توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل ضر (مفردات‌قرآن) ۴۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۴۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل ضر (مفردات‌قرآن) ۴۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل ضر (مفردات‌قرآن) ۴۴ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل ضر (مفردات‌قرآن) ۴۴ اسلاید در PowerPoint

منبع: ضرّ (قاموس قرآن (جلد ۴))

مقالات مرتبط: ضرّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)، ضرر.

ضَرّ و ضُرّ (به فتح و ضم ضاد) از واژگان قرآن کریم و به معنای ضد نفع است. ضَرّ (به فتح ضاد) مطلق ضرر و زیان است. در مقابل این واژه، واژه ضُرّ (به ضم ضاد) به معنای بدحالی است. این واژه دارای مشتقاتی است که در آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند: ضَرَر (به فتح ضاد و راء) به معنای بدحالی و نقصان، اِضطرار (به کسر الف و سکون ضاد) به معنای احتیاج و اجبار، ضِرار (به کسر ضاد) به معنای ضرر زدن، ضَرّاء (به فتح ضاد) به معنای سختی‌های بدنی و غیره می‌باشد.

فهرست مندرجات

۱ – معنای ضَرّ و ضُرّ
۲ – کاربردها
۲.۱ – ضرر
۲.۲ – اضطرار
۲.۳ – ضرار
۲.۴ – ضرّاء
۳ – پانویس
۴ – منبع

۱ – معنای ضَرّ و ضُرّ

ضَرّ

[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۸۰-۱۷۶.

[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۳۷۱.

پیوسته در مقابل نفع است. در مقابل این واژه، واژه ضُرّ (به ضم ضاد) به معنای بدحالی است.
راغب اصفهانی در مفردات و جوهری در الصحاح ضُرّ را بدحالی گفته‌اند. «الضُّرُّ: سُوءُ الْحَالِ»

[۳] جوهری، الصحاح‌ تاج اللغه و صحاح العربیه، ج۲، ص۷۲۰.

راغب اصفهانی اضافه می‌کند: اعمّ از آنچه در نفس باشد، مثل فقد علم و عفت، یا در بدن، مثل نقص عضو، یا در حال، مثل کمی مال و جاه.

[۴] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۵۰۳.

در مقابل واژه ضُرّ، واژه ضَرّ به معنای مطلق ضرر و زیان قرار دارد. شیخ طبرسی (رحمهاللّه) از صاحب العین‌ نقل کرده ضرّ (به فتح و ضم) دو لغت‌اند، ولی چون با نفع مقابل کرده ضاد آن‌ مفتوح خوانده می‌شود.

[۵] شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۱، ص۳۲۲.

اقرب الموارد هر دو را ضد نفع، سوء الحال، و سختی گفته و از کلیات ابوالبقا نقل می‌کند ضَرّ به فتح در هر ضرر شایع است و با ضمّ مخصوص به ضرر نفس است مثل مرض و لاغری.

[۶] شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده ضر.

پس ضَرّ به فتح (ض) مطلق ضرر و زیان است مقابل نفع، ولی ضُرّ به ضم به معنی بدحالی است. آیاتی‌که درباره هر دو تعبیر نقل شده این فرق را تایید می‌کنند.

۲ – کاربردها

در قرآن مجید ضر به فتح (ض)، پیوسته مقابل نفع آمده، مثل‌ (لا یَمْلِکُ لَکُمْ‌ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً)

[۷] مائده/سوره۵، آیه۷۶.

(آیا جز خدا چیزى را مى‌پرستید که مالک سود و زیانى براى شما نیست؟!…)

[۸] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۲۰.

(یَدْعُوا لَمَنْ‌ ضَرُّهُ‌ اَقْرَبُ مِنْ نَفْعِهِ)

[۹] حج/سوره۲۲، آیه۱۳.

(او جز خدا چیزى را مى‌خواند که نه زیانى به او مى‌رساند، و نه سودى…)

[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۳۳.

بر خلاف بر خلاف ضرّ بضم (ض) که هیچوقت با نفع یکجا نیامده است. مثل‌
(یا اَیُّهَا الْعَزِیزُ مَسَّنا وَ اَهْلَنَا الضُّرُّ…)

[۱۱] یوسف/سوره۱۲، آیه۸۸.

(…اى عزیز مصر! ما و خاندان ما را پریشانى و قحطی فراگرفته…)

[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۴۶.

(وَ اَیُّوبَ اِذْ نادی‌ رَبَّهُ اَنِّی مَسَّنِیَ‌ الضُّرُّ وَ اَنْتَ اَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ • فَاسْتَجَبْنا لَهُ فَکَشَفْنا ما بِهِ مِنْ‌ ضُرٍّ)

[۱۳] انبیا/سوره۲۱، آیه۸۳ و ۸۴.

(و ایّوب را به یاد آور هنگامى که پروردگارش را خواند و عرضه داشت: ناراحتى و مشکلات شدید به من روى آورده؛ و تو مهربان‌ترینِ مهربانانى. • ما دعاى او را مستجاب کردیم؛ و ناراحتى‌هایى را که داشت برطرف ساختیم…)

[۱۴] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۲۹.

بلی در بعضی آیات، مقابل رحمت آمده مثل‌(وَ اِذا مَسَّ النَّاسَ‌ ضُرٌّ دَعَوْا رَبَّهُمْ مُنِیبِینَ اِلَیْهِ ثُمَّ اِذا اَذاقَهُمْ مِنْهُ رَحْمَهً اِذا فَرِیقٌ مِنْهُمْ بِرَبِّهِمْ یُشْرِکُونَ)

[۱۵] روم/سوره۳۰، آیه۳۳.

(هنگامى که رنج و زیانى به مردم برسد، پروردگار خود را مى‌خوانند در حالى‌که توبه‌کنان به سوى او باز مى‌گردند؛ امّا همین که خداوند رحمتى از جانب خویش به آنان بچشاند و ناراحتى آنان برطرف شود، در آن هنگام گروهى از آنان براى پروردگارشان همتا قائل مى‌شوند.)

[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۰۸.

و در بعضی مقابل خیر به‌کار رفته مثل‌ (وَ اِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ‌ بِضُرٍّ فَلا کاشِفَ لَهُ اِلَّا هُوَ وَ اِنْ یَمْسَسْکَ بِخَیْرٍ فَهُوَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ)

[۱۷] انعام/سوره۶، آیه۱۷.

(اگر خداوند زیانى به تو برساند، هیچ کس جز او نمى‌تواند آن را برطرف سازد؛ و اگر خیرى به تو رساند، او بر هر چیزى تواناست.)

[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۲۹.

۲.۱ – ضرر

ضَرر اسم به معنی بدحالی و نقصان است. جمع آن اضرار می‌باشد.

[۱۹] شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده ضرر.

در مجمع البیان آن‌را نقصان معنی کرده و می‌فرماید: آن هر چیزی است که ضرر کند و نقصان رساند مثل کوری، مرض، علت.

[۲۰] شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۱۶۶.

(لا یَسْتَوِی الْقاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ غَیْرُ اُولِی‌ الضَّرَرِ وَ الْمُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِاَمْوالِهِمْ وَ اَنْفُسِهِمْ)

[۲۱] نساء/سوره۴، آیه۹۵.

(هرگز افراد باایمانى که بدون بیمارى و ناراحتى، از جهاد خوددارى مى‌کنند، با مجاهدانى که در راه خدا با مال و جان خود جهاد کردند، یکسان نیستند. خداوند، مجاهدانى را که با مال و جان خود جهاد نمودند، بر کسانى که از جهاد خوددارى کرده‌اند مقام برترى بخشیده…)

[۲۲] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۹۴.

مراد از اولی الضرر کسانی است که نقص عضوی یا علل دیگری دارند که نمی‌توانند به جهاد روند. احتمال قوی دارد که آنانکه در اثر فقد مال و وسیله از رفتن به جهاد معذوراند نیز داخل در اولی الضرر باشند که عده‌ای پیش رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌آمدند و زاد و راحله می‌خواستند، آن حضرت می‌فرمود من وسیله در اختیار ندارم تا شما را تجهیز کنم، آنها نیز اشک ریزان بر می‌گشتند چنانکه فرموده: (وَ لا عَلَی الَّذِینَ اِذا ما اَتَوْکَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لا اَجِدُ ما اَحْمِلُکُمْ عَلَیْهِ تَوَلَّوْا وَ اَعْیُنُهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ)

[۲۳] توبه/سوره۹، آیه۹۲.

(و نیز گناهى نیست بر آنها که وقتى نزد تو آمدند که آنان را بر مرکبى براى جهاد سوار کنى، گفتى: «مرکبى که شما را بر آن سوار کنم، در اختیار ندارم.» از نزد تو بازگشتند در حالى‌که چشمانشان از اندوه اشکبار بود؛ زیرا چیزى نداشتند که در راه خدا انفاق کنند و با آن به میدان بروند.)

[۲۴] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰۱.

۲.۲ – اضطرار

اِضطرار به معنی احتیاج و اجبار است.

[۲۵] شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده ضر.

آن در واقع حمل غیر بر ضرر است، تحمیل کننده شاید از کنار باشد و شاید حالت و امری در خود شخص باشد، مثل گرسنگی و مرض و غیره:
(ثُ