پاورپوینت کامل ابزارهای معرفت از نگاه قرآن ۶۷ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل ابزارهای معرفت از نگاه قرآن ۶۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل ابزارهای معرفت از نگاه قرآن ۶۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل ابزارهای معرفت از نگاه قرآن ۶۷ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل ابزارهای معرفت از نگاه قرآن ۶۷ اسلاید در PowerPoint

کلیدواژه: قرآن، معرفت، حدیث.

پرسش: از نگاه قرآن ابزارهای معرفت چیست؟

فهرست مندرجات

۱ – ابزار شناخت در قرآن
۱.۱ – شناخت‌ حسی و عقلی در قرآن
۱.۱.۱ – نکته اول
۱.۱.۲ – نکته دوم
۱.۱.۳ – نکته سوم
۱.۲ – آیات و روایات مؤیید
۲ – شناخت‌های قلبی در قرآن
۲.۱ – معنای قلب در قرآن
۲.۱.۱ – نخستین معنای قلب
۲.۱.۲ – دومین معنای قلب
۲.۱.۳ – سومین معنای قلب
۲.۲ – منبع اصلی شناخت‌
۳ – شناخت‌های قلبی در احادیث
۳.۱ – دیده‌های دل
۳.۲ – گوش‌های قلب
۴ – ایمان به غیب با دیده غیبی
۵ – خلاصه
۶ – پانویس
۷ – منبع

ابزار شناخت در قرآن

هر چند در قرآن و احادیث اسلامی مطلبی با عنوان راه‌ها یا منابع و یا ابزار شناخت مطرح نشده است، ولی مسائلی که در زمینه شناخت‌ها و ادارکات انسان در قرآن و حدیث آمده است، بطور روشن، دیدگاه قرآن را در این مورد مشخص می‌نماید.

شناخت‌ حسی و عقلی در قرآن

منابع حس و عقل و نقش آنها در ادارکات و معارف و آگاهی‌های انسان، در آیه ۷۸ سوره نحل، به وضوح، مطرح شده است:
«وَ اللَّهُ اَخْرَجَکم مِّن بُطُونِ اُمَّهَـتِکمْ لَا تَعْلَمُونَ شَیئا وَ جَعَلَ لَکمُ السَّمْعَ وَ الْاَبْصَارَ وَ الْاَفْئدَهَ لَعَلَّکمْ تَشْکرُون؛ خداوند شما را از شکم مادرانتان خارج ساخت در حالی که هیچ نمی‌دانستید، و برای شما گوش و چشم و عقل آفرید، شاید که قدردانی کنید.»
از این بیان قرآن کریم معلوم می‌شود که از نظر این کتاب آسمانی، انسان در هنگام تولد، عاری از هر گونه معرفت و شناختی که بعدها در این جهان تحصیل می‌کند، پا به عرصه وجود می‌گذارد، ولی آفریدگار هستی ابزارهایی به او عنایت کرده است که با به کار گرفتن آنها، به تدریج شناخت و آگاهی کسب می‌کند. این ابزارها عبارت است از: گوش، چشم و فؤاد. چشم و گوش ابزارهای شناخت‌های حسی، و فؤاد ابزار شناخت‌های عقلی است. بنا بر این، از دیدگاه قرآن کریم، حس و عقل، هر دو، در شناخت حقایق هستی نقشی بنیادی دارند.
آیه مذکور دو مطلب اساسی را در مورد شناخت شناسی مطرح کرده است: یکی این که انسان پیش از تولد هیچ یک از شناخت‌های حصولیِ پس از تولد را ندارد.
دومین مسئله‌ای که در آیه مورد بحث مطرح شده است، مسئله ابزار شناخت است که تحت عنوان «سمع» و «ابصار» و «افئده» آمده است.
«سمع» به معنای گوش، و «ابصار» جمع «بصر» به معنای چشم‌ها، و «افئده» جمع «فواد» به معنای مرکز تفکر و‌اندیشه است.
بنا بر این، از دیدگاه قرآن کریم، هم حس و هم عقل در کسب معلومات و شناخت‌های انسان نقش بنیادی و تعیین کننده دارند.
در این جا تذکر چند نکته ضروری است:

نکته اول

نکته اول در مورد معنای کلمه «فؤاد» است. در المنجد کلمه «فؤاد» چنین معنا شده است:
«الفؤاد، جمع افئده: القلب، و ربما اُطلق علی العقل؛ فؤاد جمع آن افئده، به معنای قلب است و در برخی از موارد به معنای عقل می‌آید.»
بنا بر این کلمه فؤاد، هم در معنای قلب به کار می‌رود و هم در معنای عقل. نکته قابل توجه این است که در آیه مورد بحث (آیه ۷۸ سوره نحل) به قرینه صدر آیه «لَا تَعْلَمُونَ شَیئا» کلمه فؤاد در مورد مرکز تعقل و تعلم به کار رفته است.

نکته دوم

نکته دوم این که قرآن کریم در آیه مذکور تنها دو حس از حواس پنج‌گانه را نام برده است و اشاره‌ای به نقش سایر حواس در معلومات انسان نکرده است؛ به این دلیل که اکثر قریب به اتفاقِ معارف و شناخت‌های انسان از راه چشم و گوش حاصل می‌شود و شناخت‌هایی که از راه سایر حواس به ذهن منتقل می‌شود، از چند شناخت بسیار‌ اندک و محدود تجاوز نمی‌کند. شما هم اکنون می‌توانید به بایگانی ذهن خود مراجعه کنید و معلوماتی را که از راه چشم و گوش به این بایگانی وارد شده، با شناخت‌هایی که از طریق سایر حواس به دست آمده است مقایسه کنید؛ خواهید دید که معلومات سمعی و بصری، قابل شماره نیست، در حالی که معلومات سایر حواس، محدود می‌شود به شناخت چند مزه و چند بو و شناخت سرما و گرما و نرمی و زبری.

نکته سوم

سومین نکته در آیه مورد بحث، تقدم ذکر حسّ شنوایی بر حسّ بینایی است. راستی چرا فرموده است: «جعل لکم السمع و الابصار» و نفرمود: «جعل لکم البصر و الاسماع»؟
این تقدم، احتمالاً از آن جهت است که نقش حس شنوایی در شناخت بیش از نقش حس بینایی است. و به همین دلیل، ممکن است که کسی فاقد بینایی باشد و به مرتبه والایی از علم و دانش برسد، کما این که در میان فلاسفه و دانشمندان بزرگ جهان، افراد بسیاری یافت می‌شوند که کور بوده‌اند؛ ولی کسی را نمی‌توان یافت که مادرزاد کر باشد و دانشمند شود. این، نشان می‌دهد که نقش حس شنوایی در تولید شناخت بیش از حس بینایی است.

آیات و روایات مؤیید

علاوه بر آیه ۷۸ سوره نحل که در آن، منبع عقل به عنوان یکی از منابع شناخت مطرح شده است و شرح آن گذشت، دو دسته دیگر از آیات و احادیث اسلامی، منبع بودن عقل برای شناخت را تأیید می‌کند:
دسته اوّل، آیات و احادیثی که مردم را به تعقل، تدبر، تفکر و تفقه دعوت می‌کند. این آیات و احادیث دلالت بر این دارد که در وجود انسان جایگاهی برای‌اندیشه کردن و شناخت حقایق وجود دارد و این منبع از دیدگاه اسلام معتبر است.
دسته دوم، آیات و احادیثی که اصول یا فروع دین را به صورت برهانی و استدلالی مطرح کرده است. این آیات و احادیث نیز منبع بودن عقل را برای شناخت و اعتبار آن را تأیید می‌کند. و چون این آیات و احادیث بسیار است و مطرح کردن آنها در این جا ضرورتی ندارد، از نقل و شرح آنها صرف نظر می‌کنیم. علاقه‌مندان می‌توانند در این زمینه به جلدهای نهم و دهم بحار الانوار (۱۱۰ جلدی) مراجعه نمایند.

شناخت‌های قلبی در قرآن

تا این جا نقش حس و عقل را در زمینه شناخت، از نظر قرآن کریم، اجمالا توضیح دادیم. اکنون می‌خواهیم نقش قلب را در تولید شناخت‌های قلبی، از دیدگاه این کتاب آسمانی و احادیث اسلامی، مورد بررسی قرار دهیم. به این منظور، ابتدا باید دید کلمه قلب در قرآن در چه معنایی به کار رفته است.
پیش‌تر توضیح داده شد که واژه قلب سه معنا دارد: تلمبه خانه خون، مرکز فکر و‌ اندیشه، مرکز شناخت‌های غیر عقلی و غیر حسی؛ و این که در مباحث شناخت شناسی هرگاه قلب به عنوان یکی از منابع شناخت در کنار منبع عقل مطرح شود، مقصود از آن، معنای سوم، یعنی مرکز شناخت‌های غیر عقلی و غیر حسی است.

معنای قلب در قرآن

با مطالعه و بررسی دقیق مواردی که قرآن کریم کلمه قلب را به کار برده است، مشخص می‌شود که قرآن این کلمه را در معنای اول یعنی تلمبه خانه خون، هرگز به کار نبرده است، بلکه گاهی در معنای دوم و گاه در معنای سوم و گاه در معنایی اعم از معنای دوم و سوم، استعمال کرده است.

نخستین معنای قلب

نخستین معنای قلب در قرآن، مترادف با معنای «عقل» است؛ یعنی مرکز تعقل و فکر و‌ اندیشه، مانند:
«اِنَّ فِی ذَلِک لَذِکرَی لِمَن کانَ لَهُ قَلْبٌ؛ به راستی که در آنچه ذکر شد، یادآوری است برای کسی که دارای عقل و‌ اندیشه باشد.»
امام کاظم (علیه‌السلام)، نیز کلمه «قلب» در این آیه را به «عقل» تفسیر نموده‌اند.

دومین معنای قلب

دومین معنای قلب در قرآن کریم، همان معنایی است که در مبحث شناخت شناسی از این کلمه قصد می‌شود، یعنی مرکز شناخت‌های غیر حسّی و غیر عقلی، مانند:
«نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْاَمِینُ• عَلَی قَلْبِک؛ قرآن را جبرئیل امین بر «قلب» تو نازل کرد.»
قرآن، بر مرکز تفکر و تدبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نازل نشده است؛ یعنی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به وسیله تعقل و تفکر به قرآن نرسیده و با نیروی عقل، حقایق قرآنی را تحصیل نکرده است؛ بلکه مرکز شناخت‌های غیر حسّی و غیر عقلیِ آن حضرت، این حقایق را از فرشته وحی، دریافت کرده است.
استاد شهید مرتضی مطهری در این باره می‌فرماید:
قرآن، آن‌جا که از وحی سخن می‌گوید، هیچ سخنی از عقل به میان نمی‌آورد؛ بلکه تنها سر و کارش با قلب پیامبر است. معنای این سخن آن است که قرآن به نیروی عقل و با استدلال عقلانی برای پیامبر حاصل نگردید، بلکه این قلب پیغمبر بود که به حالتی غیر قابل تصور برای ما رسید و در آن حالت، استعداد درک و شهود آن حقایق متعالی را پیدا کرد. آیات سوره نجم و سوره تکویر کیفیت این ارتباط را تا حدودی بیان می‌کند.

سومین معنای قلب

سومین معنای قلب در قرآن عبارت از «حقیقت انسان یعنی نفس و روح او» است و این معنی منطبق است با آنچه ابن اثیر در کتاب النهایه در معنای کلمه قلب ذکر کرده است. او می‌گوید: «قلب کل شیء لبه و خالصه.» یعنی قلب هر چیز عبارت است از مغز و خالص او.
و از آن‌جا که حقیقت انسان، و لب و مغز و خالص آدمی، همان نفس و روح اوست، به نفس و روح، «قلب» اطلاق می‌شود.
قرآن کریم در آیاتی قلب را در معنی روح استعمال کرده است، مانند: …
«وَ لَـکن یؤَاخِذُکم بِمَا کسَبَتْ قُلُوبُکمْ؛ خداوند شما را به سبب و براساس آنچه قلب‌هایتان کسب کرده است مؤاخذه می‌کند.»
«وَ مَن یکتُمْهَا فَاِنَّهُ ءَاثِمٌ قَلْبُهُ؛ کسی که شهادت را کتمان کند، قلب او گناهکار است.»
«مَنْ خَشِیَ الرَّحْمَـنَ بِالْغَیبِ وَ جَآءَ بِقَلْبٍ مُّنِیبٍ؛ کسی که از خداوند بترسد و با قلبی توبه کار [به صحنه قیامت] بیاید [مورد عنایت الهی قرار خواهد گرفت].»
«اِلَا مَنْ اَتَی اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ؛ غیر از کسی که با قلب سالم [در قیامت] به پیشگاه خداوند بیاید [چیزی از مال و فرزندان به حال آدمی سودمند نخواهد بود].»
در این آیات و نظایر آنها کلمه قلب در مورد حقیقت انسان و نفس و روح او به کار رفته است؛ زیرا اکتساب نیکی و بدی در آیه اول، ارتکاب گناه در آیه دوم، توبه و انابه در آیه سوم و سلامتی در آیه چهارم، مربوط به حقیقت انسان و نفس و روح اوست.

منبع اصلی شناخت‌

نکته بسیار دقیق و مهم در مورد معنای سوم قلب این است که با مراجعه به احادیث اسلامی مشخص می‌شود که قلب، به معنای روح، مصدر و منبع اصلی همه شعورها و شناخت‌ها و آگاهی‌ها و احساسات انسان است، و منابع سه گانه شناخت دریچه‌هایی است که روح از طریق آنها با جهان هستی ارتباط برقرار می‌کند.
در حقیقت وقتی که قلب در معنای اول (مرکز شناخت‌های عقلی،‌ اندیشه و تفکر) یا در معنای دوم (مرکز شناخت‌های غیر حسی و غیر عقلی) به کار می‌رود، در بعدی از ابعاد خود، یا دریچه‌ای از دریچه‌های