توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل شهر جبل عامل ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل شهر جبل عامل ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل شهر جبل عامل ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

جبل عامل

جبل عامل، منطقه ای در جنوب لبنان بوده و بر سرزمینهای ساحلی و کوهستانیِ جنوب لبنان، مشتمل است.

فهرست مندرجات

۱ – جغرافیای جبل عامل
۲ – دشت های ساحلی جبل عاملی
۳ – تعداد شهرها و روستاهای جبل عامل
۴ – تاریخ جبل عامل
۵ – جبل عامل سرزمین مقدس
۶ – حکومت فاطمیان در جبل عامل
۷ – حکومت صلیبیان
۸ – خاندان های حاکم در جبل عامل
۹ – جبل عامل در تصرف ابراهیم پاشا
۱۰ – شاعران و ادیبان جبل عامل
۱۱ – تشییع جنازه دختر شهید ثانی
۱۲ – فهرست منابع
۱۳ – پانویس
۱۴ – منبع

۱ – جغرافیای جبل عامل

منطقه جبل عامل مشتمل است بر سرزمینهای ساحلی و کوهستانیِ جنوب لبنان حدود جبل عامل دقیقاً مشخص نیست. این منطقه تقریباً از شمال به رود اَوَّلی (نام قدیم آن: فرادیس) در شمال صیدا، از جنوب به رود قَرْن (نام قدیم آن: ابوفَطْرَس/ نهرفطرس) در شمال شهر نَهاریّه (در فلسطین)، از مشرق تا دریاچه حوله (معروف به اردن کوچک) و رود حاصبیا، و از مغرب به دریای مدیترانه محدود می‌گردد.

[۱] محسن امین، خطط جبل عامل، ص ۶۱ـ۶۶،

[۲] حسن امین، جبل عامل: السَّیف والقلم، ج۱، ص۳۶.

[۳] سلیمان ظاهر، صفحات من تاریخ جبل عامل، ج۱، ص۲۳، بیروت ۱۴۲۳/ ۲۰۰۲.

میانگین طول منطقه جبل عامل از شمال تا جنوب حدود هشتاد کیلومتر و میانگین عرض منطقه از مشرق تا مغرب حدود چهل کیلومتر، و در نتیجه، مساحت منطقه جبل عامل حدود ۲۰۰، ۳ کیلومتر مربع است.

[۴] حسن امین، جبل عامل: السَّیف والقلم، ج۱، ص۳۷.

جبل عامل در تقسیمات کشوری لبنان مدتی به عنوان محافظه (تنها منطبق بر محافظه نبطیّه کنونی) به کار رفت.

[۵] اطلس لبنان و العالم، بیروت: جیوپروجکتس، ج۱، ص۷۴، ۱۹۸۷.

در تقسیمات کشوری کنونی، بیشتر منطقه جبل عامل جزو محافظه های (استانهای) نبطیّه و لبنان جنوبی است. ارتفاعات مشرق شهر بِنْت جُبَیل، در جنوب لبنان، نیز جبل عامل نامیده می‌شود.
منطقه جبل عامل عمدتاً از کوهها و تپه های به هم پیوسته و دشتهای ساحلی تشکیل شده است. در این منطقه ارتفاع از مغرب به مشرق افزایش می‌یابد، به طوری که در بعضی قسمتهای شرقی آن، ارتفاع به بیش از هزار متر می‌رسد.

۲ – دشت های ساحلی جبل عاملی

جبل عامل دشتهای ساحلی باریک و حاصلخیزی دارد، از جمله صُور، عَدْلون، غازیه (هر سه در مغرب جبل عامل)، مَرْجَعِیون (در مشرق) و رَمیله (در شمال). رودهای متعددی چون لیتانی/ لیطانی و زهرانی و اوّلی، و همچنین چشمه‌ها و چاههای فراوان، آب آشامیدنی و زراعی اهالی آن را تأمین می‌کند.

[۶] محمدتقی فقیه، جبل عامل فی التّاریخ، ج۱، ص۲۸ـ۳۰.

مؤلفان بر آب و هوای خوش و عالی جبل عامل تأکید کرده اند.

[۷] محسن امین، خطط جبل عامل، ص ۷۲.

[۸] محمدتقی فقیه، جبل عامل فی التّاریخ، ج۱، ص۹.

[۹] ابراهیم آل سلیمان، بلدان جبل عامل: قلاعه و مدارسه و جسوره و مروجه و مطاحنه و جباله و مشاهده، ج۱، ص۲۵.

متوسط دمای سالانه آن‌جا در ساحل بیش از ْ۲۰ و در بقیه قسمتهای جبل عامل بین ْ۱۵ تا ْ۲۰ است. میزان بارش سالانه نیز میان ۶۰۰ میلیمتر (در سواحل) تا ۲۰۰، ۱ میلیمتر (به ویژه در ارتفاعات شمال) متغیر است.

[۱۰] اطلس لبنان و العالم، بیروت: جیوپروجکتس، ج۱، ص۶۴.

در جبل عامل، به سبب فراوانی منابع آبی و زمینهای حاصلخیز، انواع محصولات کشاورزی، حبوبات، انگور و زیتون و نیز عسل مرغوب تولید می‌شود

[۱۱] محمدبن ابی طالب دمشقی، کتاب نخبه الدهر فی عجائب البر و البحر، ج۱، ص۲۷۹.

[۱۲] محسن امین، خطط جبل عامل، ص ۱۵۷ـ۱۶۰.

[۱۳] محسن امین، خطط جبل عامل.

۳ – تعداد شهرها و روستاهای جبل عامل

جبل عامل آبادیها و شهرهای بسیار و معروفی دارد.
به نوشته آل سلیمان تعداد کل شهرها و روستاهای آن ۳۶۵ آبادی است که تعداد روستاها ۳۵۰ پارچه ذکر کرده است.

[۱۴] محمدتقی فقیه، جبل عامل فی التّاریخ، ج۱، ص۷۸.

[۱۵] محسن امین، خطط جبل عامل، ص ۲۳۰ـ۳۷۳.

[۱۶] ابراهیم آل سلیمان، بلدان جبل عامل: قلاعه و مدارسه و جسوره و مروجه و مطاحنه و جباله و مشاهده، ج۱، ص۵۳ ـ ۴۵۵.

برخی از مشهورترین و مهم ‌ترین شهرهای جبل عامل عبارت‌اند از: صیدا، صور، جِزّین، نَبَطیه، اسکندریه، عَدْلون، از بنت جبیل (در جنوب)، تِبنین، جَبَع (جِباع، در شمال)، شَقیف (در جنوب شرقی نبطیه)، صَرْفَنْد، عَیناثا (نزدیک بنت جبیل)، مَشْغَری (مشعره، در شمال)، ناقوره (در جنوب غربی)، و هُونِین (در جنوب). برخی از این شهرها، مانند صیدا، صور، اسکندریه و عدلون، از بندرهای جبل عامل در دریای مدیترانه به شمار می‌روند.
در منطقه جبل عامل، علاوه بر راه ساحلی شمالی ـ جنوبی، سه راه عمده شرقی ـ غربی صَیْدا ـ جزّین، صیدا ـ نبطیه ـ مرجعیون، و صور ـ بنت جبیل در ارتباط آبادیهای این منطقه تأثیر فراوان دارد.
جبل عامل آثار تاریخی بسیاری دارد که از مهم ‌ترین آنهاست: آثار شهرهای معروف صور و صیدا و حومه آن‌ها که از قدیم ‌ترین نقاط باستانی جهان اند؛
قلعه های متعدد، مانند شقیف (متعلق به دوره رومیان)، مارون (متعلق به دوره اسلامی)، هونین و تبنین و دوبیه و قَلاویه/ قلویه (متعلق به دوره صلیبیان؛

[۱۷] محسن امین، خطط جبل عامل، ص ۱۶۱ـ۱۶۴.

[۱۸] محسن امین، خطط جبل عامل، ص۳۳۷ـ ۳۳۸.

[۱۹] محمدتقی فقیه، جبل عامل فی التّاریخ، ج۱، ص۱۹ـ ۲۸.

وجود بیش از چهارصد مسجد جامع، بازار و مدرسه در جبل عامل گزارش شده است که برخی از آن‌ها معروف اند، از جمله مساجد نبطیه، صور، هونین، جبع، شقراء و مسجد جامع بنت جبیل، بازارها و مدارس جَبَع، بنت جبیل و نبطیه.

[۲۰] محسن امین، خطط جبل عامل، چاپ حسن امین، ص ۱۷۳ـ۱۸۶،

بر اساس آمار ۱۳۱۱ ش، ساکنان جبل عامل کمی بیش از ۰۰۰، ۱۲۵ تن بودند.

[۲۱] سلیمان ظاهر، جبل عامل فی الحرب الکونیّه، ج۱، ص۲۲.

این تعداد در دو دهه قبل به حدود ۰۰۰، ۱۵۰ تن

[۲۲] محمدتقی فقیه، جبل عامل فی التّاریخ، ج۱، ص۷۴.

[۲۳] محمدجابر آل صفا، تاریخ جبل عامل، ج۱، ص۲۴.

و بنا بر گزارش ۱۳۷۹ ش/ ۲۰۰۰ به نیم میلیون تن رسید.

[۲۴] خلیل شرف الدین، تاریخ الزراریه و البلاد العاملیه: ماضیاً و حاضراً و تطلعات، ج۱، ص۶۲۴.

از جمعیت جبل عامل، بیش از ۹۰% شیعه دوازده امامی، حدود ۵% اهل سنّت و ۵% دیگر مسیحی مارونی اند. مارونی‌ها از ۱۱۷۳ در بخشهایی از جبل عامل ساکن شده اند

[۲۵] محمدتقی فقیه، جبل عامل فی التّاریخ، ج۱، ص۳۰ـ۳۱.

[۲۶] سلیمان ظاهر، صفحات من تاریخ جبل عامل، ج۱، ص۲۴ـ۲۵.

۴ – تاریخ جبل عامل

نام این سرزمین در منابع به صورتهای جبل الجلیل، جبل الخلیل، جبل عامله، جبل بنی عامله، بلاد بشاره یا بشارتین ذکر شده است.

[۲۷] بلاذری (بیروت)، ج۱، ص۳۴۶.

[۲۸] یعقوبی، البلدان، ج۱، ص۱۶۴.

[۲۹] مقدسی، ج۱، ص۱۶۱ـ۱۶۲.

[۳۰] معجم البلدان،یاقوت حموی، ج۲، ص۱۵۷.

[۳۱] ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۱۲، ص۱۲۹.

[۳۲] محسن امین، خطط جبل عامل، ص ۴۷ـ۴۹.

[۳۳] محمدتقی فقیه، جبل عامل فی التّاریخ، ج۱، ص۱۵.

[۳۴] ابراهیم آل سلیمان، بلدان جبل عامل: قلاعه و مدارسه و جسوره و مروجه و مطاحنه و جباله و مشاهده، ج۱، ص۴۸.

نخستین بار این نام به صورت جبل یا ناحیه جلیل (در زبان عبری به معنای دایره) در عهد جدید

[۳۵] انجیل متی، ۴:۱۲، ۲۸:۱۰، ۱۶.

آمده است.

[۳۶] محمدکاظم مکی، منطلق الحیاه الثقافیّه فی جبل عامل، ج۱، ص۴۲.

جبل الجلیل، به سبب کوچ قبیله قحطانی عامله (بنی عامله) از یمن به شام، پس از سیل عِرَم در سده دوم میلادی و ظاهراً از سده چهارم هجری جبل عامله/ جبل عامل نامیده شد.

[۳۷] صفه جزیره العرب، چاپ محمدبن علی أکوع، ابن حائک، ج۱، ص۲۴۳.

[۳۸] مقدسی، ج۱، ص۱۶۱ـ۱۶۲.

[۳۹] ۴۴، محمدکاظم مکی، منطلق الحیاه الثقافیّه فی جبل عامل، ج۱، ص۴۲.

[۴۰] محمدتقی فقیه، جبل عامل فی التّاریخ، ج۱، ص۷۴.

پس از آن‌که دملر ۵۸۶، صلاح الدین ایوبی (حک: ۵۶۴ـ ۵۸۹) بخش اعظم جبل عامل را به یکی از سردارانش به نام حسام الدین محمدبن بشاره عاملی واگذار کرد، جبل عامل به بلاد بشاره معروف شد.

[۴۱] جعفر مهاجر، التأسیس لتاریخ الشیعه فی لبنان و سوریه، ج۱، ص۲۲۸ـ۲۲۹.

[۴۲] محسن امین، خطط جبل عامل، ص ۶۴ـ۶۵.

[۴۳] ابراهیم آل سلیمان، بلدان جبل عامل: قلاعه و مدارسه و جسوره و مروجه و مطاحنه و جباله و مشاهده، ج۱، ص۲۰.

برخی، نام بلاد بشاره را به بشاربن معن، سرسلسله مَعْنیان، نسبت داده اند.

[۴۴] محمدجابر آل صفا، تاریخ جبل عامل، ج۱، ص۲۷ـ ۲۸.

[۴۵] ۷۵ـ۷۶، محمدتقی فقیه، جبل عامل فی التّاریخ، ج۱، ص۷۳.

۵ – جبل عامل سرزمین مقدس

جبل عامل به دلایل گوناگون سرزمین مقدس به شمار می‌رود، از جمله به سبب وجود مزارات بسیاری از پیامبران و اولیا و بزرگانی چون یوشع بن نون وصی موسی علیه‌السلام و حزقیل پیامبر

[۴۶] محسن امین، خطط جبل عامل، ص ۱۷۸ـ۱۸۰.

تردد حضرت مسیح علیه‌السلام در بخشهای مختلف آن

[۴۷] انجیل یوحنا، ۴: ۴۳ـ۴۷.

[۴۸] انجیل متی، ۲۸: ۱۰، ۱۶.

و روایتی از پیامبر اکرم صلی اللّه علیه وآله وسلم که الجلیل را جزو کوههای مقدّس شمرده است.

[۴۹] ابن شدّاد، الاعلاق الخطیره فی ذکر امراءالشام و الجزیره، ج۲، قسم ۲، ص۳۷.

[۵۰] ابراهیم آل سلیمان، بلدان جبل عامل: قلاعه و مدارسه و جسوره و مروجه و مطاحنه و جباله و مشاهده، ج۱، ص۴۲ـ۴۳.

جبل عامل سرزمین شیعیان شمرده می‌شود. مشهور است که اهالی آن پیش از دیگر شهرها به تشیع گرویدند و این به زمان تبعید ابوذر غفاری (جُندب بن جُناده) به شام در سال ۲۴، در دوران خلافت عثمان بن عفان (حک: ۲۳ـ ۳۵)، باز می‌گردد. وقتی ابوذر به دمشق رسید، معاویه بن ابی سفیان (حک: ۴۱ـ۶۰)، والی شام، که مخالفان خود را به منطقه ساحلی شام یا جبل عامل تبعید می‌کرد، او را مانند دیگر مخالفان به این منطقه فرستاد. ابوذر در این سرزمین به معرفی و بیان دیدگاههایش درباره خلافت و مقام امیرالمؤمنان علیه‌السلام پرداخت و همین امر باعث شد معاویه او را مجدداً به مدینه باز گرداند.

[۵۱] طبری، تاریخ (بیروت)، ج۴، ص۲۸۳.

[۵۲] محمدبن حسن حرّعاملی، امل الامل، ج۱، ص۱۳.

برخی معتقدند که هنوز هم در دو روستای صَرفند و میس الجبل جایگاههایی که ابوذر در آنجاها آرا و مطالب خود را بیان کرده است، وجود دارد و مردم آن‌ها را زیارت می‌کنند.

[۵۳] جهاد بنوّت، حرکات النضال فی جبل عامل، ج۱، ص۳۲ـ۳۳.

[۵۴] محسن امین، خطط جبل عامل، ص ۸۳ ـ ۸۵.

ظاهراً از قرن چهارم به بعد، تعداد شیعیان در شام و جبل عامل افزایش یافت.

[۵۵] مقدسی، ج۱، ص۱۷۹.

[۵۶] ناصرخسرو، سفرنامه حکیم ناصرخسرو قبادیانی مروزی، ج۱، ص۲۴.

[۵۷] محمدکاظم مکی، منطلق الحیاه الثقافیّه فی جبل عامل، ج۱، ص۶۲.

شیعیان جبل عامل در سده های ششم ـ هشتم به رافضه معروف شدند.

[۵۸] محمدبن ابی طالب دمشقی، کتاب نخبه الدهر فی عجائب البر و البحر، ج۱، ص۲۷۹.

[۵۹] ابن بطوطه، رحله ابن بطوطه، ج۱، ص۷۹.

[۶۰] قلقشندی، ج۴، ص۱۵۳ـ ۱۵۴.

در اواخر قرن یازدهم، به شیعیان این منطقه اختصاصاً مَتاوِله می‌گفتند که برخی این کلمه را برگرفته از عبارت «مُتْ وَلیاً لِعلی» (با ولایت علی بمیر) می دانند که به تدریج به صورت متولی و سپس متوالی در آمد.

[۶۱] محسن امین، خطط جبل عامل، ص ۶۷ـ ۶۸.

[۶۲] محمدکاظم مکی، منطلق الحیاه الثقافیّه فی جبل عامل، ج۱، ص۶۴ـ۶۶.

[۶۳] محمدتقی فقیه، جبل عامل فی التّاریخ، ج۱، ص۳۱.

تدوین تاریخ جبل عامل، به سبب کمبود منابع کهن، دشوار به نظر می‌رسد و ظاهراً تا پیش از اواسط سده ششم منبعی درباره تاریخ جبل عامل در دسترس نیست.

[۶۴] جعفر مهاجر، جبل عامل تحت الاحتلال الصلیبی: صفحات مجیده مجهوله من تاریخه، ج۱، ص۷ـ ۸.

[۶۵] محمدکاظم مکی، منطلق الحیاه الثقافیّه فی جبل عامل، ج۱، ص۶۶.

در سال ۱۵، یزیدبن ابی سفیان احتمالاً با مشارکت شُرَحْبیل بن حَسْنه (هر دو از سرداران فاتح شام)، پس از فتح دمشق و شهرهای ساحلی دمشق، جبل عامل را گشودند.

[۶۶] بلاذری (بیروت)، ج۱، ص۱۷۲ـ ۱۷۳.

[۶۷] ۲۸، محمدعلی مکی، ج۱، ص۲۶، لبنان من الفتح العربی الی الفتح العثمانی: ۶۳۵ـ۱۵۱۶.

[۶۸] جهاد بنوّت، حرکات النضال فی جبل عامل، ج۱، ص۳۰.

چنین به نظر می‌رسد که عربهای بنی عامله (به تناوب ازقرن اول تا اوایل قرن دهم) در طول فرمانروایی امویان و عباسیان و دولتهای حاکم در شام مثل طولونیان، اخشیدیان، حمدانیان، فاطمیان، ایوبیان و ممالیک همچنان در جبل عامل می‌زیستند و امورشان را خاندانهای برجسته، به شیوه تیولداران اداره می‌کردند.

[۶۹] محمدجابر آل صفا، تاریخ جبل عامل، ج۱، ص۳۳ـ۳۴.

[۷۰] جهاد بنوّت، حرکات النضال فی جبل عامل، ج۱، ص۳۷.

در ۱۹۵، زمان خلافت امین عباسی (حک :۱۹۳ـ ۱۹۸)، یکی از نوادگان معاویه به نام علی بن عبداللّه بن خالدبن یزید و ملقب به ابوالعُمَیْطَر در جبل عامل بر ضد عباسیان قیام کرد و مدعی مهدویت شد که سپاهیان عباسی به سرداری محمدبن صالح بن بَیْهَس کلابی او را در شَبْعا سرکوب کردند.

[۷۱] طبری، تاریخ (بیروت)، ج۸، ص۴۱۵.

[۷۲] ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۲۴۹۲۵۰.

۶ – حکومت فاطمیان در جبل عامل

مردم جبل عامل در ۲۲۶ یا ۲۲۷ در قیام تمیم ابوحَرب لَخْمی، معروف به مُبَرْقَع، برضد عباسیان شرکت کردند و شکست خوردند.

[۷۳] ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۲۲۷ـ ۲۲۸.

[۷۴] جهاد بنوّت، حرکات النضال فی جبل عامل، ج۱، ص۳۶.

در حدود ۳۶۰ فاطمیان به شام یورش بردند و با تصرف جبل عامل؛ حکومت صیدا (مرکز جبل عامل) را به ابوالفتح بن الشیخ مغربی سپردند.

[۷۵] محمدعلی مکی، لبنان من الفتح العربی الی الفتح العثمانی: ۶۳۵ـ۱۵۱۶، ج۱، ص۸۸.

عباسیان پس از پس گرفتن دمشق در ۳۶۴، سپاهی به سرداری اَفتکین/ هفتکین برای تصرف جبل عامل راهی جنوب لبنان کردند. ابوالفتح مذکور، حاکم فاطمی صیدا، بار اول با افتکین صلح کرد، ولی بار دوم با وی جنگید و شکست خورد و صیدا در معرض تجاوز و غارت قرار گرفت.

[۷۶] ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۶۵۷.

[۷۷] ۲۰۵، محمد کردعلی، ج۱، ص۳۰ـ۳۱.

در ۳۸۶ یا ۳۸۷ دریانورد ماجراجویی به نام علاّ قه بر ضد فاطمیان (حک: ۲۹۷ـ۵۶۷) قیام کرد. او شهر صور را تصرف نمود و به نام خود سکه زد و وقتی شنید سپاه فاطمیان برای سرکوب وی به راه افتاده است، از رومیان شرقی (بیزانسیان) کمک خواست. سپاه فاطمی به سرداری ابوعبداللّه حسین بن ناصرالدوله حمدانی نخست کشتیهای بیزانسی را درهم شکست و آنگاه شهر صور را محاصره کرد؛
علاّ قه دستگیر و به قاهره فرستاده شد و در آن‌جا به قتل رسید و صور مجدداً جزو قلمرو فاطمیان شد.

[۷۸] ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۱۲۰.

[۷۹] محمدعلی مکی، لبنان من الفتح العربی الی الفتح العثمانی: ۶۳۵ـ۱۵۱۶، ج۱، ص۹۳.

[۸۰] جهاد بنوّت، حرکات النضال فی جبل عامل، ج۱، ص۳۸،

در حدود ۴۲۰، خلیفه فاطمی الظاهر (حک: ۴۱۱ـ ۴۲۷) سپاهی، به سرداری ابومنصور انوشتکین دُزْبری/ دُرزی، برای کمک مردم جبل عامل ــ که از وی استمداد جسته بودند ــ بر ضد صالح بن مرداس (حاکم حلب) فرستاد. انوشتکین موجب رواج مذهب دروزی در وادی تَیْم شد

[۸۱] ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۲۳۱.

[۸۲] عبدالمجید حرّ، معالم الادب العاملی: من بدایه القرن الرابع الهجری/ العاشر المیلادی حتی نهایه القرن الثانی عشر الهجری/ الثامن عشر المیلادی، ج۱، ص۳۱ـ ۳۲.

[۸۳] لبنان من الفتح العربی الی الفتح العثمانی، محمدعلی مکی، ص ۹۴ـ۹۶.

[۸۴] محمد کردعلی، خطط الشام، ج۱، ص۲۲۴.

در ۴۶۲، قاضی عین الدوله بن ابی عُقَیل، در صور امارتی مستقل به وجود آورد که حدود بیست سال دوام یافت. فاطمیان سپاهی، به فرماندهی بدرالجمالی، راهی صور کردند ولی وی به عللی عقب نشینی کرد و نتوانست شهر را تصرف کند. در ۴۸۶، سپاه فاطمی موفق به بازپس گیری صور شد.

[۸۵] ابن‌اثیر، ج۱۰، ص۶۰، الکامل فی التاریخ.

[۸۶] جهاد بنوّت، حرکات النضال فی جبل عامل، ج۱، ص۳۹.

۷ – حکومت صلیبیان

صلیبیان در ۴۹۳، در راه بیت المقدس، از منطقه جبل عامل گذشتند و در ۴۹۹ قلعه تبنین را برای نظارت بر محاصره شهر صور و در ۵۰۱ قلعه تل معشوق را برای تقویت محاصره صور ساختند.

[۸۷] ابن قلانسی، تاریخ دمشق، ج۱، ص۲۵۵.

[۸۸] ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۴۵۵.

[۸۹] جعفر مهاجر، جبل عامل تحت الاحتلال الصلیبی: صفحات مجیده مجهوله من تاریخه، ج۱، ص۱۹.

در ۵۰۵، صلیبیان شهرصور را محاصره کردند، ولی حاکم دمشق، ظهیرالدین طُغتکین بن بوری (حک: ۴۹۷ـ۵۲۲؛ بوریان)، و گروهی از مردم جبل عامل به یاری مردم صور شتافتند و شهر را از محاصره در آوردند.

[۹۰] ابن قلانسی، تاریخ دمشق، ج۱، ص۲۸۴۲۸۵.

[۹۱] ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۴۸۸ـ۴۹۰.

با سقوط شهر مستحکم صور به دست صلیبیان در ۵۱۸/ ۱۱۲۴، تمام منطقه جبل عامل تحت اشغال آنان در آمد.

[۹۲] ابن قلانسی، تاریخ دمشق، ج۱، ص۳۳۶ـ۳۳۷.

[۹۳] جهاد بنوّت، حرکات النضال فی جبل عامل، ج۱، ص۴۹ـ۵۰.

صلیبیان پس از تصرف جبل عامل چند قلعه و در رأس آن‌ها قلعه بسیار محکم و مشهور شقیف (تاریخ بنا: ۵۳۰/ ۱۱۳۵) را، برای تسلط بیش‌تر بر منطقه و جلوگیری از هرگونه حمله مسلمانان، بنا کردند.

[۹۴] جعفر مهاجر، جبل عامل تحت الاحتلال الصلیبی: صفحات مجیده مجهوله من تاریخه، ج۱، ص۴۳ـ۴۴

[۹۵] جهاد بنوّت، حرکات النضال فی جبل عامل، ج۱، ص۵۴.

از ۵۵۱ تا ۵۶۵ اتابک نورالدین محمود زنگی (حک: ۵۴۱ ـ۵۶۹) بارها به جبل لبنان حمله کرد و شیعیان منطقه از دست وی سختیهای بسیاری کشیدند.

[۹۶] ابن قلانسی، تاریخ دمشق، ج۱، ص۵۲۰.

[۹۷] محمدعلی مکی، لبنان من الفتح العربی الی الفتح العثمانی: ۶۳۵ـ۱۵۱۶، ج۱، ص۱۳۵ـ۱۶۱.

[۹۸] عبدالمجید حرّ، معالم الادب العاملی: من بدایه القرن الرابع الهجری، ج۱، ص۳۳ـ۳۴،

پس از نبرد تاریخی حطین در ۵۸۳ و سرکوب صلیبیان، مناطق گوناگون جبل عامل، به جز صور و قلعه شقیف، به تصرف صلاح الدین ایوبی در آمد.

[۹۹] محمدبن محمد عمادالدین کاتب، الفتح القسی فی الفتح القدسی، ج۱، ص۱۹۹ـ ۲۰۰.

[۱۰۰] ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۱۱، ص۵۴۲ ۵۴۴.

[۱۰۱] ابن ایاس، بدائع الزهور فی وقائع الدهور، ج۱، قسم ۱، ص۲۴۹.

با این حال، درگیریهای پراکنده میان سپاه ایوبی و صلیبیان در جبل عامل تا اواخر این سده و اوایل سده هفتم ادامه یافت.

[۱۰۲] الکامل فی التاریخ، ابن‌اثیر، ج۱۲، ص۱۲۶۱۲۹.

بر اساس توافقنامه یافا میان ملک عادل ایوبی و آموری دی لوزینیان صلیبی در ۶۰۰ و نیز صلح میان ملک کامل ایوبی و امپراتور فریدریک آلمانی در ۶۲۶، جبل عامل تحت سلطه مجدد صلیبیان قرار گرفت.

[۱۰۳] ابن تغری بردی، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره، ج۶، ص۲۷۱۲۷۲.

[۱۰۴] محمدعلی مکی، لبنان من الفتح العربی الی الفتح ا