توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل جامع الحکمتین (دائره‌المعارف‌بزرگ‌اسلامی) ۵۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل جامع الحکمتین (دائره‌المعارف‌بزرگ‌اسلامی) ۵۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل جامع الحکمتین (دائره‌المعارف‌بزرگ‌اسلامی) ۵۲ اسلاید در PowerPoint :

جامع الحکمتین (دائره‌المعارف‌بزرگ‌اسلامی)

مقالات مرتبط: جامع‌الحکمتین (کتاب).

جامِعُ الْحِکْمَتَیْن، عنوان کتابی از ابومعین حمید الدین قبادیانی مروزی، مشهور به ناصرخسرو در حکمت اسماعیلی است. این رساله شرحی بر قصیده‌ای از ابوالهیثم جرجانی احمد بن حسن جرجانی (ه‌ م) است که گویا به خواهش عین‌ الدین ابوالمعالی علی بن اسد بن حارث، امیرِ اسماعیلیِ بدخشان، نوشته شده است. ناصرخسرو شرحی بر قصید ابوالهیثم نوشت و از آنجا که بنیاد آن بر «گشایش مشکلات دینی و معضلات فلسفی بود»، آن را جامع الحکمتین خواند. او در این شرح، استدلال دینی بر پای آیات قرآن و نصوصِ اخبار را با برهانهای منطقی در هم آمیخته و کتابی شامل دو حکمت نقلی و عقلی فراهم آورده است.

فهرست مندرجات

۱ – معرفی اجمالی
۲ – قصیده ابوالهیثم
۳ – شرح محمد بن سرخ نیشابوری
۴ – تفاوت‌های دو شرح
۵ – نظم و چینش کتاب
۵.۱ – جمع فلسفه و دین
۵.۲ – اثبات صانع و توحید
۵.۳ – دین به سلامت و حق
۵.۴ – اهل تأویل
۵.۵ – مراد از من
۵.۶ – عمده مباحث حکمت اسماعیلی
۶ – نسخه خطی و ترجمه‌ها
۷ – فهرست منابع
۸ – پانویس
۹ – منبع

۱ – معرفی اجمالی

جامِعُ الْحِکْمَتَیْن، عنوان کتابی از ابومعین حمید الدین قبادیانی مروزی، مشهور به ناصرخسرو در حکمت اسماعیلی است. این رساله شرحی بر قصیده‌ای از ابوالهیثم جرجانی احمد بن حسن جرجانی (ه‌ م) است که گویا به خواهش عین‌ الدین ابوالمعالی علی بن اسد بن حارث، امیرِ اسماعیلیِ بدخشان، نوشته شده است. به گزارش ناصرخسرو، ابوالمعالی در ۴۶۲ق/ ۱۰۷۰م قصیده‌ای را که ابوالهیثم سروده، و«اندر آن سؤالهای بسیار کرده بود» از «حفظ خود» نوشته، و نزد ناصرخسرو فرستاده، و از او «به وجه تشفع و تضرع و تقرب… به نیکوتر الفاظی و نرم‌تر قولی» التماس کرده بود تا با شرح خود مشکلات آن قصیده را «به نام او حل» کند

[۱] ناصرخسرو، ابومعین، جامع الحکمتین، ص۱۷.

[۲] ناصرخسرو، ابومعین، جامع الحکمتین، ص۳۱۶.

، که تاریخ تألیف به جای ۴۶۲ق، ۴۲۲ نوشته شده، و به احتمال بسیار اشتباه است

[۳] معین، محمد، مقدمه بر جامع الحکمتین، ص۵ بب‌.

. ناصرخسرو شرحی بر قصید ابوالهیثم نوشت و از آنجا که بنیاد آن بر «گشایش مشکلات دینی و معضلات فلسفی بود»، آن را جامع الحکمتین خواند. او ــ چنان که خود می‌گـوید ــ در این شرح، استدلال دینی بر پای آیات قرآن و نصوصِ اخبار را با برهانهای منطقی در هم آمیخته و کتابی شامل دو حکمت نقلی و عقلی فراهم آورده است

[۴] ناصرخسرو، ابومعین، جامع الحکمتین، ص۱۸.

.

۲ – قصیده ابوالهیثم

اصل قصید ابوالهیثم، به گونه‌ای که ناصرخسرو می‌گوید، ۸۲ بیت و شامل ۹۱ سؤال بوده است

[۵] ناصرخسرو، ابومعین، جامع الحکمتین، ص۳۱۳-۳۱۴.

[۶] نیشابوری، محمد بن سرخ، شرح قصید فارسی، ص۱۰۸.

که شمار بیتها از ۷۶ تجاوز نمی‌کند

[۷] معین، محمد، مقدمه بر جامع الحکمتین، ص۱۲.

؛ که شمار بیتهای این شرح به اشتباه ۸۹ نوشته شده است). این پرسشها مباحث فلسفی، منطقی، نحوی، دینی و تأویلی را شامل می‌شود که ناصرخسرو «هر یکی را جوابی به حق» داده، و «آنچه… از بسط معانی و شرحِ اقاویلِ بی‌تفصیل» ضرورت داشته، «از طریق حکمت و فلسفه و هم از سبیل حکمت دین حق» پاسخ داده است. افزون بر این ــ چنان که خود می‌گوید ــ مطالبی را که در قصید ابوالهیثم به صورت پراکنده آورده شده بوده، صورت تألیف داده است

[۸] ناصرخسرو، ابومعین، جامع الحکمتین، ص۳۱۴.

. ویراستاران چاپ انتقادی جامع الحکمتین، محمد معین و هانری کربن، متن کتاب را افزون بر دو فصلِ مقدمه و نتیجه، به ۳۱ بخش که شرح عمده‌ترین مباحثِ مطرح شده در قصیده را شامل می‌شود، تقسیم کرده‌اند.

۳ – شرح محمد بن سرخ نیشابوری

پیش از ناصرخسرو، نویسنده‌ای به نام محمد بن سرخ نیشابوری ــ که از شاگردان ابوالهیثم بوده ــ شرحی بر قصید استاد خود نوشته بوده که نسخه‌ای از آن به دست ما رسیده، و با ویرایش محمد معین و هانری کربن چاپ انتقادی شده است. محمد بن سرخ که از ابوالهیثم با عنوان «خواج ما»

[۹] نیشابوری، محمد بن سرخ، شرح قصیده فارسی، ص۲۳-۴۲.

یاد می‌کند، به تصریح می‌گوید که «۹ سال خواجه ابوالهیثم را شاگردی» می‌کرده، و آنچه در رسال خود آورده «از وی شنیده» بوده، و از خود هیچ نیاورده است

[۱۰] نیشابوری، محمد بن سرخ، شرح قصیده فارسی، ص۱۰۹.

. محمد بن سرخ در آغاز رسال خود نیز اشاره کرده که ابوالهیثم قصد داشته است پس از اتمام قصیده شرحی بر آن بنویسد و معضلات آن را توضیح دهد که اجل به او مهلت نداده است

[۱۱] نیشابوری، محمد بن سرخ، شرح قصیده فارسی، ص۲.

. این رساله را پس از مرگ ابوالهیثم، محمد بن سرخ به خواهش دوستانِ خود نوشته؛ چنان‌که می‌گوید: «چون وی اندر گذشت، دوستان از من اندر خواستند که باید که جواب این مسئله‌ها بگویی»

[۱۲] نیشابوری، محمد بن سرخ، شرح قصیده فارسی، ص۲.

. رسال محمد بن سرخ شرحی اسماعیلی بر قصید ابوالهیثم است که عمد مطالب آن را نویسنده از تعلیمات سرایند قصیده اخذ کرده، و در شرح خود آورده است، چنان‌که در بحث از «اوّلیّتِ حالِ طبیعت» می‌گوید: «این سخن دشوار است، و این سخن تا خواج ما… پرسید، کس این شرح را نکرده…»

[۱۳] نیشابوری، محمد بن سرخ، شرح قصیده فارسی، ص۲۳.

.

۴ – تفاوت‌های دو شرح

چنان که گفته شد، رسال محمد بن سرخ شامل ۷۶ بیت از قصید ابوالهیثم است و با کم کردن ۷ بیتی که در این شرح آمده، اما جامع الحکمتین فاقد آن است

[۱۴] معین، محمد، مقدمه بر شرح قصیده فارسی، ص۸.

. می‌توان گفت که تنها ۶۹ بیت در دو شرح مشترک است. با توجه به اینکه محمد بن سرخ شاگرد و مرید ابوالهیثم بوده، و قصیده را از خود او گرفته بوده است و اینکه نسخه‌ای از قصیده را که ناصرخسرو شرح کرده، امیر بدخشان از حافظه نوشته بوده، می‌توان گفت که نسخ محمد بن سرخ به متن اصلی نزدیک‌تر بوده است. البته، تردیدی نیست که هر یک از دو شارح بیتهایی از قصیده را در شرح خود نیاورده‌اند. جای شگفتی است که ناصرخسرو در جامع الحکمتین اشاره‌ای به وجود شرح محمد بن سرخ نکرده است. به نظر می‌رسد که اگر نسخه‌ای از این شرح به دست ناصر خسرو رسیده بوده، و او به عمد نامی از آن نبرده است، شاید از این‌رو بوده که شرح محمد بن سرخ را اثری معتبر نمی‌دانسته است.

۵ – نظم و چینش کتاب

ناصرخسرو در شرحِ خود، ترتیبِ اشعارِ قصیده را رعایت نکرده، بلکه با توجه به نظم درونی مباحث حکمت اسماعیلی بیتهایی را انتخاب، و با توجه به آن نظم، شرح کرده است. او در آغاز هم قصیده را آورده

[۱۵] ناصرخسرو، ابومعین، جامع الحکمتین، ص۱۹-۳۰.

؛ بیتهای حذف شده در شرح در چاپ انتقادی معین و کربن با علامتِ • مشخص گردیده، اما بیتهای ۵-۸ نیز به اشتباه علامت‌گذاری شده است

[۱۶] ناصرخسرو، ابومعین، جامع الحکمتین، ص۱۰۶.

، اما از برخی از نخستین بیتهای قصیده صرف‌نظر کرده، و آن‌گاه نیز با توجه به نظمِ بحث، بیتهای ۳۱-۳۶ را بر شرح بیتهای ۹ به بعد مقدم داشته است

[۱۷] ناصرخسرو، ابومعین، جامع الحکمتین، ص۱۰۷ بب‌.

.

۵.۱ – جمع فلسفه و دین

جامع الحکمتین با دیباچه‌ای در نعت خداوند و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آغاز می‌شود و آن‌گاه ناصرخسرو، در فصلی «اندر ذکر سبب تصنیف این کتاب و نام او»

[۱۸] ناصرخسرو، ابومعین، جامع الحکمتین، ص۶ بب‌.

، به خلقتِ عالم و حکمتِ بعثتِ پیامبران نکته‌هایی بر مشرب باطنیان می‌پردازد و با اشاره‌ای به مأموریت یافتن خود در بدخشان، می‌افزاید که نسل کسانی که بتوانند «علم دین حق» را با «علم آفرینش که آن از علایق فلاسفه است»، جمع کنند، منقرض شده است، زیرا اهل فلسفه دین را ــ به سبب جهل «علما لقبان» ــ خوار می‌دارند و «علما لقبان» اهل فلسفه را کافر می‌دانند. بدین‌سان، «بدین‌زمین» از فلسفه و دینِ حق اثری باقی نمانده بود که ناصرخسرو در آن رحل اقامت افکند و به درخواست امیر، جامع الحکمتین را تدوین، و علم دین حق را ــ «که آن تأویل و باطن کتاب شریعت است» ــ با فلسفه جمع کرد

[۱۹]