مرتبط: اربعین.

در میان شیعیان مشهور است که کاروان اهل بیت حضرت سید الشهدا (علیه‌السّلام) در راه بازگشت از شام در روز بیستم صفر به کربلا رسیدند و در آنجا جابر بن عبدالله انصاری را که به زیارت قبر امام حسین (علیه‌السّلام) رفته بود؛ ملاقات کردند؛ اما در این مطلب که آیا اهل‌ بیت امام حسین (سلام‌الله‌علیه) در اولین اربعین به کربلا رسیدند؛ اختلاف است. برخی از‌ اندیشمندان موافق نظریه ورود اهل بیت به کربلا را در اربعین اول هستند. در ادامه، شواهد دال بر ورود اهل بیت به کربلا در اربعین اول و دیدگاه‌های شاخص‌ترین چهره‌های این گروه را از نظر می‌گذرانیم.

فهرست مندرجات

۱ – مقدمه
۲ – نقل برخی منابع کهن
۳ – حضور جابر در اربعین اوّل و ملاقات با اهل بیت
۴ – وقوع سفرهای مشابه
۵ – مدت اقامت در کوفه و شام
۶ – دفن سر مقدس امام حسین
۶.۱ – بقیع مدینه
۶.۲ – دمشق
۶.۳ – قاهره
۶.۴ – نجف اشرف
۶.۵ – کربلا
۷ – مسیر حرکت کاروان
۸ – تشریح سفر از کربلا تا کربلا
۹ – استحباب زیارت اربعین
۱۰ – جمع‌بندی
۱۱ – پانویس
۱۲ – منبع

۱ – مقدمه

در میان شیعیان مشهور است که جابر بن عبدالله انصاری، صحابی بزرگ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در روز بیستم صفر به زیارت قبر امام حسین (علیه‌السّلام) رفت و در همان روز، اهـل بیـت در راه بازگشت از شام، به کربلا رسیده، جابر را در آنجا ملاقات کردند. همچنین در این روز سر امام حسین به بدن ملحق، و همان جا دفن شد. شیخ مفید، شیخ طوسی در این باره می‌نویسند: «روز بیستم صفر روزی است که حرم امام حسین (علیه‌السّلام) از شام به سوی مدینه بازگشتند. همچنین در این روز، جابر بن عبدالله انصاری، صحابی رسول خدا، برای زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) از مدینه به کربلا آمد و او نخستین کسی بود که قبر امام حسین را زیارت کرد».

[۱] محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۸، ص۳۸۴.

[۲] محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۸، ص۳۸۵.

[۳] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۱، ص۳۲۹.

[۴] مفید، محمد بن محمد، مسار الشیعه، ص۴۶.

[۵] طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ص۷۸۷.

در این که آیا اسرای کربلا، مستقیما از شام به مدینه رفته‌اند یا از کربلا عبور کرده‌اند؛ اختلاف است. از بعضی از گزارشات استفاده می‌شود که خروج از شام در بیستم ماه صفر یعنی روز اربعین بوده است.

[۶] مفید، محمد بن محمد، مسار الشیعه، ص۴۶.

[۷] طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ص۷۸۷.

اگر این روایت را بپذیریم، نمی‌توانیم قائل شویم که اهل بیت (علیه‌السّلام) در اربعین به کربلا رسیده‌اند. بنابراین برخی از‌ اندیشمندان نظریه ورود اهل بیت به کربلا را در اربعین اول، بعید و حتی محال دانسته‌اند. اندیشمندانی همچون ابن طاووس، علامه مجلسی، میرزاحسین نوری، شیخ عباس قمی، ابوالحسن شعرانی، شهید مطهری، رسول جعفریان، محمدابراهیم آیتی و … منکر ورود اهل بیت به کربلا در اربعین اول هستند.
اما طبق برخی از نقل‌ها سر مقدس امام حسین (علیه‌السّلام) و سایر شهدای کربلا، که به شام منتقل شده بود، به امام سجاد (علیه‌السّلام) سپرده شد و آن حضرت بیستم ماه صفر آن‌ها به بدن‌ها ملحق کرد و به مدینه رفت.

[۸] سید بن طاووس، علی بن موسی، اللهوف فی قتلی الطفوف، ص۲۷۲-۲۷۳.

اما برخی از‌ عالمان نظریه ورود اهل بیت به کربلا را در اربعین اول، بعید و حتی محال دانسته‌اند. اندیشمندانی همچون ابن طاووس، علامه مجلسی، میرزاحسین نوری، شیخ عباس قمی، ابوالحسن شعرانی، شهید مطهری، رسول جعفریان، محمدابراهیم آیتی و … منکر ورود اهل بیت به کربلا در اربعین اول هستند. در مقابل، برخی از‌ اندیشمندان، همچون ابوریحان بیرونی، مستوفی هروی، ملاحسین واعظ کاشفی، شیخ بهایی، میرزامحمد اشراقی، سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی و … قایل به حضور اهل بیت در کربلا در اربعین اول شده‌اند، یا دست کم از ظاهر کلام‌شان چنین استفاده می‌شود. در ادامه به بررسی ادله و پاورپوینت کامل شواهد ورود اهل بیت به کربلا در اربعین اول ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint خواهیم پرداخت.

۲ – نقل برخی منابع کهن

یکی از شواهد دال بر رسیدن اهل بیت به کربلا در اربعین اول، وجود برخی گزارشهای تاریخی در این باره است. ابوریحان بیرونی (م۴۴۰ق) یکی از مدافعان ورود اهل بیت به کربلا در اربعین اول است. در میان منابع کهن در الآثار الباقیه بیرونى تصریح شده که اهل بیتِ سیّدالشهدا (علیه‌السّلام) در اربعین اول به کربلا باز گشته‌اند.

[۹] بیرونی، ابوریحان، الآثار الباقیه عن القرون الخالیه، ص۳۳۱.

مستوفی هروی نیز از مورخـان قـرن ششم و مترجم کتاب الفتوح ابن اعثم کوفی، بـر‌ایـن بـاور است که علی بن الحسین (علیه‌السّلام) با سایر اهـل بیـت در روز بیستم صفر در کربلا حضور داشته است.

[۱۰] مستوفی هروی، محمد بن احمد، ترجمه الفتوح، ص۹۱۶.

ملاحسین واعظ کاشفی (۹۱۰ق) در تایید این مطلب نوشته است: «امـام زین العابدین (علیه‌السّلام) سر پدر بزرگوار خود را با سرهای دیگر تحویل گرفت و به کربلا رفت و در بیستم ماه صفر، سر آن سرور به بدن اطهر انضمام یافت».

[۱۱] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۴۸۵.

نویسنده کتاب نور العین نیز بر آن است که اهل بیت روز بیستم صفر در کربلا حضور داشته و در آنجا جابر و گروهی از اهل مدینه را ملاقات کرده‌اند.

[۱۲] ابراهیم بن محمد نیشابوری اسفراینی، نور العین فی مشهد الحسین، ص۷۲.

شیخ بهایی (۱۰۳۰ق) در بیان بیستم ماه صفر و آمدن جابر و اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) به سرزمین کربلا چنین می‌نویسد: «وفی هذا الیوم وهو یوم الاربعین من شهادته (علیه‌السّلام) کان قدوم جابر بن عبدالله الانصاری رضی الله عنه لزیارته (علیه‌السّلام) واتفق فی ذلک الیوم ورود حرمه (علیه‌السّلام) من الشام الی کربلاء قاصدین المدینه علی ساکنها السلام والتحیه؛ و در این روز یعنی چهل روز بعد از شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) جابر بن عبدالله انصاری (رضی‌الله‌عنه) به زیارت آن حضرت آمد و اتفاقا در این روز حرم امام حسین (علیه‌السّلام) (منظور اهل بیت (علیهم‌السلام)) که از شام به کربلا آمدند در حالی که عازم مدینه بودند به زیارت آن حضرت آمدند».

[۱۳] بهایی، بهاءالدین محمد، توضیح المقاصد، ص۶ـ۷.

از عبارت شیخ بهایی چنین برمی آید که روز اربعین، چهل روز از شهادت امام می‌گذشت، و روز ورود جابر بن عبدالله انصاری برای زیارت قبر حضرت است و آن روز با روز ورود اهـل بـیـت امام از شام به کربلا یکی شد.

۳ – حضور جابر در اربعین اوّل و ملاقات با اهل بیت

گزارش‌های متعدّدی، حاکی از حضور جابر بن عبد اللّه انصاری در کربلا در نخستین اربعین شهدا در سال ۶۱ هجری‌اند.

[۱۴] محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۸، ص۳۸۴.

[۱۵] محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۸، ص۳۸۵.

[۱۶] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۱، ص۳۲۹.

[۱۷] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۶۵، ص۱۳۰.

برخی، در این گزارش‌ها تردید کرده و گفته‌اند: با توجّه به امکانات آن دوران، سفر از مدینه تا کربلا، پس از دریافت خبر واقعه کربلا، بیش از چهل روز طول می‌کشیده است. از این رو، جابر نمی‌توانسته در اربعین اوّل، در کربلا حضور یابد.

[۱۸] ابن‌ طاووس، علی بن موسی، الاقبال بالاعمال الحسنه، ج۳، ص۱۰۰.

در پاسخ این تردید، می‌توان گفت: اوّلاً از کجا ثابت شده که جابر، هنگام واقعه عاشورا، در مدینه بوده است؟ شاید وی آن هنگام، مدینه را به سوی کوفه، ترک کرده بوده است. ثانیا: می‌توان گفت که امکان دریافت خبر شهادت امام حسین (علیه‌السلام) و یارانش تا ده روز بعد از واقعه عاشورا وجود دارد و جابر می‌توانسته در مدّت باقی مانده تا اربعین، خود را به کربلا برساند.

[۱۹] محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۸، ص۴۰۱.

از سوی دیگر ماجرای ملاقات اهل بیت امام حسین با جابر نیز در گزارشات متعددی ذکر شده است.

[۲۰] ابن نما حلی، محمد بن جعفر، مثیر الاحزان، ص۱۰۷.

[۲۱] سید ابن‌ طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۲۲۵.

[۲۲] طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ص۷۸۷.

[۲۳] ابن‌ طاووس، علی بن موسی، الاقبال بالاعمال الحسنه، ج۳، ص۱۰۰.

[۲۴] محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۸، ص۳۹۸.

شیخ مفید و شیخ طوسی در این باره می‌نویسند: «روز بیستم صفر روزی است که حرم امام حسین (علیه‌السّلام) از شام به سوی مدینه بازگشتند. همچنین در این روز، جابر بن عبدالله انصاری، صحابی رسول خدا، برای زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) از مدینه به کربلا آمد و او نخستین کسی بود که قبر امام حسین را زیارت کرد».

[۲۵] محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۸، ص۳۸۴.

[۲۶] محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۸، ص۳۸۵.

[۲۷] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۱، ص۳۲۹.

[۲۸] مفید، محمد بن محمد، مسار الشیعه، ص۴۶.

[۲۹] طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ص۷۸۷.

از ظاهر سـخـن ابـن طـاووس برمی آید که جـابر زودتر از اهـل بـیـت بـه کـربلا رسیده است: «فوصلوا الی موضع المصرع، فوجدوا جابر بن عبدالله الانصاری و جماعـه مـن بنی‌هاشم ورجالاً من آل رسول الله قد وردوا لزیاره قبر الحسین، فوافوا فی وقت واحد، وتلاقوا؛ پس به محل واقعه رسیدند و جابر بن عبدالله انصاری و گروهی از بنی‌هاشم و افرادی از خاندان رسول خـدا را در آنجا مشاهده کردند که برای زیارت قبر امام حسین (علیه‌السّلام) آمده بودند. پس در یک زمـان بـه هـم رسیدند …».

[۳۰] سید ابن‌ طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۲۲۵.

البته ملاقات اهل بیتِ سیّد الشهدا (علیه‌السلام) با جابر در غیر اربعین نیز امکانِ وقوع دارد، با این توضیح که ممکن است جابر، مدّتی را در کربلا مانده باشد و یا در کوفه یا حوالی آن، اقامت گزیده و مجدّدا برای زیارت سیّد الشهدا (علیه‌السلام) به کربلا باز گشته باشد. تنها سؤالی که در این باره بی پاسخ می‌ماند، این است که اگر چنین امری وقوع یافته، چرا در منابع شیعه تا قرن هفتم به آن، اشاره‌ای نشده است و گزارشی از اهل بیت (علیهم‌السّلام) در این باره در منابع متقدّم و معتبر، وجود ندارد؟ البتّه در منابع متاخّر، مطالب فراوانی در این باره آمده که قابل استناد نیستند. به هر حال، بعید شمردن یا انکار بازگشت اهل بیتِ سیّد الشهدا به کربلا، به گونه‌ای که محدّث نوری، شیخ عبّاس قمی و استاد مطهّری گفته‌اند، صحیح به نظر نمی‌رسد.

[۳۱] محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۸، ص۴۰۱.

۴ – وقوع سفرهای مشابه

یکی از مهم‌ترین ادله مخالفان ورود اهل بیت به کربلا در اربعین اول، دور بودن مسیر کوفه تا شام و از شام تا کربلا است. اما در منابع تاریخی مستنداتی وجود دارد که در همان دوران، افرادی از کوفه تا شام و یا برعکس، با زمان‌های بسیار کمتری مسافرت کرده‌اند. به اختصار به چند مورد اشاره می‌کنیم:
۱. طبق نقل طبری، مالک اشتر (در قضیه خروج مردم کوفه بر سعید بن العاص، خود را از حمص، از شهرهای سوریه) به کوفه هفت روزه و سایر مردم ده روزه رسانده‌اند.
طبری در این مورد چنین می‌نویسد: «فسار الاشتر سبعا والقوم عشرا؛ مالک اشتر مسیر را هفت روز طی کرد و مردم آن مسیر را ده روزه طی کردند».

[۳۲] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۳، ص۳۷۱.

۲. یعقوبی می‌نویسد که خالد بن ولید به همراه لشکرش، هشت روزه مسیر عراق تا روم را طی کرده است: «ان خالدا سار فی البریه والمفازه ثمانیه ایام؛ خالد در بیابان و صحرا در طول هشت روز مسیر را طی کرد».

[۳۳] یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۳۴.

.
۳. به گفته طبری، سفر ابراهیم بن احمد ماذرائی، از بغداد تا دمشق هفت روز طول کشیده است: «ان ابراهبم وافی بغداد من دمشق فی سبعه ایام؛ ابراهیم از بغداد تا دمشق را در هشت رو گذراند».

[۳۴] الطبری، ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب (متوفای۳۱۰)، تاریخ الطبری، ج۸، ص۱۷۳.

۴. یاقوت حموی می‌نویسد که شخصی به نام حماد الراویه، سوار بر شتر، دوازده روزه خود را از کوفه به دروازه قصر هشام بن عبدالملک در دمشق رسانده است: «وسرت اثنتی عشره لیله حتی وافیت باب هشام؛ در مدت دوازده شب سیر کردم تا اینکه به درگاهِ قصرِ هشام رسیدم».

[۳۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۳، ص۱۲۰۳.

۵. در رجال کشی نیز آمده است پیکی که حامل خبر مرگ معاویه بود، پس از یک هفته از شام به کوفه رسیده است: «اَخْبَرَنِی اَبُو خَالِدٍ التَّمَّارُ، قَالَ کُنْتُ مَعَ مِیثَمٍ التَّمَّارِ بِالْفُرَاتِ یَوْمَ الْجُمُعَهِ… قَالَ: … مَاتَ مُعَاوِیَهُ السَّاعَهَ، قَالَ فَلَمَّا کَانَتِ الْجُمُعَهُ الْمُقْبِلَهُ قَدِمَ بُرَیْدٌ مِنَ الشَّامِ… قَالَ: … تُوُفِّیَ اَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَبَایَعَ النَّاسُ یَزِیدَ، قَالَ: قُلْتُ: اَیُّ یَوْمٍ تُوُفِّیَ قَالَ: یَوْمَ الْجُممُعَهِ؛ ابوخالد تمار می‌گوید که در روز جمعه با میثم تمار در (کنار) فرات بودیم… گفت: … الان معاویه از دنیا رفت… گفت: جمعه گذشته برید از شام آمد و گفت: امیرالمؤمنین (مراد معاویه است) از دنیا رفت و مردم با یزید بیعت کردند. گفت: در چه روزی وفات کرد؟ گفت: روز جمعه».

[۳۶] طوسی، ‌ محمد بن حسن، رجال کشی، ص۲۹۳.

۶. از روایت کافی استفاده می‌شود که خیران اسباطی از سامرا تا مدینه ده روزه خدمت امام‌ هادی (سلام‌الله‌علیه) رسیده است: «عَنْ خَیْرَانَ الاَسْبَاطِیِّ قَالَ قَدِمْتُ عَلَی اَبِی الْحَسَنِ (علیه‌السّلام) الْمَدِینَهَ فَقَالَ لِی: مَا خَبَرُ الْوَاثِقِ عِنْدَکَ؟ قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ خَلَّفْتُه فِی عَافِیَهٍ اَنَا مِنْ اَقْرَبِ النَّاسِ عَهْداً بِه عَهْدِی بِه مُنْذُ عَشَرَهِ اَیَّامٍ… یَا خَیْرَانُ مَاتَ الْوَاثِقُ… فَقُلْتُک مَتَی جُعِلْتُ فِدَاکَ؟ قَالَک بَعْدَ خُرُوجِکَ بِسِتَّهِ اَیَّامٍ؛ خیران اسباطی می‌گوید: در مدینه خدمت حضرت ابوالحسن (امام دهم) (علیه‌السّلام) رسیدم، به من فرمود: از واثق چه خبر داری؟ عرض کردم: قربانت شوم، وقتی از او جدا شدم با عافیت بود، من از همه مردم دیدارم به او نزدیک‌تر است، زیرا ده روز پیش او را دیده‌ام‌… سپس حضرت فرمودند: ‌ای خیران! واثق از دنیا رفت… عرض کردم: قربانت شوم، چه وقت؟ فرمود: شش روز پس از بیرون آمدن تو از سامراء».

[۳۷] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۹۸.

با این‌که فاصله سامرا تا مدینه، قطعا از فاصله کوفه تا شام بیشتر است.

۵ – مدت اقامت در کوفه و شام

از دیگر شواهد انکار ورود اهل بیت به کربلا در اربعین اول، مدت زمانی است که نامه نگاری عبیدالله با یزید برای کسب تکلیـف درباره اسرا، نیاز داشته است. در حالی که در منابع کهن، از نامه ابن زیاد به یزید برای کسب تکلیف درباره اسرا و سرهای شهدا، سخنی به میان نیامده است. البته در برخی منابع، تنها به آمدن پیکی از سوی یزید، که عبیدالله را ملزم به فرستادن اهـل بـیـت بـه شـام می‌کرد، اشاره شده است.

[۳۸] ابن سعد، محمد، «ترجمه الحسین و مقتله»، فصلنامه تراثنا، ش ۱۰، ص۱۹۰.

پس از آن برخی منابع متاخر هماننـد ملهوف سید ابن طاووس گفتـه انـد ابـن زیـاد در نامه‌ای، یزید را از کشتن امام حسین (علیه‌السّلام) و اسارت خاندانش آگاه کرد و یزید در پاسخ نامه وی دستور داد سر امام را به همراه اسرا و سرهای دیگر، به شام نزد او بفرستند.

[۳۹] سید ابن‌ طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۲۰۸.

اما در این گزارش متاخر هم، به هیچ رو روشن نیست که این نامه نگاریها چقدر طول کشیده است. اما در مقابل این گزارش‌ها، برخی از گزارشهای متقدم حاکی از آن است که اسـرا مـدت کوتاهی در کوفه اقامت داشته‌اند.

[۴۰] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۶۰.

حتی از گزارش شیخ مفید چنین برداشت می‌شود که اسرا در روز سیزدهم محرم رهسپار شام شده‌اند.

[۴۱] مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۲، ص۱۱۴-۱۱۹.

بنابراین گزارشهای حاکی از کسب تکلیف ابن زیاد از یزید، چندان درخـور اعتنـا و اعتماد نیست؛ زیرا طبری که واقعه کربلا را از‌ امام باقر (علیه‌السّلام)، و از افرادی همچـون خصین بن عبدالرحمان و هشام کلبی (شاگرد ابومخنف) نقـل کـرده، سخنی از‌ ایـن نامه نگاری‌ها به میان نیاورده است. طبری تنها با استناد به قول عوانه بن حکم، به چنین ماجرایی اشاره کرده است؛

[۴۲] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۶۳.

اما بر اساس برخی از گزارش‌ها، عوانـه عثمـانـی مـذهب بوده و برای بنی امیه حدیث جعل می‌کرده است؛

[۴۳] عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، ج۴، ص۳۸۶.

از این رو نمی‌توان به گزارش وی، اعتماد کرد.

۶ – دفن سر مقدس امام حسین

درباره الحاق سر مقدس امام حسین (علیه‌السّلام) به بدن مطهرشان باید گفت این مسئله از ماجرای بازگشت اهل بیت به کربلا جدا نیست و بنا بر قول مشهور، این کار به دست امام زین العابدین (علیه‌السّلام) صورت گرفته است؛ چنانکه شیخ صدوق و ابن فتال نیشابوری به این موضوع تصریح کرده‌اند.

[۴۴] سید ابن‌ طاووس، علی بن موسی، الاقبال بالاعمال الحسنه، ج۳، ص۱۰۱.

[۴۵] صدوق، محمد بن علی، الامالی، مجلس ۳۱، ص۲۳۱، ح۴.

[۴۶] سید ابن طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۲۲۲.

[۴۷] ابن نما حلی، محمد بن جعفر، مثیر الاحزان، ص۱۰۲-۱۰۳.

[۴۸] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۴۵، ص۱۴۰.

[۴۹] نیشابوری، ابن فتال، روضه الواعظین، ص۱۹۲.

[۵۰] تمیمی مغربی، نعمان بن محمد، شرح الاخبار فی فضائل الائمه الاطهار، ج۳، ص۲۶۹.

در منابع تاریخی هم هیچ گزارشی در دست نیست که نشان دهد امام سجاد در زمان دیگری به کربلا آمده باشد. بنابراین حضور اهل بیت بر سر مزار امام نیـز، باید در روز اربعین اتفاق افتاده باشد. اما درباره اینکه سر امام حسین (علیه‌السّلام) کجا دفن شده است منابع تاریخی شیعی و سنی اقوال مختلفی را گزارش کرده‌اند؛ که مهم‌ترین آنها، به شرح زیر است:

۶.۱ – بقیع مدینه

بر اساس برخی اقوال، یزید، سر امام حسین (علیه‌السّلام) را برای عامل خود در مدینه، عمرو بن سعید بن عاص، فرستاد و او سر شریف را کنار قبر حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) به خاک سپرد.

[۵۱] ابن سعد، محمد بن سعد، ترجمه الامام الحسین (علیه‌السّلام) و مقتله من القسم غیر المطبوع من کتاب الطبقات الکبری، ص۸۵.

[۵۲] خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین، ج۲، ص۸۳.

[۵۳] ابن جوزی، یوسف، تذکره الخواص، ص۲۳۹.

[۵۴] ابن کثیر، اسماعیل بن کثیر، البدایه والنهایه، ج۸، ص۲۰۴.

[۵۵] ابن عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ابن عماد الحنبلی، ج۱، ص۲۷۵.

۶.۲ – دمشق

برخی مورخان نیز اشاره کرده‌اند که پس از آوردن سر امام (علیه‌السّلام) به دمشق، سر شریف در خزانه امویان باقی ماند تا اینکه پس از مدت